ཤར་ཕྱོགས་ཁུག་རྟ།
བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཡོངས་ཀྱི་གཙུག་རྒྱན་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་དང་། དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་རྒྱ་རི་རིན་པོ་ཆེ། སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་བཅས་ནི། དུས་དབང་ཐེངས ༣༢ པའི་གཞིས་བྱེས་མཉམ་འཛོམས་བྱུང་བ་ལྟ་བུའི་སྐབས་སུ་བོད་ནས་འབྱོར་བའི་དོན་གྱི་བདག་པོ་ཚོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གནས་བབ་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མདུན་ལམ་བཅས་སུ་གསུང་བཤད་གནང་མཁན་གོང་ན་མེད་པ་དེ་ཡིན་པར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་ལ། བོད་དོན་ལ་དོ་སྣང་ཅན་དང་ཤེས་མྱོང་ཅན་ཚོས་དེ་དག་ལ་གསུང་བཤད་གོ་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུ་ནི་གཡོལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ་ད་ཐེངས་ཁོང་རྣམ་པ་གསུམ་རྟེན་འབྲེལ་རང་འགྲིག་གིས་བོད་ནས་ཕེབས་པ་ཚོར་ཐུག་ཐུབ་མེད། འོན་ཀྱང་། བོད་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཚོགས་གཙོ་རྣམ་གཉིས་ལ་གསུང་བཤད་གནང་དགོས་པའི་བཀའ་ཕེབས་པས། གཞིས་ལུས་དོན་གྱི་བདག་པོའི་ཆ་ཤས་ཆོས་ཞུ་པ་རྣམས་ལ་ལས་སྡོམ་སྙན་སྒྲོན་གྱི་ཚུལ་དུ་གསུང་བཤད་གནང་བའི་སྐལ་བ་ལྡན་ཡོད། སྐབས་དེར་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུང་དོན།
དེ་རིང་འདིར་སྐྱབས་གནས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་དང་། ལྷག་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གི་ས་གནས་མང་པོ་ཞིག་ནས་ཕེབས་པའི་ཆོས་ཞུ་བ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་ཡོད། ད་རིང་ཁྱེད་རང་ཚོ་ཚང་མར་དགའ་སེམས་འཁོལ་བའི་ངང་ནས་མཚམས་འདྲི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སྤྱིར་བཏང་ ༡༩༦༠ ཐམ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་དབུ་ཁྲིད་འོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཤེས་ཡོན་དང་སྒྲིག་འཛུགས། ཆབ་སྲིད་སོགས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་ལ་ཞབས་ཕྱི་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་བ་བསྐལ་པ་བཟང་པོ་རེད། ལོ་སྔོན་མ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཕྱི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༨ ནས་བཟུང་ལས་ཁུར་ནས་ཆ་ཚང་རྒན་ཡོལ་ལ་ཐོན་ཟིན་པ་ཡིན་ཙང། སྤྱི་ཚོགས་དང་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་འགན་གང་ཡང་མེད། དེར་བརྟེན་ད་རིང་འདིར་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་སྐབས་ཁྱེད་ཚོ་དང་མཇལ་ཡོང་བསམ་པའི་བསམ་བློ་དེ་འདྲ་གང་ཡང་མེད། འོན་ཀྱང་ཉེ་བའི་ཆར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་དགོངས་བཞེད་གཞིར་བཟུང་གི་ཐོག་ནས་ཕྱི་དྲིལ་ལྷན་ཁང་ནས་གོ་སྒྲིག་འོག་ད་རིང་འདིར་བོད་ནས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་བདག་པོ་གཞིས་བཞུགས་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་ཐུབ་མཁན་གྱི་བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་འདིར་ཕེབས་ཡོད།
