ཆབ་མདོ་ངག་དབང་ཕུན་ཚོགས།
ཚང་མའི་དགོངས་པ་མངའ་གསལ་ལྟར་བོད་ནང་ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་གནས་ཚུལ་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྱུར་བཞིན་པ་དེ་དག་སེལ་ཐབས་ཆེད་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ང་དགུ་པའི་ནང་གསེས་ཀྱི་འོག་ནས་བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་བོད་རྒྱལ་ཡོངས་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གཉིས་པ་འཚོགས་ཉེ་དུས་འདིར་འབྲེལ་ཡོད་རྣམ་པའི་བསམ་ཚུལ་བཏོན་ཤོག་གསུང་དོན་ལྟར་དུས་རྒྱུན་ནས་སོ་སོའི་སེམས་ནང་དུ་བསམ་ཚུལ་གང་ཡོད་པ་དེ་བཤད་རྒྱུ་གལ་ཆེའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་ནས་འཆར་སྣང་ཐུང་ངུ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ཡང་རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷས། སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ཡང་འདི་བརྗོད་མེད། །སྡེབ་སྦྱོར་མཁས་པའང་བདག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་གཞན་དོན་བསམ་པའང་བདག་ལ་མེད། །རང་གི་ཡིད་ལ་བསྒོམ་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས། །ཞེས་གསུངས་དོན་ལྟར་རང་ཉིད་བོད་རིགས་ཀྱི་གྲལ་མཐར་སྐྱེས་ཞིང་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་དུས་སེམས་ནང་གི་བསམ་ཚུལ་འདོན་རྒྱུ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གྱི་ཐོག་ནས་རིམ་བཞིན་ཞུ་བར་འདོད་དོ།།
སྔོན་དུ་གླེང་བའི་གཏམ།
དེ་ཡང་བོད་ཆོས་ལྡན་གྱི་ཞིང་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་ཞིང་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཞི་བདེ་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྙོན་མེད་གཅིག་ཡིན་ནའང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོར་བོད་ཤར་གྱི་ས་མཚམས་ཁག་ནས་རྒྱ་མི་དམར་པོས་རིམ་གྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱེད་མགོ་བཙུགས་པ་རེད། སྐབས་དེར་རང་གཞུང་དམག་དང་དྭང་བླངས་ཀྱིས་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐབས་རིམ་བསྟུད་བྱས་ཀྱང་མང་སྣེ་ཉུང་གིས་མ་བརྟེན་པར་མཐར་བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་དྲག་པོའི་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་དེ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་བོད་ཀྱི་ཞི་མོལ་སྐུ་ཚབ་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་བཙན་ཤེད་དང་འཇིགས་བསྐུལ་འོག་ཏུ་གྲོས་མོལ་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ལ་མཚན་རྟགས་བཀོད་བཅུག་པ་དེ་རེད། འོན་ཀྱང་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཙན་འོག་ཏུ་བཞག་མིན་ལ་མ་བལྟོས་པར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ཐུགས་དགོངས་རླབས་ཆེན་བཞེས་གནང་མཛད་ནས་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་བར་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་ཡོང་ཆེད་དུ་མི་ལོ་བརྒྱད་ཙམ་རིང་དུ་འབྲེལ་གཏུགས་བྱས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བསམ་ཤེས་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཞིག་མེད་པའི་ཐོག་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་ཁག་ལ་བརྡབ་གསིག་ཡང་ཡང་བཟོས་པའི་དབང་གིས་མཐར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་དོན་རྐྱེན་དེ་བྱུང་ཡོད། ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འདི་འདྲའི་འོག་ནས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྐུ་འཁོར་ཧྲག་བསྡུས་དང་བཅས་པ་བཙན་བྱོལ་ལ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་རང་གི་སྐྱོང་ཡུལ་མི་མང་དང་ཁ་བྲལ་ནས་མ་འོངས་པར་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས། ཡང་སྒོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་དོན་དུ་ངལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་དང་དུ་བཞེས་ནས་བཙན་བྱོལ་ལ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་ཞིང་། མི་ཡུལ་དུ་ས་ཆ་ལག་མཐིལ་ཙམ་མེད་ཀྱང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་མ་འོངས་པའི་དགོངས་པ་རླབས་ཆེན་བཞེས་ནས་གྲ་སྒྲིག་སྡུག་ས་དང་། རེ་བ་བཟང་སར་བསྐྱོན་གནང་མཛད་པའི་དབང་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཆགས་གཞི་གོ་རིམ་ལྡན་པ་བསྐྲུན་གནང་མཛད་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་པར་བོད་མི་རིགས་མ་འོངས་པར་འཚོ་གནས་ཐུབ་དང་མི་ཐུབ་ནི་ན་གཞོན་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཡིན་དུས་དེ་དག་ལ་གནའ་དེང་ཡ་བྲལ་མེད་པའི་ཤེས་རིག་སྦྱོང་སའི་བསྟི་གནས་བོད་མི་ཁེར་གཙང་གསར་འཛུགས་གནང་ཡོད། དེའི་བཀའ་དྲིན་ཉག་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཁྲ་འདིའི་སྟེང་ནས་མ་ཡལ་བར་འཚོ་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། བོད་མི་ཁེར་གཙང་གཞིས་ཆགས་ཁག་རིམ་པར་གསར་འཛུགས་གནང་