ཕུན་དབང་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཡིན་མིན་དང་ཁོང་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་པ།

ཤར་ཕྱོགས་ཁུག་རྟ།
—–ངེད་ཀྱི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཐབ་གྲོགས་རྒན་པ་སྐུ་གཤེགས་པར་མྱ་ངན་ཞུ་ཚིག་ཐུང་ངུ།

༄༅།།རྣམ་དཔྱོད་མེ་ལྟར་འབར་བའི་དཔའ་བོ་དང་མཁས་དབང། བོད་མིའི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་པ་གྲགས་ཅན། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་གཞུང་ལུགས་སྨྲ་བ་པོ་དང། དེའི་ཉམས་ལེན་པ། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་ཆེས་བཀུར་བར་འོས་པ་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་འོས་པའི་ངེད་ཀྱི་འཐབ་གྲོགས་རྒན་པ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀ་གཡང་སར་གནས་པའི་སྐབས་འདིར་དེ་སྐྱོབ་པའི་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཚང་ལ་མ་ནོར་བས་རྒྱུད་གཏམས་ཤིང། རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་ཁྲོམ་རྭའི་བཀའ་བཀོད་འོག་གི་སྲིད་དོན་ནམ་མཁའ་འགྲིམས་ལ་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ཆེན་ཡིན་ཡང་དམན་སར་འགོད་པ། མདོར་ན་བོད་མིའི་ཉེ་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྲོག་འཛིན་མི་སྣ་དང། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འདས་མ་ད་གསུམ་གྱི་བྱུང་རབས་ཐུགས་ལ་གསལ་བོར་ཆུད་ཅིང་། བོད་མི་རིགས་གསོན་སར་འཁྲིད་པའི་ལམ་སྟོན་དང་ལག་ལེན་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐུ་ཞབས་འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་མཆོག་སྐུ་གཤེགས་པ་ནི་བློ་ཕམ་ཚད་ལས་འདས་པའི་གནས་སུ་ཆེ་ཡང། ”མི་སེམས་བཟང་བྱས་ཅན་ཚེ་རིང་”ཟེར་པའི་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀར་གཏམ་དཔེ་ཡོད་པ་བཞིན། སྐུ་གཤེགས་དམ་པ་ཁོང་ཚེ་ལོ་མཐར་ཕྱིན་ཏེ་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་ཡིན་སྟབས་དགུང་གྲངས་ཀྱི་བབ་ལ་བལྟས་པས། བོད་ཕྱི་རབས་པ་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀའི་མིག་ཕྱེ་བ་དང་དབྱེ་རྒྱུར་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་ཚང་མར་མི་རབས་རྒན་པའི་མཛད་རྗེས་འཕྲོ་སྐྱོང་བྱ་དགོས་པའི་སྙིང་སྟོབས་འཕར་མ་རེ་སྤྲད་ཡོད་པ་ནི་གདོད་མི་ཟ་ལ། ནང་མི་ཉེ་འབྲེལ་དང་ཡུལ་སྡེ་འབའ་བ། བོད་མི་རིགས་བཅས་པར་ཁོང་ལྟ་བུའི་ཆབ་སྲིད་མཁས་ཆེན་ཞིག་འཁྲུངས་པ་ནི་མི་རབས་ནས་མི་རབས་ངོམ་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་སུས་ཀྱང་བསྙོན་དུ་མེད། ཁོར་ཡུག་གི་ཆ་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཞིག་ལྡན་ཡོད་ན། སྐུ་ཚེ་འཕེན་པ་མ་རྫོགས་གོང་རང་གི་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་རང་གིས་གང་འཚམས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོང་ངེས་ཀྱང། དེ་ལྟར་མ་བྱུང་བར་སྐུ་གཤེགས་པ་ནི་འགྱོད་པའི་གནས་སུ་ཆེ་ཡང་བྱ་ཐབས་བྲལ། ཕྱི་མར་རྟེན་བཟང་རིམ་བརྒྱུད་རྣམ་མཁྱེན་རྒྱལ་བའི་ས་སྣེ་ཟིན་པའི་སྨོན་འདུན་ཤུགས་དྲག་བཅས།། །། ༢༠༡༣། ༣། ༣༡། ཉིན།

 

ཕུན་དབང་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཡིན་མིན་དང་ཁོང་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་པ།

༄༅། །དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ་ཨ་གྲོ་སྒྲ་རམས་པ་འགྱུར་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས། ”མ་བརྩམས་པ་ནི་མཆོག་ཡིན་ཕ་ཡི་བུ།། རྩོམ་ན་གྲགས་སྐམ་རི་བོང་ཅལ་སྒྲོག་གི། རྗེས་སུ་མི་རྒྱུག་གཟུ་བོར་དཔྱོད་པའི་བློས།། འཚམས་པར་བཤད་པ་ཨ་བུ་རང་གི་ལུགས།།” ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། འདིར་དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་དཀྱིལ་ནས་དེ་རིང་བར་གྱི་བོད་མགོ་ནག་གནས་ཡུལ་ཆོལ་གསུམ་ས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་མཁས་ཆེན་དུ་སྤོབས་པས་བགྲང་འོས་པ་འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་མཆོག་༢༠༡༤ ཟླ ༣ ཚེས ༣༠ ཉིན་གྱི་ཞོགས་པ་པེ་ཅིང་གི་ཆུ་ཚོད་ ༩ ། ༣༠ སྟེང་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འཕྲལ། རྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ་མྱ་ངན་ཞུ་ཚིག་མང་པོ་སྤེལ་མཁན་མང་ཞིང། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་པོ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཞེས་མཚན་གྱི་སྙན་པ་གླིང་འདིར་མ་ཤོང་པ་གང་ཉིད་དང། མཁས་བརྒྱའི་སྤྱི་བོའི་ཏོག་ལྟར་མཛེས་པ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐུགས་གལ་ཆེན་པོས་རྗེས་དྲན་དང་ཐུགས་སྨོན། ཤུལ་ལུས་བཟའ་ཟླ་བུ་ཕྲུག་གཉེན་ཉེ་རྣམས་ལ་ཐུགས་གསོའི་བཀའ་སློབ་བརྙན་འཕྲིན་རྒྱུད་གནང་བ་དེས། སྐུ་གཤེགས་ཕུན་དབང་མཆོག་གི་བྱས་རྗེས་དང་མཁྱེན་དཔྱོད་ལོ་རྒྱུས་ནང་རབ་ཏུ་ཀུན་ཏུ་གསལ་བོར་བཀོད་ཟིན་པས། གུས་པར་སྐུ་ཞབས་ཕུན་དབང་སྐོར་སྔོན་དུ་མ་བརྗོད་པ་ཞིག་འདིར་བརྗོད་རྒྱུ་མེད་ནའང། གཟུ་བོའི་བློས་འཚམས་པར་སྨྲ་བའི་ལུགས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་དགོས་གལ་དུ་མཐོང་སྟེ་རྩོམ་འདི་འབྲི་བའི་སེམས་བསྐྱེད་སྔོན་དུ་བྱས་པ་ཡིན།
དགེ་ཆོས་དམ་པའི་ཞལ་སྔ་ནས། མངོན་གྱུར་རྟགས་ཀྱི་བདེན་པ་ངོ་སྤྲད་ཀྱང།། ངམ་ནག་བཞིན་གྱི་གཉེར་མ་མི་སངས་པ།། མདོར་ན་ཕྲག་དོག་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་དེའི།། དགའ་བའི་དངོས་པོ་གཞན་གྱི་རྒུད་པ་ཉིད།། ཅེས་གདམས་པ་ལྟར། བོད་མིའི་ཆོས་སྲིད་བྱུང་བར་མིག་ལྡོངས་པའི་སྐྱེས་བོ་འགས་མཁས་མཛངས་ཁྲེལ་བག་ཕྱི་ཐག་སྤྱི་ཚིས་ཕངས་མེད་རང་དོན་དུ་བརྗེས་ཤིང། བོད་སྤྱིའི་ཡང་དག་ཕུགས་སྨན་གྱི་འཚོ་ཚིས་ལས་རང་རང་གི་གཞིས་ཀའི་བྲན་འབངས་རྒྱུ་ནོར་དང་བཅས་པ་གཉེར་ཏེ། དེར་འགལ་བར་ལྟ་བ་དག་ནི་བསྟན་པའི་སྤྱི་དགྲ་དང་བླ་མའི་སྐུ་དགྲ རྒྱལ་ཁབ་བཙོང་པའི་དགྲ་བོ། ཆོས་མེད་ཀླ་ཀློ་སྡིག་ཅན་ཞེས་གཤེ་ཞིང་འཚང་འབྲུ་སྡིགས་ཤིང་སྲོག་གཅོད་པའི་དུས་ཚོད་ཅིག་ལ། སྐུ་ཞབས་ཕུན་དབང་གི་བོད་གཞུང་གི་སྒྲོམ་གཞིར་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་སྐོར་གྱི་དགོངས་ཚུལ་ལ་མནོ་བསམ་ཐོངས་ནུས་མཁན་མེད་པ་ནི་ས་རིས་ཐང་གསལ་ཡིན་ཁར། ཐ་ན་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོས་འབད་པ་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱིས་ལེགས་བཅོས་ལས་ཁུངས་དབུ་འཛུགས་གནང་བའང་ལམ་དུ་མ་སོང་ཞིང། བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་དེ་སྔའི་བོད་གཞུང་གི་སྒྲོམ་གཞིར་འགྱུར་བ་གཏོང་སྐབས་སྐུ་ངལ་བླ་ལྷག་ཏུ་འཕྲད་པ་ཞིབ་བརྗོད་མ་དགོས་སྟབས། ”དོན་དག་ཅིག་ཤེན་འབྱེད་དུས་དེའི་དུས་ཚོད་དང་ས་གནས་ཆ་རྐྱེན་ལ་བལྟས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱ་དགོས། སུ་ཞིག་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་འདི་དག་དང་བྲལ་ཚེ་དོན་དངོས་དང་གནས་ལུགས་གཉིས་ཀར་འགལ་བའི་ནོར་འཁྲུལ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་བཟློག་ཏུ་མེད།” ཅེས་པ་འདི་ནི་སྡོམ་ཚིག་ཡང་དག་ཅིག་ཡིན་པ་ཚད་མས་གྲུབ། དེས་ན། ངས་གཤམ་དུ་སྐུ་གཤེགས་དམ་པ་ཕུན་དབང་ལགས་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཡིན་མིན་ཐད་ཕྱོགས་ཁ་ཤས་ནས་སྙིང་བསྡུས་ཀྱིས་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།

