༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ། ཁྱེད་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་པར་ཤོག

སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།

ངས་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་འདོད་བྱུང་། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ནི་བོད་ཀྱི་དོན་གྱི་བདག་པོ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་རེད། ཁོང་གི་གཤམ་དུ་ཡོད་པའི་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་ཡིན་ནའང་འདྲ། བྱེས་འབྱོར་བོད་མི་ཚོའི་ངག་ཏུའང་གོང་གི་ཚིག་དུམ་འདི་གོམ་ལོབས་སུ་སོང་ཡོད། བོད་ནང་དུ་དོན་རྐྱེན་ཆེ་ཆུང་ཇི་འདྲ་ཞིག་བྱུང་ནའང་། བྱེས་འབྱོར་བོད་མི་ཚོའི་དོན་རྐྱེན་དེ་དག་ལག་མཐིལ་དུ་སྐྱུ་རུ་ར་བཞག་པ་བཞིན་གསལ་པོ་མཐོང་གི་ཡོད། དོན་རྐྱེན་དེ་དག་བརྩེ་བའི་ཨ་ལོང་ནང་དུ་བསུས་ཏེ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་དམ། ཡང་ན། དོན་རྐྱེན་དེ་དག་རྡ་རམ་ས་ལ་ནས་བསྒྲགས་བསྒྲགས་ནས་འཛམ་གླིང་མི་དམངས་ཀྱི་རྣ་ལམ་དུ་བསྐྱལ་ཐུབ་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་འཁྲིད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ཕྱག་ལས་ག་རེ་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་། ལས་འགུལ་གང་འདྲ་ཞིག་སྤེལ་གྱིན་ཡོད་པ་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་ཚོར་གྱི་ཡོད་དམ། འདི་ནི་དྲི་བ་ཞིག་རེད། འདི་དྲི་བ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ནམ།
དཔེ་ཞིག་འཇོག་འདོད། ཁ་སང་ཁེ་ཉིན་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ། བཀའ་བློན་ཁྲི་པའི་སྐོར་ལ་ཟིང་ལོང་ཞིག་བྱུང་བ་དང་། ད་དུང་ཡང་ཚ་ཚ་འུར་འུར་བྱེད་བཞིན་པའི་བཟོ་རེད། སྐབས་དེར་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་གཞིར་ལངས་མཁན་ཚོས་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ནི་གལ་ཆེན་ཡིན་ཞེས་གླེང་བ་རེད། བདེན་པ་རེད། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་བཀའ་ཁྲིར་ལངས་མཁན་གཅིག་གིས། ང་ལྟ་བུའི་གཞོན་སྐྱེས་ཤིག་དང་། གཞིས་ཆགས་སྐྱོ་པོ་ཞིག་ཏུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་མི་ཞིག་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་གཞིའི་གྲས་སུ་ལངས་ཏེ་སྐད་ཆ་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། བཙན་བྱོལ་དུ་དམངས་གཙོ་ཡོད་པའི་མཚོན་རྟགས་འདི་དག་གིས། བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཚོར་སྤོབས་པ་ཞིག་དང་རེ་བ་ཞིག་འབྱུང་ངེས་རེད་གསུངས་སོང་། སྐད་ཆ་འདི་གོ་མ་ཐག ངའི་མགོ་ལ་ཁུ་ཚུར་གྱིས་གཞུས་པ་ལྟར་ནག་འཐོམས་མེར་གྱུར་སོང་། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐོག་མར་སྤོབས་པ་ཞིག་སྐྱེས་པ་ལ་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་དམངས་གཙོ་ཞེས་པའི་ལྟ་གྲུབ་འདི་ཤེས་དགོས་པ་རེད། མ་མཐར་ཡང་དམངས་གཙོའི་ཁེ་ཕན་རོབ་ཙམ་མཁྱེན་དགོས་པ་རེད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ། རྒྱ་གཞུང་གིས་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཚོར་དམར་ཤོག་གི་ལྟ་བ་བཤད་བཤད་ནས་སེམས་པ་དམར་ཆིལ་ལེར་བཏང་ཡོད་པ་རེད། གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཚོར་རེ་བ་ཞིག་འབྱུང་བ་ལའང་དང་པོར་