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གོམས་གཤིས་སོགས་མ་བརླག་པར་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེ་དག་ནི་ཆེས་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་བཀའ་དྲིན་ཞིག་ལས་མ་འདས་སོ། །དེ་ནས་རིམ་གྱིས་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་རང་བཙན་བསྐྱར་གསོའི་ཚབ་ཏུ་ཆོལ་གསུམ་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཞིག་ཡོང་ཐབས་གནང་རྒྱུའི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་བས། འཛམ་གླིང་ནང་གི་བློ་གཟུར་བོར་གནས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དུ་མ་ཞིག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཡོད། དེ་དག་རྒྱལ་ཁ་གཅིག་ཆོད་ཀྱི་བསམ་བློ་མ་ཡིན་པར་མ་འོངས་པར་བོད་རྒྱ་མི་རིགས་གཉིས་ཀྱི་བར་གཅིག་ཕན་གཅིག་གྲོགས་ཡོང་བའི་ཐུགས་དགོངས་རླབས་ཆེན་བཞེས་ཡོད། རྒྱ་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་དབུ་མའི་ལམ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཀླད་རྙིང་མཁྲེགས་འཛིན་ཅན་གྱི་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་མགོ་ཁྲིད་ཚོས་གཞི་རྩ་ཁྱོན་ནས་མེད་པར་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་མངོན་པར་མི་གསལ་བའི་རང་བཙན་རྩོད་ཀྱི་ཡོད་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ནས་ ༡༩༨༩ ལོར་བོད་ནང་ཞི་བའི་གྱེན་ལངས་སྐབས་རྒྱ་གཞུང་གི་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་སྤུ་ཙམ་མེད་པའི་ཁྲག་དྲི་བྲོ་བའི་དྲག་གནོན་བྱས་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་ནང་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཞེས་ལས་འགུལ་གདུག་རྩུབ་ཅན་སྤེལ་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁོག་པའི་སྙིང་ལྟ་བུའི་ཚེ་འདི་གཉིས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་པར་ཙམ་ཡང་དགོན་པ་ཁག་དང་། མཐའ་ན་ཁྱིམ་ཚང་ལའང་ཉར་མི་ཆོག་པའི་བཙན་བཀག་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་དག་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་ལ་གྲི་བཙུགས་པ་ལྟ་བུ་དཀའ་སྡུག་མྱོང་དགོས་ཐུག་གི་ཡོད། གནས་སྟངས་དེ་འདྲ་ཞིག་འོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བོད་ས་ཡོངས་སུ་ཞི་བའི་གྱེན་ལངས་ལ་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་མངོན་འདོད་གང་ཞིག་ཡིན་པར་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཁྱོད་ཤི་ང་གསོན་དགོས་ཞེས་བརྗོད་པ་དང་། རྒྱ་གཞུང་གི་ལས་སྣེ་མཐོ་གྲས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་བསྐོངས་འཚོགས་བྱས་ཏེ་གསོད་དགོས་པ་རྣམས་ངེས་པར་གསོད་དགོས་པ་དང་། བཙོན་འཇུག་བྱེེད་དགོས་པ་རྣམས་ངེས་པར་བཙོན་འཇུག་བྱེད་དགོས་ཞེས་བསྒྲགས་ཡོད། དེ་བཞིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དམར་ཤོག་དྲུང་ཆེས་ཁ་བྲལ་བ་ཚོར་དམག་འཐབ་བྱེད་དགོས་ཞེས་བསྒྲགས་ཏེ་རང་རེའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་དུ་མ་ཞིག་དམར་བསད་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་རྟག་ཏུ་ཁ་ནས་སྤུན་ཟླ་ཞེས་མ་ཎི་བགྲང་བ་ནང་བཞིན་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་དོན་དུ་བོད་མི་རྣམས་སེམས་ནང་གི་མངོན་འདོད་བརྗོད་པ་ཙམ་གྱིས་དགྲ་བོ་དངས་མ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གྱི་ཐོག་ནས་དྲག་གནོན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
༡༽ ད་ལྟ་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་སེལ་ཐབས་ཀྱི་སྐོར། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་འདི་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ནས་གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་ཐབས་ཟད་འུ་ཐུག་གི་ལམ་ནས་ཐབས་ལམ་གཞན་མེད་པའི་དབང་གིས་གཞན་ལ་གནོད་པ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཚད་མེད་ཞི་བའི་ཐོག་ནས་རང་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་དུ་གཅེས་པའི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཡོངས་རྫོགས་བློས་བཏང་ནས་སྐུ་ལུས་མཆོད་མེ་སྒྲོན་དགོས་ཐུག་གི་ཡོད། དེ་དག་ནི་ཆེས་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་སྤྱོད་གཅིག་མ་རེད་དམ། ང་ཚོས་ཁོང་རྣམ་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་སྤྱོད་ཀྱི་དགོས་དོན་དེ་དག་ནམ་ཡང་བཀའ་དྲིན་བརྗེད་ཐབས་མེད་པའི་སེམས་ཁམས་སུ་རྡོ་ལ་རི་མོ་བྲིས་པ་ལྟ་བུ་གནས་དགོས་པ་དང་། ཁོང་རྣམ་པའི་སེམས་ནང་གི་མངོན་འདོད་དེ་དག་འཐུས་ཤོར་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཞིག་མེད་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་བྱེད་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད་ལ། ཁོང་རྣམ་པའི་ཡོད་ཚད་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་དོན་དུ་གཏོང་ཕོད་པ་དེ་དག་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ་གསེར་གྱིས་བྲིས་ནའང་བྲིས་རིན་ཡོད་པའི་རླབས་ཆེན་མཛད་རྗེས་དག་སྙིང་ལ་དྲན་པའི་ཐོག་ནས་ཁོང་རྣམ་པའི་མངོན་འདོད་དེ་དག་ཁོག་པར་བཅངས་ནས་ལས་དོན་ལ་མཐུད་ཤོར་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཞིག་མེད་པའི་ཐོག་ནས་བྱེད་དགོས་ལ། རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་ནང་དྲག་གནོན་གྱི་སྲིད་ཇུས་དེ་དག་འཕྲལ་དུ་མཚམས་འཇོག་ཡོང་བར་འཛམ་གླིང་ནང་གི་བློ་གཟུ་བོ་གནས་པའི་རྒྱལ་སྤྱི་དང་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལ་རེ་འབོད་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གནོད་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་གཏོང་མཁན་དེ་དག་བརྒྱུད་སྐུལ་བྱེད་མཁན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཡིན་ཚུལ་གྱི་གཞི་མེད་ཀྱི་སྐྱོན་འཛུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་འདྲ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བརྒྱུད་སྐུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་རྒྱ་གཞུང་ལ་དཔང་རྟགས་སྟོན་རྒྱུ་ཡོད་ན་སྟོན་དགོས་པ་རེད། རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་ཙམ་རིང་དུ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་ཁྲག་དང་མིག་ཆུའི་འོག་ཏུ་སྡུག་སྦྱོང་སྣ་ཚོགས་བཏང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་འ་ཆད་འུ་ཐུག་གིས་སྐུ་ལུས་མཆོད་མེར་སྒྲོན་དགོས་ཐུག་ཡོད་པ་ལས་སུ་ཞིག་གིས་བརྒྱུད་བསྐུལ་བྱས་པ་ཞིག་མིན། དེར་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བོད་ནང་དུ་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཁག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་རང་དབང་གིས་འགྲོ་སྐྱོད་བྱེད་བཅུག་དགོས། ད་ལྟ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཛ་དྲག་ཅན་དུ་འགྱུར་བཞིན་པ་དེ་དག་གི་འགན་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་གཞུང་གིས་འཁུར་དགོས་པ་རེད།
༢༽ བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐོར། བོད་མི་རིགས་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་བློ་རྩེ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་མཛད་པའི་བོད་རྒྱ་ཞི་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་སེལ་ཐབས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་ཇུས་ཐོག་ཤར་བསྐྱོད་གནང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན་ལ། ད་ལྟ་འཛམ་གླིང་གི་ཆབ་སྲིད་འཕོ་འགྱུར་སོགས་གང་ལ་གཞིག་ཀྱང་ཐབས་ལམ་དབུ་མའི་ལམ་ལས་མ་མཐོང་བས། ང་ཚོ་བོད་རིགས་ཀྱིས་གོ་སྐབས་འདི་ནམ་ཡང་ཆུད་ཟོས་སུ་གཏོང་མི་རུང་སྙམ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་ཇུས་སྐོར་ལ་སྔར་ལྷག་འགྲེལ་བཤད་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ཡི་སྐད་ཡིག་ལ་གང་མང་བཀྲམས་ཐུབ་ན་དགེ་མཚན་ཆེ་བ་མཐོང་ཞིང་། དེ་བཞིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་ངོ་མ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་དག་རྒྱ་ནག་མི་མང་དང་མཉམ་དུ་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་འབྲེལ་ལམ་ཡོང་ཐབས་བྱེད་ནས་འགྲེལ་བཤད་མཐིལ་ཕྱིན་པ་བྱེད་དགོས་པ་ནི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན་པ་རེད།
༣༽༸རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཕྱཱའི་སྐོར། དེ་བཞིན་རྒྱ་ཕྱོགས་ནས་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཕྱའི་ཐོག་ལ་ངན་ཤོམ་བྱ་རྩིས་ཡོད་པ་གསར་ལམ་ཁག་ནང་ཐོན་ཡོད། དེར་བརྟེན་ནས་མཇལ་ཁ་དང་ཆིབས་བསྒྱུར་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ངེས་པར་དུ་བོད་མི་ཚང་མས་ཡིད་གཟབ་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད་ལ། དེ་བཞིན་བདེ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་འགན་ཡོད་པས་བདེ་སྲུང་ལས་བྱེད་རྣམས་ལ་དུས་ནས་དུས་སུ་སྐུའི་སྲུང་བྱའི་སྐོར་ལ་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་རྒྱུས་མཚོན་འཐུས་སྒོ་ཇེ་ཚང་གཏོང་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། མི་མང་མཇལ་ཁ་སོགས་གནང་དུས་ངེས་པར་ལུས་བཤེར་ཚད་དང་ལྡན་པ་གནང་ཞིང་། ངེས་པར་དུ་བོད་རིགས་ཚང་མས་ཡིད་གཟབ་གནང་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། དེ་བཞིན་ལོ་མང་རིང་དུ་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་སྐུའི་སྲུང་བྱས་མཚོན་ཐུགས་སྣང་དམ་གཟབ་ཀྱིས་གནང་ཡོད་པའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུས་པའི་ཐོག་ནས་སྔར་ལྷག་སྐུའི་སྲུང་བྱའི་ཐོག་ལ་མཐུན་འགྱུར་ཡོང་བའི་རེ་སྐུལ་ཞུ་དགོས་པ་དེ་རེད།