སྤྱིར་སྟངས་འདས་པའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནས་ ༢༠༡༡ བར་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༢ དང་ ༡༣བཀའ་ཁྲིའི་ལས་ཁུར་ཞུས་པའི་རིང་གི་གནས་ཚུལ་མདོར་ཙམ་ཞིག་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་བཀའ་ཕེབས་པ་ཡིན་ཙང་ཨན་ཌ་ར་པར་ཌེ་ཤིའི་མངའ་སྡེའི་རྒྱལ་ས་ཧའི་ཌར་བྷཌ་ནས་ཐད་ཀར་འདིར་བཅར་བ་ཡིན། ཁྱེད་རང་ཚོས་སྐུ་ངལ་དང་ཉེན་ཁ། འགྲོ་གྲོན་སོགས་གང་ལའང་མ་འཛེམས་པར་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་གདོང་ལེན་གནང་ནས་བློས་བཏང་ཆེན་པོའི་ཐོག་ད་རིང་འདིར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་༸ཞལ་མཇལ་གསུང་ཐོས་དང་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཞུ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་ཕེབས་པ་རེད། འདིར་ཕེབས་པའི་རྗེས་ལའང་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་ནས་ཕེབས་པ་དེ་ཞེ་དྲག་རླབས་ཆེན་རེད་བསམ་བཞིན་ཡོད། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མངོན་པར་རྫོགས་པ་སངས་རྒྱས་པའི་གནས་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ལ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ པ་ཆེན་པོས་དེ་སྔ་བོད་ཀྱི་བྱུང་རབས་ནང་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་ཐེངས་མང་པོ་ཞིག་གནང་བའི་ཐེངས་ ༣༢ པའི་སྐབས་འདིར་ཕེབས་ཐུབ་པ་འདི་སྐུ་ངལ་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་སྐུ་ངལ་བསྐྱོན་གོ་ཆོད་པ་ཞིག་དང་བསྐལ་བ་བཟང་པོ་ཞེ་དྲག་ཡག་པོ་བྱུང་བ་རེད། རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཡོད། ཁྱེད་རང་ཚོ་མང་ཆེ་བ་སྔོན་མ་ཕེབས་མ་མྱོང་བ་ཞིག་དང་དེ་སྔོན་ཞལ་མཇལ་མ་ཐོབ་མཁན་དེ་འདྲ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི་རེད། འགའ་ཤས་ནི་དེ་སྔ་ཕེབས་མ་མྱོང་མཁན་དེ་འདྲ་ཡོང་སྲིད། གང་ལྟར་ད་རིང་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་ལ་༸གོང་ས་མཆོག་ཞལ་མཇལ་རྒྱུ་དང་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་བ་ནི་མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། བསོད་ནམས་ཞེ་དྲག་གསོག་རྒྱུ་རེད། བསྐལ་བ་བཟང་པོ་ཞེ་དྲག་རེད་ཅེས་ཞུ་ཡག་ཡིན། བོད་ཀྱི་མི་རིགས་འདི་སུ་ལ་དབང་བ་རེད་ཅེ་ན་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་འདི་བོད་མི་ལ་དབང་བ་རེད། བོད་ཀྱི་ས་ཁྱོན་འདི་ཡང་བོད་མི་ལ་དབང་བ་རེད། བོད་ཀྱི་བདག་པོ་དེ་ཡང་བོད་མི་རེད། བོད་ཀྱི་བདག་པོ་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་ངོ་མ་མཚོན་ཐུབ་མཁན་དེ་བོད་ནང་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམ་པ་ཚོ་རེད། འོན་ཀྱང་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་རྣམ་པ་རང་དབང་ཐོག་ནས་རང་གི་མངོན་འདོད་དང་བསམ་ཚུལ་འདོན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་དང་རང་དབང་ཐོག་ནས་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་གཞག་ལ་རང་དབང་གི་གོ་སྐབས་མེད་པར་བརྟེན། བཙན་བྱོལ་ལ་ཡོད་པའི་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་བོད་ནང་དུ་ཡོད་མཁན་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དང་མགྲིན་ཚབ་ལྟ་བུ་རེད། ང་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་པར་བརྟེན་རང་རང་སོ་སོའི་མངོན་འདོད་དང་བསམ་སྤྱོད་གང་ཡོད་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་མང་ཚོགས་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་མདུན་དུ་གསལ་པོའི་ཐོག་འདོན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་དང་ཐབས་ལམ་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་༸སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་ཁྲིད་འོག་ད་བར་འདས་པའི་མི་ལོ་ ༥༢ རིང་ལ་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འདི་མ་བརླག་པ་དང་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཐོག་ལ་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་དྲང་བདེན་ལ་དགའ་བའི་མི་རིགས་ཚང་མས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཐུབ་པ་གཅིག་གི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་པ་དེ་དག་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བླ་ན་མེད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་ཉག་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་ཙང་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཞིང་མཛད་འཕྲིན་རྒྱས་པ། རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་བོད་གངས་ལྗོངས་རང་གི་ནང་༸ཞབས་སོར་འཁོད་ཐུབ་རྒྱུའི་སྨོན་ལམ་ཁྱེད་རང་ཚོས་བརྒྱབ་དང་རྒྱོབ་བཞིན་པ་རེད། ད་དུང་གནས་མཆོག་རྩ་བ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུའི་ནང་དུ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་ཆེན་གྱི་གསང་སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་བཀའ་དབང་ཧ་ཅང་གནད་ཆེན་པོ་ཞིག་གནང་བའི་སྐབས་འདི་ལ་ང་ཚོ་དམ་ཚིག་ཡོད་པའི་མི་ཚང་མས་གདུང་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་ཐོག་ནས་གསོལ་བ་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་ཡིན་ན་ངེས་པར་དུ་སྨོན་ལམ་དེ་བསྒྲུབ་ཀྱི་རེད་བསམ་པའི་ཡིད་ཆེས་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་སྐབས་སུ་བབ་པའི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་འགའ་ཤས་ཤིག་ཡོད་པའི་ནང་གལ་ཆེ་ཤོས་དེ་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་བསྒྲུབ་ཡག་དང་བོད་དོན་བདེན་མཐའ་གསལ་ཡག་ཆེད་དུ་ཆབ་སྲིད་དང་སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་ཆའི་ལས་དོན་བྱེད་ཡག་དེ་རེད། ལས་འགན་གཉིས་པ་དེ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ལ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཡག་གི་ལས་འགན་དེ་རེད། ལས་འགན་དེའི་ནང་ལ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་གཡུང་དྲུང་བོན་དང་བཅས་པའི་ཤེས་བསྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་ཉམས་མེད་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཡག་དང། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཕྲུག་ན་གཞོན་ཚོར་དེང་རབས་དང་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཤེས་ཡོན་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཐོག་ནས་ཤེས་ཡོན་ཚད་ལྡན་སྤྲོད་ཐབས་བྱ་རྒྱུ། དེ་དང་ཆབས་གཅིག་རང་ས་བྲལ་ནས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་གཅིག་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་ཙམ་ཡོད། དེའི་ནང་ནས་མང་ཤོས་རྒྱ་གར་དུ་ཡོད། རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