 

གཅིག  དམར་དམག་མ་སླེབས་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་བབ་འཚོལ་ཕྱོགས་ལ་བསམ་ཞིབ་ཐུང་ངུ་།

བོད་རྒྱ་ནག་གིས་དབང་བསྒྱུར་མ་བྱས་སྔོན་ཡུལ་དེའི་གནས་བབ་ནི་ཇི་འདྲ་ཞིག་རེད། དེའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་ཅི་ཞིག་རེད། དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་དོན་ལྷན་ཚོགས་སོགས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་གནང་བའི་མཐའ་བསྡོམས་ཅི་ཞིག་རེད། བྱུང་རབས་ནང་གི་རྒྱ་བོད་འབྲེལ་བ་རིམ་པའི་གནས་བབ་ཐད་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཅི་ལྟར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བོད་མི་རང་གི་འདུ་ཤེས་ནང་ངོས་འཛིན་ག་འདྲ་ཞིག་ཡོད། སྐབས་དེའི་སྲིད་སྐྱོང་དང་བཀའ་ཤག་ལྷན་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་གནས་བབ་ག་འདྲ་ཞིག་རེད། ཁོང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཁྱབ་བསྒྱུར་བྱེད་སྟངས་གང་འདྲ་ཞིག་རེད་ཅེས་པའི་དྲི་བ་འདི་དག་ནི་སྐབས་དེའི་བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་དང་བཅས་པའི་བྱུང་རབས་ཀྱི་གནས་བབ་གསལ་འདོན་ཐུབ་ངེས་ཀྱི་འབྱུང་རྩ་ཁག་རེད། གོང་གི་གནད་དོན་འདི་དག་ལ་ཐུགས་སྣང་གཞན་དྲིང་མ་དགོས་པ་མེད་མཁན་གྱི་གང་ཟག་ཅིག་གིས། མདོར་བསྡུས་ན་རྒྱ་དམག་མ་སླེབས་སྔོན་བོད་གཞུང་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་མིན་གཏན་ནས་མི་ཤེས་པ་དེ་རེད། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གྱི་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་བྱས་ན། རྒྱལ་ཚོང་པ་མ་བཏགས་སྔོན་བཙོངས་ཟིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་མིན་རགས་བཤད་རབ་རིབ་ཙམ་མིན་པར། དངོས་ར་གསལ་སྤྲོད་ཀྱི་ལམ་ནས་ཁུངས་འཁྱོལ་ཐུབ་པའི་བཤད་སྟངས་ཤིག་དགོས་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། དེའི་ཆ་ནས་ངས་ཕུན་དབང་མཆོག་རྒྱལ་ཚོང་པ་རེད་ཟེར་མཁན་ཚོས་གོང་གི་གནད་དོན་འདི་དག་ལག་མཐིལ་གྱི་རི་མོ་བཞིན་རྟོགས་ཡོད་པ་དང། རྟོགས་རྒྱུར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

 

