ཤ་བོ་དཔལ་ལྡན།
བཅུ་ཕྲག་ལོ་ཟླའི་དཀའ་ངལ་རི་བོ་གདོང་ལེན་སྤོབས་པས་ས་ལ་བསྙིལ།།
རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་འཁྱོག་བཤད་ཡིག་ཆ་བདེན་དོན་སྨྱུ་གུས་ཚལ་བུར་གཤགས།།
གཞིས་བྱེས་བོད་ཀྱི་སེམས་འདུན་དྲོན་མོ་གླིང་ལྔ་མཚོ་བཞིའི་ཁྱོན་ལ་བརྡལ།།
དུས་ལ་བབ་པའི་གཏམ་གྱི་ཚལ་འདི་བདེན་པ་གླེང་སའི་གླིང་ག་ཞིག།
གང་ན་སྐྱོན་དང་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་པ་དེ་ན་དུས་བབ་གཏམ་གླེང་རྒོད།།
གཞུང་སྒེར་སྐྱོན་དང་མཚང་གི་ན་ཚ་རྨང་ནས་བསྔོགས་པའི་ལག་ལེན་དེས།།
ནད་རྙིང་མང་པོ་བཅོས་སྐྱེད་ལྷ་རྗེ་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་གསར་ཤོག་ཅེས།།
གཟུར་གནས་བློ་དང་ལྡན་པ་དག་ནི་བདེན་པའི་གཏམ་གྱིས་ཡང་ཡང་མཆོད།།
བདེན་པའི་ཁ་ལོ་མདུན་དུ་བསྒྱུར་བས་རྫུན་གྱི་ལམ་སྣེ་བརྩད་ནས་བཅད།།
རང་ཚུགས་རི་མོ་སྙིང་ལ་ཉར་བས་ཐུན་མོང་ནོར་གྱི་ཕྱྭ་གཡང་སྦྲུམ།།
ད་སྟེ་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་འདི་ཀོ་ཆོལ་གསུམ་སྤྱི་ཡི་ནོར་བུ་སྟེ།།
ཀློག་མཁན་འཚང་ཁའི་རྡུལ་རླབས་མེ་ཏོག་གངས་ཅན་འཛིན་མའི་ཁྱོན་ལ་བཞད།།
རྒན་གཞོན་རྩོམ་སྒྲིག་སྟངས་འཛིན་དམག་དཔོན་དང༌།།
དུས་ཐོག་གསར་འགྱུར་འགོད་པའི་འཐབ་མོ་བ།།
གང་གང་དེ་དེས་གྲུབ་འབྲས་འདི་བཞེངས་པས།།
བཅོས་མིན་སྙིང་ནས་བཀའ་དྲིན་སྤྱི་བོས་འདེགས།།
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བོད་རྒྱ་སྐད་ གཉིས་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་བཅོས་བསྒྱུར་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་བསམ་འཆར། འབྲོག་མྱིས་སྒྱུར།
བཅིངས་འགྲོལ་གྱི་རྗེས་སུ། ནང་སྒོས་སུ་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་བྱས་པ་ནས་བཟུང༌། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་མི་རིགས་སློབ་གསོའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་སྟབས་མགྱོགས་ ཤིང་མྱུར་ལ་གསོན་ཤུགས་ལྡན། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་མ་ལག་གི་འཐུས་སྒོ་ཇེ་ཚང་དང་བསྟུན་ནས་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་ གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཡོད་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཉིན་རེ་ཞག་རེ་ལྟར་ཤུགས་རྐྱེན་ཇེ་ཆེ་ནས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་མུས་ སུ་ཡིན། བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དག་གིས་ནན་ནན་ཏན་ཏན་གྱིས་བརྟན་བརླིང་དང་ཚན་རིག་དང་ མཐུན་ཞིང༌། གཟབ་ནན་གྱིས་རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོ་རིམ་པའི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོར་བསྐུལ་འདེད་ བྱས་ཡོད་པས་སློབ་གསོའི་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཚད་རིམ་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་གཞོན་སྐྱེས་ཁྲོད་ བརྒྱ་ཆ་ ༩༦ % ཡིག་རྨོངས་ལས་ཐར་ཡོད། དེ་བས་ཀྱང་རྨ་ལྷོ་དང་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གཉིས་ཀྱིས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་བོད་སྐད་དང་རྒྱ་ སྐད་གཉིས་མཉམ་སྤྱོད་དང་ཁྱབ་སྤེལ་བཏང་བ་བརྒྱུད་དེ་བོད་སྐད་ནི་སློབ་ཚན་མང་ཆེ་ བའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལག་ཆ་བྱས་ཡོད། དེའི་དབང་གིས་རང་ཡུལ་གྱི་ཤེས་འཇོན་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་མི་སྣའི་གྲངས་འབོར་དང༌། མཐོ་རིམ་ཤེས་འཇོན་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་མི་སྣའི་གྲངས་འབོར་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་གྲལ་ འགོར་སླེབས་ཡོད།
སྐད་གཉིས་དང་སྐད་མང་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ནི་ མཚོ་སྔོན་བོད་ཁུལ་གྱི་རང་ས་ལས་བརྒལ་ བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཡུན་རིང་བརྟན་གནས་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་མ་རྐང་ཡིན་པར་མ་ཟད། ད་དུང་འཛམ་གླིང་གྲུ་ཟུར་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཡོད་པས་ཁུལ་དེ་དག་ནི་བོད་ཁུལ་གྱི་སྐད་ གཉིས་སློབ་གསོའི་གྲུབ་འབྲས་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་ས་ཁུལ་དུ་གྱུར་ཡོད་ལ་སློབ་གསོ་ དང་སྐད་རིགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཆེས་ཉུང་བའི་ས་ཁུལ་དག་ཀྱང་ ཡིན། ༼ལྟོས་ས་བལྟོས་འཇོག་གིས་མཚོ་ཤར་དང་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་བོད་ རིགས་ཚོ་སྡེ་ཁག་དང༌། མཚོ་བྱང༌། ཡུལ་ཤུལ་སོགས་ས་ཁུལ་དུ་བསམ་འཆར་ཅུང་མང༌། ༽ རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་དང་ཞིང་ཆེན་ཐད་གཏོགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གཞུང་ཞབས་པ་ དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཀ་བ་ཞིག་གི་ཆ་ནས། ང་ཚོས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གསོ་དེ་ཐིག་རྩ་ བཏབ་པ་ནས་ལམ་ལ་ཆས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། དུས་དེ་རིང་ལ་ཐུག་པའི་བར་དུ་དགའ་འོས་པའི་གོམ་པ་གང་མདུན་དུ་སྤོས་པ་ལྟ་བུའི་ གྲུབ་འབྲས་བླངས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
ཉེ་བའི་ཆར། སློབ་གསོ་ཐེན་གྱིས་རྩ་འཛུགས་འོག་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་སློབ་གསོའི་ཚོགས་འདུ་ བསྐོངས་ནས ༼༢༠༡༠་༢༠༢༠ལོའི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་སློབ་གསོའི་ བཅོས་བསྒྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་རྩ་གནད ༽ (གཤམ་དུ་༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽ཅེས་བསྡུས་ཡོད།) ཞེས་པ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་པར་མ་ཟད་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་སྒོར་མོ་ཐེར་འབུམ་བདུན་དང་ དུང་ཕྱུར་དྲུག་འཚོལ་བསྡུ་ཡིས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལོ ༣རིང་གི་དུས་ཡུན་ནང་སློབ་གསོའི་འཕེལ་རྒྱས་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་བསྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་ དང༌། ལྷག་པར་དུ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཐད་འཕེལ་རྒྱས་གསར་བ་ཞིག་སྙེག་རྒྱུར་ དམ་བཅའ་གཙང་འབུལ་བྱས་ཡོད་ཅིང༌། དེའི་ནང་སྐད་གཉིས་དགེ་རྒན་བསྐྱེད་བསྲིངས་དང༌། ས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ཆ་རྐྱེན་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། བོད་ཁུལ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོར་འདེགས་སོགས་འདུས་ཡོད་པས༌། ང་ཚོ་དགའ་བས་ཁེངས་ཡོད། ཡིན་ནའང༌། ༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད ༽དེ་བོད་རྒྱ་སྐད་ཡིག་གི་གཙོ་ཕལ་དང༌། སློབ་ཁྲིད་སྐབས་སྐད་རིགས་གང་བཀོལ་རྒྱུའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་བཅོས་བསྒྱུར་སོགས་ གནད་དོན་གལ་འགེངས་ཅན་སྐོར་ཞིག་དང་རག་ལས་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེའི་ཁར་སློབ་གསོ་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་དང་ས་གནས་ཁ་ཤས་ནས་བློ་ཐག་ཆོད་པོ་དང་ མྱུར་བ་མྱུར་མོར་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་བྲེལ་འཚུབ་ལངས་ཀྱིན་པས། ས་ཁུལ་ལ་ལའི་སློབ་མ་དང་ཁྱིམ་བདག་ཚོར་བློ་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཞིག་རང་དབང་ མེད་པར་བསླངས་ཡོད། དེའི་དབང་གིས་ཟླ ༡༠བའི་ཚེས ༡༩ནས་བཟུང་རྨ་ལྷོ་ཁུལ། མཚོ་ལྷོ་ཁུལ། མགོ་ལོག་ཁུལ། མཚོ་བྱང་ཁུལ་སོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་སློབ་མ་ཚོ་སྲང་ལམ་དུ་བུད་ནས་ ཁྲོམ་སྐོར་དང༌། སློབ་གྲྭའི་ནང་དུ་མཉམ་འཛོམས་བྱེད་པ་སོགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ངོ་རྒོལ་ བྱས་ཡོད་ལ། སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་ལས་བརྒལ་ཏེ་ས་གནས་གཞན་དག་ཏུ་མུ་མཐུད་ནས་ཇེ་ཆེ་དང་ཁྱབ་ ཀྱིན་པའི་རྣམ་པ་ཤར་ཡོད་པས་རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ནང་དུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ངན་པ་ བཞག་ཡོད།
ང་ཚོ་ནི་མཚོ་སྔོན་བོད་ཁུལ་དུ་ཆབ་ སྲིད་འཛུགས་སྐྲུན། བཅོས་བསྒྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་སོགས་ལོ་རྒྱུས་བདེན་དཔང་བྱེད་མི་དང༌། མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་མཁན་དང་སྐུལ་འདེད་མཁན་དངོས་དེ་ཡིན་པས། གནད་འགག་གི་སྐབས་སུ་སླེབས་དུས་ང་ཚོས་དོ་ཁུར་ཆེན་པོས་སེམས་བརྣལ་དུ་ཕབ་ནས་ བསམ་གཞིགས་དང་བབ་བརླིང་གིས་བསམ་ཞིབ་བཏང་ནས། དགེ་མཚན་ཅན་དང་དྲང་ཕྱོགས་ཀྱིས་གནད་དོན་ཆེན་པོ་འདིའི་ཐད་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་དང་ལངས་ ཕྱོགས་མི་ཞུ་ཐབས་མེད་ཆགས་སོང༌། བོད་ཁུལ་བརྟན་བརླིང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང༌། མི་རིགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འདྲ་མཉམ་དང༌། མཐུན་སྒྲིལ། ཕན་ཚུན་རོགས་རམ། འཆམ་མཐུན་ངང་འཕེལ་རྒྱས་རྒྱུན་མཐུད་ཡོང་ཆེད་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་ཁུར་བྱ་རྒྱུ་ནི་ ང་ཚོའི་བཤོལ་དུ་མེད་པའི་འགན་འཁྲི་དེ་ཡིན།
བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་འཕྲིན་དང་ བརྙན་འཕྲིན་ཁང༌། ཚགས་ཤོག་སོགས་སུ་ཞིང་ཆེན་སློབ་གསོ་ཐེན་གྱི་འགོ་འཛིན་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡི་དྲི་ལན་ གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པར་བཀོད་ཡོད་པས། ང་ཚོས་སློབ་མ་ཚོའི་སེམས་ཁྲལ་དང་རེ་ཞུ་གང་ཡིན་རྒྱུས་ལོན་མཐར་ཐུག་པ་ཞིག་བྱེད་ ཐུབ་བྱུང༌། མཚོ་སྔོན་སློབ་གསོ་ཐེན་གྱིས ༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽དུ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོ་དང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཕལ་བར་བཞག་ སྟེ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་བདམས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དེ་སློབ་ན་མ་སོན་པའི་བུ་བཅོལ་ཁང་དུའང་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ འདུག་ལ། དེའི་ཁར་སློབ་མ་དང་ཁྱིམ་བདག་སོགས་འདུ་བའི་ཁེ་གྱོང་འཁུར་མཁན་ཚོགས་སྡེའི་ ལུགས་མཐུན་རེ་ཞུར་ཁ་ཡ་མི་བྱེད་པར་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་གྱིན་ཡོད་པ་ དང༌། ཝང་འགོ་འཛིན་གྱིས“མཐུན་པ་གསུམ”སྟེ་དབུས་གཞུང་གི་དགོངས་དོན་དང་མཐུན་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཐུན་པ། མང་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཁེ་བཟང་འདོད་བློ་དང་མཐུན་པ་བཅས་བཏོན་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དབུས་གཞུང་གི་ཡིག་ཆ་ཁག་དང༌། ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་བཅའ་ཁྲིམས། སྒོས་སུ་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འཚོ་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཚེ། དེ་བས་ཀྱང་ང་ཚོའི་ལོ་མང་རིང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་ཉམས་མྱོང་ དང་ངེས་ཤེས་གཞི་རུ་བཞག་ཚེ། གོང་ཞུས“མཐུན་པ་གསུམ”ནི་མི་མཐུན་པ་གསུམ་ལས་མ་འདས་པས། ང་ཚོའི་ལྟ་ཚུལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།