ན་ཁག་ཞི་བཅུ་ཞེ་གྲངས་ཡོད་པ་དེའི་ནང་བོད་མི་འབུམ་ལ་ཉེ་བ་ཞིག་ཡོད། དེའི་ཁྲོད་བོད་མི་ལྔ་ཁྲི་ཙམ་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཞི་བཅུ་ཞེ་གྲངས་ནང་དུ་བོད་མི་མང་ཉུང་སྣ་ཚོགས་ཡོད། དེའི་ནང་ནས་ཡོ་རོབ་ནང་སུད་སི་དང། དེ་ནས་བྱང་ཨ་རི་དེ་གཉིས་པོར་བོད་མི་མང་ཤོས་ཀྱི་ས་གནས་ཆགས་ཡོད། དེ་ཚོ་ཚང་མས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེ་དང་མཉམ་རུབ་ཐོགས་ནས་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ཚད་ལྡན་ཡོད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་ལ་ཆ་ཤས་བླང་གི་ཡོད། ལོ་ལྔ་རེའི་མཚམས་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་འོས་འདེམས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནས་ད་བར་ལོ་ལྔ་རེའི་མཚམས་ནས་བོད་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འོས་འདེམས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་བྱེད་རྒྱུའི་ལམ་སྲོལ་ཐོག་ད་ལྟའི་གནས་སྐབས་སུ་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༦༤༢ ལོར་༸གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་མངའ་དབང་བཞེས་ནས་རྒྱུན་བསྐྱོང་གནང་བ་དེ་ལོ་ ༣༦༩ རྗེས་ལ་མཚམས་འཇོག་མཛད་དེ་ད་ལྟ་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་འགོ་ཁྲིད་ཚོར་སྐུ་དབང་ཆ་ཚང་རྩིས་སྤྲོད་མཛད་ཟིན་པ་ཁྱེད་རྣམ་པས་གསལ་པོར་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོད། དེའི་སྐོར་ལ་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ནས་བཀའ་གནང་གྲུབ་ཡོད་པར་བརྟེན་ངས་འདིར་སྐྱར་ལྡབ་བྱས་ནས་ཞུ་འདོད་མེད། གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བྱུང་རབས་ཁྲོད་གལ་འགངས་ཆེ་བ་དང་གནད་འགག་ཆེ་བ་ལྷག་པར་དུ་འབྱུང་འགྱུར་མི་རབས་ཚོའི་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་ཁེ་ཕན་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་གནད་འགག་ཆེན་པོར་གཟིགས་ཏེ་གནང་བ་ཞིག་རེད། མཛད་བྱུས་དེ་དག་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཡང་དག་པའི་ཐག་གཅོད་ཡིན་པ་དང། ཐག་གཅོད་དེའི་ཐོག་ལ་ཤར་བསྐྱོད་བྱེད་རྒྱུའ་དེ་བོད་མི་སྤྱི་བོ་གནམ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ལས་འགན་ཡིན་པ་མཁྱེན་པ་གནང་རྒྱུ་དེ་ཐུགས་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་བཞིན་ཡོད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པའི་བཀའ་ཤག་སྐབས་ ༡༢ དང་སྐབས་ ༡༣ པའི་རིང་ལ་ངས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་འགན་ཁུར་ཞུས་ནས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་མངོན་འདོད་གནང་བ་བཞིན་ལོ་བཅུའི་རིང་ལ་དབུས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་འགོ་ཁྲིད་ཞུས་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ནས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཧ་ལམ་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་རྩིས་སྤྲོད་མཛད་རྒྱུའི་སྔོན་འགྲོའི་སྦྱོང་བརྡར་ལྟ་བུ་མཛད་དེ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ཕྱེད་རྒན་ཡོལ་གྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་གནང་མཛད་པ་དེ་འདྲ་རེད། ད་ང་ཚོས་ལོ་བཅུའི་ལས་དོན་གང་ཞུས་པ་དེ་དག་དུས་ཚོད་རྐྱེན་པས་ཞུ་ཐུབ་ཡག་མེད་ཀྱང་བསྡོམས་ཚིག་གི་ཚུལ་དུ་ཞུས་ན། མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་བཀའ་ཁྲི་སྐབས་དང་པོ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་དམ་འབུལ་ཞུས་རྗེས་སྐབས་ ༡༢ བཀའ་ཤག་གི་མཉམ་རུབ་ལས་འགན་ཐོག་ནས་ང་ཚོའི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་རིམ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་གསུམ་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་ཡིན། ལྟ་གྲུབ་གསུམ་པོ་དེ་བདེན་པ་དང་འཚེ་བ་མེད་པ། ཡང་དག་པའི་མང་གཙོའི་རིང་ལུགས་དེ་གསུམ་ང་ཚོས་ལས་དོན་གང་འདྲ་ཞིག་བྱས་ཀྱང་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་དང་ཐག་གཅོད་བྱེད་རྒྱུའི་གཞི་རྩ་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་ཐོག་ནས་ཞུས་པ་གཅིག་རེད། དེ་དང་ཆབས་གཅིག་དངོས་སུ་ལས་དོན་ལག་བསྟར་བྱེད་སྐབས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་དགོངས་གང་ཡོད་པ་དེ་དག་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་སུ་བརྩི་རྒྱུ་དང་། དེའི་འོག་ལ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་མི་མང་གི་སྐུ་ཚབ་མཚོན་བཞིན་ཡོད། དེའི་ཐག་གཅོད་དང་ལམ་སྟོན་གང་ཡོད་པ་དེ་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་གཉིས་པར་བརྩིས་ཏེ་ང་ཚོས་ལོ་བཅུའི་རིང་ལས་དོན་དེ་འདྲ་ཞུས་པ་རེད། དེ་དང་ཆབས་གཅིག་ཏུ་ལས་རིམ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ལས་འཆར་ལག་བསྟར་མ་བྱེད་གོང་དུ་ལས་འཆར་ལག་བསྟར་བྱེད་འོས་དང་མི་འོས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་མཚས་འཛིན་ལྟ་བུའི་ཚད་གཞི་བཞི་བཟོས་ཡོད།
ཚད་གཞི་བཞི་པོའི་དང་པོ་དེ་འཚེ་བ་མེད་པ། ཁོར་ཡུག་ལ་མི་གནོད་པ། རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་ཡིན་པ། མང་ཚོགས་སྐྱོ་ཤོས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་དེ་འདྲའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་བ་ཡིན་ན། ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་དང། ཆ་རྐྱེན་དེ་བཞི་པོ་གང་རུང་མ་ཚང་བ་ཡིན་ན་ཐག་གཅོད་མི་བྱ་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཚོའི་ནང་ནས་དངོས་སུ་ལས་དོན་ལག་བསྟར་ཞུས་སྐབས་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ལྟ་བུ་དེ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྐོར་དེ་རེད། བོད་མི་རིགས་འདི་དུས་རབས་བདུན་པ་ནས་ད་བར་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ནས་བྱུང་བའི་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་འདི་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་རིགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་ནང་དོན་རིག་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་ན་ལེཎྜའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཡར་རྒྱས་བྱས་ནས་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཙང་དེ་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་ཡག་དེ་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་བརྩིས་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་དང་གཡུང་དྲུང་བོན་དང་བཅས་པའི་བོད་ལ་ཡོད་པའི་གདན་ས་ཆེ་ཁག་མང་