གཉིས། ལྷ་སར་དམར་དམག་ཡོང་རྒྱུ་ཐག་གཅོད་ཅི་ལྟར་བྱས་པ་རེད་དམ།

དམར་དམག་ཁྲིད་ཡོང་མཁན་ནི་ཕུན་དབང་རེད། ཁོང་ནི་ཁམས་པའི་བུ་དང་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་པ་ཞིག་རེད་ཟེར་པའི་སྐད་ཆ་འདི་ལ་ད་བར་ཕལ་ཆེར་ལོ་དྲུག་ཅུ་འགྲོ་ལ་ཉེ། སྐད་ཆ་འདི་ལྷ་སར་ཡོད་དུས་ནས་ཁྱབ་ཀྱི་འདུག་ཅེས་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་མི་རབས་རྒན་པ་མང་པོས་གསུངས། ངས་བཤད་སྟངས་འདི་ལ་རྩོད་པ་རྒྱག་དགོས་དོན་མི་འདུག་མོད། ༸གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པས་ཁམས་དང་ཨ་མདོ་ནས་གཞོན་སྐྱེས་ཧྲག་བསྡུས་ཀྱིས་དམག་སྦྱོང་དང་གོ་མཚོན་སྤྲད་དེ། ས་གནས་སོ་སོར་བོད་དམག་ཡོད་པ་བྱེད་རྒྱུའི་ཐུགས་འདུན་ལམ་དུ་མ་ལྷོང་པ། སྤོམ་མདས་ཀ་བློན་སྦུག་ནས་༸གོང་ས་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོར་ཞུས་གནས་ཁོང་གི་བཀའ་སློབ་1ཏུ་གསལ་བ་དང། ཡང་ཆབ་མདོ་ཤོར་སྐབས་ང་ཕོད་ཀྱིས་བཀའ་ཤག་ལ་འཕྲིན་ཡིག་བཏང་སྟེ་2དམག་རོགས་ཞུས་པར་གསན་འཇོག་མེད་པར་ཤོ་རྒྱག་རྩེད་འཇོར་རོལ་བ་དང། སྐུའི་གཅེན་པོ་སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེ་དང་རེབ་གོང་སྐྱབས་མགོན་བདུན་པ་ཆེན་པོ་སོགས་མདོ་སྨད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཆེ་ཁག་གིས་བོད་གཞུང་ལ་སྙན་ཞུ་གལ་ཆེན་ཞིག་3ཕུལ་བར་བདག་པོ་མ་བརྒྱབས་པ། (འདི་ནི་ཉེ་དུས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན། ད་དུང་འགྱོད་གཤགས་བྱས་མེད་པ་ཞིག་ནི་མདོ་ཁམས་སྟོད་སྨད་ནས་རྒྱ་འོག་སྡེབས་གསོད། སྡེབས་ཤི་མྱངས་པའི་ལོ་ཟླ་ནི་དབུས་གཙང་ལ་གསུམ་ཆའི་གཅིག་ཙམ་ཡང་བྱུང་མེད། འདིའི་སྐོར་འདིར་དེ་ཙམ་མ་འབྲེལ་བས་ཞིབ་རྒྱས་སྐབས་གཞན་དུ་སྤྲོ། རྩོམ་པ་པོའི་མཆན།)༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་དགུང་གྲངས ༡༣། ༡༤ ཙམ་ལ་སོན་སྐབས་ཞབས་པད་ཟུར་ཁང་གིས་རྒྱལ་ཡབ་ཀྱིས་དམ་ཉམས་(རྭ་སྒྲེང)ལ་ལྐོག་དངུལ་ཕུལ་ཚུལ། གང་ལྟར་ཡང་སྲིད་མཆོག་སྤྲུལ་ངེས་བརྟན་ཡོང་ཕྱིར་གསེར་བུམ་བསྐྱར་དཀྲུག་བྱས་ན་མ་གཏོགས་མི་འཐུས་ཚུལ་བརྗོད་པ་4 སོགས་ (སོགས་སྒྲའི་ནང་་བསམ་སྡིངས་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་སོགས་ཀྱིས་༡༩༥༩ ལོའི་སྔོན་རྗེས་ཀྱི་གནས་སྟངས་བྲིས་པ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་རྒྱུ་ཆ་བདམས་སྒྲིག་དེབ་ཕྲེང་ནང་འཁོད་པ་དག་ལ་དཔྱད་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་འདུག རྩོམ་པ་པོའི་མཆན།) ལ་གཞིགས་ཏེ། མདོ་ཁམས་སྟོད་སྨད་ཀྱི་བོད་མི་ཚོས་བོད་གཞུང་གི་དཔོན་རིགས་དེ་ཚོ་རྒྱལ་ཚོང་པ་རེད་ཅེས་མིང་བཏགས་ན་ག་འདྲ་འདུག དེ་ལྟར་བྱས་ན་བོད་མི་རྣམས་མུ་མཐུད་མཁས་དབང་ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར། ”འབྱུང་བ་འཁྲུགས་པས་ལུས་ཀྱི་ཟུངས་སྟོབས་ཉམས།། རྣམ་རྟོག་འཁྲུགས་པས་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཉམས།། སྡེ་དཔོན་འཁྲུགས་པས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཉམས།། ཉམས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་འཁྲུགས་པ་འདི་ལ་ཐུག། ཅེས་སིལ་བུའི་དུས་ནས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འོག་ཏུ་མ་སོང་བར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐྱོ་གར་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་གནང་འདུག་པ་དེ་སླར་ཡང་བསྐྱར་འཁྲབ་བྱས་པ་ཆགས་མི་འགྲོའམ།

དེས་ན་སྐབས་དེའི་དོན་དག་ངོ་མ་ཅི་ལྟར་རེད་ཅེ་ན། ༡༩༤༩ ཟླ ༡༠ ཚེས ༡ ཉིན་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་བམ་ཀྲུང་གོ་གསར་པ་བཙུགས་ནས་ཡུན་རིང་མ་ལོན་པར། ”མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་ཏང་གི་མཐོ་རིམ་གྲོས་ཚོགས་ཤིག་སྐོང་འཚོགས་བྱས་(ཀྲུའུ་ཏེ། ཀྲུག་ཨིན་ལེན་སོགས་ཡོད། རྩོམ་པ་པོའི་མཆན།) ཏེ། བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་ཕྱོགས་ཐད་གང་ཅིའི་བསམ་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཤིང། སྐབས་དེར་བོད་ལ་མགྱོགས་མྱུར་ངང་དཔུང་འཇུག་བྱ་དགོས་ཞེས་དང། ཇག་ལྷག་རྩ་མེད་བཏང་མེད་པས་བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་མེད་ཅེས་པའི་བསམ་ཚུལ་གཉིས་ཐོན་ཅིང། མཐར་བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་སྔ་བ་ལས་ཕྱིས་དྲགས་རྒྱུ་མེད་པའི་བསམ་ཚུལ་ཐོག་ཚང་མ་གཅིག་གྱུར་བྱུང་བ་རེད། སྐབས་དེར་ཀྲའུ་ཨིན་ལེན་གྱིས་ད་ལྟ་རྒྱ་གར་སོགས་ཨེ་ཤ་ཡ་ལྷོ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མས་ང་ཚོ་ཁས་ལེན་གྱི་ཡོད། རྒྱལ་སྤྱི་རྒྱལ་ནང་ཕྱོགས་གང་གི་ཐད་ནས་བལྟས་ཀྱང་བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་ཡོད་པ་རེད། ནུབ་བྱང་དུ་ཡོད་པའི་བློ་མཐུན་ཕེང་ཏེ་ཧའོ་དང་ལྷོ་ནུབ་ཏུ་ཡོད་པའི་བློ་མཐུན་ལིའུ་པོ་ཁྲེང་དང་ཏེང་ཞའོ་ཕིན་བཅས་ཀྱིས་དམག་དཔུང་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་སླེབས་ཡོད་པ་རེད། བོད་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་དུས་ཚོད་ཀྱི་གནད་དོན་རེད་ཅེས་སྐད་ཤུགས་མཐོན་པོས་བཤད།5
དམག་སྤྱི་ཀྲུའུ་ཏིས་མའོ་ཙེ་ཏུང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་ཁྲིན་ཏུར་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ཟིན་པ་དང། ལིའུ་པོ་ཁྲེང་དང་ཏེང་ཞའོ་ཕིན་གིས་སྐམ་ས་ཆེན་པོར་ཡོད་པའི་གོ་མིན་ཏང་གི་མཐའ་མའི་གཙོ་ཤུགས་གཅིག་པུ་སྟེ་ཧུའུ་ཙུང་ནན་གཏོར་ཕམ་བཏང་ནས་ལྷོ་ནུབ་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ལྷིང་འཇགས་སུ་བཏང་ཡོད་པ་རེད། ནུབ་བྱང་གི་མཚོ་སྔོན་དང། ཀན་སུའུ། ཤིན་ཅང་ཡང་རྩ་བའི་ཆ་ནས་བརྟན་ལྷིང་བྱུང་ཡོད། སྐམ་ས་ཆེན་པོའི་ཐོག་མཚོ་རྒྱུད་ཀྱི་གླིང་ཕྲན་ཕུད། བོད་གཅིག་པུ་མ་གཏོགས་ལྷག་མེད་པས། བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་དེ་ནི་དམངས་སེམས་གཏད་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་ཆེན་ཞིག་རེད། ཨེན་ལེའེ་ཡིས་བོད་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ནི་དུས་ཚོད་ཀྱི་གནད་དོན་རང་རེད་ཅེས་བཤད་པ་རེད། ངས་བལྟས་ན་ད་དུང་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིག་འདུག་ཅེས་6བཤད།

