སྐྱེས་སར་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་བོད་སྒྱུར་བྱས།
བཞི་པ། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྩོད་སྒྲུབ།
དེ་ནས་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་གྱི་རྩོད་སྒྲུབ་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་དེ་རེད། འདི་ནི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་སྐབས་སུའང་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ལྟ་གྲུབ་ཅིག་རེད། ལྷག་པར་དུ་སྐུ་ཞབས་ཨེ་སཁ_ཉིའུ་ཏུན་དང་(Isaac Newton) ཁོའི་འཇིག་རྟེན་རིག་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུ་སྐར་གྱི་འཐེན་ཤུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ལྟ་ཞིབ་བྱེད་སྐབས། རྒྱུ་སྐར་གྱིས་ཉི་མའི་མཐའ་འཁོར་ནས་སྐོར་བ་བྱེད་པ་དང་། དེ་ནི། ཁོ་ཚོའི་བསམ་བློར། ལྷ་ཆེན་ནམ་བྱེད་པ་པོས་རྒྱུ་སྐར་དེ་ཚོར་དེ་ལྟར་འཁོར་བསྐྱོད་བྱེད་དགོས་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་བྱ་ཐབས་ཤིག་སྤྲད་པར་བརྟེན། དེ་ལྟར་བྱུང་བར་འདོད་ཡོད།
བརྗོད་མི་དགོས་པ་ཤིག་ལ། དེ་ནི་ལས་སླ་ཞིང་སྟབས་བདེ་བའི་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་དང་། ཁོང་ཚོ་རང་ཉིད། འཐེན་ཤུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དམ་གཏན་སྲོལ་གྱི་རྙོག་འཛིང་ལ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་འགྲེལ་བཤད་འཚོལ་རྒྱུ་ལས་གཡོལ་ཐབས་ཙམ་རེད། ད་ཆ་ང་ཚོས་ཨའེ་དབྱིན་སི་ཐན་(Albert Einstein)གྱིས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་ཅུང་རྙོག་འཛིང་ཆེ་བའི་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས། འཐེན་ཤུགས་ཀྱི་གཏན་སྲོལ་དེར་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ཡིན་ཡང་ངས་ཁྱེད་ཚོར། ཨའེ་དབྱིན་སི་ཐན་གྱིས་འགྲེལ་བཤད་བྱས་པའི་འཐེན་ཤུགས་ཀྱི་གཏན་སྲོལ་ཐོག་གཏམ་བཤད་བྱེད་རྩིས་མེད། གང་ལགས་ཤེ་ན། དེ་ལ་ཡང་། དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ཞིག་དགོས་པས་ཡིན། ཇི་ལྟར་ཡང་། ད་ནས་དེ་སྔ་ཁྱེད་ལ་ཡོད་པའི་ཉིའུ་ཏུན་རྣམ་བཞག་ནང་གི་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ངེས། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཁག་ཅིག་ནི། སུས་ཀྱང་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་དེ་རེད། རང་བྱུང་ཁམས་ནི་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྣམ་པས་མཚོན་གྱི་ཡོད།
ང་ཚོས་ད་ལྟ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར། དེ་སྔོན་ང་ཚོས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཏུ་ངོས་བཟུང་བའི་གནད་དོན་མང་པོ་ཞིག་དོན་དངོས་ཐོག་མིའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུན་སྲོལ་ཞིག་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་ཤེས་གསལ་ལྟར། ཐག་རིང་གི་བར་སྣང་ཁམས་ཀྱི་བརྟན་སྐར་གྱི་བར་སྟོང་ལ་སྔར་བཞིན་དབྱིན་ཁྲི་གསུམ་ཡོད། འདི་ནི་ཧ་ལས་དགོས་པའི་དོན་དངོས་ཤིག་ཡིན་པར་ཐེ་ཚོམ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་ལ། དེར་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་འབོད་དཀའ། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དུ་བརྩིས་པའི་བྱ་དངོས་མང་པོ་ཞིག་དེ་འདྲ་རེད།
ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་ནུས་པ་དངོས་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཟབ་མོ་བྱས་ན། དེ་ནས་ཆོས་ཉིད་དུ་བརྩི་ཐུབ་པ་དེ་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་ཚོད་ལས་ཉུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ། དེ་འདྲའི་ཁྱོད་ཀྱིས་ངོས་ཟིན་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་བསྡོམས་རྩིས་ཐོག་གི་ཆ་སྙོམས་གྲངས་འབོར་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་སྟེས་དབང་དུ་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་རེད།