༤༽ ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སོགས་ཀྱི་སྐོར། རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་ནང་ཡར་རྒྱས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཁ་བཏགས་ནས་བོད་ནང་རྒྱ་མི་གཞིས་སྤོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡུལ་མི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཅན་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་ད་སྐབས་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་སླེབས་ཡོད། བོད་ནང་གི་གཏེར་ཁ་བསྔོག་འདོན་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པས་གདོད་མའི་རང་བྱུང་གི་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་འཚབ་ཆེ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། སྲིད་པ་ཆགས་པའི་གངས་རི་རྣམས་ཀྱང་རིམ་གྱིས་བཞུ་འགྲོ་གིན་ཡོད་པ་རེད། ཁོར་ཡུག་ཆེད་མཁས་པ་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ལོ་ལྟར་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་པའི་ལས་འགུལ་མཚམས་འཇོག་མེད་པར་སྤེལ་བསྡད་ཚེ་མ་འོངས་པར་ཨེ་ཤ་ཡའི་གླིང་ཕྲན་ལ་ཆུའི་དཀའ་ངལ་ཕྲད་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་ད་དུང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བསམ་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་མེད་ཅིང་། མུ་མཐུད་དེ་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་པའི་ལས་གཞི་སྤེལ་གྱི་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་ངེས་པར་མཚམས་འཇོག་ཡོང་བའི་རྒྱལ་སྤྱི་ཐོག་ཏུ་འགྲེལ་བཤད་དང་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས་པ་དེ་རེད།
༥༽ སྐད་ཡིག་གི་སྐོར། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོག་ལས་གཅེས་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མེད་པ་བཟོ་ཆེད་དུ་ཆོས་སྡེ་ཁག་ཏུ་རྒྱལ་གཅེས་ཆོས་གཅེས་ཅེས་པའི་ཆེས་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་ལས་འགུལ་གྱི་སློབ་གསོ་སྤེལ་ནས་ཆོས་བྱེད་པར་ཆོས་དད་བྱེད་དབང་མེད་པ་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་ནང་དུ་བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ལག་བསྟར་གྱིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བཙན་བཀག་གཏོང་གི་ཡོད། རྒྱ་ཡིག་མ་ཤེས་ན་ལས་ཀ་མི་སྤྲོད་པ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་མེད་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ལས་འགུལ་སྣ་ཚོགས་སྤེལ་གྱི་ཡོད་པ་དེ་དག་འཕྲལ་ཏུ་མཚམས་འཇོག་ཡོང་བའི་རྒྱལ་ཚོགས་མཚོན་པའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་ལ་འབོད་བསྐུལ་གྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་གནོད་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་རེད།
༦༽ སྤྲུལ་སྐུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་སྐོར། ལྷ་མེད་སྨྲ་བའི་རིང་ལུགས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཡོ་གར་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཁྲབ་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཁྱོན་ནས་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་དང་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་ཁྱོན་ནས་མི་མཐུན་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྒྲིག་བཙན་གྱིས་བཟོས་ཡོད་ཀྱང་དེ་དག་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ནམ་ཡང་ངོས་ལེན་མི་ཐུབ་པ་དེ་རེད་ལ། དེར་ནང་པ་ཡོངས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད།
༧༽ ཆབ་སྲིད་བཙོན་པའི་སྐོར། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་ཉེས་མེད་བཙོན་ཁང་ནང་བཅུག་ནས་སྡུག་སྦྱོང་ཚད་ལས་འདས་པ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་རྣམས་འཕྲལ་ཏུ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་བཙོན་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་གློད་གྲོལ་ཡོང་བར་ང་ཚོས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཤུགས་སྔར་ལས་ལྷག་ནུས་ཤུགས་དང་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་སྤེལ་ནས་བོད་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་ཡོངས་རྫོགས་གློད་གྲོལ་ཡོང་བའི་རྒྱལ་སྤྱི་ཁག་ལ་བདེ་སྡུག་ཞུ་བསྐུལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་གནོད་ཤུགས་སྤྲོད་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་རེད། འཛམ་གླིང་ནང་ལོ་ན་ཆུང་ཤོས་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་པཎ་ཆེན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་མྱུར་དུ་གློད་གྲོལ་གྱི་རང་དབང་གི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་ནང་དོན་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཁག་ལ་བསླབ་པ་སློབ་གཉེར་བྱེད་བཅུག་དགོས་པ་སོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཚོགས་སྡེ་ནང་དུ་བདེ་སྡུག་རིམ་ཞུ་བྱེད་དགོས་པ་རེད།
