འོས་སྦྱོར་པ། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་སྒྲོན། (འབྲུག)
——-yama ha ངོ་དེབ་ལས་བཤུས།
ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོ་མགོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཁྱེར་ནས་བསྡད། སྦྱིན་བདག་ཡག་པོ་ཡོད་བསམ་མུར་སྦྱིན་བདག་གིས་རྒྱབ་ནས་ཆབ་སྲིད་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་དུས། ང་ཚོས་མགོ་ཆེན་པོ་བྱས་ནས་ཕལ་ཆེར་རྒྱ་ནག་གོང་མ་ངའི་སློབ་མ་ཡིན་བསམ་ནས་བསྡད་མེད་དམ་སྙམ། ཁྱེད་རང་ཚོར་གོ་མ་མྱོང་བ་ཞིག་ཤོད་རྒྱུ་ཡོད། ང་ཨ་ཤོ་ཀ་མགྲོན་ཁང་(Ashoka Hotel)ལ་ཡོད་སྐབས། དེ་དུས་ཏིན་ཞའོ་ཕིན་ལས་གནས་ཐོག་ཡར་སླེབས་ནས་སྲིད་བྱུས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པའི་སྐབས་རེད། བསམ་ཕོ་མདའ་དཔོན་ང་ཐུག་པར་སླེབས་བྱུང་། ཁོང་བོད་ནས་ངོ་ཤེས་ཀྱི་རེད། བསམ་ཕོ་མདའ་དཔོན་མགྲོན་ཁང་དུ་ཡོང་སྟེ་ང་མཐོང་མ་ཐག་སྐད་བརྒྱབ་ནས་ངུས་སོང་།
དེ་ནས་གདན་ལ་སྡོད་དུ་བཅུག་རྗེས། ཁོང་གིས་ཟིང་འཁྲུག་མ་ལངས་པའི་གོང་གི་གནས་ཚུལ་ཞིག་བརྗོད་བྱུང་། སྲིད་ཚབ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་དང་། ཀླུ་ཁང་བ་གཉིས་ནས། ཀླུ་ཁང་བ་ཟིང་འཁྲུག་གོང་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་ཐུབ་པ་དང་། བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་བོད་ནང་ཡོད་པ་རྒྱ་མིས་བཙོན་ལ་བཅུག་སྟེ་ལོ་མང་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་མྱངས་འདུག བསམ་ཕོ་མདའ་དཔོན་དང་བློ་བཀྲས་ལགས་བཙོན་ཁང་ནང་མཉམ་དུ་འཁེལ་ཏེ་དེ་སྔའི་གནས་ཚུལ་བཤད་རེས་བྱེད་སྐབས། སྲིད་ཚབ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས། ང་ཚོ་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་རྦད་དེ་འཐུས་ཤོར་ཕྱིན་འདུག་ཅེས་སྐད་ངན་རྒྱག་གི་འདུག་ཟེར། སྲིད་ཚབ་བློ་བཟང་བཀྲ་ཤིས་ལགས་དེ་སྔ་པེ་ཅིང་གི་ཏཱ་ལའི་དོན་གཅོད་ཁང་དུ་བསྡད་མྱོང་ཡོད། མཁན་མགྲོན་ལོ་གསུམ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད།
ཁོང་ལས་འགན་འཁྱུར་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༧་་་༤༨ ཙམ་ལ་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་ཡོང་སྐབས། ཟི་ཁྲོན་ཁྲིན་ཏུ་ལ་རྒྱ་སྐད་དུ་ལིའུ་ཝུན་ཧུའེ་དང་། བོད་པ་ཚོས་ལིའུ་ཙི་ཅན་ཟེར་བའི་རྒྱ་དཔོན་རྒས་པོ་དེ་ཐུག་འདུག ལིའུ་ཙི་ཅན་གྱིས་བོད་གཞུང་ལ་འབུལ་རོགས་ཞེས་མེ་སྒྱོགས་ཤིག་ཕྱག་རྟགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཕུལ་ནས་བརྗོད་པར། ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་འདི་གོ་མིན་ཏང་ཤུགས་མར་ཆག་པའི་སྐབས་དང་། གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་ཤུགས་ཆ་ཚང་མ་སླེབས་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། ཁྱེད་རང་བོད་པ་ཚོས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་ལ་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་གང་ཐུབ་འབད་བརྩོན་བྱེད་པའི་དུས་ཚོད་ཡག་ཤོས་དེ་རེད།
འདི་སྐོར་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཞུ་དགོས། ད་ལྟ་གོ་སྐབས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་པས། བོད་པ་ཚོའི་ངོས་ནས་ཐབས་ཤེས་ནུས་པ་འདོན་དགོས་ཞེས་མངགས་འདུག ལྷ་སར་སླེབས་ནས་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེར་སྤྱིར་བཏང་གི་འབྱོར་མཇལ་ཙམ་ལས་ཞུ་ས་གང་ཡང་བྱུང་མི་འདུག དེ་རྗེས་ཕྱག་མཛོད་ཆེན་མོར་ཞུས་མེད་དམ། ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་སུ་ཡང་བྱུང་མི་འདུག་ཟེར། ཁོ་རང་བཙོན་ཁང་དུ་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེའི་གནང་སྟངས་ལ་འུ་ཐུག་སྟེ་བསྡད་འདུག་ཟེར། སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེ་ལ་ཁོ་ཚོས་སྲིད་སྐྱོང་སྟག་བྲག་ཅེས་མི་བརྗོད་པར། སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེའི་ཧུ་ཐོག་ཐུའི་མཚན་བསྟོད་ཀྱི་ཟུར་ནས་བོས་ཏེ། སྤོ་བོ་བཀྭན་ཏིང་གུ་ཤྲི་འདིས་བྱས་མི་ཡོང་ཞེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་ཟེར། འདི་དཔེ་མཚོན་གཅིག་རེད།
དངོས་གནས་སྐྲབ་རྒྱུ་ཡོད་ན་དེ་དུས་སྐྲབ་དགོས་པ་རེད། སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེ་ངའི་རྩ་བའི་བླ་མ་ཡིན། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་རེད། འོན་ཀྱང་ཁོང་ལ་དེང་དུས་ཀྱི་སྐུ་ཡོན་ནི་མེད། འཛམ་བུ་གླིང་གི་གནས་ཚུལ་ནི་མཁྱེན་གྱི་མེད། འོག་ལ་གཞུང་ཞབས་ནང་འཛམ་གླིང་གི་གནས་ཚུལ་ཤེས་མཁན་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ཁོང་ཚོར་དེ་ཙམ་ཆ་འཇོག་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཚོད་རེད།
ངས་ནམ་རྒྱུན་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། ༡༩༤༧ ལོར་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་པ་རེད། རྒྱ་གར་རང་བཙན་མ་ཐོབ་གོང་ཨེ་ཤ་ཡའི་འབྲེལ་ལམ་ཚོགས་འདུ་(Asian Relations Conference)རྒྱ་གར་དུ་ཚོགས་པ་རེད། དེ་ལ་བོད་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་བསམ་ཕོ་ཚེ་དབང་རིག་འཛིན་དང་། མཁན་ཆུང་བློ་བཟང་དབང་རྒྱལ་གཉིས་དང་། ལས་བྱ་རྩེ་ཤོད་དྲུང་འཁོར་ཁ་ཤས་ཕྱིན་པ་དང་། ཚོགས་འདུའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་ཡང་བཀལ་ཡོད་པ་རེད། དེ་དུས་གོ་མིང་ཏང་གིས་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད། སྐུ་ཚབ་ཚོས་གན་དྷི་མཇལ་ཡོད་ཅིང་། ཚོགས་མིའི་ནང་འབྲས་སྤུངས་ཀྱི་ཁུ་ནུ་དགེ་བཤེས་རིག་འཛིན་བསྟན་པ་ཡང་ཡོད་འདུག ཕྱིས་སུ་ངས་ཁོང་གི་ས་ནས་གསུང་ཆོས་མང་པོ་ཞུས་པ་ཡིན།