དམག་སྤྱི་ཀྲུའུ་ཏིའི་བཀའ་སྐད་ཆ་མ་རྫོགས་གོང། ཀྲུའུ་ཞི་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ལག་པ་གནམ་སའི་བར་ཐོལ་གྱིས་གཡུགས་ཏེ། ད་ག་རེད། བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ན་ཏང་གི་བྱ་བཞག་དང་མི་དམངས་ཀྱི་བྱ་བཞག་ལ་ཕན་ཆ་ཆེ་བས། ཏང་ཡོན་པ་ཚང་མས་ལག་པ་ཁྱོགས་ཤིག་ཅེས་གསུངས། ཀྲུའུ་ཞིས་བཀའ་མོལ་དེ་གནང་སྐབས་དེར་ཡོད་པའི་མི་ཚང་མས་ཐལ་མོ་བརྡབས། 7
༡༩༤༩ ཟླ ༡༢ པར། མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་མོ་སེ་ཁོར་བསྐྱོད་པའི་མེ་འཁོར་ནང་ཀྲུང་དབྱང་ལ་བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་དེ་སྔ་བ་ལས་རྗེས་ལུས་ཐེབས་མི་རུང་ཞེས་གློག་འཕྲིན་བཏང། 8(སྐབས་འདིར་པཎ་ཆེན་ནང་སྒང་ནས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུར་དགའ་བསུའི་ཡི་གེ་མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་ཀྲུའུ་ཏེའི་མཚན་ཐོག་ཏུ་ཕུལ་འདུག རྩོམ་པ་པོའི་མཆན།)
༡༩༤༩ ཟླ ༡༡ ཚེས ༢༣ ཉིན་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་སླར་ཡང་ནུབ་བྱང་དུ་ཡོད་པའི་དམག་སྤྱི་གཞོན་པ་ཕེང་ཏེ་ཧའོ་ལ་གློག་འཕྲིན་བཏང་སྟེ། 9 བོད་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐད་དམག་དཔུང་མ་བཏང་ན་ཕལ་ཆེར་འགྲིག་ཐབས་མེད། དམག་དཔུང་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ནུབ་བྱང་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པར་ད་དུང་ལྷོ་ནུབ་ནས་གཏོང་དགོས། ཞེས་གསལ་བོར་བསྟན་པ་མ་ཟད། ཀྲུང་དབྱང་གི་བསམ་འཆར་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱས་པ་སྟེ། བོད་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་གནང་དོན་ཐད། ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན་ནུབ་བྱང་གིས་འགན་གཙོ་བོ་འཁུར་དགོས་པ་དང། ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་ལིའུ་པོ་ཁྲེང་དང་ཏེང་ཞའོ་ཕིང་གིས་འགན་གཉིས་པ་འཁུར་དགོས། དེ་ཡང་ལྷོ་ནུབ་ཀྱིས་ཁྲོན་ཁང་དང་ཞི་འཇགས་བཏང་རྗེས་ལམ་སེང་བོད་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་འགོ་འཛུགས་དགོས་པ་དང། ནུབ་བྱང་གིས་བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་དང་བདག་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ལམ་སེང་བཟོ་དགོས་ཞེས་བཀའ་ཕེབས།
༡༩༥༢ ཟླ ༡ ཚེས ༢ ཉིན། མའོ་ཙེ་ཏུང་སུའུ་ལེན་ལ་འཚམས་འདྲིར་བསྐྱོད་པའི་ལམ་བར་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་དང་ཕེང་ཏེ་ཧའོ། ལིའུ་པོ་ཁྲེང། ཏེང་ཞའོ་ཕིང། ཧོ་ལུང་བཅས་ལ་གློག་འཕྲིན་བཏང་དོན། བོད་ལྗོངས་ལ་མི་གྲངས་མང་པོ་མེད་ཀྱང། རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན་ནུབ་བྱང་གི་མཚོ་སྔོན་དང་ཤིན་ཅང་ནས་བོད་ལྗོངས་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ན་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཅིང། དེར་བརྟེན་བོད་ལྗོངས་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་དང་བདག་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་ལས་འགན་དེ་ལྷོ་ནུབ་ཀྱིས་འཁུར་རྒྱུ་གཏན་འབེབས་བྱ་དགོས་10ཞེས་བཏོན།

དེ་ནས་ཟླ་དེའི་ཚེས ༡༩ ཉིན་ལིའུ་པོ་ཁྲེང་དང་ཏེང་ཞའོ་ཕིང་གིས་བོད་ལྗོངས་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་དང་གཙོ་ཤུགས་དམག་དཔུང་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ཚུལ་ཀྲུང་དབྱང་ལ་ཞུས། ཚེས ༢༣ དང་ཟླ ༢ ཚེས ༦ བཅས་སོ་སོར་དཔུང་འཇུག་འཆར་གཞི་11ཀྲུང་དབྱང་ལ་རིམ་བསྟུད་དུ་ཕུལ་བ་དང། ”བོད་ལྗོངས་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་སྐབས་ཆབ་སྲིད་ནི་དམག་དོན་ལས་གལ་ཆེ་བ་དང། མཁོ་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་ནི་འཐབ་འཛིང་བྱ་རྒྱུ་ལས་གལ་ཆེ་བ་ཡོད་”ཅེས་ཏེང་ཞའོ་ཕེན་གྱིས་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་དཔུང་འཇུག་རྩ་དོན་བཏོན། མཐར་ནུབ་བྱང་ནས་རྟ་དམག་ཁ་སྣོན་དུ་བཏང་སྟེ་མཚོ་སྔོན་དང་ཤིན་ཅང་ཁག་སོ་སོ་ནས་ལྷོ་ནུབ་གཙོ་ཤུགས་བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུར་གཞོགས་འདེགས་བྱ་དགོས་རྒྱུའི་ཐད་ཀྲུང་དབྱང་དམག་ཨུད་ལ་གློག་འཕྲིན་བཏང་ནས་དགོངས་སྐོར་ཞུས་དོན། ནུབ་བྱང་གིས་རྟ་དམག་ཁ་སྣོན་དུ་བཏང་སྟེ་སྔོན་ལ་བོད་ལྗོངས་སུ་བསྐྱོད་ན། དགྲ་བོར་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་པ་མ་ཟད། དམག་རྒྱགས་གཟན་ཆག་དང་ས་བབ་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཐག་གཅོད་ཐུབ་ཅེས་གྲོས་གཞི་བཏོན་པར། ༡༩༥༢ ཟླ ༢ ཚེས ༦ ཉིན་ཀྲུང་དབྱང་དམག་ཨུད་ཀྱིས་ཆོག་མཆན་གནང་བ་མ་ཟད། ནུབ་བྱང་ནས་རྟ་དམག་ཁ་སྣོན་གྱིས་བོད་བསྐྱོད་བྱ་དགོས་པའི་བཀའ་ཕབ། 12
དེའི་རྗེས་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་དངོས་སུ་བཀའ་རྒྱ་ཕབ་དོན། 13 ”ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་ཐང་འཐབ་དམག་དཔུང་གཉིས་པའི་ཅུན་ཤོག་ ༡༨ གཙོ་ཤུགས་བྱས་ཏེ་ཟི་ཁྲོན་དང། ཤི་ཁང་རྒྱུད་ལྷ་སར་དཔུང་འཇུག་བྱ་དགོས། ཅུན་ཤོག ༡༤ ཡི་དཔུང་སྡེ་གཅིག་གིས་ཡུན་ནན་དང་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་རྒྱུད་དེ་ཐད་ཀར་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་མཚམས་སུ་བསྐྱོད་དེ་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་དགོས། མཚོ་སྔོན་དུ་ཡོད་པའི་ཐང་འཐབ་དམག་དཔུང་དང་པོའི་དཔུང་སྡེ་གཅིག་གིས་རྡོ་ཉི་ཟླ་རྒྱུད་ཐད་ཀར་གཞིས་ཀ་རྩེར་བསྐྱོད་དེ་དེའི་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་དགོས། པིང་ཐོན་དང་པོའི་དཔུང་སྡེ་གཅིག་གིས་ཁུ་ནུ་ལ་བརྒྱབ་སྟེ་བོད་བྱང་ཐང་མངའ་རིས་ལ་དཔུང་འཇུག་གིས་སྒར་རྫོང་བླངས་ཏེ་མངའ་རིས་ཡོངས་ལ་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་དགོས་ཞེས་བཀའ་ཕབ་ཡོད།

