དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་མཇུག་ནས་ཨིན་ཇིའི་རླབས་ཆེན་གྱི་དངོས་ཁམས་པ་ཨ་སེ་ཁི་ནོས་ཁྲོན(Isaac Newton 1643-1727)མཆོག་གིས། གོ་ལའི་ཐོག་གི་དངོས་པོ་རྣམས་འཐོར་ཞིག་ཏུ་མི་འགྲོ་བ་དང་། དངོས་པོ་གང་ཡང་གནམ་ནས་ལྷུང་ན་ཐང་དུ་ཟག་འགྲོ་བ། ཟླ་བ་སའི་གོ་ལས་འཐེན་པ། སའི་གོ་ལ་སོགས་ཉི་ཁྱིམ་གྱི་གོ་ལ་གཞན་དག་ཉི་ཤུགས་ཀྱིས་འཐེན་པའམ། ཉི་མར་སྐོར་བཞིན་པའི་ངོ་མཚར་རང་བཞིན་ལས། འཐེན་ཤུགས་ཀྱི་རྩོལ་བ་གསར་དུ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཞིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ས་གཞིའི་ལྕི་ཡང་གི་ཚད་ལེགས་པར་གཞལ་ཐུབ་པ་བྱུང་སྟེ། དངོས་ཁམས་ཚན་རིག་པ་ཚོས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་དངོས་ཞིབ་འཇུག་ཐད་གོམ་སྟབས་ཆེན་པོ་ཞིག་སྤོས་པ་ཡིན་ཞེས་གྲགས། ནོས་ཁྲོས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་ཅུང་རྒྱས་པོ་ཞིག་ཁོ་བོས་གཞན་དུ་བྲིས་ཟིན་པས་འདིར་མ་བཀོད། ནོས་ཁྲོན་གྱིས་སའི་གོ་ལ་རང་གི་འཁོར་བསྐྱོད་ལས་ས་གཞིའི་བཀོད་དབྱིབས་ལ་འགྱུར་ལྡོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་དགོངས་ཚུལ་བཏོན་ཞིང་། དེའང་སའི་གོ་ལ་རང་གི་རྟོག་བཏགས་ཚངས་ཐིག་གི་ཐོག་ནས་འཁོར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། རྟོག་བཏགས་ཚངས་ཐིག་དེ་ལྷོ་བྱང་བརྒྱུད་ནས་འཁོར་བཞིན་ཡོད་སྟབས། གོ་ལའི་དཀྱིལ་ཐིག་ལས་འགྲོས་དལ་ཞིང་། གོ་ལའི་དཀྱིལ་ཐིག་དེ་ས་གཞི་སྤྱིའི་འཁོར་བསྐྱོད་ཆ་ཚང་བརྒྱུད་ནས་འཁོར་བཞིན་ཡོད་པས་འགྲོས་མྱུར་བར་བཤད་ཅིང་། 
རྐྱེན་དེས་སའི་གོ་ལའི་དཀྱིལ་ཐིག་གི་ཕྱོགས་ཅུང་ཟད་ཕྱི་ལ་འབུར་དོད་པའི་རྣམ་པ་དང་། ཚངས་ཐིག་གི་ཆ་ཅུང་མར་ལེབ་ལེབ་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པའི་བསམ་འཆར་བཏོན་ཡོད། ལྟ་ཚུལ་དེ་བདེན་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་སྤྱི་ལོ༡༩༦༠རེ་གྲངས་ནང་། མིས་བཟོས་མཁའ་དབྱིངས་རྒྱུ་སྐར་གྱིས་སའི་གོ་ལའི་རྣམ་པ་ཆ་ཚང་པར་བརྒྱབ་ནས་ར་སྤྲོད་བྱུང་འདུག དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་མཇུག་ནས་སའི་གོ་ལའི་ཆགས་བཀོད་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ཐད་ལྟ་སྟངས་མི་འདྲ་བ་འཛིན་མཁན་གྱི་ཤོག་ཁག་ཆེན་པོ་གཉིས་བྱུང་བ་ལས། གཅིག་ནི་སྐར་མ་མཚོ་རྒྱལ(Neptunists)རང་ལུགས་པ་ཡིན་ལ། གྲུབ་མཐའ་འདི་ལྟར་ན་སའི་གོ་ལའི་དཀྱིལ་སྙིང་ནི་ཆུས་ཡོངས་སུ་བཀང་ནས་ཡོད་པ་དང་། གོ་ལའི་ཕྱི་ངོས་ཀྱི་རི་བྲག་སོགས་ནི་གནའ་བོའི་དམ་ཆོས་ལས་བཤད་པའི་ཆུའི་འཇིག་པ་ཆེན་པོའི་སྐབས་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ནས་བཟུང་སའི་གོ་ལའི་བཀོད་དབྱིབས་ལ་འགྱུར་བ་ཕལ་ཆེར་བྱུང་མ་མྱོང་བར་འདོད། གྲུབ་མཐའ་དེ་འདོད་མཁན་ཚོར་ས་དཔྱད་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་། སྐར་མ་མཚོ་རྒྱལ་རང་ལུགས་པ་ཞེས་འབོད་ཅིང་། མིང་དེ་ནི་གནའ་བོའི་རོ་མན་གྱི་མཚོ་ལྷར་གྲགས་པ་སྐར་མ་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་མིང་ལས་གྲས་ཏེ་ཐོགས་པ་ཞིག་རེད། གྲུབ་མཐའ་དེ་འདོད་མཁན་གྱི་མི་སྣ་གཙོ་བོའི་གྲས་ནི། 
འཇར་མན་གྱི་ས་དཔྱད་རིག་པ་བ་ཨ་བྷིར་ཧེམ་སྒ་ཁྲོབ་བི་ནར(Abraham Gottlob Werner 1749-1817)ཞེས་འབོད་དེ་ཉིད་ཡིན། གྲུབ་མཐའ་གཞན་པ་དེ་ནི་སྐར་མ་གཤིན་རྒྱལ་བ(The Plutonists)ཡིན། འདོད་ཚུལ་འདིའི་ལུགས་ལ་སའི་གོ་ལའི་དཀྱིལ་རྡོ་ཞུན་ལས་གྲུབ་པ། དེ་ཉིད་མེ་རིའི་རྣམ་པར་ཕྱིར་མཆེད་པ་ལས་རི་བྲག་གི་རྣམ་པ་བྱུང་བར་འདོད། འདོད་ཚུལ་འདི་ལྟར་ན་དང་བོ་སའི་གོ་ལ་འདི་ཁ་དོག་དཀར་ཞིང་ཚ་ཤུགས་ཆེན་པོ། རྡོ་སྒོང་རིལ་བོ་ཞིག་ལས་གྲུབ་པ། ཚ་ཤུགས་རིམ་གྱིས་མར་བྲི་བ་དང་མཉམ་པོར་ལྗིད་ཤུགས། མེ་རི། ཆུ། ཚ་དྲོད་སོགས་རང་བཞིན་ནུས་རྩོལ་ལ་བརྟེན་ནས། ད་ལྟའི་ཆགས་བཀོད་ཀྱི་རྣམ་པ་འདི་བྱུང་བ་དང་། དེ་ལའང་དུས་ཡུན་ཤིན་ཏུ་རིང་བོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པར་འདོད། ལྟ་ཚུལ་དེ་འདོད་མཁན་གཙོ་བོའི་གྲས་ནི། ལྗེམ་སི་ཧ་ཁྲོན
(James Hutton 1726-1797)མཆོག་ཡིན། ཁོང་གི་ལྟ་ཚུལ་འདི་ལ་ཡོངསuniformitarianism ཞེས་བརྗོད་ཅིང་།