ཁོང་གིས་ང་ལ་བཀའ་མོལ་གྱི་ཞོར་འཕྲོས་ཤིག་ཏུ། སྐུ་ཚབ་ཚོགས་པའི་ཁོངས་སུ་ཧིན་དྷི་ཤེས་མཁན་དགོས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཁོང་ཕེབས་པ་ཡིན་གསུངས་བྱུང་། ཁོང་ཁུ་ནུ་ནས་འཁྲུངས་པ་ཡིན་སྟབས་ཧིན་དྷིའི་སྐད་ལེགས་པོ་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་གྷན་དྷིས་ཁྱེད་རང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ཆོས་གང་འདྲ་རེད་ཅེས་བཀའ་འདྲི་གནང་བྱུང་ཞེས་རྒན་རིག་འཛིན་བསྟན་པས་གསུང་གི་འདུག གང་ལྟར་དེ་དུས་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་ཉེར་ཡོད་པ་དང་། གྷན་དྷི་བཞུགས་ཡོད་པས། དངོས་གནས་བྱས་ན་ལྡི་ལིར་ང་ཚོའི་ལས་ཁུངས་ཤིག་གཏན་འཇགས་འཛུགས་རྒྱུའི་ཐོག་བཀའ་མོལ་གནང་དགོས་པ་རེད། ༡༩༤༧ ལོར་རྒྱ་གར་རང་བཙན་ཐོབ་པའི་སྐབས་སུ་ང་ཚོས་ལས་ཁུངས་གཅིག་བཙུགས་ཐུབ་ཡོད་ན། ལིའུ་ཙི་ཅན་གྱིས་བཤད་པ་ཇི་བཞིན་གོ་མིང་ཏང་གི་ཤུགས་མར་ཆག། གུང་ཁྲན་ལ་ཤུགས་ཆ་ཚང་མ་སླེབས་པའི་སྐབས་རེད། དཔེར་ན། སར་དྷར་པ་ཊེལ་ཁྱེད་རང་ཚོས་ཤེས་ཀྱི་རེད། ཁོང་གིས་ལུང་བསྟན་ཞེ་པོ་གཅིག་བརྒྱབ་འདུག ཁོང་ཚོའི་གྲས་ཀྱིས་བོད་པར་ཤ་ཚ་དང་། བོད་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མ་ཐུབ་ན་རྒྱ་གར་ལའང་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་མཐོང་གི་ཡོད་པ་རེད། མི་དེ་ཚོའི་གྲས་དེ་དུས་བསྡད་ཡོད་པ་རེད།
ང་ཚོས་སྐབས་དེར་ལྡི་ལིར་གཞུང་ཚབ་བཙུགས་ཏེ། འབྲེལ་བ་བྱས་ཡོད་ན་གོ་སྐབས་ཏན་ཏན་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་གོ་སྐབས་འཕྲོ་བརླག་ཏུ་བཏང་སྟེ། གང་ཡང་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་པའི་དཔེ་ལ་ཡོད་པ་བཞིན། ནོར་བུ་རང་ལ་ཡོད་དུས། ནོར་བུའི་ནོར་ཉམས་མ་ཆོད། ནོར་བུ་མི་ལ་ཤོར་དུས། སེམས་པ་གཏིང་ནས་སྐྱོ་བྱུང་ཟེར་བ་དེ་རེད། ཚང་མ་ཚར་དུས་ང་ཚོས་སྐད་བརྒྱབ་ཀྱང་ཕན་ཐོགས་གང་ཡང་མེད།
དེང་སང་རྒྱ་རིགས་ཁྲོད་ནང་པའི་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་མང་པོ་ཡོད། ནང་པའི་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོས་རང་བཞིན་གྱིས་བོད་པར་ཤ་ཚ་བྱེད་ཀྱི་འདུག བློ་གཟུ་བོར་གནས་པ་དེ་ཚོས་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་བོད་ལ་གཏོར་བཤིག་ཆེན་པོ་བཏང་འདུགབོད་པས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་མྱངས་འདུག དགོངས་དག་ཟེར་མཁན་རྒྱ་མི་མང་པོ་ཡོང་གི་འདུག། དེར་བརྟེན། ད་ལྟའི་སྐབས་སུ་ང་ཚོས་རྒྱ་མི་མཉམ་དུ་གྲོགས་པོ་བསྒྲིགས་ཏེ། མི་དང་མིའི་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས། གྲོགས་པོ། བསམ་བློ་ཕྲན་བུ་གཏོང་རྒྱུ་མི་འདུག་གམ་ཞེས་ཕར་བཤད་ས་ཡོད། ཁྱེད་རང་ཚོ་ང་ཚོའི་དགྲ་བོ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ན་ཁོང་ཚོ་མཁྲེགས་སུ་འགྲོ་བ་ལས་ཡག་ཏུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། ང་ཚོ་བོད་པ་ནང་ཁུལ་ལའང་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་ཁྱོད་ང་ཚོའི་དགྲ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ན། ཕར་ཕྱོགས་དེར་གང་ཐུབ་ཀྱིས་གནག་གནག་བྱེད་ཀྱི་རེད། ཕྲན་བུ་མ་མཐུན་པ་ཡོད་ཀྱང་གྲོགས་པོའི་རྣམ་པ་བསྟན་ཏེ་ཆང་མཉམ་དུ་འཐུང་། སྦག་མཉམ་དུ་བརྒྱབ་ནས་བསྡད་ན་ཁེ་ཕན་ཕྲན་བུ་རེག་རྒྱུའི་རེ་བ་ཡོད།
སྤྱིར་བཏང་ཤེས་བྱའི་(common sense)ཐོག་ནས་བསམ་བློ་བཏང་ན། རྒྱ་དམར་ལ་མཁྲེགས་པོ་བྱེད་པར་ང་ཚོར་མཁྲེགས་པོ་བྱེད་པའི་གདེང་སྤོབས་དང་ནུས་པ་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོ་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གིས་རྒྱ་མི་ས་ཡ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཏེ་གླགས་ཁེལ་གྱི་རེད་དམ། བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་ཁོ་ཚོས་བཟུང་ཚར་བ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༧༌༌༌༤༨ ལ་ང་ཚོས་འཐུས་ཤོར་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བཏང་བ་བསྐྱར་ལོག་བྱེད་ཐབས་མེད། དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་བསྟུན་ནས་ཐབས་ཤེས་བྱེད་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་ན་མཁས་པ་རེད། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་བསམ་བློ་མ་བཏང་བར་ལྐུགས་པ་ཨུ་ཚུགས་དང་རང་འདོད་དབང་གིས་སྐད་བརྒྱབ་པས་ཕན་ཐོགས་ཡོང་རྒྱུ་མེད།
ཐོག་མར་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ལ་རང་བཙན་ང་ཚོའི་ཐོབ་ཐང་ཡིན་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། ཐོབ་ཐང་བཤད་པ་དེ་ཡང་དག་པ་རེད། བར་སྐབས་ནས་ཐོབ་ཐང་གི་སྐད་ཆ་མིན་པར། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། རང་བཙན་རྩོད་དགོས་པ་ཤོད་ཀྱི་འདུག རང་བཙན་རྩོད་དེ་སྲིད་བྱུས་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་བརྗོད་དུས། དེ་ནི་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་(Political Party)ལྟ་བུ་ཆགས་མ་སོང་ངམ། སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་ནང་ནས་ཀྱང་ཕྱོགས་འགལ་ཚོགས་པ་ (Opposition Party) ལྟ་བུ་ཆགས་མ་སོང་ངམ།