གོང་གི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལས་མིག་ལྡན་ཀུན་གྱིས་གསལ་བོར་མཐོང་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི་ཀྲུང་གོ་གསར་པ་བཙུགས་རྗེས་ཀྱི་ཉིན་ཤས་རྗེས་ནས་དངོས་སུ་བོད་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུ་ཟེར་པ་ལག་ལེན་བསྟར་ཕྱོགས་ཐད། ཀྲུང་གོའི་སྐབས་དང་པོའི་ཆེས་མཐོའི་དབུ་ཁྲིད་ཚོས་ཞིབ་གྲོས་རྒྱུད་དངོས་སུ་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་རྒྱུད་རིམ་གསལ་བོར་མཐོང་བ་དེ་རེད། ད་འོ་ན་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བོད་ཡོངས་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱ་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་དང་ལག་བསྟར་གྱི་རྒྱུད་རིམ་འདི་དག་གི་སྐབས། ང་ཚོས་སྐུ་གཤེགས་འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་མཆོག་གང་དུ་ཡོད་མེད་དང། ཕྱག་ལས་ཅི་ཞིག་གནང་བཞིན་པ་བཅས་ལ་ཞིབ་ལྟ་བྱས་ན། དམར་དམག་དབུས་གཙང་དུ་ཡོང་མིན་ནི་ཁོང་གི་ལམ་ཁྲིད་དང་སྐད་བསྒྱུར་མེད་ན། ཡོང་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་གསལ་བོར་མཁྱེན་ཐུབ་པ་དེ་རེད། མ་གཞི་ནས་བསམ་བློའི་གནས་ཚད་ངེས་ཅན་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། དམར་དམག་བོད་དུ་ཁྲིད་ཡོང་མཁན་ཕུན་དབང་རེད་ཟེར་པ་ནི་དགོད་བྲོ་བའི་གཏམ་ཞིག་ཡིན་པ་ཤེས་སླ་ཞིང། ཕུན་དབང་དང་ཐེན་པའོ་སོགས་བོད་རིགས་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་མེད་ལ་མ་བལྟས་པར། བོད་ལ་དཔུང་འཇུག་བཙན་འཛུལ་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཐག་གཅོད་སྔ་ནས་བྱས་ཚར་བ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཕུན་དབང་གིས་དམར་དམག་ཁྲིད་མ་ཡོང་ན་མི་ཡོང་བའི་ངེས་པ་མེད་པ་བྱིས་པ་ལོ་བདུན་ཞིག་གིས་ཀྱང་མ་ཤེས་ཅི་ལ་སྲིད།

 

གསུམ། སྐུ་ཞབས་ཕུན་དབང་བོད་སྐྱོད་དམག་དཔུང་ནང་ཅི་ལྟར་སླེབས་པ་རེད་དམ།

ཚིག་ཉོག་མི་འབྱུང་ཆེད་དང་ཡི་གེར་འཇིགས་ནས་མཚམས་འདིར་ང་ཚོས་གསལ་བོ་ངོས་འཛིན་ཐུབ་དགོས་པ་ཞིག་ནི། འབའ་བ་ཕུན་དབང་ལ་ཀྲུང་གོ་གསར་པ་མ་བཙུགས་སྔོན་གྱི་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང། དགའ་མོས་གཏན་ནས་མེད་ཅིང་མགོ་རྟིང་སློག་འདོད་པའི་བསམ་ཚུལ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ནི། ”གོ་མིན་ཏང་གི་མི་མང་བཤུ་གཞོག་ཅན་གྱི་རུལ་སུངས་སྲིད་གཞུང་དང། བོད་གཞུང་གི་བླ་དཔོན་ཚོས་མི་སེར་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་རྗེས་ལུས་ཅན། བོད་ས་གཞན་གྱི་སྡེ་དཔོན་མི་དྲག་དང། བླ་མས་དབང་བསྒྱུར་བཅས་མི་སེར་ཡུལ་ལུང་ས་ཁོངས་རིས་གཅོད་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་དག་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་བཏང་སྟེ། བོད་མི་རིགས་འདི་ཉིད་མི་རིགས་གཞན་དང་འདྲ་མཉམ་གྱི་དཔུང་བ་མཉམ་གཤིབ་ཐུབ་རྒྱུར། བོད་མི་ནང་ཁུལ་གྱི་བཤུ་གཞོག་གཏོང་མཁན་དང་གཏོང་ཡུལ་གྱི་འདྲ་མཉམ་མིན་པའི་གནས་བབ་དེ་དག་གཙང་བཟོ་བྱེད་འདོད་ཡོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་རེད་ལ། དོན་དངོས་དེ་ནི་<<བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ>>ཞེས་པའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང། སྐུ་ཚེ་འདིའི་ཆབ་སྲིད་ཞལ་ཆེམས་སུ་བཞག་པའི་<<རང་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་གནད་དོན་དང་མི་རིགས་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཕྱིར་རྟོག་>>གཉིས་ཀར་ནན་བརྗོད་གནང་ཡོད་པ་དེ་རེད།
ད་ནི་དཀྱུས་སུ་ཞུགས་ན། ཀྲུང་གོ་གསར་པའི་མགོ་ཁྲིད་སྐབས་དང་པོས་བོད་ཡོངས་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་རྒྱུའི་གོང་བཀོད་ལས་འཆར་འདི་དག་འགོད་བཞིན་པའི་སྐབས། ༡༩༤༩ ལོར་སྐུ་ཞབས་འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་ལགས་འབའ་ཐང་དུ་སླེབས་ནས་འབའ་ཐང་གསང་བའི་ཏང་འཛུགས་བཞིན་པ་དང། སྡེ་དགེ་དང་ལི་ཐང། དར་རྩེ་མདོ་བཅས་ཀྱི་ནང་གཞོན་ནུའི་མནའ་འབྲེལ་གྱི་ཡན་ལག་14 ཀྱང་བཙུགས། ལོ ༢༨ རེད། དེའི་སྐོར་ཕུན་དབང་ཁོང་གིས། ”ང་ཚོའི་ལས་འགུལ་གྱི་དམིགས་ཡུལ་ནི་ཧ་ཅང་སྟབས་བདེ་ཡིན་པ་སྟེ། འབའ་ཐང་དུ་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་འོག་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱི་གཞུང་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུ་དེ་རེད།15 ”ཅེས་བརྗོད་འདུག སྐབས་དེར་གོ་མིན་ཏང་ཕམ་ཉེས་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་ཆེ་བ་བླ་ལྷག་ཏུ་བརྗོད་སྟབས་ཚོགས་པའི་ནང་འཛུལ་ཞུགས་མི་སྣ་ལས་སླ་བོའི་( གོ་མིན་ཏང་ནི་བོད་མིར་བཙན་གནོན་བྱེད་མཁན་གཅིག་རེད། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་མི་ནི་བོད་མི་རྣམས་བཙན་གནོན་གཏོང་མཁན་གྱི་འོག་ནས་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་མཁན་དེ་རེད། ཁྱེད་ཚོས་རྒྱ་མི་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱི་བར་ཁྱད་གསལ་པོར་འབྱེད་དགོས། ཁྱེད་ཚོས་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་སྐོར་ལ་དམའ་འབེབས་ཀྱི་སྐད་ཆ་འདྲ་མི་འདྲ་གོ་ཡོད་ངེས་རེད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་བདེན་པ་མ་རེད། 16ཕུན་དབང་གི་གཏམ་བཤད་ཀྱི་སྙིང་དོན། )ངང་གོང་འཕེལ་དུ་ཕྱིན་འདུག དེ་དང་མཉམ་དུ་ས་གནས་དེར་ཡོད་པའི་དམག་མི ༤༠༠ ཙམ་ཡོད་པའི་གོ་མིན་ཏང་གི་བཅའ་སྡོད་དམག་སྒར་གཏོར་རྒྱུ་སོགས་ལ་ཇུས་འགོད་བྱས་འདུག སྐབས་འདིར་17མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་ཀྲུའུ་ཏེ་གཉིས་ཏར་འཕྲིན་ཞིག་བཏང་སྟེ། བོད་རིགས་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས་དང། དེ་དང་ཁྲུང་ཆིན་ནང་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་དབར་འབྲེལ་བ་ཇི་བྱུང། དེ་བཞིན་འབའ་ཐང་ནང་གི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་བཅས་ཞིབ་གསལ་བྲིས་ཡོད་འདུག
བརྗོད་མ་ཐག་པའི་གུང་ཁྲན་གྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་ཆེ་བ་བརྗོད་པ་དང་ཏར་འཕྲིན་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་གཉིས་ཀ་འབའ་བ་ཕུན་དབང་གིས་ཕྱིར་དྲན་བརྗོད་པ་ཆ་ཚང་ཡིན།