ང་ཚོ་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར། དེར་སྒྲིག་སྲོལ་ཞིག་ཡོད། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤོ་རྡེའུ་འཕེན་ན། ཁྱོད་ལ་ཆ་དྲུག་འཐོབ་ཐུབ། དེའང་ཐེངས་སོ་དྲུག་གི་ནང་ནས་ཐེངས་གཅིག་ལས་མེད། ང་ཚོས་འདི་ནི་ཤོ་ཡིས་ཇུས་འགོད་དང་ཚོད་འཛིན་བྱས་པའི་བདེན་དཔང་ཡིན་པར་མི་འདོད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ། གལ་ཏེ་ཐེངས་རེ་རེར་ཆ་དྲུག་རེ་ཡོང་ན་གཞི་ནས་དེར་ང་ཚོས་ཇུས་འགོད་ཡོད་པར་ངོས་འཛིན་དགོས། རང་བྱུང་གི་ཆོས་ཉིད་ནི་ཕྱོགས་མང་པོའི་ཐད་ནས་དེ་འདྲ་རེད། དེ་དག་ནི་སྡོམ་རྩིས་སྟེང་གི་ཆ་སྙོམས་གྲངས་ཀ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གོ་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཁྲོད་བྱུང་བའི་ཆ་སྙོམས་གྲངས་ཀ་ལྟ་བུ་ཡིན།
དེའི་ཐོག་ནས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོས་མི་རྣམས་ལ་བག་ཆགས་བཞག་ཚད་དེ་སྔའི་རིམ་པ་ལས་ཀྱང་དམའ་བ་ཞིག་ཏུ་གནས་ཡོད། དེས་ཚན་རིག་གི་སྐད་ཅིག་རེ་རེའི་གནས་བབ་མཚོན་བྱེད་དེ་སང་ཉིན་ལྟ་བུར་ཡང་འགྱུར་ངེས་པ་བསྟན་ཡོད། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཐོག་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོས་བའི་མིའི་འདུ་ཤེས་ཧྲིལ་པོ་དེ་ནི། རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་གཉིས་མཉམ་བསྲེས་བྱས་པ་ཞིག་རེད།
མིའི་རིགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ནི་བཀའ་གཏོང་མཁན་གང་རུང་ཞིག་གིས་བཀོད་འདོམས་བྱས་པའི་ཁྱོད་ཀྱིས་སྤྱོད་ལམ་ག་གེ་མོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་མཚོན་པར་བྱེད་སའི་ལམ་བུ་དེ་ཡིན་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་བུ་དེ་འདེམས་ཆོག་ལ། མ་འདེམས་ཀྱང་ཆོག འོན་ཀྱང་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་བྱ་དངོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་བརྗོད་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་བྱ་དངོས་སྤྱིའི་ཞིབ་ཚགས་ཀྱི་དོན་དངོས་བརྗོད་པ་ཙམ་ཡིན་པས། ཁྱོད་ཀྱིས་མི་ལ་བཀོད་མངགས་བྱས་ཏེ་ཁོ་ཚོར་འདི་ལྟར་བྱེད་དགོས་ཞེས་རྩོད་གླེང་བྱེད་ས་མེད།
རྒྱུ་མཚན་ནི་མི་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་། ཁྱོད་ལའང་འདི་ལྟ་བུའི་གནད་དོན་ཞིག་འཕྲད་ཡོད་དེ། ཅིའི་ཕྱིར་ལྷ་ཆེན་ནམ་བྱེད་པ་པོས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཁོ་ན་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་པ་ལས། གནས་ལུགས་གཞན་ཞིག་ཁྱབ་བསྒྲགས་མི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ནམ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མེད་པར། ཁོས་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ནི་ཁོ་རང་གི་སེམས་བཟང་ཁོ་ནའི་ཆེད་རེད་ཅེས་བཤད་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དངོས་པོ་འགར་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚོད་འཛིན་མི་ཐེབས་པ་ཤེས་ཡོད་པས། ཁྱོའི་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མེ་འཁོར་རམ་དེའི་འཁོར་བསྐྱོད་ལ་བར་ཆད་བཟོས་པ་རེད།
གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས། སྔར་བས་མང་བའི་རྙིང་ཞེན་ཆེ་བའི་ཆོས་ལུགས་རིག་པ་ཚོས་བྱས་པ་ལྟར། ལྷ་ཆེན་ནམ་བྱེད་པ་པོས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པའི་ཁྲིམས་ཚང་མའི་ནང་། ཁོང་གིས་ཁྲིམས་དེ་དག་བཟོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ལས་ལྷག་པ་ཞིག་ཡོད་ཅེས་བཤད་ན།
ཐེ་ཚོམ་བྱེད་མི་དགོས་པ་ཞིག་ནི། ཆེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་སྐྲུན་དགོས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ལྷ་ཆེན་ནམ་བྱེད་པ་པོས་གནང་བའི་ཁྲིམས་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཅན་ཞིག་ཏུ་གཏན་ནས་ངོས་འཛིན་མི་སྲིད།