དབུ་མའི་ལམ་ཞེས་པ་འདི་ང་ཚོ་ཕར་ལོག་རྒྱུའི་དོན་གཅིག་པུ་མིན་པར། གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་རྣམས་དབུགས་གཏོང་བདེ་བ་ཞིག་བྱུང་ན་བསམ་ནས་སྐད་ཆ་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁ་སང་བོད་ཕྲུག་ཁྱིམ་སྡེར་ཡང་སྐད་ཆ་བྱུང་། བར་སྐབས་བོད་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཡོང་མཁན་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། གྲྭ་རྒྱུན་ཡོང་མཁན་ཡང་ཉུང་དུ་ཕྱིན་པ་རེད། བོད་ནང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་མཁན་དང་། ལྷག་བསམ་ཡོད་མཁན་རིགས་མང་པོ་ཞིག་འཇུ་བཟུང་བྱས་པ་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུའང་གདོང་རིས་དམར་རྗེན་དུ་བསྟན་ནས་རྒྱ་ཡིག་གཙོ་བོར་སློབ་ཏུ་འཇུག་གི་ཡོད།
དེ་སྔ་༡༩༨༦ ལོར་ང་རང་ལ་དྭགས་སུ་ཡོད་སྐབས། རླུང་འཕྲིན་ནང་༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དང་ང་ཕོད་ཁོང་ཚོས་ཐབས་ཤེས་གནང་སྟེ་༡༩༨༧ ལོ་ནས་བཟུང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་ཚང་མ་བོད་ཡིག་ཐོག་བཟོ་གཏན་འཁེལ་བའི་སྐོར་གོ་ཐོས་བྱུང་། ཐབས་མཁས་པོ་བྱུང་ན་དེ་ལྟར་ཡོང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་ནས་༡༩༨༧ ལོར་ཟང་ཟིང་གི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་དང་། ༸པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་༡༩༨༩ ལོར་སྐུ་གཤེགས། ང་ཕོད་བློ་ཁོག་གིས་མ་འདང་བ་ལས། དངོས་གནས་ཁོང་ལ་ལྷག་བསམ་དང་། གསར་བརྗེའི་བསམ་བློ། རྣམ་དཔྱོད་བཅས་ཡག་པོ་ཡོད་ཀྱང་། བློ་ཁོག་དེ་ཙམ་མེད་པ་དེ་གསལ་པོ་ཡིན།
གང་ལྟར་བོད་མི་ཚོས་ངོ་རྒོལ་རིམ་པར་བྱས་པར། རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་དྲག་གནོན་བྱེད་རྐྱང་བྱས་ཡོད། ང་ཚོས་ཁ་བྲལ་དགོས་ཞེས་རྩོད་ཀྱི་མེད་ཀྱང་། ཁ་བྲལ་རྩོད་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ངན་ཁག་ཆ་ཚང་ང་ཚོར་གཡོགས་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་པའི་སྐབས། ང་ཚོས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་གི་འདུག་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད། དངོས་གནས་བྱས་ན། ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ས་གཏན་མ་འཁེལ་གོང་ང་རང་ཝ་ཤིན་ཊོན་ལ་ཡོད། ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ས་རྒྱ་ནག་ལ་འོས་པོ་འདུག་གམ་ཞེས་སྐད་ཆ་འདྲི་སྐབས། ངས་འོས་པོ་འདུག་ཅེས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་ཡིན། རྒྱ་ནག་མི་གྲངས་ཀྱི་ཆ་ནས་རྩིས་ན་དུང་ཕྱུར་བཅུ་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཀྱང་དངོས་གནས་རིག་གཞུང་གཏིང་ཟབ་ཡོད་པས། རྒྱ་ནག་འོས་པོ་རེད་ཅེས་བརྗོད་པ་ཡིན། ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་འགྲན་གང་དུ་ཚོགས་གོ་བསྡུར་བྱེད་མཁན་གྱི་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་ཡོད་ཅིང་། ཚོགས་ཆུང་དེའི་ནང་གི་མི་གཅིག་གིས་རྗེས་སུ་ང་ཚོའི་ངོ་ཤེས་ཤིག་ལ། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་འགྲན་ཚོགས་ས་རྒྱ་ནག་འོས་ངེས་རེད་ཅེས་བརྗོད་པ་དེས་ཁོང་ཚོའི་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཕྱོགས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་སོང་ཞེས་བཤད་འདུག
དངོས་གནས་བྱས་ན་དེའི་ཐད་ང་ཚོས་ཕན་ཐོགས་བྱས་ཡོད། ཡིན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་བྱེད་རྒྱུ་དེ་སྟབས་བདེ་བ་མཐོང་ནས། དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་བྱུས་མཐའ་སྐྱོང་ཆེད་མཐོང་གིན་མཐོང་གིན་ལ་སྐྱག་རྫུན་བཤད་དེ། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ཁ་བྲལ་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོ་འདི་ཕྱོགས་ནས་རང་བཙན་ཐོག་ཕྱིན་ན། རྒྱ་གཞུང་ལ་དགོས་པ་དེ་ཆགས་ཡོད། ཤེས་སོང་ངམ། རང་བཙན་གྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དེ་ལ་ཁོང་ཚོས་སྣང་བ་གཏོང་གི་མ་རེད། བོད་ནི་ཁོང་ཚོའི་ལག་ཏུ་ཡོད། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱིས་རོགས་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད་ལ། རོགས་བྱེད་མཁན་ཡང་ཡོང་གི་མ་རེད། སྐད་བརྒྱབ་པར་གང་ཡང་མི་འདུག་བསམ་སྟེ་སྡོད་ཀྱི་ཡོད།