སྐབས་དེར་ཕུན་དབང་ལ་དམག་སྤྱི་ཆེན་མོ་ཀྲུའུ་ཏེས་ཏར་ལན་འབྱོར་བའི་ནང་འཁོད་དོན། 18”ཤིས་ཁམས་ཞིང་ཆེན་འབའ་ཐང་རྫོང་ཤར་བོད་དམངས་གཙོ་གཞོན་ནུ་མནའ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་པུའུ་ཡི་སྐུ་ཞབས་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་ལགས། ( ༡༩༥༠ )སྤྱི་ཟླ ༡ ཚེས ༧ ཉིན་གྱི་གློག་འཕྲིན་འབྱོར་བས། དགའ་སྤྲོ་ཤིན་ཏུ་ཆེ། ལས་ཀའི་གནད་དོན་དང་པོ་བོད་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུའི་དོན་དངོས་གནད་དོན་སྐོར། ཁྱེད་ཉིད་ཁྲུང་ཆིན་དུ་ཕེབས་ནས་ལྷོ་ནུབ་དམག་སྲིད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ལེའུ་པོ་ཁྲེང་དང་འབྲེལ་གཏུག་ཞུ་དགོས། ཀྲུའུ་ཏེ་ནས།
ཀྲུའུ་ཏེའི་འཕྲིན་ཡིག་ལྟར་ཕུན་དབང་ལགས་ཁྲུང་ཆིན་ཏུ་འབྱོར་བའི་གནས་ཚུལ་ཏེང་ཞའོ་ཕིན་གྱིས་འཆར་ཟིན་གནང་བའི་ཀྲུང་དབྱང་ལྷོ་ནུབ་ཅུས་ཀྱིས་་ཀྲུང་དབྱང་ལ ༡༩༥༠ ཟླ ༥ ཚེས ༡༡ ཉིན་བཏང་བའི་ནང་འཁོད་དོན། 19 ”ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་ཁྲུང་ཆིན་དུ་ཕེབས་ནས་མཇལ་འཛོམས་བྱུང། ཁོང་དགུང་ལོ་༣༠ ལས་མིན་པ་དང། བྱ་འགུལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་མཁས་པ། བོད་ཕྱོགས་ཀྱི་གོང་རིམ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང། གཞོན་ནུ་ཡར་ཐོན་ཅན་ཁག་གཅིག་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་བྱས་ཡོད་འདུག ཁམས་བོད་དུ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་ཡིན་ཞིང། རྒྱ་ཡིག་བྱང་ཆུབ་པ། དབྱིན་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་ཀློག་ཐུབ་པ། ཐོག་མའི་མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡོད་པ། གནད་དོན་གོ་བ་ལེན་པའི་ནུས་པ་ཆེ་བ་བཅས་བོད་རིགས་ཁྲོད་རྙེད་དཀའ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཅིང། ད་ལྟ་རང་རེའི་ཏང་གི་པ་ཨན་རྫོང་(འབའ་ཐང)གི་ཧྲུའུ་ཅི་ཡིན། ཁོང་ཀྲུང་གོ་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་དང་ལྷན་དུ་བོད་དུ་སྐྱོད་དགོས་པའི་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་མ་ཟད། ཕུན ཚོགས་དབང་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནང་ཞུགས་ཏེ་ཨུ་ཡོན་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་འགོ་འདོན་རྒྱུ་ཡིན་པས། ཀྲུང་དབྱང་ནས་ཆོག་མཆན་གནང་རོགས་”ཞེས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།
དེ་མ་ཐག་ཏེང་ཞའོ་ཕེན་གྱིས་དངོས་སུ་ཕུན་དབང་ལ་20”བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་རྣམས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་གཞུང་གསར་པའི་སྲིད་བྱུས་འོག་ཚུར་འགུགས་རྒྱུ་དང། སྤྱི་ཡོངས་ནས་བོད་རྒྱའི་དབར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་བཟང་པོ་རྒྱུན་གནས་ཡོང་བའི་འགན་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁུར་དགོས་པར་བརྟེན། ཁྱེད་རང་གི་ལས་འགན་གཙོ་གནད་ཅིག་རེད་ཅེས་དང། ཡང་། དམིགས་ཡུལ་འདི་འགྲུབ་ཆེད་མི་དམངས་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་གི་དམག་དཔོན་ཚོར། ཁོང་ཚོས་ཤེས་རྟོགས་མེད་པའི་བོད་མིའི་སེམས་ཚོར་དང་བསམ་ཕྱོགས་སྐོར་སློབ་སྟོན་ཡང་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་འགན་སྤྲད་བྱུང།”ཅེས་བརྗོད་ཡོད། དེ་ནས་བཟུང་ཕུན་དབང་དམག་སྡེ་ཨང་ ༡༨ པའི་ལས་དོན་དངོས་སུ་ཞུགས་ཤིང། མི་རིང་བར་ཆབ་མདོར་གནས་འཁོད་བོད་གཞུང་གི་མདོ་སྤྱི་བླངས་ཤིང ༡༩༥༡ ཟླ ༥ ཚེས ༢༣ ཉིན་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ཟེར་པར་མིང་རྟགས་བཀོད། ༡༩༥༡ ལོའི་དབྱར་ཁར་ཝང་ཆི་མེ་མགོ་འཛིན་ཡིན་པའི་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་གི་སྔོན་སྐྱོད་དམག་དཔུང་ཆབ་མདོ་ནས་ལྷ་སར་ཆས་པ་དང། དེ་ནས་ཡུན་རིང་མ་ཕྱིན་པར་ཀྲང་གོ་ཧྭ་དང་ཆབ་སྲིད་ཨུ་ཡོན་ཐན་ཀོན་སན་གྱིས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་དམག་སྡེ་ཨང་ ༡༨ པའི་གཙོ་ཤུགས་དམག་དཔུང་ཡང་ལྷ་སར་འབྱོར།
ལྷ་སར་འབྱོར་ནས་ཡུན་རིང་མ་ལོན་པར་ཀྲུང་དབྱང་གིས་མངགས་པའི་ལྷོ་ནུབ་དང་ནུབ་བྱང་གི་དམག་སྡེ་བར( འདི་ལ་ལྷོ་ནུབ་ཤོག་ཁ་དང་ནུབ་བྱང་ཤོག་ཁ་འབོད་མཁན་ཡང་ཡོད།) ཁེ་ཕན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་དབུ་ཚུགས་ཤིང། དེའི་ལག་ཆར་དེ་སྔའི་གཞུང་བླའི་མི་མཐུན་པ་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གཞུང་དང་པཎ་ཆེན་ནང་སྒང་གི་ཕྱོགས་གཉིས་རྒྱ་དཔོན་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་གྲུབ་འབྲས་རྔོ་ཐོགས་པ་རྩ་བ་ནས་བྱུང་མེད། འདིར་གསལ་བཤད་ཐུང་ཙམ་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་ནི། ལྷོ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཧྲུའུ་ཅི་ཀྲང་ཅིང་ཝུའུ་དང་ཀྲང་གོ་ཧ་སོགས་ལྷོ་ནུབ་ཤོག་ཁས་གཙོ་བོ་ཀྲུང་དབྱང་གི་དགོངས་དོན་གཞིར་བཟུང་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་ཁུངས་རྩར་བཟུང་སྟེ་བཀའ་ཤག་དང་མཉམ་དུ་དམངས་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་བར་སྒྲུབ་ཡོད་པ་དང། ནུབ་བྱང་གི་ཧྥན་མང་སོགས་ཀྱི་པཎ་ཆེན་ནང་སྒང་གི་ཕྱོགས་ནས་ལྷོ་ནུབ་དང་བཀའ་ཤག་ལ་མཉམ་རུབ་མེད་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པ་སོགས་ནི་བོད་ལ་ཆག་ཆེ་ཉམས་ང་ཡོང་རྒྱུའི་ས་བོན་ནུས་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ལ། ( འདིའི་སྐོར་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐོར་བཀའ་སློབ་ཕེབས་པ་ཞིག་གི་ནང་དུའང་གསལ། )འགལ་བ་འདི ༡༩༥༨ ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་གཙང་བཟོ་མ་ཐུབ། ༢༠༠༩ ལོར་རྒྱལ་བ་ཡབ་སྲས་བར་ཐུགས་སྣང་མི་མཐུན་པའི་དེབ་<<བོད་ལྗོངས་ནང་ཁུལ་གྱི་རྩོད་གཞི>> ་ཟེར་བ་ཞིག་བྲིས་ཏེ་ཞང་ཀང་ནས་པར་བསྐྲུན་གནང་མཁན་ནི། གོང་དུ་བཤད་པའི་པཎ་ཆེན་ནང་སྒང་ལ་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་མཁན་ཧྥན་མང་རེད། དེབ་འདིའི་ནང་གི་གནད་དོན་རྣམས་བདེན་པ་མིན་པ་ཀུན་གཟིགས་བཅུ་པ་མཆོག་སྐུ་གཤེགས་ནས་ལོ ༡༠ འཁོར་བའི་རྗེས་དྲན་ངྷ་རམ་ས་ལར་འཚོགས་པ་དེའི་ཚོགས་མགོན་དུ་༸གོང་ས་མཆོག་ཆིབས་བསྒྱུར་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས་ཤིང། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ཉིན་དེར་༸རྒྱལ་བ་ཡབ་སྲས་ཐུགས་སྣང་མི་མཐུན་པ་ཟེར་པ་ནི་བློ་བཟོ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་སྒྲུབ་བྱེད་ཚད་འཕེར་གྱི་ལམ་ནས་བཀའ་སློབ་ཞིབ་ཅིང་རྒྱས་པ་བསྩལ་ཡོད།

ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་འགལ་བ་འདི་དག་གི་ཁྲོད་ནས་ཕུན་དབང་ལགས་ནས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་གྱི་ལམ་ནས་བོད་ལ་བདེ་སྐྱིད་ཐོབ་ཐབས་དང། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་བོད་ཀྱི་མདུན་ལམ་སྤོབས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་བློས་མ་བཏང་བར། དཔོན་རིགས་ནང་ཁུལ་དང་ལྷག་པར་ཧྥན་མང་གི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་བྱེད་བབ་ལ་དགག་པ་གནང་ཡོད། ༢༠༠༩ ལོར་ཧྥན་མང་གིས་ཞང་ཀང་དུ་པར་བསྐྲུན་བྱས་པའི་དྲན་ཐོ <<བོད་ལྗོངས་ནང་ཁུལ་གྱི་རྩོད་གཞི་>>ཟེར་པའི་དེབ་ཅིག་བྲིས་ཏེ། དེའི་ནང་” ཕུན་དབང་ནི་ཏང་ནང་དུ་ཡོད་པའི་ཏཱ་ལའི་ཤོག་ཁའི་མགྲིན་ཚབ་ཡིན་པར་འདོད་”ཅེས་དང། སྐབས་དེའི་ལྷོ་ནུབ་ཤོག་ཁའི་དབྱིན་ཧྥ་ཐང་གིས་ལོ་རབས་བརྒྱུད་ཅུ་པར་ཀྲུང་དབྱང་ལ། ” བོད་ལྗོངས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་གསུམ་སྟེ་ཏཱ་ལའི་དང། པཎ་ཆེན། ཕུན་དབང་གིས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ལས་དོན་འགལ་རྐྱེན་བཟོས་ཚུལ་” ཞུས་པ་དང། དབྱིན་ཧྥ་ཐང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་ལ་འཕྲིན་ཡིག་བསྐུར་བའི་ནང་”ཕུན་དབང་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་རྒྱུན་ལྡན་མིན་ཞིང། ཐ་ན་ཚད་ལས་བརྒལ་ཡོད་སའང་མཆིས་”21ཞེས་བྲིས་འདུག
གོང་གི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་གནད་མང་པོ་ཞིག་ང་ཚོས་ཤེས་ཐུབ་ཅིང། ཕུན་དབང་བོད་ལ་བཙུན་འཛུལ་བྱེད་པའི་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་མིའི་ནང་ཅི་ལྟར་སླེབས་པ་དང། ལྷ་སར་བསྐྱོད་དེ་ལས་དོན་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཤེས་ཐུབ་པ་རེད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དངོས་འདིས་ཕུན་དབང་ནི་གསལ་བོར་ཞུས་ན་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་གི་སྐད་བསྒྱུར་བ་ཞིག་དང། དེ་ལས་ཀྱང་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་དང་ཀྲུང་དབྱང་ལ་བློ་དཀར་པོ་བྱུང་ན་གནད་དོན་ཆེ་ཁག་ནང་བློ་འདོན་དང་གྲོས་བསྡུར། ཐག་གཅོད་བཅས་ཀྱི་ཐོག་དབང་ཆ་ཡོད་པ་དང། ཀྲུང་དབྱང་ནས་ཡིད་ཆེས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ཚོར་བ་དེ་ཁོང་ལ་སྐྱེས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་གིས་རིང་མོ་ཞིག་ནས་ཡིད་ལ་བརྣག་པའི་བོད་ལྗོངས་དང་བོད་ཁུལ་གཞན་གྱི་གསར་བརྗེའི་ལས་དོན་དེ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་སྐབས་དེའི་དམངས་ཕན་རང་བཞིན་གྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་ཐག་གཅོད། སྒྲིག་གཞི་བཅས་དང་སྡེབས་ན་འགྲུབ་ངེས་པའི་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་བྱས་ཡོད་ཅིང། ཚུལ་འདིས་ནི་ཁོང་གི་རྨི་ལམ་མངོན་འགྱུར་བྱས་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་བ་ཡང་ཡང་བྱུང་བ་དང། བོད་མི་གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་གོ་ཆོད་པའི་ཚོར་བའང་རྒྱུན་མར་བྱུང་ཡོད་པ། ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆབ་སྲིད་ཁ་ཆེམས་ཀྱི་དཔེ་དེབ་གཉིས་ལས་གསལ་བོར་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱེད་ཐུབ་པ་དེ་རེད་ལ། བོད་གཞུང་གི་དེ་སྔའི་ལམ་ལུགས་དང། གོ་མིན་ཏང་གི་ལོག་སྤྱོད་བྱེད་ཕྱོགས་བཅས་ལ་འདོད་པ་མེད་མཁན་ནི་བོད་རིགས་མི་སྣ་གྲགས་ཅན་ཁྲོད་མང་པོ་ཡོད་ཅིང། རྡོ་སྦིས་དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ཚང་ཡང་བོད་གཞུང་གི་གནང་སྟངས་ལ་རྦད་དེ་ཐུགས་མོས་ཁྱོན་ནས་མེད་པ་གསལ་བོ་སྟོན་མཁན་གྱི་གང་ཟག་ཅིག་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། ཚུལ་འདི་དག་ལ་གཞིགས་ཏེ། ཕུན་དབང་དམག་སྡེ་ ༡༨ པའི་ནང་ཞུགས་པའི་སྔ་ཕྱིའི་ལས་དོན་ཚང་མར་དཔྱད་པ་བྱེད་སྐབས། དམར་དམག་དབུས་གཙང་དུ་སླེབས་མིན་དེ་ཕུན་དབང་ཡོད་མེད་ལ་ཁྱད་པར་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་མེད་པ་དེ་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་རེད། ཡིན་ནའང། དབུས་གཙང་དུ་དམར་དམག་དཔུང་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་ཁྲོད་ཁོང་གིས་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་ལས་དོན་བྱས་ཏེ་ནུས་པ་ཧ་ལས་པའི་ཡག་པོ་ཐོན་ཡོད་པ་དེའང་གསལ་བོ་རེད། གང་ལྟར་དམར་དམག་གིས་བོད་བཅིངས་འགྲོལ་གཏོང་རྒྱུར་འདོད་མོས་ཡོད་མཁན་ཚོ་རྒྱལ་ཚོང་པར་བརྩི་དགོས་ཚེ། སྐབས་དེར་ཕུན་དབང་ཙམ་མ་ཟད། པཎ་ཆེན་ནང་སྒང་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཚུད་ཡོད།