ཆེ་བ་ཞིག་གིས་བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་གསར་གཏོད་གནང་ནས་དེ་ཚོའི་ནང་དུ་བསླབ་པ་སློབ་གཉེར་དང་སྒོམ་བསྒྲུབ་ཉམས་ལེན་ཚུལ་བཞིན་དུ་གནང་མཁན་གྱི་རབ་བྱུང་དང་བཙུན་མ། སྔགས་འཆང་མང་པོ་ཡོད་པ་བྱས་ནས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་རིག་གཞུང་འཛིན་སྐྱོང་ཐོག་ལ་ལས་དོན་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད་བསམ་བཞིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་ཚང་མས་མཁྱེན་དགོས་པ་ཞིག་ལ་དགོན་པ་རྒྱག་ཡག་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དེ་ཚོའི་ཐོག་ལ་ཆོས་བརྒྱུད་རང་རང་སོ་སོའི་བླ་ཆེན་ཁག་དང་ཆོས་བརྒྱུད་རང་རང་སོ་སོའི་དགོན་པ་སོ་སོའི་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚོས་རང་འགུལ་གྱིས་ཐོག་ནས་གནང་བ་མ་གཏོགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ནས་དངུལ་དམར་པོ་གཅིག་ཀྱང་རོགས་རམ་ཞུས་པ་མེད་ཅེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད།
ཡང་། བོད་ནས་ཕེབས་པའི་གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ལ་ཟམ་གདོང་བླ་མས་དབྱིན་སྐད་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་མེད་དམ།
ཇོ་མོ་བྱས་ན་དགེ་བ་ཡོད་པ་ལྟ་ཅི་་གོར་ཟས་ཟོས་ཤིང་རིགས་རྒྱུད་མེད་པས་རང་རྒྱལ་ལྟར་རང་དོན་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་བསམ་རྒྱུ་མེད་མཁན་ཞིག་ཏུ་ཆགས་པས་བོད་དོན་ལ་གནོད་ངེས་རེད། མིག་དཔེ་ངན་པ་མ་བསྟན་རོགས།
ཧ་ཧ། ཇོ་མོ་བྱས་ན་བླ་སྤྲུལ་ཀླུ་སྨྱོན་སོགས་ཀྱིས་སྙན་ངག་མི་འབྲི་བར་སྡུག་ངག་འབྲི་བར་ངེས།
་་་་། དེ་དང་ཆབས་གཅིག་ཏུ་ལས་རིམ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་ཡིན་ནའང་ལས་འཆར་ལག་བསྟར་མ་བྱེད་གོང་དུ་ལས་འཆར་ལག་བསྟར་བྱེད་འོས་དང་མི་འོས་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་མཚས་འཛིན་ལྟ་བུའི་ཚད་གཞི་བཞི་བཟོས་ཡོད།
ཚད་གཞི་བཞི་པོའི་དང་པོ་དེ་འཚེ་བ་མེད་པ། ཁོར་ཡུག་ལ་མི་གནོད་པ། རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་ཡིན་པ། མང་ཚོགས་སྐྱོ་ཤོས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་དེ་འདྲའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་བ་ཡིན་ན། ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་དང། ཆ་རྐྱེན་དེ་བཞི་པོ་གང་རུང་མ་ཚང་བ་ཡིན་ན་ཐག་གཅོད་མི་བྱ་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་བྱུང་བ་རེད། དེ་ཚོའི་ནང་ནས་དངོས་སུ་ལས་དོན་ལག་བསྟར་ཞུས་སྐབས་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་ལྟ་བུ་དེ་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྐོར་དེ་རེད། ་་་་
བློ་དང་ལྡན་པ་ཤར་ཕྱོགས་ཁུག་རྟ་ལགས་ཀྱིས་ངལ་བར་མ་འཛེམས་པར་གལ་ཆེན་གསར་འགྱུར་རིང་པོ་ཞིག་བཀོད་སྤེལ་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ།མུ་མཐུད་ནས་དེ་ལྟའི་རིགས་དང་ལྷག་པར་རྒྱ་གཞུང་མཚང་བྱིན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་དེ་འདྲ་བཀླག་འདུན་ཆེ་བས་དགོངས་བཞེས་པོད་པ་ཞུ།