དེར་བརྟེན། ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ལ་དངོས་ཐོག་བདེན་འཚོལ་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ངས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་ཀ་བཞག་ཚར་བ་ཡིན། བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་བདེ་སྡུག་ལ་ཐུག་གི་ཡོད་པས། བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་བཅས་འཛིན་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། མན་ཇུའི་མི་རིགས་ནང་བཞིན་ཆགས་ཀྱི་རེད། ༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་གོང་མ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕེབས་སྐབས་རྒྱ་ནག་གོང་མ་མན་ཇུ་རེད། དེ་དུས་རྒྱ་ནག་བྱང་ཤར་ཏུང་པེ་ཁུལ་དུ་མན་ཇུའི་མི་རིགས་ལ་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་དང་། གོམས་གཤིས། རིག་གཞུང་བཅས་ཡོད་ལ། མང་ཆེ་བ་ནང་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༠༨ ལོར་༸རྒྱལ་དབང་སྐུ་གོང་མ་རྒྱ་ནག་ལ་ཕེབས་དུས་མན་ཇུའི་མི་རིགས་ཟུར་གསལ་དུ་སྲ་ཐག་ཐག་ཡོད་འདུག ཕྱི་ལོ་༡༩༥༤ ལོར་ང་རྒྱ་ནག་པེ་ཅིང་ལ་བསྐྱོད་དེ་ཟླ་བ་ཁ་ཤས་ཤིག་བསྡད་པ་དང་། དེ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུལ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ལྟ་སྐོར་དུ་བསྐྱོད་ཁོངས་མན་ཇུའི་ས་ཆ་ཏུང་པེ་ལའང་སླེབས་བྱུང་། མན་ཇུའི་མི་རིགས་ཚོས་གསོལ་སྟོན་བཤམས་པའི་སྐབས་སུ། མི་སྐེད་རགས་སེར་པོ་བཅིངས་པ་ཞིག་ངའི་འཁྲིས་ལ་ཡོང་ནས། ང་མན་ཇུ་ཡིན་བརྗོད་བྱུང་། དེ་སྐབས་མན་ཇུ་མི་རིགས་དེ་རྒྱ་མི་རིགས་ཁྲོད་སིམ་སྟེ་མཛུབ་མོ་འཛུགས་ས་མེད་པ་ཆགས་འདུག ངས་རྒྱ་མི་ངོ་ཤེས་པ་དང་མན་ཇུའི་མི་ཐུག་སྐབས་སུ། གཞན་དག་ཕར་ཞོག སྐར་ལྔའི་དར་དམར་སྟེང་གི་སྐར་མ་ཆེ་བ་དེས་རྒྱ་མི་རིགས་མཚོན། གཞན་བཞི་པོ་དེས་བོད་དང་། མན་ཇུ། ཡུ་གུར། སོག་པོ་བཅས་མཚོན་གྱི་ཡོད་པས། མན་ཇུ་ཁྱེད་རང་ཚོར་དངོས་གནས་བྱས་ན་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་རྩེད་མོ་དང་སྦྲགས་ནས་བཤད་པ་ཡིན།
ཡིན་ནའང་། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྤྲད་པ་ལ་མན་ཇུ་མི་རིགས་མཛུབ་མོ་འཛུགས་ས་མེད་པར་ཆ་ཚང་རྒྱ་མིའི་ཁྲོད་སིམ་འདུག ཕྱིས་སུ་ངས་རྩད་གཅོད་བྱེད་སྐབས། ཏུང་པེ་ས་ཁུལ་དུ་མན་ཇུའི་མི་རིགས་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་གྲོང་གསེབ་ཆུང་ཆུང་གཅིག་གཉིས་ཤིག་ཡོད་པ་རེད་ཟེར། དེའི་ནང་ཁོ་ཚོས་མན་ཇུའི་སྐད་རྒྱག་པ་དང་། མན་ཇུ་མི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པ་འཛིན་མཁན་ཡོད་པ་དེ་ཙམ་མ་གཏོགས་གཞན་མེད་པ་རེད། མན་ཇུའི་མི་འབོར་ས་ཡ་བཅུ་སྐོར་ཡོད་པ་རྣམས་རྒྱ་མིའི་ཁྲོད་སིམ་ཚར་འདུག རྒྱ་དཔོན་བསམ་བློ་གུ་དོག་པོ་གཏོང་མཁན་ཚོའི་རེ་བར། བོད་དེ་ཡང་ཕྱིན་ཆད་སྐད་ཡིག་མེད་པ་དང་། རིག་གཞུང་མེད་པ་བཟོ་དགོས་བསམ་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ཁྲིན་ཁུའེ་ཡོན་གྱིས་བོད་པའི་ཆོས་དད་དེ་ཁ་བྲལ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་རེད་ཅེས་བརྗོད་དེ་ཆོས་དད་མེད་པ་བཟོ་གི་ཡོད། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཡང་མཁས་པ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་བེད་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་ཙམ་ལས་གཞན་མེད་པ་བཟོས་ན། བོད་པ་རང་བཞིན་གྱིས་རྒྱ་མི་རིགས་ཁྲོད་སིམ་འགྲོ་བའི་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད།
འོན་ཀྱང་དེང་སང་རྒྱ་མི་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་། རིག་གཞུང་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཀྱི་འདུག ང་ཚོས་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་ཕན་ཐོགས་བསྒྲུབས་ཡོད།
འོན་ཀྱང་ཉེ་ཆར་ཡི་གེ་ཞིག་མཐོང་བྱུང་། ཆོས་ཟེར་བ་ཚན་རིག་དང་རྦད་དེ་རྒྱབ་འགལ་རེད། ང་ཚོས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་བྱེད་དགོས་པ་ལས། ཚན་རིག་དང་རྒྱབ་འགལ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལམ་ལ་འགྲོ་ཐབས་མེད་ཅེས་བྲིས་འདུག དོན་དངོས་འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་ཐོག་གི་ཚན་རིག་པ་སྙན་གྲགས་ཡོད་མཁན་ཚོས་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ལ་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཚན་རིག་པ་དངོས་གནས་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྙན་གྲགས་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ངོས་དང་ཟུར་དུ་ཐུག་སྐབས་སྒོམ་རྒྱག་གི་ཡོད་ཟེར་གྱི་འདུག ནང་ཆོས་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོས་གཞན་ལ་ཁོ་རང་ཚན་རིག་པ་ཡིན་བརྗོད་པ་ལས་ནང་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཤེས་ཀྱི་མ་རེད། ཚད་ལྡན་གྱི་ཚན་རིག་པ་དེ་ཚོས་ནང་པའི་ཆོས་ལ་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་འདུག
རྒྱ་དམར་གྱིས་ཆོས་ཟེེར་བ་ཕན་ཐོགས་གཏན་ནས་མེད་པ་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། དེང་སང་རྒྱ་ནག་ཏུ་ནང་པ་ས་ཡ་བཞི་བརྒྱ་སྐོར་ཡོད་པ་རྗོད་ཀྱི་འདུག ང་ཚོ་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་རེད། རྒྱ་མི་ནང་པ་ཚོས་ང་ཚོ་བོད་པར་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེ་ནི་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། དེང་སང་ནང་པའི་གྲངས་ཀ་དེ་གུང་ཁྲན་ཏང་མིའི་གྲངས་ཀ་ལས་མང་བ་ཡོད་འདུག བསམ་བློ་མཁྲེགས་འཛིན་ཅན་ཁ་ཤས་ནང་པའི་གྲངས་འབོར་ཏང་མིའི་གྲངས་འབོར་ལས་མང་བ་ཡོད་པ་དེར་ཞེད་སྣང་ཡོང་གི་ཡོད་འདུག
ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ནས་གུང་ཁྲན་ཏང་མིའི་ནང་སེམས་ཀྱི་གཏིང་ནས་ནང་ཆོས་ལ་དད་པ་བྱེད་མཁན་མང་པོ་འདུག རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ནང་དུའང་ནང་པའི་ཆོས་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་མང་པོ་འདུག ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ཧ་ཅང་འཁྲུག་ཆ་དོད་པོ་ཡོད། གང་འདྲ་ཆགས་ཡོང་ཚོད་མ་ཐིག་པ་དང་། ལག་པ་བརྐྱངས་ན་རྐྱོང་ས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་འདུག
ང་ཚོ་བཙན་བྱོོལ་དུ་འ་ཆད་འུ་ཐུག་སྟེ། ཉི་མ་གཅིག་ཡིན་ནའང་སྔ་ཙམ་བོད་ལ་ལོག་རྒྱུ་བྱུང་ན་བསམ་མཁན་ཕལ་ཆེར་མེད། གལ་སྲིད་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་བོད་ལ་ཕར་ལོག་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་བ་ཡིན་ན། བཙན་བྱོལ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ང་བོད་པ་ཡིན་ཀྱང་བོད་ལ་ལོག་གི་མིན། ང་ཨ་མི་རི་ཀར་བསྡད་ན་སྐྱིད་པ་དང་། འདིར་དཔལ་འབྱོར་ཡག་པོ་བཟོ་ཐུབ་ཀྱི་འདུག ཕྲུ་གུ་ཚོས་དབྱིན་ཇིའི་སྐད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ད་བོད་ལ་ལོག་མི་དགོས་པ་ཞིག་གནང་རོགས་ཞེས་ཕལ་ཆེར་ཟེར་མདོག་ཁ་པོ་རེད། ང་ཚོ་འདིར་བཙན་བྱོལ་ལ་འ་ཆད་འུ་ཐུག་པའི་སྤྲང་པོ་ཁྱུ་གཅིག་ལྟ་བུ། ཉི་མ་གཅིག་ཡིན་ནའང་བོད་ལ་ལོག་རྒྱུ་སྔ་ཕྱི་བྱུང་ན་བསམ་མཁན་འདི་འདྲ་མིན། དངོས་གནས་བོད་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་ལ་རྒྱ་གཞུང་ནས་མཐོང་སྤྲད་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱས་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་བོད་པར་ཕན་གྱི་རེད། དེ་མིན་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ཁུངས་མ་འཁྱོལ་བར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་སྐུ་མཁྱེན་ཞེས་ཟེར་དགོས་དོན་གཏན་ནས་མེད།
ངས་འབོར་ཤོབ་ལྟ་བུ་ཞིག་བཤད་ན། ན་ནིང་རྒྱ་མི་ཞིག་གིས་ངའི་གཟུགས་རིས་ཤིག་བྲིས་འདུག ཁོ་རང་ང་སྐྱེས་སའི་གྲོང་གསེབ་ལ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཟེར། རི་མོ་དེའི་ནང་ང་གྲོང་གསེབ་ཆུང་ཆུང་དེའི་ནང་སྐྱེས་པ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་ཁྱབ་པའི་བཀོད་རིས་བྲིས་འདུག གྲོང་གསེབ་སྐྱོ་བོ་དེའི་ནང་སྐྱེས་པའི་ཕྲུ་གུ་ཞིག་ད་ལྟ་འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་ཐོག་ཁྱབ་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཁོས་དེ་ལྟར་བརྗོད་བྱུང་། རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་ང་བདུད་རེད་བརྗོད་ཀྱང་། ང་ནི་འཛམ་གླིང་གི་མི་གྲལ་ནས་བུད་མེད་ལ། བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཡང་འཛམ་གླིང་འདིའི་ཐོག་དངོས་གནས་ངོ་སོ་ཐོན་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོས་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབས་ཡོད་པས། ང་ཚོ་ཉམ་དམའ་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། འ་ཆད་འུ་ཐུག་དགོས་པ་གང་ཡང་མེད།
རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་བསམ་བློ་ཡག་པོ་བཏང་ན། གཙོ་ཆེ་ཤོས་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་ལ་རང་དབང་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། སོ་སོའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་བདག་པོ་ཡག་པོ་རྒྱག་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱུང་ན། དེ་ནི་ང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ཡིན། ཁྱེད་རང་ཁྲིམས་ལུགས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་ཚོས། ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་འདིར་ཕྱོགས་མང་པོར་ཉམས་ཞིབ་དང་། བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་ལས། ཕྱོགས་གཅིག་རྐྱང་པའི་ཐོག་ནས་གནས་ཚུལ་ཐག་གཅོད་ཡོང་ཐབས་མེད།
ཉེ་སྔོན་ཡུ་རོབ་ཁུལ་དང་། ཨ་མེ་རི་ཀའི་ནང་མི་སུ་ལ་སྤྱི་མོས་ཡོད་བསམ་ཤོག་བསྡུས་པར། ཨ་རིའི་ཨོ་བྷ་མ་དང་། ཡེ་ཤུའི་བླ་ཆེན་ལས་ཐོག ང་བཅས་ང་ཚོ་མི་གསུམ་སྤྱི་མོས་ཆེ་ཤོས་ཡོད་པའི་གྲས་སུ་ཐོན་འདུག ང་བདུད་རེད་ཟེར་བ་དང་། ཁ་བྲལ་བ་རེད་ཅེས་ད་ལྟ་བར་དུ་ལོ་སྦྲེལ་ནས་གཤེ་གཤེ་མང་པོ་བཏང་བྱུང་ཡང་། ང་འཛམ་གླིང་འདིའི་ཐོག་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོའི་གྲས་སུ་ཡོད་པས། ང་ཚོ་ཉམ་དམའ་པོ་དང་། འ་ཆད་འུ་ཐུག་ནས་སྐུ་མཁྱེན་ཟེར་དགོས་དོན་གང་ཡང་མེད། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་རྒྱ་གཞུང་དང་མཉམ་དུ་འཆམ་པོ་བྱེད་པ་དེ་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཨུ་ཡོན་ཀྲང་གཞོན་པའི་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་རེད་ཟེར་གྱི་ཡོད། དེ་འདྲའི་རེ་བ་རྒྱག་གི་ཡོད་ན། དེ་སྔོན་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པའི་ནང་ཧུའུ་ཡའོ་པང་གིས་དོན་ཚན་ལྔ་བཏོན་ཡོད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཕྱིར་ལོག་ན། ཕེབས་བསུ་ལ་བློན་ཆེན་ཞིག་གཏོང་གི་ཡིན། རྒྱ་ནག་ལ་སླེབས་ན་སྔ་མོའི་ཐོབ་གོ་ས་ཆ་ཚང་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཡོད། ང་ཚོས་ལམ་སང་ལན་སྤྲད་དེ། བོད་ཀྱི་དོན་དག་ལས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དོན་དག་མ་རེད། རྩ་དོན་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་དོན་དག་ལ་ཐུག་ཡོད། དེ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་ཞིག་བྱུང་ན། ང་ཚོ་ལོག་རྒྱུ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ཡོང་གི་རེད། བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་རྩ་དོན་ལ་འགྱུར་བ་མ་ཐེབས་ན། ང་ཚོ་ལོག་རྒྱུའི་སྐད་ཆ་ཡོང་དོན་མེད་ཅེས་བཤད་ཡོད།