༨༽ ཤེས་ཡོན་གྱི་སྐོར། མི་རིགས་ཤིག་འཕེལ་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏོང་དགོས་ན་ངེས་པར་དུ་ཤེས་ཡོན་ནི་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་བོད་རིགས་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་ནས་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་ཚོས་ཕྲུ་གུ་ལ་སོ་སོའི་མི་རིགས་ལ་ཤ་ཞེན་ཡོང་བའི་སློབ་གསོ་དང་། ད་ལྟ་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་དགོས་པ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ཆེ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་དགེ་རྒན་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་སློབ་གསོ་གསོ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁོང་རྣམས་ལ་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་བཞིན་ཆེ་མཐོང་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་། ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་དང་བཟང་སྤྱོད་ཡག་ཤོས་རྣམས་དགེ་རྒན་ལ་འཇོག་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཏུ་མཐོང་ཞིང་། ལྷག་པར་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་གཟའ་འཁོར་རེའི་མཚམས་སུ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་དེ་འདྲ་ཚུགས་ནས་སློབ་མ་ཕན་ཚུན་མཐོང་ཐོས་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་དང་། དེ་བཞིན་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་གོང་འཕེལ་ཡོང་བའི་ཕན་ཐོགས་སོགས་ཀྱི་ཕན་རླབས་ཆེན་པོ་ཡོང་ངེས་སྙམ།
༩༽ གཞིས་ཆགས་ཀྱི་སྐོར། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བདེན་པའི་མཐའ་ཇི་སྲིད་མ་གསལ་བར་དེ་སྲིད་གཞིས་ཆགས་ཁག་གནས་དགོས་པ་ཧ་ཅང་དགོས་གལ་ཆེན་པོར་མཐོང་ཞིང་། དེར་བརྟེན་ནས་གཞིས་ཆགས་ཁག་སྔར་ལྷག་ཚགས་ཚུད་གཏོང་ཐབས་སྐོར་དང་། ལས་མེད་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ལག་ཤེས་སོགས་སྤྲོད་ཐབས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་འཚོལ་སྒྲུབ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ངོར་གཞན་བསྟེན་གྱི་བསམ་བློའི་འཆིང་རྒྱ་ལས་གྲོལ་ཐབས་ཀྱི་སློབ་གསོ་དང་། རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་གཡར་གཏོང་མཛད་པའི་ས་ཞིང་རྣམས་ནོར་བུ་རང་ལག་ཡོད་དུས་ནོར་ཉམས་ཆོད་པོའི་ཐོག་ནས་བདག་གཅེས་ལེགས་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། རང་གི་ས་ཞིང་ཡིན་སྙམ་པའི་སྣང་བ་འཁྲུལ་ནས་གཞན་ལ་ཚོང་བ་སོགས། གནས་ཡུལ་ཁྱིམ་ཚང་གི་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པ་བྱེད་དགོས་པ་ལས་རང་སྣང་གང་ཤར་གྱི་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མ་མཐུན་པའི་ལས་དོན་ནམ་ཡང་བྱེད་མི་རུང་བ་དེ་རེད། ཡུལ་ཆུ་འཐུང་ན་ཡུལ་ཁྲིམས་འཁུར་དགོས་པ་རེད་སྙམ།
༡༠༽ བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སོགས་ཀྱི་སྐོར། ལྷག་དོན་དུ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་དགོངས་རླབས་ཆེན་བཞེས་གནང་མཛད་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགན་དབང་ཡོངས་རྫོགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འོས་འདེམས་གནང་བའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བ་རེད་ལ། དེར་བརྟེན་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལ་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པ་སོགས་ཆེས་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་བཀའ་སློབ་རིམ་པར་ཕེབས་ནས་བོད་མི་མང་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཞེས་པ་དེ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཞེར་པར་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་། རྒྱལ་རྟགས་ནང་དུ་བོད་གཞུང་དགའ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཞེས་པའི་ཚབ་ཏུ་བདེན་པ་ཉིད་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སོགས་གཏན་འབེབས་མཛད་པར་བརྟེན་ནས་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་བསམ་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱུང་ཡོད་ལ། ད་ལྟ་ཡིན་ནའང་ཤོད་བཞིན་ཡོད། བསྒྱུར་བཅོས་དེ་ནི་ཆུ་མ་འོང་གོང་ནས་རག་དང་། རྐྱེན་མ་འོང་གོང་ནས་ཟློག་པ་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་ཞུ་དགོས་པ་དེ་རེད། དེར་བརྟེན་ནས་བོད་གཞུང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཕྱིར་བསྡུ་གནང་བ་རེད་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་དང་། སྒྲིག་འཛུགས་གཅིག་ཆགས་ཚར་དུས་དེ་ལ་རེ་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་མ་རེད་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་སོགས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་དེ་དག་ལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་འཇོག་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་བ་དེ་རེད། བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་སྟེང་དུ་འཚོ་གནས་ཐུབ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་མི་རིགས་ཞེས་ཆེ་མཐོང་ཡོང་བ་དེ་དག་ནི་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་དྲིན་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ལས་བོད་མི་སུ་ཞིག