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཟེར་ན་ག་རེ་རེད། ཁོང་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ལས་འགན་ག་རེ་ཡོད། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཆིག་སྒྲིལ་བཟོ་བར་ནུས་པ་ག་རེ་ཡོད། ཁོང་གིས་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་འཇོན་ཐང་ག་རེ་ཡོད་པ་སོགས་ཤེས་དགོས་པ་རེད། འདི་དག་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་དམ། ངས་བལྟས་ན། ཕལ་ཆེར་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་འདྲ་པོ་རེད།
བཙན་བྱོལ་དུ་བཀའ་ཁྲི་ཞེས་ཟིང་ལོང་བྱས་འགོ་ཚུགས་ནའང་། བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཚོས་བཀའ་ཁྲིའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཅི་ཙམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་དམ། ང་ལ་དཔེ་མཚོན་གཅིག་རེག་བྱུང་། ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་འབྲོག་ཕྱོགས་ཤིག་ཏུ་འཁྲབ་པའི་འཁྲབ་གཞུང་༼༼མོ་བ་རེ་བ་ཁ་༽༽ཞེས་པ་ཐོན་པ་རེད། འཁྲབ་གཞུང་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་མི་སྣ་གསུམ་གྱིས་སྡེ་བ་གསུམ་གྱི་སྡེ་དཔོན་ནི་མི་ཇི་འདྲ་ཞིག་དགོས་མིན་ཐད་གླེང་སློང་བྱས་པ་ཞིག་རེད། འཁྲབ་གཞུང་འདིའི་བསྟན་དོན་ངོ་མ་ནི། བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་བོད་མི་ཚོས་སྐབས་གསུམ་པའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་དེ་མི་ཇི་འདྲ་ཞིག་འདེམས་དགོས་མིན་ཐད་འཁྲབ་གཞུང་གི་ལམ་ནས་གསལ་སྟོན་གནང་བ་ཞིག་རེད། འདིས་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་གོ་བྱུང་། འདིས་མི་རིགས་ཤིག་གི་སེམས་ཁམས་མཚོན་ག་ལ་ཐུབ། འཁྲབ་གཞུང་འདི་ནི་མི་གོ་རྟོགས་ཡོད་པ་ཞིག་གིས་བྲིས་པ་རེད། རྩོམ་པ་པོས་རང་གི་ལྟ་བ་འཁྲབ་གཞུང་དུ་ཕབ་པ་རེད། དེ་ནས་མི་གསུམ་གྱིས་འཁྲབ་པ་རེད། ཅི་ཙམ་བལྟས་ཀྱང་འཁྲབ་གཞུང་འདིའི་ནང་དུ་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱི་ད་ལྟའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་གཤིས་ཉམས་མངོན་གྱི་མེད་པ་རེད། ད་དུང་། འཁྲབ་གཞུང་འདི་བོད་ནང་གི་བརྙན་འཕྲིན་གང་རུང་ཞིག་བརྒྱུད་མི་དམངས་ཚོར་བསྟན་ཡོད་དམ། གལ་སྲིད་བསྟན་ཡོད་ནའང་། གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཚོའི་ནང་དུ་འཁྲབ་གཞུང་འདིའི་ཡང་སྙིང་གང་ཞིག་གླེང་གི་ཡོད་པ་ཤེས་མཁན་ག་ཚོད་ཅིག་ཡོད། དེ་འདྲ་རེད།
ད་འདི་འདྲ་ཞིག་བཤད། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་ནས་མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་ལའང་འགྱུར་བ་མང་པོ་ཐེབས་པ་རེད། ཐོག་མར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་
རང་བཙན་གླེང་བ་རེད། དེ་ནས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་། ད་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་སུ་གསལ་བའི་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་གི་ཐོབ་ཐང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་གླེང་གི་ཡོད་པ་རེད། བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་འདི་མཁྱེན་གྱི་ཡོད་དམ། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་ང་ཚོའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ཤོག་བུ་དཀར་པོའི་ངོས་སུ་ཡི་གེ་ནག་པོ་བྲིས་ཏེ་རྒྱ་གཞུང་ལ་བསྐུར་གྱི