ཁྱེད་རང་ཚོ་གང་ལྟར་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བའི་ནང་གི་ཉིང་ཁུ་(cream)ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད། ཁྱེད་རང་ཚོར་སློབ་སྦྱོང་ཡོད་པ་དང་། སློབ་སྦྱོང་དེ་ཡང་ཁྲིམས་ལུགས་སྦྱངས་པ་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པོ་རེད།(མཚམས་འདིར་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེ་བས་གྲོས་གཞི་སྙན་གསན་ཞུས།)༸གོང་ས་མཆོག་ནས། ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག མ་འོངས་པར་དུས་དུས་སུ་ཚོགས་འདུ་འདི་ལྟ་བུ་སྐོང་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད་དམ། མ་འོངས་པར་ཚོགས་འདུའི་འཆར་གཞི་འགོད་སྐབས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཁྲིམས་དཔོན་དང་། རྒྱ་མིའི་ཁྲིམས་དཔོན་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ། དེ་ཚོ་དང་རྩོད་གླེང་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པར། དངོས་གནས་ཁྲིམས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཇི་ལྟར་ཡིན་གོ་བསྡུར་དང་། ཁོ་ཚོའི་གཏམ་བཤད་ལ་ཉན། རྒྱ་ནག་དེ་ཡང་ཁྲིམས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དགོས་ཞེས་ང་ཚོས་ཡོངས་གྲགས་ཐོག་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་དཔོན་ཚོས་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་དགོས་པ་དང་། ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས་སྐོར་མང་པོ་ཤོད་ཀྱི་འདུག
དེ་འདྲའི་དུས་སྐབས་ལ་ང་ཚོ་མཉམ་དུ་གོ་བསྡུར་བྱས། ང་ཚོའི་ངོས་ནས་བྱེད་ཐུབ་པ་དེ་ཙམ་མེད་ཀྱང་། ང་ཚོས་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་དང་། སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ན། ཁོང་ཚོ་ཚུར་འགུག་ཐུབ་ཀྱི་རེད། ལས་གཞི་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་ཕན་ཐོགས་ཡོང་རྒྱུའི་གནད་འགག་འདུག ཁྲིམས་ལུགས་མཁས་པ་དེ་ཚོའི་བསམ་བློའི་ནང་བོད་པ་ཚོས་རྒྱ་མི་རིགས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག་བསམ་པ་ཞིག་བྱུང་ན་གང་ཅིར་་ཁྱད་པར་ཡོད། རྒྱ་ནག་ནས་བྲོས་ཏེ་འཇར་མན་ནང་སྡོད་མཁན་ཞིག་ཁ་སང་ཐུག་བྱུང་། ཁོ་རང་འཇར་མན་ལ་ཐོག་མར་སླེབས་དུས་བོད་པ་ཐུག་རྒྱུར་ཕྲན་བུ་བདེ་པོ་མེད། བོད་པས་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་མི་རིགས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་བསམ་གྱི་ཡོད།
བར་སྐབས་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་པའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཡིག་ཆ་ཞིག་མཐོང་བྱུང་། ཡིག་ཆ་དེ་མཐོང་མ་ཐག་ཁོའི་བསམ་བློ་ལྷོད་ཤིག་གེར་ཕྱིན་སོང་ཟེར། དེ་ནས་བཟུང་བོད་པ་ཐུག་རྒྱུར་དགའ་པོ་ཡོད་ཟེར། ཁོ་རང་ཁྲིམས་དཔོན་ཡིན་ནམ། གང་ལྟར་མཁས་པ་ཞིག་རེད་འདུག ང་ཚོས་མི་གཅིག་ཡིན་ནའང་ཚུར་འགུག་ཐུབ་དགོས། དེ་ཡང་རྒྱུ་དངོས་པོ་སྤྲོད་པ་དང་། སྐྱག་རྫུན་བཤད་ནས་འགུག་ཐབས་མ་ཡིན་པར། ང་ཚོས་བསམ་པ་རྣམ་དག་དང་དངོས་གནས་གཉིས་ཕན་གྱི་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་བདེན་པ་གཞན་གྱིས་ཤེས་ཐུབ་པ་བཟོས་ན་ཚུར་འགུག་ཐུབ་ཀྱི་རེད། དེ་ལ་གནད་འགག་ཡོད། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞེས་བཀའ་སྩལ་བ་བཅས་སོ།། །
གང་ཞིག་གཟིགས་ཤིང་གསུངས་པ་ཡི།
མཁྱེན་དང་སྟོན་པ་བླ་ན་མེད།
༧རྒྱལ་བ་བོད་རྒྱའི་བདེ་བའི་ལམ།
སྟོན་པ་དེ་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ།
འདི་ནི་དངོས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འདས་མ་འོང་ཚོང་མ་ལ་གཟིགས་ནས་གསུང་པ་རང་རེད། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་འདི་ལ་མགོད་པ།
རིན་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་དངོས་ནས་རེད་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་སྒྲོན་དང་ཁ་བརྡ་དྲྭ་བར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ།
དོན་ངོ་མར་རྡ་སའི་གསར་འབྱོར་ལས་མེད་ཚོ་དང་། ད་དུང་སྐྱབས་བཅོལ་ལག་དེབ་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མཁན་མང་བོ་ཞིག་གིས་ཉིན་མ་གཅིག་གི་སྔོན་ཡིན་ན་ཡང་བོད་ལ་ལོག་རྒྱུ་བྱུང་ན་བསམ་གིས། སྐུ་དྲག་མི་དྲག་ཚོ་ད་སྐྱིད་པོ་ཡོད་མདོག་ཁ་བོ་རེད་གང་བཤད་རང་དབང་དང་གང་ལས་རང་དབང་རེད།
༧་གོང་ས་མཆོག་ཡང་མཐོ་དྲག་ནས་མཚམས་ལན་རེར་མི་སེར་དཀྱུས་མིའི་ནང་གི་དཀྱུས་མ་ཚོའི་བདེ་སྡུག་་མཁྱེན་གི་མེད་པ་འདྲ། ཨ་རིར་གཞིས་ཆགས་ཚར་བའི་བོད་པའི་ནང་མི་ཞིག་དང་རྡ་སར་ལས་མེད་དུ་ལུས་པའི་གསར་འབྱོར་འཁྱམས་པོ་གཉིས་སྡེ་བ་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་ནས་འགྲེལ་བཤད་བསྐྱོན་འདུག