་གི་འཇོན་བཞག་པ་མེད། དེ་ངས་ཚིག་ཐག་བཅད་ནས་བཤད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པས་ཁོང་ལ་ཐུགས་ཕམ་ཡོང་གཞིའི་ལས་འགུལ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཞིག་མ་སྤེལ་ན་ལེགས། ད་རེས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དྭགས་ལ་ཆིབས་བསྒྱུར་སྐབས་ཀྱི་བཀའ་སློབ་ནང་ཐུགས་ཕམ་ཆེན་པོའི་བཀའ་སློབ་གནང་དགོས་ཐུག་ཡོད། དེ་དག་ནི་ང་ཚོ་ཧ་ཅང་གི་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད། མ་འོངས་པར་དེ་འདྲ་རིགས་མི་ཡོང་བའི་ཚོགས་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་དང་གཏམ་བཤད་བྱེད་པོ་སོགས་ཀྱི་ངོ་གདོང་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པའི་རྒྱབ་མདུན་མང་པོ་ཞིག་དང་གནས་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་སྤྱང་གྲུང་འཛོམས་པོའི་ཐོག་ནས་འཛམ་གླིང་འཕོ་འགྱུར་སོགས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ནས་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ལས་སོ་སོའི་སེམས་ཚོར་ཙམ་ཕྱིར་བཏོན་པས་ཕན་ཐོགས་སྣེ་གཅིག་མེད་པ་དེ་ཤེས་དགོས་པ་དེ་རེད་སྙམ། དེ་ཡང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ལས། “གསར་འགོད་པ་ཞིག་གི་དྲི་བ་ལ་བོད་གཞུང་གང་དུ་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲིས་བྱུང་། ངོས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བཀའ་ཤག་དང་བཀའ་བློན་ཚོ་གང་དུ་ཡོད་ས་དེར་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བོད་གཞུང་ངོས་འཛིན་གནང་གི་རེད་ཅེས་བརྗོད་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཉི་མ་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་ནས་དབུས་རྒྱལ་སྲུང་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་གཅིག་གིས་ཆེད་མངགས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཏེ་བོད་གཞུང་ཞེས་པ་ཡོད་མ་རེད་ཅེས་བཤད་ཡོད། དེར་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་མ་རན་པ་ཞིག་ཨུ་ཚུགས་བརྒྱབ་ན་ཡག་པོ་མེད།” ཅེས་སོགས་བཀའ་སློབ་རིན་ཐང་བྲལ་བས་ལམ་སྟོན་ཕེབས་ཡོད་པས་བོད་རིགས་ཀུན་གྱིས་ཤེས་པར་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད།
༡༡༽ བཀའ་ཁྲིའི་མཚན་གནས་སྐོར། དེ་བཞིན་བཀའ་ཁྲི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ལ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་ཁྲི་ལ་”སྲིད་སྐྱོང་”ཞེས་ཐ་སྙད་དེ་བེད་སྤྱོད་གནང་ཡོད། ཨི་ཊ་ལིའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་དུས་ཁུལ་དེ་བོད་མི་རྣམས་ལ་བཀའ་སློབ་གནང་དུས་ཡང་བསྐྱར་”སྲིད་སྐྱོང་”ཞེས་མིང་བཏགས་ན་འོས་འཚམས་ཡོད་ཚུལ་སོགས་ཀྱི་གལ་པོ་ཆེ་ལ་ནན་ཏན་ཞེས་པའི་དཔེ་ལྟར་བཀའ་་ཕེབས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་བཀའ་སློབ་ལས། “བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་འོས་འདེམས་ཟིན་རྗེས་ངས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་དབང་ཆ་རྩིས་འབུལ་བྱེད་པའི་སྐབས་”སྲིད་སྐྱོང་”ཟེར་བའི་མིང་ཚིག་འདི་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་ཡིན། ང་རང་ལོ་བཅུ་དྲུག་སྐབས་”སྲིད་སྐྱོང་”སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་རྩིས་ལེན་ཞུས་པ་ཡིན། ད་ཆ་ལོ་དྲུག་ཅུ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་ལ་མང་གཙོའི་ཐོག་ནས་འོས་འདེམས་བྱས་ཏེ་ཐོན་པའི་བློ་བཟང་སེངྒེ་ལགས་”སྲིད་སྐྱོང་”གསར་པ་ཆགས་པ་རེད།” ཅེས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གསལ་པོ་གནང་ཡོད། ཡང་”༸གོང་ས་མཆོག་ནས་དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་”སྲིད་སྐྱོང་”ཞེས་བརྗོད་ན་”པོ་ལི་ཀྲི་ཀལ་ལི་ཌར་”(Political Leader) དང་ང་ཚོས་”སྲིད་སྐྱོང་”ཞེས་བརྗོད་པ་གཉིས་ཏག་ཏག་འགྲོ་གི་འདུག་ (prime Minister) བརྗོད་ན་ཚིག་འདི་ཧར་པོ་ཞིག་འདུག །དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་བོད་གཞུང་ཟེར་བའི་མིང་ཚིག་འདི་ལ་ཏོག་ཙམ་གཟབ་གཟབ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག” །ཅེས་པ་ལ་སོགས་བླངས་དོར་བཀའ་སློབ་རིན་ཐང་བྲལ་བ་ཕེབས་ཡོད་པས། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མི་མང་ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་ཚོགས་ནང་དུ་”བཀའ་ཁྲི་”ཞེས་པའི་ཚབ་ལ་”སྲིད་སྐྱོང་”ཞེས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་གཏན་འབེབས་ཡོང་བའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱིས་རྒྱབ་གཉེར་བྱེད་དགོས་པ་རེད། ཅེས་པ་འདི་ནི་ཆབ་མདོ་ངག་དབང་ཕུན་ཚོགས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༨ ཉིན་མོར་བསམ་ཚུལ་གྱི་ཚུལ་དུ་གུས་འདུད་དང་བཅས་ཏེ་ཕུལ།