་ཡོད། བོད་ཚིག་ཐོག་དང་རྒྱ་ཡིག་ཐོག་ཅེས་པའི་གཏམ་དཔེ་ཞིག་ཡོད། བོད་ཚིག་ཐོག་ཡིན་ན། ད་ཚིག་ཤོར་བ་རེད། ཚིག་ཐོ་འདི་དག་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱི་མངོན་འདོད་རེད་དམ། སྐབས་འདིར། ‘‘བོད་ཀྱི་གནད་དོན་གྱི་མཐའ་མའི་ཐག་གཅོད་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་གནང་གི་རེད་’’ཅེས་པའི་གསུང་དུམ་འདི་ནི། མགོ་རྙོག་ཅིག་རེད་འདོད། དེ་བཞིན་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་ང་ཚོའི་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་། སྤྱི་འཐུས། ཁྲིམས་ཁང་ཞེས་དམངས་གཙོ་ཀ་བ་གསུམ་གྱིས་མཚོན་པའི་ལྷན་ཁང་གཞན་དག་ངོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་དམ། ངས་ཞིབ་འཇུག་ཕྲན་བུ་བྱས་པ་ནོར་མེད་ན། བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་བོད་ཀྱི་སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདི་ཡང་མཁྱེན་གྱི་ཨེ་ཡོད་སྙམ། བོད་མི་ཚོའི་སེམས་ངོར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་རེད། སངས་རྒྱས་རློན་པ་ཡིན་པས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བཞིན་བཞུགས་ཀྱིན་ཡོད་སྙམ་པའི་ཚོད་དུ་གདའ། འདི་གནས་སྟངས་ངོ་མ་རེད། ད་གནས་སྟངས་འདི་ལ་འགྲེལ་བཤད་འདི་འདྲ་ཞིག་བྱེད་འདོད། དང་པོ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁ་སྟབས་བཙན་དྲགས་པ་དང་། གཉིས་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་རང་ཡུལ་ལུང་པར་ལས་འགུལ་སྤེལ་མ་ཐུབ་པ་རེད། མ་རེད་དམ།
གནས་སྟངས་འདི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། ད་དུང་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱི་སེམས་པ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་འཁྲེང་བཞིན་ཡོད་པ་ནི། དད་པ་ཞེས་པའི་གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འདི་རེད། འདི་ནི་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སྦྲེལ་བྱེད་ཀྱི་རྣོ་སྐུད་ཕྲ་མོ་དེ་རེད། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་བོད་མི་ཚོའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་རེད། མགོ་ཐོག་གི་ཉི་མ་རེད། སྔས་མགོ་བླ་མ་རེད། ཆོས་ཕྱོགས་ནས་གངས་རིའི་མེ་ཏོག་གངས་ལ་ཕོག་པའི་ལྷ་སྐལ་རེད། སྐབས་རེར་བོད་མི་ཚོས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེར་དད་པ་བྱེད་པ་འདི་ལས་ལྷག་ཅིག་ལུང་པ་གཞན་ན་ཨེ་ཡོད་དྲན། དེ་ཡིན་དུས། ད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་བོད་གཞིས་ལུས་མི་དམངས་ཀྱི་མངོན་འདོད་དང་མ་བསྟུན་པར་ལས་ཀ་ཞིག་བྱས་ནའང་། དད་པ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་ཚད་གུ་ཡངས་སུ་གཏོང་ཐུབ་པར་མ་ཟད། དད་པ་འདིས་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཆིག་སྒྲིལ་བཟོ་བ་དང་། དད་པ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ཐུབ་ཀྱི་འདུག མདོར་ན་དད་པ་འདི་ལ་འགག་རྫས་ལྟ་བུའི་ནུས་པ་ཞིག་འདུག བརྒྱ་ལ་བཤད་ཀྱང་། ད་གནད་འགག་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྒང་ན་འདུག ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་དགོས་པ་དེ་རེད། བདག་ཀྱང་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ། ཁྱེད་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅེས་ཞུ་བ་ཡིན།