་་་་་་་་་ སྐར་ལྔའི་དར་དམར་སྟེང་གི་སྐར་མ་ཆེ་བ་དེས་རྒྱ་མི་རིགས་མཚོན། གཞན་བཞི་པོ་དེས་བོད་དང་། མན་ཇུ། ཡུ་གུར། སོག་པོ་བཅས་མཚོན་གྱི་ཡོད་པས། མན་ཇུ་ཁྱེད་རང་ཚོར་དངོས་གནས་བྱས་ན་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་རྩེད་མོ་དང་སྦྲགས་ནས་བཤད་པ་ཡིན། ་་་་་་་་་
་་་་་་་་་ གང་ལྟར་མཁས་པ་ཞིག་རེད་འདུག ང་ཚོས་མི་གཅིག་ཡིན་ནའང་ཚུར་འགུག་ཐུབ་དགོས། དེ་ཡང་རྒྱུ་དངོས་པོ་སྤྲོད་པ་དང་། སྐྱག་རྫུན་བཤད་ནས་འགུག་ཐབས་མ་ཡིན་པར། ང་ཚོས་བསམ་པ་རྣམ་དག་དང་དངོས་གནས་གཉིས་ཕན་གྱི་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད་པའི་བདེན་པ་གཞན་གྱིས་ཤེས་ཐུབ་པ་བཟོས་ན་ཚུར་འགུག་ཐུབ་ཀྱི་རེད། ་་་་་་་་་
བོད་ལ་འགྲོ་འདོད་ཡོད་ན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་ཀྱིས་སྣེ་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པས་སྡུག་སྨྲས་འདོན་དོན་མི་འདུག གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིའི་བོད་འོག་ཏུ་བོད་ལ་ཕེབས་ཚེ། ཉིན་ཞིག་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་ལྟར་ལྐོག་ཇུས་ཀྱིས་གྲོངས་ངེས་རེད། ཡང་མིན་ན། སྐུ་མདུན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་བཀའ་གསུངས་ཅི་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས། རྒྱ་ནག་གི་བཀའ་གསུངས་ནི་བོད་པ་རྒྱ་རུ་སྒྱུར་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་ལ་སྐུ་མདུན་གྱིས་མཐུན་རྐྱེན་སྒྲུབ་ཐུབ་ན་གནས་ཚུལ་ཁ་ཁ་རེད། དེ་མིན་འཆི་ལམ་ལས་མེད།
རྒྱ་ནག་ལ་ཆ་རྒྱུས་མེད་མཁན་གྱི་གདའ་མ་འདི་དག་ལ་ཞེན་པ་ལོག་ཡ་་ལས་ཚད་ལྡན་གྱི་སྒྲུབ་བྱེད་མི་འདུག རྒྱ་ནག་ཅི་ཙམ་མང་ཡང་ཚང་མ་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་མཁན་མ་རེད་ལ། མ་འོངས་ཀྱང་མིན་པས་བོད་པས་རྒྱ་ནག་ལ་གནོད་ཤུགས་སྤྲད་ཐུབ་ཚེ། རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་དང་། ལྷག་པར་དུ་དབང་སྒྱུར་བ་ཏང་མིའི་ཁྲོད་ན་ལྟ་བ་མ་མཐུན་པའི་འགལ་ཟླ་ཡོང་ངེས་རེད། ལོ་རྒས་ན་སེམས་ཆུང་ཞེས་བ་ཧ་ཅང་བདེན་པས་རྒན་ཁོག་ཚོས་རླབས་ཆེན་གྱི་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་པ་ཧ་ཅང་དཀའ།
རིག་པའི་བུ་ལ་རིག་པ་གསར་བ་དང་ཐབས་ལམ་ཡག་པོ་དེ་འདྲ་ཡོད་ན་ཐང་།
རིག་པའི་བུ་ལགས།
ཁྱོད་ཀྱིས་བལྟས་ན་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལ་ཐབས་ལམ་གསར་བ་ག་རེ་ཡོད་རེད། ཅིག་ཤོད་དང་། གནད་འགག་གི་སྐབས་འདིར་མེད་ན་མེད་པ་རེད། ཡོད་ན་གསུངས་རོགས་གནང་། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་ལྟར་ཐབས་ལམ་ཞིག་མ་རེག་པར་དེ་ལ་སྒུག་ནས་བསྡད་ཡོད་རེད།
བཀའ་སློབ་ཆ་ཚང་བཀོད་པ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། བཀའ་བཞིན་སྒྲུབས་ཤིག་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ།
དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཐབས་ཞི་བའི་ཐབས་འཕྲུལ་ལ། ངེས་ཤེས་གཏིང་ནས་རྙེད་ཅིང་བརྩོན་པར་འཚལ།།
༡༽མི་རིགས་འདི་གནས་དགོས་ན་བླ་མའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་ནུས་བ་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། དེའི་ཚབ་ཏུ་མི་རིགས་རིང་ལུགས་པ་གསོ་དགོས།
༢༽ གྲྭ་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། དེའི་ཚབ་ཏུ་ཁྱིམ་ཚང་མང་དུ་བཟོ་དགོས།
༣༽ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ནུས་བ་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། དེའི་ཚབ་ཏུ་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་བ་གོང་མཐོ་བཏང་དགོས།
༤༽སྐོར་ར་དང་གནས་སྐོར་ལ་་འགྲོ་རྒྱུ་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། དེའི་ཚབ་ཏུ་ཡུལ་སྐོར་དང་དཔེ་ཀློག་མང་དུ་བྱེད་དགོས།
༥༽གཏོར་མ་དང་ལྷ་གསོ་བྱེད་ཡ་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། དེའི་ཚབ་ཏུ་དང་བླངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཞབས་ཞུ་པ་དང་། སློབ་ཡོན་མེད་མཁན་ལ་རྣམས་ལ་སློབ་སྦྱོང་༼སློབ་སྦྱོང་ཡང་ཆོས་ཁོ་ན་མིན་པ་གཙོ་བོའི་རང་ཉིད་ཀྱི་འཚོ་བ་རང་རྐང་སྟེང་ལངས་ཐུབ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་ལ་གོ་དགོས༽ གི་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་བ་སོགས་བྱས་ན། རིམ་བཞིན་བོད་འདི་འགྱེད་ས་ནས་ལངས་ངེས་རེད། དེ་ལྟར་མིན་པ་ད་ལྟ་བཞིན་མུ་མཐུད་དུ་ཕྱིན་ན། བོད་ཀྱི་ནུས་བ་ཆུང་ནས་ཉུང་བ་འགྲོ་ཞིང་། ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོ་གནོད་ལས་ཕན་དུ་མེད། གནས་སྐབས་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་འདི་ཡག་པོར་སྣང་ཡང་། མ་འོངས་བའི་ཤི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ངེས་ཡིན་པས་དེས་བར་དུ་བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་དགོས།
ཧ་ཧ་རིག་པའི་བུ་ལགས
དེ་འདྲ་ཡིན་ན་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་སྐབས་ནས་བོད་ལ་རང་བཙན་མིན་ན་ཡང་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཏན་ཏན་རེག་ཡོད་ངེས་རེད།
ངས་བསམ་ན་དེ་འདྲ་མ་རེད།