སྲིད་འཛིན་ལ་བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་ཞེས་བཏགས་ན་མིང་གི་གོ་དོན་དེས་གོང་དུ་རྒྱལ་བོ་ཞིག་དང་དེས་བཀའ་བཀོད་སྒྲིབ་མཁན་གྱི་བློན་པོ་གཙོ་ཞིག་ཡིན་པ་བལྟན་འདུག་པར་མ་ཟད་གཞུང་དེའང་རྒྱལ་བོའི་རྒྱལ་ལུགས་སམ་ཡང་ན་བཀའ་བཀོད་ལམས་ལུགས་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་གོ་མི་ཐུབ་པར་འདོད། དེས་ཕྱིར་སྲིད་སྐྱོང་ཞེས་བཏགས་ན་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་མཐུན་ལ་གཞུང་འདིའི་ངོ་བོ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པའང་ཤེས་ནུས། མིང་ཚིག་འདིའི་་གོ་བ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་སྲིད་དང་ལོ་རྒྱུས་ཕྱོགས་ལ་འདངས་རྒྱབ་མེད་པས་སྐྱོན་དང་ནོར་འཕྲུལ་ཡོད་ན་དགོངས་དག་ཞུ།
སྲིད་འཛིན་ལ་བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་ཞེས་མིང་བཏགས་ན་མིང་གི་གོ་དོན་དེས་གོང་དུ་རྒྱལ་བོ་ཞིག་དང་དེས་བཀའ་བཀོད་སྒྲིབ་མཁན་གྱི་བློན་པོ་གཙོ་ཞིག་ཡིན་པ་བལྟན་འདུག་པར་མ་ཟད་གཞུང་དེའང་རྒྱལ་བོའི་རྒྱལ་ལུགས་སམ་ཡང་ན་བཀས་བཀོད་ལམ་ལུགས་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་གོ་མི་ཐུབ་པར་འདོད་ལ་། དེས་ཕྱིར་སྲིད་སྐྱོང་ཞེས་བཏགས་ན་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞིར་མཐུན་ལ་གཞུང་འདིའི་ངོ་བོ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པའང་མཚོན་ཐུབ། མིང་ཚིག་འདིའི་གོ་བ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་སྲིད་དང་ལོ་རྒྱུས་ཕྱོགས་ལ་འདངས་རྒྱབ་མེད་པས་སྐྱོན་དང་ནོར་འཕྲུལ་ཡོད་ན་དགོངས་དག་ཞུ།
ད་ལྟ་ང་ཚོས་སྙིང་དོན་ག་རེ་རྩོད་བཞིན་པ་ཤེས་དགོས།
བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ། སུད་སི།
ད་ལྟ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བཀའ་ཤག་སྔོན་མའི་སྲིད་བྱུས་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་བྱེད་པའི་ལམ་ཞིག་ལ་དབུ་མའི་ལམ་དུ་བརྗོད་བཞིན་པ་དེ་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ལམ་འདིའི་སྙིང་པོ་མདོར་བསྡུས་ན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་འགོ་ཁྲིད་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་།
དམར་པོའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་རྒྱུན་སྐྱོང་། དམར་གཞུང་གི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ཟེར་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་འོག་གི་ཚད་བཀག་ལྡན་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ཅིག་རྩོད་ལེན་བྱེད་པའི་འཐབ་བྱུས་ཤིག་རེད། འདིའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནི་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དམངས་ངོས་འཛིན་ལག་ཁྱེར་ནང་བོད་རིགས་ཅེས་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཁོ་ན་ལས། བོད་མི་ཡིན་ལ་བོད་རིགས་མིན་པའི་བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དེ་དག་ཚུད་མེད་པ་མ་ཟད། འཐབ་བྱུས་འདིའི་ནང་བོད་མིའི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དང་། རང་དབང་མང་གཙོ། ཆོལ་གསུམ་ས་ཁུལ་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རྩ་དོན་མེད་པ་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་རེད། དེར་བརྟེན་ད་ལྟ་ང་ཚོས་སྙིང་དོན་ག་རེ་རྩོད་བཞིན་པ་ཤེས་དགོས་ལ། ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་ལམ་འདི་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་རེད་འདུག་མིན་ལ་གྲོས་ཚོགས་དང་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ནས་དགོངས་པ་ཟབ་བཞེས་གནང་དགོས་པར་མཐོང་གི་ཡོད་ལ། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་བར་ཡུན་རིང་འགོར་སྲིད་པས་བར་ལམ་བོད་དོན་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་རེ་བ་ཡོད་པར་བརྗོད་བཞིན་པ་འདིའི་རྒྱབ་ན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ལྷན་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་བོད་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་ཚོ་རྩ་མེད་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆ་རྐྱེན་ལ་ཁས་ལེན་བྱས་མེད་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྐབས་རེ་བོད་ས་ཤོར་བའམ་བོད་ལུང་པ་དགྲ་ལ་ཤོར་བའི་གནད་དོན་དེ་མི་ཐོག་གཅིག་གི་རིང་ལ་ཐག་གཅོད་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཁོ་ནའི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཤིག་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་འདིའི་ནང་བསྲེས་མེད་དམ་སྙམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཡོང་གི་འདུག
དེར་བརྟེན་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་ཚོ་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་བགྲོད་བཞིན་པ་ཡིན་སྟབས། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོའི་ལས་དོན་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འགན་ཁུར་རྐང་ལེན་ངེས་པར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་བོད་མི་མང་ཚོགས་རང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པའི་ལམ་སྲོལ་ལག་བསྟར་ཚད་ལྡན་བྱེད་དགོས་པར་གཟིགས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་གི་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པས། བོད་མི་མང་ཚོགས་ལ་རང་དབང་མང་གཙོ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཐད་གོ་རྟོགས་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་དགོས་རྒྱུ་ནི་ད་ལྟའི་ཆབ་སྲིད་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་ལས་དོན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་མཐོང་གི་འདུག ༼༼མཆན་འདི་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ལས་བཤུས༽༽