དང་པོ། “དབུས་གཞུང་གི་དགོངས་པ་དང་མཐུན་པ”ཞེས་པར་དོན་དངོས་སུ་གཞི་འཛིན་ས་ཅི་ཡང་མེད་ པར་མ་ཟད་དབུས་གཞུང་གི་དགོས་འདུན་དང་འགལ་ཡོད། ༼༢༠༡༠་༢༠༢༠ལོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་སློབ་གསོའི་བཅོས་བསྒྱུར་ དང་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་རྩ་གནད ༽གཤམ་དུ༼རྒྱལ་ཁབ་རྩ་གནད༽ཅེས་བསྡུས་ཡོད། གཏན་འབེབས་བྱེད་སྐབས་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་ཡོངས་ཁྱབ་ངང་གཞི་རིམ་གྱི་བསམ་ཚུལ་ བསྡུ་ལེན་བྱས་ཡོད་པས། དེ་ལ་མི་དམངས་ཀྱི་འདོད་བློ་འདུས་ཡོད་སྟབས། མི་དམངས་ཀྱི་འདོད་བློ་དང་བསྟུན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་ལུགས་མཐུན་ཞིག་རེད་ཅེས་སྨྲ་ ཆོག་པར་སེམས། དེའི་ནང་གི་ལེའུ་དགུ་བའི༼མི་རིགས་སློབ་གསོ ༽ཚན་པའི་ནང“ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྐད་གཉིས་སློབ་ཁྲིད་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱེད་ དགོས”ཚུལ་ནན་གྱིས་བརྗོད་ནས“ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་འཛུགས་ རྒྱུ་དང༌། སྒོ་ཀུན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དར་སྤེལ་གཏོང་ རྒྱུ། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་ནས་སློབ་གསོ་ སྤྲོད་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས། འདི་ལས་གསལ་བོར་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི་འདི་ནི་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ ཁུལ་དུ (ལྷག་པར་དུ་བོད་ཁུལ་དུ།) སྐད་རིགས་གཉིས་པའི་སར་བཞག་པའི་སྐད་ཡིག་འཚོ་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ ནས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་ཞིག་རེད།
རྒྱ་རིགས་ལ་མི་འབོར་མང་ལ་རྒྱ་སྐད་ བཀོལ་སྤྱོད་ཆེ། རྒྱ་སྐད་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཡང་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་ རྒྱས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། བོད་རིགས་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དབྱིན་ཇི་ཡག་པོ་ཞིག་སློབ་འདོད་ཡོད་པ་ ཇི་བཞིན་དུ་རྒྱ་ཡིག་ཀྱང་མ་བསྐུལ་དང་ལེན་ངང་སློབ་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་འཛུགས་རྒྱུར་མ་གཞི་ནས་དོགས་པ་ཟོས་མྱོང་མེད་ལ་ འགོག་རྒོལ་རིགས་དེ་བས་ཀྱང་བྱས་མྱོང་མེད། དེ་བཞིན་དུ“གོང་འཁོད་དོན་ཚན”གྱི་གཏན་འཁེལ་ཟིན་པ་རྣམས་ས་གནས་སོ་སོར་དང་ལེན་ དང་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་མུས་སུ་ཡིན་པར་ང་ཚོར་ཡིད་ཆེས་ཡོད། དེ་དང་འགྲོས་མཉམ་གྱིས“རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་ནས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ དགོས”ཞེས་བཀོད་ནས་དེ་ནི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཐག་བཅད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡིན་པས་དེར་ བརྩི་བཀུར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཡང་བཏོན་འདུག དེ་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི་རྩིས་རིག དངོས་ལུགས། རྫས་འགྱུར། ཆབ་སྲིད། ས་རྒྱུས། བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད། བརྡ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་སོགས་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་སྐད་ཡིག་རིགས་མ་ཡིན་པའི་སློབ་ ཚན་རྣམས་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་སྐད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བྱེད་དགོས་པའི“དགོས་ འདུན”བཏོན་མེད་པའང་གསལ་བོ་གསལ་རྐྱང་རེད།
སྲིད་གཞུང་ལ་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ སློབ་གསོའི་སྐད་ཡིག་དང་ཡང་ན་སློབ་ གསོའི་གཞོགས་སྣོན་སྐད་ཡིག་བྱ་རྒྱུར་བརྩི་བཀུར་དང་ཁག་ཐེག་ཡོང་རྒྱུའི་འོས་ འགན་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང༌། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བཤད་སྲོལ་ལྟར་ན་དམིགས་ཡུལ་བཅངས་ས་ནི“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་ དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་རྒྱུ་དཀྱིལ་སྙིང་དུ་འཛིན་རྒྱུ་ དང་ཆབས་ཅིག་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཀྱང་རང་རྐྱ་ཐོན་པར་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་ཐུན་ མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་རྒྱ་སྐད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བྱེད་རྒྱུ་ རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ”ཞེས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས་དུས་ཚོད་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཏེ“༢༠༡༥ ལོར། སློབ་ཆུང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཙོ་བོ་དང༌། མི་རིགས་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཕལ་བར་བྱས་པའི‘སྐད་གཉིས’སློབ་ཁྲིད་མངོན་དུ་ འགྱུར་དགོས”ཞེས་བརྗོད་ཡོད། བཤད་སྟངས་འདིས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་གསར་འཛུགས་བྱ་རྒྱུའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ ཚན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་འཛུགས་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་གཡོལ་ཐབས་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད། མཚན་ཉིད་ལྐོག་བརྗེའི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་ནས ༼རྒྱལ་ཁབ་རྩ་འཛིན༽ནང་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི“མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གིས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང”ལ་གཡོ་བཅོས་བྱས་ཡོད།
གཉིས་པ། “རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཐུན་པ”ཟེར་བ་དེའང་དོན་དངོས་སུ་མགོ་བཅད་ཀྱང་ མཇུག་གཏུབས་ཀྱིས་ལུང་ཚིག་ལོག་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པས་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ དང་ཡོངས་སུ་རྒྱབ་འགལ་རེད།
ཞིང་ཆེན་སློ་གསོ་ཐེན་དང་ཝང་ཡེའུ་པོ་ ཡིས་མི་རིགས་མང་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཞིང་ ཆེན་གྱི་གནས་སྟངས་དང་དངོས་ཡོད་ལ་བསམ་བློ་ཡེ་ནས་མི་གཏོང་བར་འཛེམ་བག་སྤུ་ཙམ་ ཡང་མེད་པར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གསོའི་ཁྱབ་ ཁོངས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་རང་དབང༌། བཀོལ་སྤྱོད་རང་དབང་དང་འཕེལ་རྒྱས་རང་དབང་ལ་ཚད་བཀག་བྱས་པ་དེ་ནི ༼རྩ་ཁྲིམས༽དང༼ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་ སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས ༽(གཤམདུ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་༽ ཞེས་བསྡུས་ཡོད།) ༼སློབ་གསོ་བཅའ་ཁྲིམས༽དང༼རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེའི་ བཅའ་ཁྲིམས ༽（གཤམ་དུ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས ༽ཞེས་བསྡུས་ཡོད།）སོགས་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་ལ། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བཅའ་ཁྲིམས་དེ་དག་ནང་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱས་ཉེས་དག་འབུད་དང་ཡང་ན་ རང་ཁུངས་རང་སྐྱེལ་ལ་མཁོ་བའི་དོན་ཚན་རིགས་བཅད་ལེན་དང་མགོ་བཅད་མཇུག་གཏུབས་ ཀྱིས་ལུང་ཚིག་ལོག་འདྲེན་བྱས་ཏེ་བེད་སྤྱོད་ལོག་པར་བཏང་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཁྲིམས་ལུགས་ལ“ལོག་འགྲེལ”དང“ཁྱད་གསོད”“ལྟོས་མེད་རྡོག་རོལ”བཏང་བ་མ་ཡིན་ནམ། ཁོང་གི་བྱ་བ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་གང་འདོད་ལྟར་འདྲེན་བཀོལ་དང་ལོག་འགྲེལ་གྱིས་གཡོ་ བཅོས་བྱས་པས་མཚོན་ཐུབ་ཡོད།
ཐོག་མར། མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་སློབ་གསོའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བཀོལ་སྤྱོད་ བྱ་རྒྱུར་ཚད་བཀག་བྱ་རྒྱུའི་ཐད་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བཤད་སྟངས་དེར་ཁོ་བོས་ལུང་ འདྲེན་བྱས་པའི་ཁྲིམས་གཞུང་དེ་དག་གིས་རྒྱབ་གནོན་བྱེད་ཐུབ་མི་འདུགྭ ༼རྩ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་བཞི་བའི་ཚན་པ་བཞི་བའི་ནང༌། “མི་རིགས་ཚང་མར་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ རང་དབང་ཡོད།”༼ སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་བརྒྱད་པར་ཡིག་འབྲི་གཅིག་ཀྱང་མ་འཆད་པར“མི་རིགས་ ཚང་མར་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་རང་དབང་ ཡོད”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་དང༌། （ད་དུང་ཚིག་རྐང་གཅིག་ཁར་སྣོན་བྱས་ཡོད་པ་ནི“གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་ གེའི་བཀོལ་སྤྱོད་དེ་རྩ་ཁྲིམས་དང་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས། དེ་མིན་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཞན་དག་གི་ཆོད་དོན་གཞི་རུ་འཛིན་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པར་ གཞིགས་ན། ( སྲིད་ཇུས་སོགས། བསྒྱུར་མཆན) ཞིབ་ཕྲའི་ལག་ལེན་ཁྲོད་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་གཞི་བཅོལ་དགོས་པ་གསལ་ སྟོན་གནང་ཡོད། ) ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་བཅུ་བར“མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་ སྒྲིག་གཞིས་རང་གི་ས་ཁུལ་གྱི་མི་རིགས་སོ་སོའི་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་ སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་རང་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ པ་ལྟ་བུའོ། དེ་མིན། ཡང་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གིས་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ ཁབ་གཅིག་གྱུར་མཚོན་དགོས་ལ་དེ་ཡང་རྒྱ་སྐད་སྟེང་གཅིག་གྱུར་བྱ་དགོས་པའི་བཤད་ སྲོལ་དེ་བཅའ་ཁྲིམས་བྱེ་བྲག་པ་དང་འགལ་ཟླ་ཡིན། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་སོ་བདུན་པའི་ཚན་པ་གསུམ་པར“མི་རིགས་སློབ་མ་ བསྡུ་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སློབ་གྲྭ (འཛིན་གྲྭ) དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ནང་ཆ་རྐྱེན་ཅུང་འཛོམས་པ་དག་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་ རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་ལ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ ཀྱི་སྐད་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས།”ཆོད་དོན་འདིའི་ནང་འདི་ལྟར་གསལ་བོ་གསལ་ རྐྱང་བཏོན་ཡོད་པས་དེ་ལ་གསལ་བཤད་འཕར་མ་ཞིག་དགོས་དོན་མེད། ༼སློབ་གསོའི་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་ཉི་ཤུ་བའི་ནང་འདི་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། “གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་མ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་གཞན་སློབ་ གསོའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རང་མི་རིགས་དང་ཡང་ན་ས་ཁུལ་དེ་གར་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་ བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེས་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ཆོག” གོང་ཞུས་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གཉིས་ཀ་སློབ་གསོ་ཐེན་གྱི་འགོ་འཛིན་ཡིན་པའི་ཝང་ཡེའུ་ པོས་ཤེས་ཀྱི་མེད་དམ། ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽ནང་དུ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་འདི་གཉིས་བཟོ་བཅོས་བྱས་པ་ ཡིན་ནམ། འོན་ཀྱང་ང་ཚོའི་ཤེས་རྟོགས་ལྟར་ན་ད་དུང་བཟོ་བཅོས་རྒྱབ་མི་འདུག དེ་མིན་ཡང་ལེའུ་བཅུ་བའི་ནང་དུ“སློབ་གྲྭ་དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས་དག་གིས་སྤྱི་ སྐད་དང་ཚད་ལྡན་རྒྱ་ཡིག་རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་དང་རྒྱུ་ཆ་ རུ་བཀོལ་དགོས། ཁྲིམས་ལུགས་སུ་གཏན་འབེབས་གཞན་ཡོད་པ་དག་མི་འདུ།”ཞེས་བཀོད་ཡོད། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བསམ་ངན་ཞེ་བཅངས་ཀྱིས་གོང་འཁོད་དོན་ཚན་གཉིས་པ་ཁོ་ན་ལས་དོན་ ཚན་ཕྱི་མར་གཡོལ་ཐབས་བྱས་ཡོད། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽དང༼སློབ་གསོ་བཅའ་ཁྲིམས ༽ཀྱི་གཏན་འབེབས་ནི་བཅའ་ཁྲིམས་ཁྲོད་ཀྱི“གཏན་འབེབས་གཞན་ཡོད་པ”དེ་ཡིན་པས ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽“ཕུད་པའི”བཅའ་ཁྲིམས་གཞན་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་རུང༌བར་འདོད། འདི་རུ་གསལ་བོ་ཞིག་ནི་མགོ་བཅད་མཇུག་གཏུབས་ཀྱིས་ལུང་ཚིག་ལོག་འདྲེན་བྱས་ནས་ རང་ཉིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཁོ་ནར་དམིགས་པའི་གཡོ་ཐབས་བཀོལ་ཡོད་པས་འོས་འགན་བདའ་ འདེད་བྱ་དགོས་ལ་རང་སྐྱོན་ངོས་ལེན་དང་ཡོ་བསྲང་ཡང་བྱེད་དགོས།
དེ་ལས་གཞན་ད་དུང་ཡང༌། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ ཁྲིམས་དེ་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་གྱིན་ཡོད་པ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཕྱིན་འཛིན་སྐྱོང་ ལས་ཁུངས་གཅིག་གིས་གང་བྱུང་དུ་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ནང་གི་སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་བཀོད་ དང་སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་སོགས་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསམ་ངན་ཞེ་རུ་བཅངས་ནས་རྡོག་རོལ་འགྲན་སློང་དང༌། དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དབང་གྲགས་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱས་པ་རེད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ལ་བཟོ་བཅོས་བྱས་ན་མ་གཏོགས། འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་དང༌། ལྷག་པར་དུ་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ཤིག་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཞི་ རྩའི་གཏན་འབེབས་ལས་བརྒལ་ནས་གང་བྱུང་རང་འདོད་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་ངང་ཐག་གཅོད་ བྱེད་རྒྱུའི་དབང་ཆ་དེ་བས་ཀྱང་མེད། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་མི་ རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བྱའི་གཞི་རྩའི་བཅའ་ཁྲིམས་ དེ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་ལེའུ་སོ་དྲུག་པར་ཁག་ཐེག་བྱས་ཡོད་པ་ནི“མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་ སྐྱོང་ལས་ཁུངས་དག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་གཞི་རུ་བཟུང་ནས། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་ལྟར། རང་གི་ས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་འཆར་འགོད། རིམ་པ་སོ་སོ་དང་རིགས་སོ་སོའི་སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་བཀོད། སློབ་གྲྭའི་སྒྲིགས་ལམ། སློབ་གྲྭ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ། སློབ་ཁྲིད་ལས་དོན། སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་དང་བསྡུ་ལེན་ཐབས་ཤེས་སོགས་གཏན་འཁེལ་བྱ་དགོས”ཞེས་འཁོད་ ཡོད། ༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽ ནང་གི“སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག”“གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་རྒྱ་རིགས་མཉམ་བསྲེས”སོགས་ སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་བཀོད། སློབ་གྲྭ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ། སློབ་ཁྲིད་ལས་དོན་དང་སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་སོགས་ནི་དོན་དངོས་སུ་བཅའ་ཁྲིམས་སུ་ མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ལ་དབང་བའི་སློབ་གསོའི་ཐོབ་ དབང་ཡིན་པ་གཏན་འབེབས་གསལ་བོ་བྱས་ཡོད།
བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་གི་རང་ སྐྱོང་ལས་ཁུངས་དག་གི་གཏན་འབེབས་དང་ བསྒྱུར་བཅོས་ཅི་ཡང་མ་བཏང་བའི་སྔོན་དུ་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་སློབ་གསོ་ལས་ཁུངས་ ཀྱིས་གང་བྱུང་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཐག་གཅོད་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་དང༌། ད་དུང་འགན་ནུས་སྒྲུབ་མཁན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ངང་ཁྱབ་ བསྒྲགས་བྱས་ཏེ་ང་བདེན་ང་ཡུས་ཀྱིས་བཙན་འགེལ་བྱེད་སྟངས་འདི་ནི་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ གྱི་ད་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་པའི་ཁར། མི་རིགས་ཀྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་འགལ་ཡོད་ལ། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་དབང་གྲགས་དང༌། གཟབ་ནན་རང་བཞིན་དང་རྒྱུན་མཐུད་རང་བཞིན་ལ་གཏོར་བརླག་ཀྱང་བཏང་ཡོད། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་བཅའ་ཁྲིམས། སྲིད་ཇུས་བཅས་ཀྱི་སྙན་གྲགས་དང་ཡིད་ཆེས་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་བཟོས་ཡོད།
དེ་མིན་ད་དུང༌། རྒྱ་སྐད་ཀྱི་སློབ་ཚན་དག་སློབ་ན་མ་སོན་པའི་བུ་བཅོལ་ཁང་དུ་འཛུགས་རྒྱུ་དང༌། སྒོ་ཀུན་ཏུ་སློབ་ན་མ་སོན་གོང་གི་སློབ་གསོ་སྤེལ་སྐབས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ ལས་དོན་ཐད་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་ཤེད་ཤུགས་སྣོན་དགོས་ལ། དེ་ནི་དུས་བསྟུན་མཉམ་བསྐྱོད་དང༌། མི་རིགས་ཀྱི་མི་རབས་ཕྱི་མ་བསྒྱུར་བཀོད་གྱི“དུས་རབས་ཀྱི་གསར་བཏོད”དང“ཚད་ བརྒལ་ཆེན་པོ”ཡིན་ཞེས་འུར་གྱིས་བརྗོད་འདུག སྤྱིར༼རྒྱལ་ཁབ་རྩ་གནད༽དང༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽ གཉིས་ཀའི་ནང་སློབ་ན་མ་སོན་པའི་གོང་གི་སློབ་གསོའི་སྐབས་བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་ ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་དང་འཆར་གཞི་བཀོད་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང༌། ང་ཚོས་མཐོང་བ་ནི། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས ༽ཀྱི་ལེའུ་སོ་བདུན་པའི་ཚན་པ་གསུམ་པར“གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་མ་བསྡུ་ལེན་ བྱེད་པའི་སློབ་གྲྭ (འཛིན་གྲྭ) དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས”དག་གིས“སོ་སོའི་གནས་སྟངས་ལྟར་སློབ་ཆུང་གི་འཛིན་གྲྭ་ དམའ་རིམ་དང་ཡང་ན་འཛིན་གྲྭ་མཐོ་རིམ་ནས་བཟུང་རྒྱའི་སྐད་དང་ཡི་གེའི་སློབ་ཚན་ བཙུགས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྤྱི་སྐད་དང་ཚད་ལྡན་ རྒྱ་ཡིག་ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད། སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་དུས་སྐབས་སློབ་ཆུང་གི་འཛིན་རིམ་དམའ་མོ་དང་ཡང་ན་འཛིན་ རིམ་མཐོན་པོར་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་དེ་ནི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་སྐྱེ་ ལུགས་དང་མཐུན་ཞིང༌། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་ཀྱིན་པའི་སྐད་ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་ ཇུས་དང་ཡང་མཐུན་ལ། མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཕ་སྐད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ སྐད་ཀྱི་བསམ་གཞིགས་དང་ཤེས་པ་སོགས་འཚར་ལོངས་ཡོང་བའི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་ཆོས་ ཉིད་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་ཞིང༌། དེ་ནི་མི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྨང་ གཞིར་བཞག་ནས་མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་ལ་དམིགས་ནས་འཆར་བཀོད་བྱས་པ་ཞིག་ རེད།
བོད་ལྗོངས ༣་༡༤དང་ཞིན་ཅང་༧་༥དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས། གང་བྱུང་དུ་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་“སློབ་གསོས་བློ་འགུག”གི་ནུས་ཤུགས་དང་བཀོལ་སྤྱོད་ ཀྱི་གཞི་རྒྱ་འདི་ལྟར་ཇེ་ཆེར་བཏང་བ་ནི། ཝང་ཡེའུ་པོ་སོགས་སྐུ་ཞབས་རྣམ་པས་མི་རིགས་ཆེན་པོའི་སྒེར་སེམས་འདོད་བློ་དེ་ སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་དུ་བཞག་ཡོད་པར་གོ་བ་མི་ལེན་རང་ལེན་རེད།
གསུམ་པ། ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དེ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་ སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ གྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་དེ་ནི་ཤེས་རྨོངས་དང༌། བསྙོན་འཛུགས་ལས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་ནི་མི་རིགས་མང་བོ་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ ཡིན་པའི་གཞི་རྩིའི་ཁྱད་ཆོས་དང་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་གཞི་རྩའི་ལམ་ ལུགས་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱས་པའི་མཚོན་རྟགས་ཡིན།
སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་རྒྱ་སྐད་ གཅིག་པུ་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་དོན་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཐད་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས། སྤྱི་སྐད་དང་ཚད་ལྡན་ཡི་གེར་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་རྒྱའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ནི་རྒྱལ་ ཁབ་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་དེ་ཡིན་པས་དེར་གཞི་བཅོལ་ཞེས་འགྲེལ་བརྗོད་ བྱས་འདུག བཤད་སྲོལ་འདི་ལ་གནས་ལུགས་རྒྱུ་མཚན་ཡེ་ནས་མེད་ལ། དེ་ཡིས་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ ཞེས་པའི་དབྱེ་མཚམས་མཉམ་བསྲེས་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཡང་ཡོངས་སུ་ འགལ་ཡོད། ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽ནང་དོན་ལ་རྒྱ་སྐད་ནང་གི་ཡུལ་སྐད་དང་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ འབྲི་སྲོལ་སོགས་སུ་འོས་འཚམས་ཡིན་སར་སྤྱི་སྐད་དང་ཚད་ལྡན་རྒྱ་ཡིག་ཐུན་མོང་དུ་ སྤྱོད་པའི་ཚད་གཞི་རུ་འདེམས་སྒྲུག་བྱ་དགོས་ཞེས་པ་ལས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་བར་ གྱི་འབྲེལ་བ་མ་གཞི་ནས་གླེང་མེད (ལེའུ་བརྒྱད་པའི“ནང་རིགས་སོ་སོའི་མི་དམངས་ལ་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་འཕེལ་རྒྱས་ སུ་གཏོང་རྒྱུའི་རང་དབང་ཡོད་ཅེས་འཁོད་ཡོད།”) ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་ཉེར་གཅིག་པར“མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་ སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ལས་འགན་ལག་བསྟར་བྱེད་སྐབས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ས་ ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་སྲོལ་ཡིག་གི་གཏན་འབེབས་ལྟར་ས་གནས་དེ་གར་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་ སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཅིག་དང་ཡང་ན་དུ་མ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཆོག་ལ། སྐད་དང་ཡི་གེ་དུ་མ་མཉམ་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱིས་ལས་འགན་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་མཁན་ཚོར་ མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཙོ བོར་འདེམས་སྒྲུག་གིས་ལག་བསྟར་བྱས་ཆོག་ཅེས་བཀོད་ཡོད།” རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དང་གཞུང་འབྲེལ་ གྱི་སྐད་ཡིག་གཉིས་མཉམ་བསྲེས་བྱས་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་སློབ་གསོ་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ ཁུངས་ཤིག་དང༌། སྒོས་སུ་མཚོ་སྔོན་ལྟ་བུའི་མི་རིགས་སྣ་འཛོམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཏུ་གཏན་ནས་བྱུང་ མི་རུང་བའི་དོན་དག་ཅིག་རེད།
གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ ཀྱི་མི་སེར་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་ གིས་བརྡ་འཕྲིན་སྐྱེལ་སྤེལ་སྐབས་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལར་སྐད་ཡིག་གཅིག་ལས་མེད། ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལར་འགའ་རེ་ཡོད། དཔེར་ན་རྒྱ་གར་ལྟ་བུའོ། ཡིན་ན་ཡང་མི་རིགས་སྣ་འཛོམས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་མཚོན་ན། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་རིམ་པའི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཡོད་དགོས་ མོད། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་དེ་ཡིན་པའི་མ་ཁྱབ། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽དུ་ཁ་གསལ་གྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་ནི་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ སོ་སོར་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་གྲངས་ཉུ་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ ནི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ལས་ཁུངས་དག་གི་ཐོག་མར་འདེམས་སྒྲུག་དང་ཡང་ན་བཀོལ་སྤྱོད་ བྱ་དགོས་པའི་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་རང་གི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཡིན། དེའི་ཕྱིར། རྒྱ་ནག་ནང་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ལས་གཞན་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་གཅིག་ལས་ མེད། མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་རང་ སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་བྱ་དགོས་ཞེས་འཁོད་འདུག འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ལྟོས་དང༌། མི་རིགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་རུ་ཡོང་རྒྱལ་ཁབ་ཕུད་པའི་མི་རིགས་སྣ་མང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་རིགས་གཅིག་ཁོ་ན་མིན་པ་དང༌། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཀྱང་སྣ་མང་རེད།
བཞི་བ། གལ་ཏེ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་གྲུབ་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པ་ བདེན་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ཉེས་ཚབ་ལུག་གླུད་དུ་འགྲོ་དགོས་དོན་མེད། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་དཀའ་ཁག་གི་གནད་དོན་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་ཁག་འགེལ་བྱེད་ དོན་དེ་བས་ཀྱང་མེད། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས“སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང༌། རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོ་ནས་མཐོ་རིམ་སློབ་གསོའི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་མ་ལག་གི་ རྨང་གཞིའང་བཙུགས་ཡོད། དེ་མིན་རྒྱ་སྐད་དང་བོད་སྐད་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་ མཁན་དང་རྗེས་མཇུག་མཁན་ཡང་མང་བོ་ཞིག་བསྐྱེད་བསྲིངས་བྱེད་ཐུབ་ཡོད། སྐད་གཉིས་སྨྲ་མཁན་དེ་དག་གིས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་འཐབ་ཕྱོགས་ཁག་ཏུ་ནུས་བ་ཆེན་ པོ་བཏོན་དང་འདོན་གྱིན་ཡོད་པས། ‘ནུས་བ་གལ་ཆེན་དེ་དག་གི་ཚབ་གཅིག་གིས་ཀྱང་བྱ་མི་ཐུབ’ཅེས་བརྗོད་ཡོད། ” བཤད་སྲོལ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་དངོས་བོའི་གཤིས་ལུགས་དང་མཐུན་ཞིང༌། བདེན་པ་བདེན་དྲང༌། དོན་དངོས་དང་ཡང་མཐུན་ཞེས་བརྗོད་ཆོག ང་ཚོ་ལས་འཁྱུར་གཞུང་ཞབས་པ་ཚོ་ནི་འཕེལ་རྒྱས་དེའི་བྱུང་རིམ་དངོས་སུ་མིག་མཐོང་ ལག་ཟིན་གྱི་དཔང་མི་ཡིན་པར་མ་ཟད། རྒན་རབས་པ་གང་མང་ཞིག་གིས་ལས་དོན་དེའི་ཆེད་དུ་རང་སྲོག་བློས་བཏང་ཡང་གནང་ཡོད། སློབ་གསོ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དེ་འདྲའི་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་བླངས་ཡོད་པ་ ཤེས་བཞིན་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་ད་དུང་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་སྐད་གཉིས་ སློབ་གསོ་མེད་པར་གཏོང་ དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། སྐད་ ཡིག་ལ་གཙོ་ཕལ་དབྱེ་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། སློབ་ཁྲིད་ སྐད་ཡིག་ཐད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་རྒྱ་སྐད་གཅིག་པུ་བཀོལ་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། ཡང་མི་རིགས་སློབ་གསོ་རྩིས་མེད་ཤུལ་མེད་དུ་གཏོང་དོན་ཅི་ ཡིན་ནམ། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ འགའི་རིང་ཉམས་ཞིབ་དང༌། ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་ལག་ལེན་གྱིས་དཀའ་ངལ་རབ་དང་རིམ་པ་སེལ་ནས་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་ རླབས་པོ་ཆེ་དེ་རྣམས་གཅིག་གཅོད་རྩིས་མེད་དུ་གཏོང་དོན་ཡང་ཅི་ཡིན་ནམ།
ང་ཚོས་ངོས་ལེན་བྱ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ནི་ སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་ཀྱི་དཀའ་ཁག་ གནད་དོན་གང་མང་ཞིག་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དེ“སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག”བྱས་པར་ ཁག་དཀྲི་བྱས་ཡོད། དེ་ནི་ཕྱོགས་རེ་བ་དང༌། གུ་དོག་པོ། ཚན་རིག་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་གཞི་མེད་སྒྲོ་འདོགས་དང་ཉེས་མེད་ ཉེས་འདོགས་ལས་མ་འདས། ཉེ་ཆར་གྱི ༩་༡༩ (༡༠་༡༩) ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཐོག་མ་བྱུང་སའི་རེབ་གོང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལ་མཚོན་ན། མཐོ་འབྲིང་སློབ་གྲྭ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག དབྱིན་ཡིག་སྟེ་སྐད་ཡིག་རིགས་དེ་གསུམ་གྱི་སློབ་ཚན་ཕུད། ཁུལ་དེའི་ཐུན་རིན་རྫོང་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་གི་མཐོ་འབྲིང་རིམ་པར་སྐད་ཡིག་ རིགས་མིན་པའི་སློབ་ཚན་མང་ཆེ་བ་བོད་སྐད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བྱས་ཡོད། རྨ་ལྷོ་ཁུལ་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་གིས་བོད་སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་གཉིས་འཛིན་རིམ་སོ་ སོའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་འདེམས་སྒྲུག་བྱས་ཆོག་པ་བྱས་ཡོད། སློབ་ཁྲིད་ལག་ལེན་གྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་པ་ཞིག་ནི། ཐུན་རིན་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་དེ་ཁུལ་སློབ་འབྲིང་ལས་བཟང་བ་དང༌། ཁུལ་སློབ་འབྲིང་གི་བོད་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་དག་རྒྱ་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་ལས་བཟང་བས་དེར་ འགྲེལ་བཤད་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། རྨ་ལྷོ་དང་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གཉིས་ནི་དུས་ཡུན་རིང་བོར་བོད་སྐད་ ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་མང་བོ་བྱས་པའི་སྐད་གཉིས་སློབ་ཁྲིད་ཡིན་པ་དང༌། མཚོ་བྱང༌། མཚོ་ནུབ་དང་ཡུལ་ཤུལ་སྟེ་ཁུལ་འདི་གསུམ་གྱིས་བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་ཁེར་རྐྱང་ངང་ བཙུགས་ཡོད་ (ཡང་ན་གདམ་སྒྲུག་སློབ་ཚན) གླེང་རིན་ཅན་ཞིག་ནི་སྔ་མའི་ཁུལ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཚད་དང་ སྤུས་ཚད་སོགས་ཕྱི་མ་གསུམ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་བཟང་བས་དེ་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཇི་ལྟར་ རྒྱག སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བཅོས་བསྒྱུར་ཞེས་པའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་གནད་ དོན་འདིར་མཚོན་ན། ཐོག་དང་པོ་རྨ་ལྷོ་ཁུལ་སློབ་འབྲིང་དང་པོར་བསླངས་ཡོད་ལ། དེ་ལས་དེ་ལ་
མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བོད་རྒྱ་སྐད་ གཉིས་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་བཅོས་བསྒྱུར་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་བསམ་འཆར། འབྲོག་མྱིས་སྒྱུར།
བཅིངས་འགྲོལ་གྱི་རྗེས་སུ། ནང་སྒོས་སུ་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་བྱས་པ་ནས་བཟུང༌། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་མི་རིགས་སློབ་གསོའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་སྟབས་མགྱོགས་ ཤིང་མྱུར་ལ་གསོན་ཤུགས་ལྡན། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་མ་ལག་གི་འཐུས་སྒོ་ཇེ་ཚང་དང་བསྟུན་ནས་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་ གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་ཡོད་ལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཉིན་རེ་ཞག་རེ་ལྟར་ཤུགས་རྐྱེན་ཇེ་ཆེ་ནས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་མུས་ སུ་ཡིན། བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དག་གིས་ནན་ནན་ཏན་ཏན་གྱིས་བརྟན་བརླིང་དང་ཚན་རིག་དང་ མཐུན་ཞིང༌། གཟབ་ནན་གྱིས་རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོ་རིམ་པའི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོར་བསྐུལ་འདེད་ བྱས་ཡོད་པས་སློབ་གསོའི་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཚད་རིམ་མཐོ་རུ་ཕྱིན་ཏེ་གཞོན་སྐྱེས་ཁྲོད་ བརྒྱ་ཆ་ ༩༦ % ཡིག་རྨོངས་ལས་ཐར་ཡོད། དེ་བས་ཀྱང་རྨ་ལྷོ་དང་མཚོ་ལྷོ་ཁུལ་གཉིས་ཀྱིས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་བོད་སྐད་དང་རྒྱ་ སྐད་གཉིས་མཉམ་སྤྱོད་དང་ཁྱབ་སྤེལ་བཏང་བ་བརྒྱུད་དེ་བོད་སྐད་ནི་སློབ་ཚན་མང་ཆེ་ བའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལག་ཆ་བྱས་ཡོད། དེའི་དབང་གིས་རང་ཡུལ་གྱི་ཤེས་འཇོན་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་མི་སྣའི་གྲངས་འབོར་དང༌། མཐོ་རིམ་ཤེས་འཇོན་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་མི་སྣའི་གྲངས་འབོར་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་གྲལ་ འགོར་སླེབས་ཡོད།
སྐད་གཉིས་དང་སྐད་མང་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ནི་ མཚོ་སྔོན་བོད་ཁུལ་གྱི་རང་ས་ལས་བརྒལ་ བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཡུན་རིང་བརྟན་གནས་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་མ་རྐང་ཡིན་པར་མ་ཟད། ད་དུང་འཛམ་གླིང་གྲུ་ཟུར་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཡོད་པས་ཁུལ་དེ་དག་ནི་བོད་ཁུལ་གྱི་སྐད་ གཉིས་སློབ་གསོའི་གྲུབ་འབྲས་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་ས་ཁུལ་དུ་གྱུར་ཡོད་ལ་སློབ་གསོ་ དང་སྐད་རིགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་ཆེས་ཉུང་བའི་ས་ཁུལ་དག་ཀྱང་ ཡིན། ༼ལྟོས་ས་བལྟོས་འཇོག་གིས་མཚོ་ཤར་དང་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་བོད་ རིགས་ཚོ་སྡེ་ཁག་དང༌། མཚོ་བྱང༌། ཡུལ་ཤུལ་སོགས་ས་ཁུལ་དུ་བསམ་འཆར་ཅུང་མང༌། ༽ རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་དང་ཞིང་ཆེན་ཐད་གཏོགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གཞུང་ཞབས་པ་ དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཀ་བ་ཞིག་གི་ཆ་ནས། ང་ཚོས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གསོ་དེ་ཐིག་རྩ་ བཏབ་པ་ནས་ལམ་ལ་ཆས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། དུས་དེ་རིང་ལ་ཐུག་པའི་བར་དུ་དགའ་འོས་པའི་གོམ་པ་གང་མདུན་དུ་སྤོས་པ་ལྟ་བུའི་ གྲུབ་འབྲས་བླངས་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།
ཉེ་བའི་ཆར། སློབ་གསོ་ཐེན་གྱིས་རྩ་འཛུགས་འོག་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་སློབ་གསོའི་ཚོགས་འདུ་ བསྐོངས་ནས ༼༢༠༡༠་༢༠༢༠ལོའི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་སློབ་གསོའི་ བཅོས་བསྒྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་རྩ་གནད ༽ (གཤམ་དུ་༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽ཅེས་བསྡུས་ཡོད།) ཞེས་པ་གཏན་ལ་ཕབ་ཡོད་པར་མ་ཟད་ཡིན་གཅིག་མིན་གཉིས་སྒོར་མོ་ཐེར་འབུམ་བདུན་དང་ དུང་ཕྱུར་དྲུག་འཚོལ་བསྡུ་ཡིས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལོ ༣རིང་གི་དུས་ཡུན་ནང་སློབ་གསོའི་འཕེལ་རྒྱས་ལས་དོན་ལ་ཤུགས་བསྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་ དང༌། ལྷག་པར་དུ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཐད་འཕེལ་རྒྱས་གསར་བ་ཞིག་སྙེག་རྒྱུར་ དམ་བཅའ་གཙང་འབུལ་བྱས་ཡོད་ཅིང༌། དེའི་ནང་སྐད་གཉིས་དགེ་རྒན་བསྐྱེད་བསྲིངས་དང༌། ས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་ཆ་རྐྱེན་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། བོད་ཁུལ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོར་འདེགས་སོགས་འདུས་ཡོད་པས༌། ང་ཚོ་དགའ་བས་ཁེངས་ཡོད། ཡིན་ནའང༌། ༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད ༽དེ་བོད་རྒྱ་སྐད་ཡིག་གི་གཙོ་ཕལ་དང༌། སློབ་ཁྲིད་སྐབས་སྐད་རིགས་གང་བཀོལ་རྒྱུའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་བཅོས་བསྒྱུར་སོགས་ གནད་དོན་གལ་འགེངས་ཅན་སྐོར་ཞིག་དང་རག་ལས་ཡོད་པར་མ་ཟད། དེའི་ཁར་སློབ་གསོ་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་དང་ས་གནས་ཁ་ཤས་ནས་བློ་ཐག་ཆོད་པོ་དང་ མྱུར་བ་མྱུར་མོར་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་བྲེལ་འཚུབ་ལངས་ཀྱིན་པས། ས་ཁུལ་ལ་ལའི་སློབ་མ་དང་ཁྱིམ་བདག་ཚོར་བློ་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཞིག་རང་དབང་ མེད་པར་བསླངས་ཡོད། དེའི་དབང་གིས་ཟླ ༡༠བའི་ཚེས ༡༩ནས་བཟུང་རྨ་ལྷོ་ཁུལ། མཚོ་ལྷོ་ཁུལ། མགོ་ལོག་ཁུལ། མཚོ་བྱང་ཁུལ་སོགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་སློབ་མ་ཚོ་སྲང་ལམ་དུ་བུད་ནས་ ཁྲོམ་སྐོར་དང༌། སློབ་གྲྭའི་ནང་དུ་མཉམ་འཛོམས་བྱེད་པ་སོགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ངོ་རྒོལ་ བྱས་ཡོད་ལ། སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་ལས་བརྒལ་ཏེ་ས་གནས་གཞན་དག་ཏུ་མུ་མཐུད་ནས་ཇེ་ཆེ་དང་ཁྱབ་ ཀྱིན་པའི་རྣམ་པ་ཤར་ཡོད་པས་རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ནང་དུ་ཤུགས་རྐྱེན་ཧ་ཅང་ངན་པ་ བཞག་ཡོད།
ང་ཚོ་ནི་མཚོ་སྔོན་བོད་ཁུལ་དུ་ཆབ་ སྲིད་འཛུགས་སྐྲུན། བཅོས་བསྒྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་སོགས་ལོ་རྒྱུས་བདེན་དཔང་བྱེད་མི་དང༌། མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་མཁན་དང་སྐུལ་འདེད་མཁན་དངོས་དེ་ཡིན་པས། གནད་འགག་གི་སྐབས་སུ་སླེབས་དུས་ང་ཚོས་དོ་ཁུར་ཆེན་པོས་སེམས་བརྣལ་དུ་ཕབ་ནས་ བསམ་གཞིགས་དང་བབ་བརླིང་གིས་བསམ་ཞིབ་བཏང་ནས། དགེ་མཚན་ཅན་དང་དྲང་ཕྱོགས་ཀྱིས་གནད་དོན་ཆེན་པོ་འདིའི་ཐད་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་དང་ལངས་ ཕྱོགས་མི་ཞུ་ཐབས་མེད་ཆགས་སོང༌། བོད་ཁུལ་བརྟན་བརླིང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང༌། མི་རིགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འདྲ་མཉམ་དང༌། མཐུན་སྒྲིལ། ཕན་ཚུན་རོགས་རམ། འཆམ་མཐུན་ངང་འཕེལ་རྒྱས་རྒྱུན་མཐུད་ཡོང་ཆེད་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་ཁུར་བྱ་རྒྱུ་ནི་ ང་ཚོའི་བཤོལ་དུ་མེད་པའི་འགན་འཁྲི་དེ་ཡིན།
བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་འཕྲིན་དང་ བརྙན་འཕྲིན་ཁང༌། ཚགས་ཤོག་སོགས་སུ་ཞིང་ཆེན་སློབ་གསོ་ཐེན་གྱི་འགོ་འཛིན་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡི་དྲི་ལན་ གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པར་བཀོད་ཡོད་པས། ང་ཚོས་སློབ་མ་ཚོའི་སེམས་ཁྲལ་དང་རེ་ཞུ་གང་ཡིན་རྒྱུས་ལོན་མཐར་ཐུག་པ་ཞིག་བྱེད་ ཐུབ་བྱུང༌། མཚོ་སྔོན་སློབ་གསོ་ཐེན་གྱིས ༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽དུ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གཙོ་བོ་དང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཕལ་བར་བཞག་ སྟེ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་བདམས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དེ་སློབ་ན་མ་སོན་པའི་བུ་བཅོལ་ཁང་དུའང་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ འདུག་ལ། དེའི་ཁར་སློབ་མ་དང་ཁྱིམ་བདག་སོགས་འདུ་བའི་ཁེ་གྱོང་འཁུར་མཁན་ཚོགས་སྡེའི་ ལུགས་མཐུན་རེ་ཞུར་ཁ་ཡ་མི་བྱེད་པར་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་གྱིན་ཡོད་པ་ དང༌། ཝང་འགོ་འཛིན་གྱིས“མཐུན་པ་གསུམ”སྟེ་དབུས་གཞུང་གི་དགོངས་དོན་དང་མཐུན་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཐུན་པ། མང་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཁེ་བཟང་འདོད་བློ་དང་མཐུན་པ་བཅས་བཏོན་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དབུས་གཞུང་གི་ཡིག་ཆ་ཁག་དང༌། ད་ལྟ་ལག་བསྟར་བྱེད་ཀྱིན་པའི་བཅའ་ཁྲིམས། སྒོས་སུ་ཞིང་ཕྱུགས་ལས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འཚོ་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ཚེ། དེ་བས་ཀྱང་ང་ཚོའི་ལོ་མང་རིང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་བྱ་བ་བསྒྲུབ་པའི་ཉམས་མྱོང་ དང་ངེས་ཤེས་གཞི་རུ་བཞག་ཚེ། གོང་ཞུས“མཐུན་པ་གསུམ”ནི་མི་མཐུན་པ་གསུམ་ལས་མ་འདས་པས། ང་ཚོའི་ལྟ་ཚུལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།