f.h རྟགས་ཅན་གྱི་གནམ་གྲུ་གྲངས་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ། e.a u རྟགས་ཅན་གྱི་འགད་རྫས་ཏིན་གཅིག་སྟོང་ཐམས་པ་། དེ་གྲོང་ཁྱེར་སོ་སོར་འཁྱེར་ཐུབ་མཁན་གྱི་མེ་ཤུགས་འཕུར་འདེད་གྲངས་ཉེར་བདུན།
དེ་དག་བཟོ་ཐུབ་མཁན་གྱི་ཚན་རིག་པ་དང་ཡང་ན་ཉོ་ཐུབ་མཁན་གྱི་འབྱོར་ལྡན་པ་དག་ནི་། གྲ་སྒྲིག་ལྷག་མེད་ཡོན་དགོས།
དེ་ལྟར་བྱས་ན་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་གཙོ་པོའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེས་ཁག་རྣམས་སྨག་མེད་དུ་གཏོང་ཐུབ་པར་ང་ལ་ཡིད་ཆེ་ཡོད།
བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ནི་འབད་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་རེད།
དེ་མིན་ན་ས་པཎ་གྱིས་ཁ་བཤད་ཆུ་ཡི་ཝུ་བ།། ལག་ལེན་གསེར་གྱི་ཐིགས་པ་གསུངས་པ་དེ་ཆུ་ནང་ན་གཡུགས་རོགས་གནང་།
རིག་པའི་བུ་ལགས་
ག་འདྲ་འདུག
ཡཡ་དགོང་ཚུལ་གསུངས་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། དེ་ལྟར་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་ཡོང་བ་ལ་དང་པོ་བོད་མི་སྒེར་རེ་རེ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྐང་པའི་ལངས་ཐུབ་པ་དགོས། དེ་ལྟར་མིན་པ་ད་ལྟ་བཞིན་ཆོས་་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁྱི་བཞིན་འགྲིམ་ན་མེ་ཤུགསའ་འཕུར་མདའ་བཟོ བྱེད་མཁན་སུ་ཡོད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་དབྱེ་མེད་དང་རྒྱབ་ཁབ་དབྱེ་མེད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་འཛིན་མཁན་མང་དུ་བྱུང་ཞིང་། རང་གིས་མི་རིགས་ལ་དབྱེ་བ་མ་བཟུང་ཡང་གཞན་གྱིས་མི་འཛིན་པས་རྩ་མེད་ཀྱི་རྒྱུ་བྱེད་ངེས་རེད། དེ་བརྟེན། མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་ཡོང་བ་ལ་ཐོག་མར་་དཔལ་འབྱོར་མཁོ་ཞིང་དཔལ་འབྱོར་མཁོ་ན། ལས་མེད་ཀྱི་གྲྭ་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། ལས་ཀ་མང་ཙམ་ལས་དགོས་ཤིང་། དེ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་མཁན་དང་གྲྭ་འབོར་ཐོན་་སྐྱེད་བྱེད་་མཁན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཉུང་དུ་བཏང་དགོས་བ་ཡིན།
ནོར་བཅོས།
ཡཡ་དགོང་ཚུལ་གསུངས་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ། དེ་ལྟར་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་ཡོང་བ་ལ་དང་པོ་བོད་མི་སྒེར་རེ་རེ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྐང་པའི་ལངས་ཐུབ་པ་དགོས། དེ་ལྟར་མིན་པ་ད་ལྟ་བཞིན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁྱི་བཞིན་འགྲིམ་ན་མེ་ཤུགསའ་འཕུར་མདའ་བཟོ་མཁན་སུ་ཡོད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་དབྱེ་མེད་དང་རྒྱབ་ཁབ་དབྱེ་མེད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་འཛིན་མཁན་མང་དུ་བྱུང་ཞིང་། རང་གིས་མི་རིགས་ལ་དབྱེ་བ་མ་བཟུང་ཡང་གཞན་གྱིས་འཛིན་པས་རྩ་མེད་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་བྱེད་ངེས་རེད། དེ་བརྟེན། མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་ཡོང་བ་ལ་ཐོག་མར་་དཔལ་འབྱོར་མཁོ་ཞིང་དཔལ་འབྱོར་མཁོ་ན། ལས་མེད་ཀྱི་གྲྭ་འབོར་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། ལས་ཀ་མང་ཙམ་ལས་དགོས་ཤིང་། དེ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་མཁན་དང་གྲྭ་འབོར་ཐོན་་སྐྱེད་བྱེད་མཁན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཉུང་དུ་བཏང་དགོས་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཚར། དྲག་རྒོལ་ཅུང་བྱེད་ཁུལ་བྱས་ཀྱང་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་སྙིང་ཆེ་མདོག་གིས་སྐྱོན་བརྗོང་བྱེད་ཅིང་། སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་བ་ཡིན་ན། སྤྲུལ་གསུངས་ལ་དུང་བོད་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མི་བྱེད་ཅིང་། མི་མང་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་ན་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་དོན་ཅི་ཞིག་ཡིན་ཡང་། མངོན་འགྱུར་དཀའ་བས་ཡིན། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་དགེ་འདུན་ལགས། བསམ་ཚུལ་གསུངས་བར་ཡག་བྱུང་།
བཀའ་སློབ་འདི་རིགས་མང་ཙམ་སྤེལ་ཐུབ་ན་ཚང་མར་དགེ་མཚན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཞིང་། ཡང་སྒོས་བཀའ་སློབ་འདི་རིགས་དུས་ནམ་ཞིག་སྩལ་པ། ས་གནས་གང་དུ་སྩལ་པ། གདུལ་བྱ་གང་དག་སྩལ་བ་སོགས་མཉམ་འགོད་ཐུབ་ན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ལགས།
བཀའ་དྲིན་ཆེ། ཆ་ཚང་བཀླགས་ཟིན། ད་དུང་མང་དུ་སྤེལ་རོགས།
དབྱངས་ཅན་ལྷ་མོ་ཟེར་བ་ལགས།
བོད་མིའི་བདེ་སྡུག་གཙོ་བོ་དེ། གཞིས་ལུས་མི་མང་རེད། ཕྱི་གླིང་ན་ཡོད་པ་ཚོ་གནས་སྐབས་ཙམ་རེ་ལས་དེ་འདྲའི་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད་མ་རེད།
མགུར་བཅུ་བཞི་བ།
དེང་སང་དུས་ཀྱི་ཐ་མ་ལ། རྒྱལ་བ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུས་ཀྱང།
རང་ཉིད་ཡོན་ཏན་གསུང་དགོས་འདི། ང་ཚོར་མིག་རྣ་མེད་པས་ལན།
བསམ་ཞིང་བསམ་ན་སྐྱོ་བ་ལྕི།
གོ་བ་མེད་པའི་གླང་རྒན་ལ། རྒྱལ་བོའི་བཀའ་ལས་དབྱུག་པ་བཙན།
ཟེར་ཡང་ཟེར་ལ་བདེན་ཡང་བདེན། ད་ལྟའི་ཆེར་རློམ་ཞེ་གྱོང་འགར།
གནས་ལུགས་ལས་ཀྱང་འགྲམ་ལྕག་ལེགས།