ལྷ་ཆེན་ནམ་བྱེད་པ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱས་ཡོད་སྟབས། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོང་བར་འདུག་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པར་ཁེ་ཕན་ཅི་ཡང་ཡོད་མི་སྲིད། ཁྱོད་ལ་དངོས་གནས་ཁྲིམས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་ལྷའི་བཀའ་ལུང་གི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གནས་པ་ཞིག་རེད། དཀོན་མཆོག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ལ་ཞབས་ཞུ་མི་བྱེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཁོང་ནི་ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་ཁྲིམས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་མཁན་དེ་མ་རེད།
མདོར་བསྡུས་ནས་བཤད་ན། ད་ཆ་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སྐོར་གྱི་རྩོད་གླེང་འདིར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྔོན་ཆད་ནང་བཞིན་གྱི་ངར་ཤུགས་གང་ཡང་མེད། ང་ནི་ད་ལྟ་རང་གི་རྩོད་སྒྲུབ་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་འགྲུལ་བཞུད་སྒང་ན་ཡོད། ལྷ་ཆེན་ནམ་བྱེད་པ་པོ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དེ་དག་གིས་དུས་ཚོད་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ནས་ཁོ་ཚོའི་གཤིས་ཀར་འགྱུར་བ་བཏང་ཡོད། ཐོག་མར་ཁོང་ཚོ་ཅུང་མཁྲེག་ཙམ་ཞིག་སྟེ། ནོར་འཁྲུལ་ཁག་ཅིག་གསལ་བར་མངོན་པའི་རིག་སྟོབས་ཀྱི་རྩོད་གླེང་ཞིག་ཡིན་ཡང་། ད་ཆ་ང་ཚོ་དེང་རབས་སུ་སླེབས་པ་དང་ཁོ་ཚོ་ཉིན་རེ་ནས་ཉིན་རེ་བཞིན་རིག་ལམ་ལ་བརྩི་འཇོག་མི་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། ད་ཆ་གཞུང་ལུགས་རབ་རིབ་ཅིག་སྟོང་བཤད་བྱེད་བཞིན་གནས་ཡོད། མུ་འགོད།
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Issac Newton
ཕྱི་ལོ་ ༡༦༤༣ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༤ ཉིན་སྐྱེས་ཤིང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༧༢༧ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༡ སྐུ་གཤེགས། ཁོང་ནི་དབྱིན་ཇིའི་རྩིས་རིག་མཁས་པ་དང་། དངོས་ལུགས་རིག་པ། གནམ་རིག་པ། ཆོས་ལུགས་རིག་པ་བ། རྩོམ་པ་པོ་བཅས་ཡིན། ཁོང་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེས་ཆེ་བའི་ཚན་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཚན་རིག་གི་གསར་བརྗེའི་འགག་རྩའི་མི་སྣ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པར་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༦༨༧ ལོར་ཐོག་མར་དཔེ་སྐྲུན་བྱས་པའི་《རང་བྱུང་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་རྩིས་རིག་གི་རྩ་བའི་རིགས་པ།>>ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་འདིས་གནའ་བོའི་ཤུགས་རིག་གི་རྨང་གཞི་བཏིང་ཡོད། ཉིའུ་ཏུན་གྱིས་ད་དུང་འོད་རིག་ཐད་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་བྱས་རྗེས་ཀྱང་བཞག་ཡོད།
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Albert Einstein
ཕྱི་ལོ་ ༡༨༧༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་འཇར་མན་དུ་འཁྲུངས་ཤིང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༥ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༡༨ ཉིན་སྐུ་གཤེགས། ཁོང་དངོས་ཁམས་རིག་པ་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་གིས་བལྟོས་བཅས་སྨྲ་བའི་གཞུང་ལུགས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་བཏང་བ་དང་། དེང་རབས་དངོས་ལུགས་རིག་པའི་ཀ་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༢༡ ལོའི་ནོར་པེར་དངོས་ཁམས་རིག་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ་པའི་ཚན་རིག་པ་སྙན་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟ་གྲུབ་སྐོར་ལ་ཡང་གོ་རྟོག་གང་ལེགས་ཡོད་འདུག་པས། མ་འོངས་པར་ཚན་རིག་དང་ནང་པའི་ལྟ་གྲུབ་བར་མཉམ་ལས་ཡོང་རེ་ཡོད་སྐོར་ཡང་གསུངས་ཡོད་འདུག