དང་པོ། “དབུས་གཞུང་གི་དགོངས་པ་དང་མཐུན་པ”ཞེས་པར་དོན་དངོས་སུ་གཞི་འཛིན་ས་ཅི་ཡང་མེད་ པར་མ་ཟད་དབུས་གཞུང་གི་དགོས་འདུན་དང་འགལ་ཡོད། ༼༢༠༡༠་༢༠༢༠ལོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་སློབ་གསོའི་བཅོས་བསྒྱུར་ དང་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད་རྩ་གནད ༽གཤམ་དུ༼རྒྱལ་ཁབ་རྩ་གནད༽ཅེས་བསྡུས་ཡོད། གཏན་འབེབས་བྱེད་སྐབས་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་ཡོངས་ཁྱབ་ངང་གཞི་རིམ་གྱི་བསམ་ཚུལ་ བསྡུ་ལེན་བྱས་ཡོད་པས། དེ་ལ་མི་དམངས་ཀྱི་འདོད་བློ་འདུས་ཡོད་སྟབས། མི་དམངས་ཀྱི་འདོད་བློ་དང་བསྟུན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་ལུགས་མཐུན་ཞིག་རེད་ཅེས་སྨྲ་ ཆོག་པར་སེམས། དེའི་ནང་གི་ལེའུ་དགུ་བའི༼མི་རིགས་སློབ་གསོ ༽ཚན་པའི་ནང“ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྐད་གཉིས་སློབ་ཁྲིད་ལ་སྐུལ་འདེད་བྱེད་ དགོས”ཚུལ་ནན་གྱིས་བརྗོད་ནས“ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་འཛུགས་ རྒྱུ་དང༌། སྒོ་ཀུན་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དར་སྤེལ་གཏོང་ རྒྱུ། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱིས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་ནས་སློབ་གསོ་ སྤྲོད་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྩི་བཀུར་དང་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པས། འདི་ལས་གསལ་བོར་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི་འདི་ནི་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་དེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ས་ ཁུལ་དུ (ལྷག་པར་དུ་བོད་ཁུལ་དུ།) སྐད་རིགས་གཉིས་པའི་སར་བཞག་པའི་སྐད་ཡིག་འཚོ་བའི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་གཞིགས་ ནས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་ཞིག་རེད།
རྒྱ་རིགས་ལ་མི་འབོར་མང་ལ་རྒྱ་སྐད་ བཀོལ་སྤྱོད་ཆེ། རྒྱ་སྐད་ཀྱི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཡང་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་ རྒྱས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། བོད་རིགས་ལས་བྱེད་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དབྱིན་ཇི་ཡག་པོ་ཞིག་སློབ་འདོད་ཡོད་པ་ ཇི་བཞིན་དུ་རྒྱ་ཡིག་ཀྱང་མ་བསྐུལ་དང་ལེན་ངང་སློབ་ཀྱིན་ཡོད། རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་འཛུགས་རྒྱུར་མ་གཞི་ནས་དོགས་པ་ཟོས་མྱོང་མེད་ལ་ འགོག་རྒོལ་རིགས་དེ་བས་ཀྱང་བྱས་མྱོང་མེད། དེ་བཞིན་དུ“གོང་འཁོད་དོན་ཚན”གྱི་གཏན་འཁེལ་ཟིན་པ་རྣམས་ས་གནས་སོ་སོར་དང་ལེན་ དང་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་མུས་སུ་ཡིན་པར་ང་ཚོར་ཡིད་ཆེས་ཡོད། དེ་དང་འགྲོས་མཉམ་གྱིས“རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་ནས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ དགོས”ཞེས་བཀོད་ནས་དེ་ནི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ཐག་བཅད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡིན་པས་དེར་ བརྩི་བཀུར་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་འདུན་ཡང་བཏོན་འདུག དེ་ལས་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི་རྩིས་རིག དངོས་ལུགས། རྫས་འགྱུར། ཆབ་སྲིད། ས་རྒྱུས། བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད། བརྡ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་སོགས་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་སྐད་ཡིག་རིགས་མ་ཡིན་པའི་སློབ་ ཚན་རྣམས་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་སྐད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བྱེད་དགོས་པའི“དགོས་ འདུན”བཏོན་མེད་པའང་གསལ་བོ་གསལ་རྐྱང་རེད།
སྲིད་གཞུང་ལ་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ སློབ་གསོའི་སྐད་ཡིག་དང་ཡང་ན་སློབ་ གསོའི་གཞོགས་སྣོན་སྐད་ཡིག་བྱ་རྒྱུར་བརྩི་བཀུར་དང་ཁག་ཐེག་ཡོང་རྒྱུའི་འོས་ འགན་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང༌། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བཤད་སྲོལ་ལྟར་ན་དམིགས་ཡུལ་བཅངས་ས་ནི“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་ དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་རྒྱུ་དཀྱིལ་སྙིང་དུ་འཛིན་རྒྱུ་ དང་ཆབས་ཅིག་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཀྱང་རང་རྐྱ་ཐོན་པར་བྱས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་ཐུན་ མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་རྒྱ་སྐད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བྱེད་རྒྱུ་ རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ”ཞེས་ཡོངས་གྲགས་ཀྱིས་དུས་ཚོད་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཏེ“༢༠༡༥ ལོར། སློབ་ཆུང་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཙོ་བོ་དང༌། མི་རིགས་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཕལ་བར་བྱས་པའི‘སྐད་གཉིས’སློབ་ཁྲིད་མངོན་དུ་ འགྱུར་དགོས”ཞེས་བརྗོད་ཡོད། བཤད་སྟངས་འདིས་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་ཚན་གསར་འཛུགས་བྱ་རྒྱུའི་སྐད་ཡིག་སློབ་ ཚན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་འཛུགས་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་གཡོལ་ཐབས་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད། མཚན་ཉིད་ལྐོག་བརྗེའི་ཐབས་ལམ་བརྒྱུད་ནས ༼རྒྱལ་ཁབ་རྩ་འཛིན༽ནང་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི“མི་རིགས་སྐད་ཡིག་གིས་སློབ་གསོ་སྤྲོད་ རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང”ལ་གཡོ་བཅོས་བྱས་ཡོད།
གཉིས་པ། “རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཐུན་པ”ཟེར་བ་དེའང་དོན་དངོས་སུ་མགོ་བཅད་ཀྱང་ མཇུག་གཏུབས་ཀྱིས་ལུང་ཚིག་ལོག་འདྲེན་བྱས་ཡོད་པས་རྩ་ཁྲིམས་དང་བཅའ་ཁྲིམས་སོགས་ དང་ཡོངས་སུ་རྒྱབ་འགལ་རེད།
ཞིང་ཆེན་སློ་གསོ་ཐེན་དང་ཝང་ཡེའུ་པོ་ ཡིས་མི་རིགས་མང་བོའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཞིང་ ཆེན་གྱི་གནས་སྟངས་དང་དངོས་ཡོད་ལ་བསམ་བློ་ཡེ་ནས་མི་གཏོང་བར་འཛེམ་བག་སྤུ་ཙམ་ ཡང་མེད་པར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གསོའི་ཁྱབ་ ཁོངས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་རང་དབང༌། བཀོལ་སྤྱོད་རང་དབང་དང་འཕེལ་རྒྱས་རང་དབང་ལ་ཚད་བཀག་བྱས་པ་དེ་ནི ༼རྩ་ཁྲིམས༽དང༼ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་ སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས ༽(གཤམདུ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་༽ ཞེས་བསྡུས་ཡོད།) ༼སློབ་གསོ་བཅའ་ཁྲིམས༽དང༼རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེའི་ བཅའ་ཁྲིམས ༽（གཤམ་དུ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས ༽ཞེས་བསྡུས་ཡོད།）སོགས་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་ལ། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བཅའ་ཁྲིམས་དེ་དག་ནང་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་བྱས་ཉེས་དག་འབུད་དང་ཡང་ན་ རང་ཁུངས་རང་སྐྱེལ་ལ་མཁོ་བའི་དོན་ཚན་རིགས་བཅད་ལེན་དང་མགོ་བཅད་མཇུག་གཏུབས་ ཀྱིས་ལུང་ཚིག་ལོག་འདྲེན་བྱས་ཏེ་བེད་སྤྱོད་ལོག་པར་བཏང་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཁྲིམས་ལུགས་ལ“ལོག་འགྲེལ”དང“ཁྱད་གསོད”“ལྟོས་མེད་རྡོག་རོལ”བཏང་བ་མ་ཡིན་ནམ། ཁོང་གི་བྱ་བ་སྤྱོད་པ་དེ་དག་གང་འདོད་ལྟར་འདྲེན་བཀོལ་དང་ལོག་འགྲེལ་གྱིས་གཡོ་ བཅོས་བྱས་པས་མཚོན་ཐུབ་ཡོད།
ཐོག་མར། མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་སློབ་གསོའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་བཀོལ་སྤྱོད་ བྱ་རྒྱུར་ཚད་བཀག་བྱ་རྒྱུའི་ཐད་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བཤད་སྟངས་དེར་ཁོ་བོས་ལུང་ འདྲེན་བྱས་པའི་ཁྲིམས་གཞུང་དེ་དག་གིས་རྒྱབ་གནོན་བྱེད་ཐུབ་མི་འདུགྭ ༼རྩ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་བཞི་བའི་ཚན་པ་བཞི་བའི་ནང༌། “མི་རིགས་ཚང་མར་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ རང་དབང་ཡོད།”༼ སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་བརྒྱད་པར་ཡིག་འབྲི་གཅིག་ཀྱང་མ་འཆད་པར“མི་རིགས་ ཚང་མར་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་རང་དབང་ ཡོད”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པ་དང༌། （ད་དུང་ཚིག་རྐང་གཅིག་ཁར་སྣོན་བྱས་ཡོད་པ་ནི“གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་ གེའི་བཀོལ་སྤྱོད་དེ་རྩ་ཁྲིམས་དང་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས། དེ་མིན་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཞན་དག་གི་ཆོད་དོན་གཞི་རུ་འཛིན་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་པར་ གཞིགས་ན། ( སྲིད་ཇུས་སོགས། བསྒྱུར་མཆན) ཞིབ་ཕྲའི་ལག་ལེན་ཁྲོད་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་གཞི་བཅོལ་དགོས་པ་གསལ་ སྟོན་གནང་ཡོད། ) ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་བཅུ་བར“མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་ སྒྲིག་གཞིས་རང་གི་ས་ཁུལ་གྱི་མི་རིགས་སོ་སོའི་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བཀོལ་ སྤྱོད་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་རང་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ པ་ལྟ་བུའོ། དེ་མིན། ཡང་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གིས་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ ཁབ་གཅིག་གྱུར་མཚོན་དགོས་ལ་དེ་ཡང་རྒྱ་སྐད་སྟེང་གཅིག་གྱུར་བྱ་དགོས་པའི་བཤད་ སྲོལ་དེ་བཅའ་ཁྲིམས་བྱེ་བྲག་པ་དང་འགལ་ཟླ་ཡིན། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་སོ་བདུན་པའི་ཚན་པ་གསུམ་པར“མི་རིགས་སློབ་མ་ བསྡུ་ལེན་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སློབ་གྲྭ (འཛིན་གྲྭ) དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ནང་ཆ་རྐྱེན་ཅུང་འཛོམས་པ་དག་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་ རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་བསླབ་དེབ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་ལ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ ཀྱི་སྐད་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས།”ཆོད་དོན་འདིའི་ནང་འདི་ལྟར་གསལ་བོ་གསལ་ རྐྱང་བཏོན་ཡོད་པས་དེ་ལ་གསལ་བཤད་འཕར་མ་ཞིག་དགོས་དོན་མེད། ༼སློབ་གསོའི་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་ཉི་ཤུ་བའི་ནང་འདི་ལྟར་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད། “གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་མ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་གཞན་སློབ་ གསོའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་རང་མི་རིགས་དང་ཡང་ན་ས་ཁུལ་དེ་གར་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་ བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེས་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ཆོག” གོང་ཞུས་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་གཉིས་ཀ་སློབ་གསོ་ཐེན་གྱི་འགོ་འཛིན་ཡིན་པའི་ཝང་ཡེའུ་ པོས་ཤེས་ཀྱི་མེད་དམ། ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽ནང་དུ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ཚན་འདི་གཉིས་བཟོ་བཅོས་བྱས་པ་ ཡིན་ནམ། འོན་ཀྱང་ང་ཚོའི་ཤེས་རྟོགས་ལྟར་ན་ད་དུང་བཟོ་བཅོས་རྒྱབ་མི་འདུག དེ་མིན་ཡང་ལེའུ་བཅུ་བའི་ནང་དུ“སློབ་གྲྭ་དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས་དག་གིས་སྤྱི་ སྐད་དང་ཚད་ལྡན་རྒྱ་ཡིག་རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་དང་རྒྱུ་ཆ་ རུ་བཀོལ་དགོས། ཁྲིམས་ལུགས་སུ་གཏན་འབེབས་གཞན་ཡོད་པ་དག་མི་འདུ།”ཞེས་བཀོད་ཡོད། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས་བསམ་ངན་ཞེ་བཅངས་ཀྱིས་གོང་འཁོད་དོན་ཚན་གཉིས་པ་ཁོ་ན་ལས་དོན་ ཚན་ཕྱི་མར་གཡོལ་ཐབས་བྱས་ཡོད། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽དང༼སློབ་གསོ་བཅའ་ཁྲིམས ༽ཀྱི་གཏན་འབེབས་ནི་བཅའ་ཁྲིམས་ཁྲོད་ཀྱི“གཏན་འབེབས་གཞན་ཡོད་པ”དེ་ཡིན་པས ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽“ཕུད་པའི”བཅའ་ཁྲིམས་གཞན་ལ་ངོས་འཛིན་བྱ་རུང༌བར་འདོད། འདི་རུ་གསལ་བོ་ཞིག་ནི་མགོ་བཅད་མཇུག་གཏུབས་ཀྱིས་ལུང་ཚིག་ལོག་འདྲེན་བྱས་ནས་ རང་ཉིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཁོ་ནར་དམིགས་པའི་གཡོ་ཐབས་བཀོལ་ཡོད་པས་འོས་འགན་བདའ་ འདེད་བྱ་དགོས་ལ་རང་སྐྱོན་ངོས་ལེན་དང་ཡོ་བསྲང་ཡང་བྱེད་དགོས།
དེ་ལས་གཞན་ད་དུང་ཡང༌། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ ཁྲིམས་དེ་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་གྱིན་ཡོད་པ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཕྱིན་འཛིན་སྐྱོང་ ལས་ཁུངས་གཅིག་གིས་གང་བྱུང་དུ་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ནང་གི་སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་བཀོད་ དང་སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་སོགས་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསམ་ངན་ཞེ་རུ་བཅངས་ནས་རྡོག་རོལ་འགྲན་སློང་དང༌། དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དབང་གྲགས་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱས་པ་རེད། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱིས ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ལ་བཟོ་བཅོས་བྱས་ན་མ་གཏོགས། འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་དང༌། ལྷག་པར་དུ་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ཤིག་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཞི་ རྩའི་གཏན་འབེབས་ལས་བརྒལ་ནས་གང་བྱུང་རང་འདོད་ཀྱིས་ཁྲིམས་འགལ་ངང་ཐག་གཅོད་ བྱེད་རྒྱུའི་དབང་ཆ་དེ་བས་ཀྱང་མེད། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་མི་ རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བྱའི་གཞི་རྩའི་བཅའ་ཁྲིམས་ དེ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་ལེའུ་སོ་དྲུག་པར་ཁག་ཐེག་བྱས་ཡོད་པ་ནི“མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་ སྐྱོང་ལས་ཁུངས་དག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་གཞི་རུ་བཟུང་ནས། ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་ལྟར། རང་གི་ས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གསོའི་འཆར་འགོད། རིམ་པ་སོ་སོ་དང་རིགས་སོ་སོའི་སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་བཀོད། སློབ་གྲྭའི་སྒྲིགས་ལམ། སློབ་གྲྭ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ། སློབ་ཁྲིད་ལས་དོན། སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་དང་བསྡུ་ལེན་ཐབས་ཤེས་སོགས་གཏན་འཁེལ་བྱ་དགོས”ཞེས་འཁོད་ ཡོད། ༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽ ནང་གི“སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག”“གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་རྒྱ་རིགས་མཉམ་བསྲེས”སོགས་ སློབ་གྲྭའི་སྒྲིག་བཀོད། སློབ་གྲྭ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ། སློབ་ཁྲིད་ལས་དོན་དང་སློབ་ཁྲིད་སྐད་ཡིག་སོགས་ནི་དོན་དངོས་སུ་བཅའ་ཁྲིམས་སུ་ མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ལ་དབང་བའི་སློབ་གསོའི་ཐོབ་ དབང་ཡིན་པ་གཏན་འབེབས་གསལ་བོ་བྱས་ཡོད།
བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་དྲུག་གི་རང་ སྐྱོང་ལས་ཁུངས་དག་གི་གཏན་འབེབས་དང་ བསྒྱུར་བཅོས་ཅི་ཡང་མ་བཏང་བའི་སྔོན་དུ་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་སློབ་གསོ་ལས་ཁུངས་ ཀྱིས་གང་བྱུང་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཐག་གཅོད་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་དང༌། ད་དུང་འགན་ནུས་སྒྲུབ་མཁན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་ངང་ཁྱབ་ བསྒྲགས་བྱས་ཏེ་ང་བདེན་ང་ཡུས་ཀྱིས་བཙན་འགེལ་བྱེད་སྟངས་འདི་ནི་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ གྱི་ད་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་དང་ཡོངས་སུ་འགལ་ཡོད་པའི་ཁར། མི་རིགས་ཀྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་འགལ་ཡོད་ལ། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་དབང་གྲགས་དང༌། གཟབ་ནན་རང་བཞིན་དང་རྒྱུན་མཐུད་རང་བཞིན་ལ་གཏོར་བརླག་ཀྱང་བཏང་ཡོད། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་བཅའ་ཁྲིམས། སྲིད་ཇུས་བཅས་ཀྱི་སྙན་གྲགས་དང་ཡིད་ཆེས་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་བཟོས་ཡོད།
དེ་མིན་ད་དུང༌། རྒྱ་སྐད་ཀྱི་སློབ་ཚན་དག་སློབ་ན་མ་སོན་པའི་བུ་བཅོལ་ཁང་དུ་འཛུགས་རྒྱུ་དང༌། སྒོ་ཀུན་ཏུ་སློབ་ན་མ་སོན་གོང་གི་སློབ་གསོ་སྤེལ་སྐབས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ ལས་དོན་ཐད་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་ཤེད་ཤུགས་སྣོན་དགོས་ལ། དེ་ནི་དུས་བསྟུན་མཉམ་བསྐྱོད་དང༌། མི་རིགས་ཀྱི་མི་རབས་ཕྱི་མ་བསྒྱུར་བཀོད་གྱི“དུས་རབས་ཀྱི་གསར་བཏོད”དང“ཚད་ བརྒལ་ཆེན་པོ”ཡིན་ཞེས་འུར་གྱིས་བརྗོད་འདུག སྤྱིར༼རྒྱལ་ཁབ་རྩ་གནད༽དང༼མཚོ་སྔོན་རྩ་གནད༽ གཉིས་ཀའི་ནང་སློབ་ན་མ་སོན་པའི་གོང་གི་སློབ་གསོའི་སྐབས་བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་ ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་དང་འཆར་གཞི་བཀོད་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང༌། ང་ཚོས་མཐོང་བ་ནི། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས ༽ཀྱི་ལེའུ་སོ་བདུན་པའི་ཚན་པ་གསུམ་པར“གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་མ་བསྡུ་ལེན་ བྱེད་པའི་སློབ་གྲྭ (འཛིན་གྲྭ) དང་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས”དག་གིས“སོ་སོའི་གནས་སྟངས་ལྟར་སློབ་ཆུང་གི་འཛིན་གྲྭ་ དམའ་རིམ་དང་ཡང་ན་འཛིན་གྲྭ་མཐོ་རིམ་ནས་བཟུང་རྒྱའི་སྐད་དང་ཡི་གེའི་སློབ་ཚན་ བཙུགས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྤྱི་སྐད་དང་ཚད་ལྡན་ རྒྱ་ཡིག་ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་དགོས”ཞེས་བཀོད་ཡོད། སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་གི་དུས་སྐབས་སློབ་ཆུང་གི་འཛིན་རིམ་དམའ་མོ་དང་ཡང་ན་འཛིན་ རིམ་མཐོན་པོར་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་དེ་ནི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་སྐྱེ་ ལུགས་དང་མཐུན་ཞིང༌། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་ཀྱིན་པའི་སྐད་ཁྱབ་གདལ་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་ ཇུས་དང་ཡང་མཐུན་ལ། མི་རིགས་རང་གི་སྐད་ཡིག་ཕ་སྐད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་བྱིས་པའི་ སྐད་ཀྱི་བསམ་གཞིགས་དང་ཤེས་པ་སོགས་འཚར་ལོངས་ཡོང་བའི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་ཆོས་ ཉིད་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་ཞིང༌། དེ་ནི་མི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྣ་ཚོགས་ཅན་རྨང་ གཞིར་བཞག་ནས་མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་ལ་དམིགས་ནས་འཆར་བཀོད་བྱས་པ་ཞིག་ རེད།
བོད་ལྗོངས ༣་༡༤དང་ཞིན་ཅང་༧་༥དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས། གང་བྱུང་དུ་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་“སློབ་གསོས་བློ་འགུག”གི་ནུས་ཤུགས་དང་བཀོལ་སྤྱོད་ ཀྱི་གཞི་རྒྱ་འདི་ལྟར་ཇེ་ཆེར་བཏང་བ་ནི། ཝང་ཡེའུ་པོ་སོགས་སྐུ་ཞབས་རྣམ་པས་མི་རིགས་ཆེན་པོའི་སྒེར་སེམས་འདོད་བློ་དེ་ སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་དུ་བཞག་ཡོད་པར་གོ་བ་མི་ལེན་རང་ལེན་རེད།
གསུམ་པ། ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དེ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་ སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ གྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱས་པ་དེ་ནི་ཤེས་རྨོངས་དང༌། བསྙོན་འཛུགས་ལས་ད་དུང་རྒྱ་ནག་ནི་མི་རིགས་མང་བོ་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ ཡིན་པའི་གཞི་རྩིའི་ཁྱད་ཆོས་དང་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་གཞི་རྩའི་ལམ་ ལུགས་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱས་པའི་མཚོན་རྟགས་ཡིན།
སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་རྒྱ་སྐད་ གཅིག་པུ་འདེམས་སྒྲུག་བྱེད་དོན་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཐད་ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས། སྤྱི་སྐད་དང་ཚད་ལྡན་ཡི་གེར་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་རྒྱའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ནི་རྒྱལ་ ཁབ་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་དེ་ཡིན་པས་དེར་གཞི་བཅོལ་ཞེས་འགྲེལ་བརྗོད་ བྱས་འདུག བཤད་སྲོལ་འདི་ལ་གནས་ལུགས་རྒྱུ་མཚན་ཡེ་ནས་མེད་ལ། དེ་ཡིས་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ ཞེས་པའི་དབྱེ་མཚམས་མཉམ་བསྲེས་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཡང་ཡོངས་སུ་ འགལ་ཡོད། ༼སྐད་ཡིག་བཅའ་ཁྲིམས༽ནང་དོན་ལ་རྒྱ་སྐད་ནང་གི་ཡུལ་སྐད་དང་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ འབྲི་སྲོལ་སོགས་སུ་འོས་འཚམས་ཡིན་སར་སྤྱི་སྐད་དང་ཚད་ལྡན་རྒྱ་ཡིག་ཐུན་མོང་དུ་ སྤྱོད་པའི་ཚད་གཞི་རུ་འདེམས་སྒྲུག་བྱ་དགོས་ཞེས་པ་ལས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་བར་ གྱི་འབྲེལ་བ་མ་གཞི་ནས་གླེང་མེད (ལེའུ་བརྒྱད་པའི“ནང་རིགས་སོ་སོའི་མི་དམངས་ལ་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་འཕེལ་རྒྱས་ སུ་གཏོང་རྒྱུའི་རང་དབང་ཡོད་ཅེས་འཁོད་ཡོད།”) ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽ཀྱི་ལེའུ་ཉེར་གཅིག་པར“མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རང་ སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ལས་འགན་ལག་བསྟར་བྱེད་སྐབས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ས་ ཁུལ་གྱི་རང་སྐྱོང་སྲོལ་ཡིག་གི་གཏན་འབེབས་ལྟར་ས་གནས་དེ་གར་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་ སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཅིག་དང་ཡང་ན་དུ་མ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཆོག་ལ། སྐད་དང་ཡི་གེ་དུ་མ་མཉམ་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱིས་ལས་འགན་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་མཁན་ཚོར་ མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཙོ བོར་འདེམས་སྒྲུག་གིས་ལག་བསྟར་བྱས་ཆོག་ཅེས་བཀོད་ཡོད།” རྒྱལ་ཁབ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དང་གཞུང་འབྲེལ་ གྱི་སྐད་ཡིག་གཉིས་མཉམ་བསྲེས་བྱས་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་སློབ་གསོ་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ ཁུངས་ཤིག་དང༌། སྒོས་སུ་མཚོ་སྔོན་ལྟ་བུའི་མི་རིགས་སྣ་འཛོམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཞིག་ཏུ་གཏན་ནས་བྱུང་ མི་རུང་བའི་དོན་དག་ཅིག་རེད།
གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ ཀྱི་མི་སེར་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་ གིས་བརྡ་འཕྲིན་སྐྱེལ་སྤེལ་སྐབས་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལར་སྐད་ཡིག་གཅིག་ལས་མེད། ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལར་འགའ་རེ་ཡོད། དཔེར་ན་རྒྱ་གར་ལྟ་བུའོ། ཡིན་ན་ཡང་མི་རིགས་སྣ་འཛོམས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལ་མཚོན་ན། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་རིམ་པའི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཡོད་དགོས་ མོད། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཁོ་ན་དེ་ཡིན་པའི་མ་ཁྱབ། ༼རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས༽དུ་ཁ་གསལ་གྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་ཡོད་པ་ནི་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ སོ་སོར་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་གྲངས་ཉུ་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ ནི་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་ལས་ཁུངས་དག་གི་ཐོག་མར་འདེམས་སྒྲུག་དང་ཡང་ན་བཀོལ་སྤྱོད་ བྱ་དགོས་པའི་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་རང་གི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཡིན། དེའི་ཕྱིར། རྒྱ་ནག་ནང་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ལས་གཞན་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་ཡིག་གཅིག་ལས་ མེད། མི་རིགས་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་མི་རིགས་རང་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་རང་ སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་བྱ་དགོས་ཞེས་འཁོད་འདུག འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ལྟོས་དང༌། མི་རིགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་རུ་ཡོང་རྒྱལ་ཁབ་ཕུད་པའི་མི་རིགས་སྣ་མང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་རིགས་གཅིག་ཁོ་ན་མིན་པ་དང༌། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཀྱང་སྣ་མང་རེད།
བཞི་བ། གལ་ཏེ་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་གྲུབ་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པ་ བདེན་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ཉེས་ཚབ་ལུག་གླུད་དུ་འགྲོ་དགོས་དོན་མེད། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་དཀའ་ཁག་གི་གནད་དོན་བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ལ་ཁག་འགེལ་བྱེད་ དོན་དེ་བས་ཀྱང་མེད། ཝང་ཡེའུ་པོ་ཡིས“སྐད་གཉིས་སློབ་གསོ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང༌། རྨང་གཞིའི་སློབ་གསོ་ནས་མཐོ་རིམ་སློབ་གསོའི་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་མ་ལག་གི་ རྨང་གཞིའང་བཙུགས་ཡོད། དེ་མིན་རྒྱ་སྐད་དང་བོད་སྐད་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་ མཁན་དང་རྗེས་མཇུག་མཁན་ཡང་མང་བོ་ཞིག་བསྐྱེད་བསྲིངས་བྱེད་ཐུབ་ཡོད། སྐད་གཉིས་སྨྲ་མཁན་དེ་དག་གིས་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་འཐབ་ཕྱོགས་ཁག་ཏུ་ནུས་བ་ཆེན་ པོ་བཏོན་དང་འདོན་གྱིན་ཡོད་པས། ‘ནུས་བ་གལ་ཆེན་དེ་དག་གི་ཚབ་གཅིག་གིས་ཀྱང་བྱ་མི་ཐུབ’ཅེས་བརྗོད་ཡོད། ” བཤད་སྲོལ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་དངོས་བོའི་གཤིས་ལུགས་དང་མཐུན་ཞིང༌། བདེན་པ་བདེན་དྲང༌། དོན་དངོས་དང་ཡང་མཐུན་ཞེས་བརྗོད་ཆོག ང་ཚོ་ལས་འཁྱུར་གཞུང་ཞབས་པ་ཚོ་ནི་འཕེལ་རྒྱས་དེའི་བྱུང་རིམ་དངོས་སུ་མིག་མཐོང་ ལག་ཟིན་གྱི་དཔང་མི་ཡིན་པར་མ་ཟད། རྒན་རབས་པ་གང་མང་ཞིག་གིས་ལས་དོན་དེའི་ཆེད་དུ་རང་སྲོག་བློས་བཏང་ཡང་གནང་ཡོད། སློབ་གསོ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དེ་འདྲའི་གཟེངས་སུ་ཐོན་པའི་གྲུབ་འབྲས་བླངས་ཡོད་པ་ ཤེས་བཞིན་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་ད་དུང་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་སྐད་གཉིས་ སློབ་གསོ་མེད་པར་གཏོང་ དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། སྐད་ ཡིག་ལ་གཙོ་ཕལ་དབྱེ་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། སློབ་ཁྲིད་ སྐད་ཡིག་ཐད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་རྒྱ་སྐད་གཅིག་པུ་བཀོལ་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ། ཡང་མི་རིགས་སློབ་གསོ་རྩིས་མེད་ཤུལ་མེད་དུ་གཏོང་དོན་ཅི་ ཡིན་ནམ། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ འགའི་རིང་ཉམས་ཞིབ་དང༌། ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་ལག་ལེན་གྱིས་དཀའ་ངལ་རབ་དང་རིམ་པ་སེལ་ནས་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་ རླབས་པོ་ཆེ་དེ་རྣམས་གཅིག་གཅོད་རྩིས་མེད་དུ་གཏོང་དོན་ཡང་ཅི་ཡིན་ནམ།
ང་ཚོས་ངོས་ལེན་བྱ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་ནི་ སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་ཀྱི་དཀའ་ཁག་ གནད་དོན་གང་མང་ཞིག་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་དེ“སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག”བྱས་པར་ ཁག་དཀྲི་བྱས་ཡོད། དེ་ནི་ཕྱོགས་རེ་བ་དང༌། གུ་དོག་པོ། ཚན་རིག་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་གཞི་མེད་སྒྲོ་འདོགས་དང་ཉེས་མེད་ ཉེས་འདོགས་ལས་མ་འདས། ཉེ་ཆར་གྱི ༩་༡༩ (༡༠་༡༩) ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཐོག་མ་བྱུང་སའི་རེབ་གོང་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལ་མཚོན་ན། མཐོ་འབྲིང་སློབ་གྲྭ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག དབྱིན་ཡིག་སྟེ་སྐད་ཡིག་རིགས་དེ་གསུམ་གྱི་སློབ་ཚན་ཕུད། ཁུལ་དེའི་ཐུན་རིན་རྫོང་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་གི་མཐོ་འབྲིང་རིམ་པར་སྐད་ཡིག་ རིགས་མིན་པའི་སློབ་ཚན་མང་ཆེ་བ་བོད་སྐད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བྱས་ཡོད། རྨ་ལྷོ་ཁུལ་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་གིས་བོད་སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་གཉིས་འཛིན་རིམ་སོ་ སོའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཏུ་འདེམས་སྒྲུག་བྱས་ཆོག་པ་བྱས་ཡོད། སློབ་ཁྲིད་ལག་ལེན་གྱིས་བདེན་དཔང་བྱས་པ་ཞིག་ནི། ཐུན་རིན་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་དེ་ཁུལ་སློབ་འབྲིང་ལས་བཟང་བ་དང༌། ཁུལ་སློབ་འབྲིང་གི་བོད་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་དག་རྒྱ་ཡིག་འཛིན་གྲྭ་ལས་བཟང་བས་དེར་ འགྲེལ་བཤད་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། རྨ་ལྷོ་དང་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གཉིས་ནི་དུས་ཡུན་རིང་བོར་བོད་སྐད་ ཀྱི་སློབ་ཁྲིད་མང་བོ་བྱས་པའི་སྐད་གཉིས་སློབ་ཁྲིད་ཡིན་པ་དང༌། མཚོ་བྱང༌། མཚོ་ནུབ་དང་ཡུལ་ཤུལ་སྟེ་ཁུལ་འདི་གསུམ་གྱིས་བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་ཁེར་རྐྱང་ངང་ བཙུགས་ཡོད་ (ཡང་ན་གདམ་སྒྲུག་སློབ་ཚན) གླེང་རིན་ཅན་ཞིག་ནི་སྔ་མའི་ཁུལ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སློབ་གསོ་ཁྱབ་གདལ་གྱི་ཚད་དང་ སྤུས་ཚད་སོགས་ཕྱི་མ་གསུམ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་བཟང་བས་དེ་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཇི་ལྟར་ རྒྱག སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བཅོས་བསྒྱུར་ཞེས་པའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་གནད་ དོན་འདིར་མཚོན་ན། ཐོག་དང་པོ་རྨ་ལྷོ་ཁུལ་སློབ་འབྲིང་དང་པོར་བསླངས་ཡོད་ལ། དེ་ལས་དེ་ལ་