མཛངས་མ་ཚེ་རིང་སྐྱིད་ལགས་ཁྱེད་རང་གི་སེམས་ཤུགས་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱར་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་ཡོད། ང་ཚོ་ཚང་མར་སེམས་ནད་་ཡོད་པ་གཅིག་པ་ཡིན། བོད་ནང་དུ་དཔའ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་མདུན་དུ་ཐོན་ནས་སྐུ་སྲོག་བློས་གཏོང་གནང་ཐེང་རེ་ལ་སྙིང་ནི་ཆུ་བོའི་རྦ་རླབས་ལྟར་གཡོ་ཞིང་མིག་ཆུའི་ཐེངས་ཕྲེང་ལྷུང་ཡང་བྱ་ཐབས་ནི་གང་ཡང་མི་འདུག རྒྱལ་སྤྱི་ནི་ཕྱོགས་ལྷུང་གདོན་གྱིས་མྱོས་ཞིང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་ནི་སྟོབས་མེད་ཉམ་ཆུང་ཚོ་ལ་ཐོབ་སྟངས་མེད། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ནི་རྒྱ་དམར་དམར་པོའི་དངུལ་ལོར་གྱིས་ཚིམས་ཤིང་ད་ང་ཚོར་མགོན་སྐྱབས་ནི་མེད། ངའི་རེ་བར་དཔའ་བོ་ཚོ་ངང་འགུགས་གནང་རོགས། འཆི་བ་རླབས་ཆེ་ཡང་གསོན་པ་གཟི་བརྗིད་ཆེ། ང་ཚོ་ཡོད་པ་དེས་རྒྱ་དམར་ཕམ་པ་རེད། ང་ཚོ་མེད་པའི་ཉིན་དེ་ནས་རྒྱལ་དམར་རྒྱལ་བ་རེད།
དཔའ་བོ་ཚོ་ངང་འགུགས་གནང་རོགས། ཐུགས་རྗེ་གཟིགས།
དེ་རིང་ཡང་ཤར་ཕྱོགས་ཁུ་རྟར་ཁ་གཏོང་མཁན་ཚོས་བསྟོད་པའི་མཆན་འབྲི་བཞིན་འདུག མི་དེ་ཚོ་ལ་བློས་འགེལ་ཆོག་པ་འདུག་གམ།
ལྷ་ཁང་རྙིང་པར་གནས་བཤད་གསར་པ་ལྟ་བུའི་གཏམ་བཤད་རིང་ཙམ་སྤེལ་འདུག འདི་རིགས་བཤད་ན་ཆོག་ལ་མ་བཤད་ནའང་ཆོག ཤར་ཁུག་ལྟ་བུའི་བཅོས་མའི་འཁྲབ་སྟོན་པ་དག་ལ་མི་རིགས་ལ་ཕན་མིན་དང་བོད་དོན་དུ་འགྱུར་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་འཁྲབ་སྟོན་འདི་རིགས་འཁྲབ་རྒྱུར་དགའ་ཙང་། ད་རེས་གཏམ་བཤད་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་སོགས་ཀྱི་འཁྲབ་སྟོན་བོད་གཞིས་ནས་འབྱོར་བའི་མི་ཚོགས་ཀྱི་སྔོན་དུ་འཁྲབ་རྒྱུ་བྱུང་བས་འདོད་བློ་གང་ཚོད་རེད་ལ། དེར་ལྟོས་ཀྱི་སློང་གཟེད་ཁ་གསོ་ཡང་གང་འཚམ་བྱུང་ཡོད་རྒྱུ་རེད་པས་མཐར་དེད་ནས་བཤད་ན་ཤར་ཁུག་དང་ཤར་ཁུག་ལྟ་བུའི་མ་རྩ་རེ་ཚུགས་མིན་དང་ཁེ་བཟང་རེ་རག་མིན་དེ། ད་རེས་ཤར་ཁུག་དང་ཤར་ཁུག་ལྟ་བུའི་གོ་སྒྲིག་བྱས་པའི་གཏམ་བཤད་ཁག་གི་ཉིང་དགོས་རེད། དེ་ལས་མི་དགོས་པའི་གཏམ་བཤད་ནི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་དགེ་ཕན་དག་རེད། ལྷག་པར་བོད་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གཅིག་ལ་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་མང་ན་དགེ་མཚན་ཅི་ཆེ་ལས་སྐྱོན་མེད། འོན་ཀྱང་འདི་ནས་མར་བོད་ནང་དུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་མ་འདྲ་བ་དང་ལངས་ཕྱོགས་མ་འདྲ་བ་སོགས་བསྙོག་འཛིང་ཅན་གྱི་ལྟ་གྲུབ་མང་པོ་རང་འདོད་ཀྱིས་བསྐྲུན་ཐབས་བྱེད་པ་ནི། མི་རིགས་ཀྱི་རྩ་དོན་འཐབ་རྩོད་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོས་པ་ཙམ་ལས་ཅི་ཡང་མ་རེད། ཡིན་གཅིག་གིས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་སྐོར་བཤད་དགོས་ན། དངོས་ཐོགས་བདེན་ཚོལ་གྱི་ཁ་གསལ་གཏིང་གསལ་དང་དོན་ཚན་མང་འཁོད་ཀྱི་ཡིག་ཆར་བློ་རྒྱན་ཅན་གྱིས་སྤྲད་པ་དེ། ཕར་ཕྱོགས་ནས་ནོར་བུ་མིན་ན་གང་རེད་ཟེར་ཕྱོགས་དང་ད་དུང་ཡིག་ཆ་དེའི་ནང་གོ་ཚོར་མེད་ངེས་ཁག་གཅིག་ཡོད་པ་གང་དང་ཅི་ཡིན་སོགས་ཀྱི་མཚོན་གྲུབ་འབྲས་ཕྱོགས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་གསལ་རྗེན་གནང་ན་ཆོག་པ་ལས། ཨོ་ཟོབ་དང་མ་ཡིན་ཡིན་མདོག་གིས་གཞིས་ལུས་སྤུན་ཟླ་མགོ་སྐོར་དང་ཁ་བྲལ་གཏོང་བ་གཏན་ནས་འོས་པ་མ་མཐོང་།
་བདསགསད