ད་ལྟ་ང་ཚོས་སྙིང་དོན་ག་རེ་རྩོད་བཞིན་པ་ཤེས་དགོས།
བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ། སུད་སི།
ད་ལྟ་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་བཀའ་ཤག་སྔོན་མའི་སྲིད་བྱུས་བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྐྱོང་ཡོང་ཐབས་བྱེད་པའི་ལམ་ཞིག་ལ་དབུ་མའི་ལམ་དུ་བརྗོད་བཞིན་པ་དེ་རྒྱུན་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ལམ་འདིའི་སྙིང་པོ་མདོར་བསྡུས་ན་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གི་འགོ་ཁྲིད་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་།
དམར་པོའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་རྒྱུན་སྐྱོང་། དམར་གཞུང་གི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ཟེར་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འབྲུ་དོན་འོག་གི་ཚད་བཀག་ལྡན་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ཅིག་རྩོད་ལེན་བྱེད་པའི་འཐབ་བྱུས་ཤིག་རེད། འདིའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནི་རྒྱ་ནག་སྤྱི་དམངས་ངོས་འཛིན་ལག་ཁྱེར་ནང་བོད་རིགས་ཅེས་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་བོད་རིགས་ས་ཁུལ་ཁོ་ན་ལས། བོད་མི་ཡིན་ལ་བོད་རིགས་མིན་པའི་བོད་མི་འདུས་སྡོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དེ་དག་ཚུད་མེད་པ་མ་ཟད། འཐབ་བྱུས་འདིའི་ནང་བོད་མིའི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དང་། རང་དབང་མང་གཙོ། ཆོལ་གསུམ་ས་ཁུལ་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རྩ་དོན་མེད་པ་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་རེད། དེར་བརྟེན་ད་ལྟ་ང་ཚོས་སྙིང་དོན་ག་རེ་རྩོད་བཞིན་པ་ཤེས་དགོས་ལ། ཤེས་པའི་ཐོག་ནས་ལམ་འདི་གཞིས་ལུས་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་རེད་འདུག་མིན་ལ་གྲོས་ཚོགས་དང་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་ནས་དགོངས་པ་ཟབ་བཞེས་གནང་དགོས་པར་མཐོང་གི་ཡོད་ལ། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་སེལ་བར་ཡུན་རིང་འགོར་སྲིད་པས་བར་ལམ་བོད་དོན་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་རེ་བ་ཡོད་པར་བརྗོད་བཞིན་པ་འདིའི་རྒྱབ་ན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ལྷན་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་བོད་རང་བཙན་འཐབ་རྩོད་པ་ཚོ་རྩ་མེད་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་ཆ་རྐྱེན་ལ་ཁས་ལེན་བྱས་མེད་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྐབས་རེ་བོད་ས་ཤོར་བའམ་བོད་ལུང་པ་དགྲ་ལ་ཤོར་བའི་གནད་དོན་དེ་མི་ཐོག་གཅིག་གི་རིང་ལ་ཐག་གཅོད་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཁོ་ནའི་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས་ཤིག་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་འདིའི་ནང་བསྲེས་མེད་དམ་སྙམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཡོང་གི་འདུག
དེར་བརྟེན་ད་ལྟའི་ཆར་བོད་མི་ཚོ་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་བགྲོད་བཞིན་པ་ཡིན་སྟབས། བོད་ཀྱི་རང་དབང་སླར་གསོའི་ལས་དོན་བོད་མི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འགན་ཁུར་རྐང་ལེན་ངེས་པར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། བོད་ཀྱི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་བོད་མི་མང་ཚོགས་རང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པའི་ལམ་སྲོལ་ལག་བསྟར་ཚད་ལྡན་བྱེད་དགོས་པར་གཟིགས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་གི་སྐུ་དབང་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པས། བོད་མི་མང་ཚོགས་ལ་རང་དབང་མང་གཙོ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཐད་གོ་རྟོགས་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་དགོས་རྒྱུ་ནི་ད་ལྟའི་ཆབ་སྲིད་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་ལས་དོན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཏུ་མཐོང་གི་འདུག ༼༼མཆན་འདི་དུས་བབ་ལས་བཤུས་ཟེར་བ་ནོར་བ་རེད་དོགངས་དག༽༽
འདི་ནི་བོད་ཀྱི་བང་ཆེན་ལས་བཤུས་པ་ཡིན།
དེ་ཡང་རིང་དྲགས་འདུག རིང་པོ་དེ་འདྲ་སུས་ཀློག་སྡོད་ཀྱི་རེད། མདོར་བསྡུས་དང་། རྡོག་ཁ་བསྒྲིལ་དང་། གང་ལྟར་ནམ་རྒྱུན་བོད་པ་མང་ཆེ་བའི་ཁ་ནས་བཤད་སྡོད་རྒྱུ་དེ་ག་རང་ཡིན་པ་མ་ཀློག་ན་ཡང་ཤེས་པ་འདུག