འདིས་སྔོན་ངའི་རྒྱུ་མཚན་བྱས་ནས་ཨ་མདོ་ཡོངས་ལ་མིང་ངན་པ་ཞིག་ཕོག་ཐལ། དེ་ནི་རྗེས་སུ་ང་རང་གི་མནོ་བསམ་ཡག་པོ་ཞིག་གཏོན་དུས། ངས་ཨ་མདོ་ཡོངས་ལ་མིང་ངན་པ་བཟོས་པ་འདྲ་བོ་ཆགས་་འདུག དགོངས་དག གང་ཞེ་ན། མ་འོང་པར་ཨ་མདོ་ནང་ལ་ཤེས་ཡོན་གྱིས་ཕྱུག་པའི་མི་དེ་ཚོར་གལ་ཏེ་མཐོན་པོ་གོ་ས་རྙེགས་ཡག་གི་འོས་བསྡུ་འདྲ་དྲངས་ན་ངའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་བསྟེན་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་རག་ཡག་གི་མི་སྣ་ཡང་ལྡབ་ལས་ཉུང་རུ་ཆགས་ཀྱི་རེད་བསམ་གྱིན་འདུག དེ་ངོ་མ་ལབ་ཡིན།
ཆོས་འགྱུབ་ཁྱོད་ཀྱི་མི་ཤེས་ངའི་དམིགས་འདུན་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཚད་བཟུང་མི་ཐུབ།
ཤར་ཁུག་གི་མིང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་དེ་མི་འུ་ཐུག་ཅིག་ཡིན་པ་ཐག་ཆོད།་གད་མོ་བགད་ནས་འདུག་རྒྱུ་ལས་ཅི་བྱ།
བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་གྱིས་དམིགས་བསལ་ཡིན་མདོག་བྱས་ཀྱང་རུང་མ་བྱས་ཀྱང་། གོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་དག་རྙིང་པ་ཆགས་ཚར་ནས་ཡང་སྐྱར་སྒྲུགས་ཡོང་པ་ཤ་སྟག་རེད། དེ་ལ་དགོས་པ་མི་སེམས། ཁོ་པའི་རྟག་ཏུ་ཤོད་སྟངས་ཤིག་ནི་གཡོ་རྒྱུའི་ངན་ཟོར་ལས་འགའ་ཞིག་ཆེད་བསྟོད་ཟུར་ལས་འགའ་ཞིག་དམན་སར་འཕེན་གྱིན་ཡོད་པ་ཡང་ཁོ་པའི་ཆོས་ཉིད་དམ་སྐྱག་ལང་ཤོར་བའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་རང་གཤིས་རང་རེད། དེ་ལ་ཡང་དགོས་པ་ཞིག་མི་འཛིན།
བློ་མཐུན་ཤར་ཕྱོགས་ཁུག་རྟས་མནོན་འགྱོད་ཚུལ་དུ་ངོས་ལེན་ཞུས་འདུག ཧཧཧ་ད་མི་ཤེས་ཡ།
བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱིས་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོར་ཕུ་བརྒྱག་རྒྱུ་ཁོ་ན་ལས། བོད་ནང་ལ་མཚམས་པའི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་གོ་རིམ་གང་འདྲ་བྱས་ནས་སྤེལ་དགོས་མིན་ཟུར་ཙམ་ཡང་བཤད་ཀྱི་མི་འདུག བྱས་ཙང་ཕྱི་ལོག་གི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོ་ནག་ཁུངས་ནང་ལ་ཕུད་བརྒྱག་བརྒྱག་ཡོད་པ་འདྲ་བོ་མཐོང་གི་འདུག བོད་ནང་ལས་འགུལ་ཅི་ཞིག་སྤེལ་འོས་པ་དང་། ཅི་ཞིག་སྤེལ་མི་འོས་ཤིང་དགེ་ཕན་ཆུང་བའི་དབྱེ་བ་གསལ་བོ་བྱས་ནས་བཤད་རྒྱུ་གལ་ཆེ་རེད།
ཕྲན་གྱིས་མགོ་འཇུག་བར་གསུམ་དུ་འདོད་རྒྱུ། བོད་མི་རྒྱུན་གནས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གྲྭ་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་ནས་ཁ་ཆེ་ལྟར་རིགས་རྒྱུད་སྤེལ་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་ནི་མི་རིགས་འདི་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཨང་དང་པོ་འདོད། འོན་ཀྱང་གནད་ཁྲིད་སུ་ཞིག་གིས་དེ་དོན་གསུངས་རྒྱུ་དཀའ་སྟེ། དགོན་པ་ཁག་ལ་ཕོག་ཐུག་འགྲོ་ཉེན་ཆེ་བས་ཡིན། དགོན་པ་ཁག་ལ་ཕོག་ཐུག་སོང་ན་ནང་ཁུལ་འགལ་ཟླ་བྱུང་ཞིང་བོད་དོན་ལ་ཕན་ལས་གནོད་ཆེ་བས་སྲིད་དོན་པ་སུ་ཞིག་ལའང་དེ་དོན་གསུངས་བའི་བློ་སྤོབས་ད་ལྟ་མེད།
ཨ་ནུ་བསོད་ལགས།།
རི་བོང་གནམ་སྡིབ་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དགོས་ཡས་མི་འདུག། རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་པའི་ལམ་ཡིག་། ད་དུང་ཆགས་སྲེད་ཀྱི་བརྙན་ཕབ་སོགས་ཀྱི་དྲིན་ལས་གྲྭ་བ་ལོག་ཡས་ལ་དཀའ་ངལ་ཡོང་བ་མི་འདུག། འོན་ཀྱང་མི་འབོར་འཕེལ་ཏེ་རང་རེའི་བུད་མེད་རྣམས་ལ་ཕྲུ་གུ་སྐྱེ་འདོད་ཀྱི་ལྷག་བསམ་མེད་ཅིང་། ཕྲུ་གུ་མང་པོ་སྐྱེ་བའི་འདུ་ཤེས་གཏན་གཏན་ནས་མེད་པ་གང་ཞིག།
ཆགས་པ་ལམ་ཁྱེར་ལ་ཁ་གཡར་ཏེ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིརོ།།
དོན་གནས་ཀྱི་མཆན་གང་ཡང་མི་འདུག དགོས་མེད་འབྲེལ་མེད་༡༧ བཀོད་འདུག ངའི་འདི་དང་༡༨ བྱོས