 

བཞི། སྐབས་འདིར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་གང་འདྲ་རེད།

ཕུན་དབང་མཆོག་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཡིན་མིན་གྱི་མདོ་རྩ་འཚོལ་དུས་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བསམ་བློ་མ་བཏང་ཚེ། ཕུན་དབང་མེད་ན་དམར་དམག་བོད་དུ་སླེབས་མི་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་བསམ་སྲིད་ལ། ཡང་ན་སྐབས་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་ལ་རོགས་རམ་ཞུས་ཡོད་ན་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་དབང་བཙན་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་དོན་མེད་པ་ལྟ་བུའང་བསམས་སྲིད་པས། བོད་དོན་གྱི་གནས་བབ་གཞན་དྲིང་མི་དགོས་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཚེ་གནད་དོན་འདི་དག་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་རྒྱུ་ལས་གཡོལ་ཐུབ་མེད་པ་ནི་གསལ་བོ་རེད།
དེའི་སྐོར་ཕུན་དབང་གིས་བརྗོད་དོན་”ང་ཚོས་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་བོད་གཞུང་གིས་ཞྭ་སྒབ་པ་དང་བྱང་ངོས་པ་ལྟ་བུའི་གཞུང་ཞབས་ཁག་ཅིག་རྒྱ་གར་ལ་མངགས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནས་དམག་རོགས་ཐེ་བའི་རོགས་རམ་འཚོལ་བཞིན་པ་ཡང་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། དུས་ཚོད་ཅུང་ཙམ་སོང་རྗེས་ཀྲུང་དབྱང་ནས་གནས་ཚུལ་གྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་སྔོན་དཔག་ཐུབ་ཅིང། དོན་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཅི་ཡང་མི་འབྱུང་བའི་ངེས་པ་རྙེད་པས། དམག་སྡེ་ཨང་ ༡༨ པ་འབྲི་ཆུ་བརྒལ་ཏེ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐག་གཅོད་བྱས”22ཞེས་བཀོད་ཡོད། ཁོང་གི་ཚིག་དུམ་འདིའི་སྐོར་ལ་དེ་སྔའང་བདག་ལ་དྲི་བ་གཏོང་མཁན་བྱུང་ལ། དེང་སང་བརྡ་འཕྲིན་བརྒྱུད་ལམ་ཇེ་ལྷོད་དང་ཇེ་བདེར་སོང་རིམ་ནང། འདི་དག་ཤེས་འདོད་བྱེད་པའི་ན་གཞོན་ལོ་མཉམ་གསར་བུ་སྟག་འདྲ་བ་ཤེས་ཡོན་ཅན་མང་པོ་ཡོད་པའང་ཤེས་པས། གཤམ་དུ་རགས་ཙམ་བརྗོད་ན།
ཀྲུང་གོ་གསར་པ་བཙུགས་པའི་སྔ་རྗེས་སུ་བོད་གཞུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྲིད་གཞུང་ཁག་ཁ་ཤས་དང་འབྲེལ་བ་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་འགའ་བྱུང་ཡོད་ཅིང། དེ་ནི་ ༡༩༤༥ ལོའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཚོགས་འདུ་དང། འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པ་གཡུལ་རྒྱལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུས་པ། ༡༩༥༦ ལོའི་སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྗེས་དྲན་མཛད་སྒོར་༸རྒྱལ་བ་ཡབ་སྲས་སྟོན་འཁོར་རྒྱ་གར་དུ་ཆིབས་ཞལ་བསྒྱུར་པ་བཅས་རེད།
གལ་གནད་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་བོད་མི་ཕལ་མོ་ཆེས་གོ་ཡོད་ལ། རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་མྱོང་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། རྩིག་ངོས་ཁག་ནས་ཞྭ་སྒབ་པའི་ཕྱི་བསྐྱོད་ལག་ཁྱེར་གྱི་ངོ་བཤུས་དང། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གན་ངྷིས་གསུང་བཤད་གནང་པའི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཚོགས་འདུའི་འདྲ་རིས་གཉིས་མཐོང་མེད་མཁན་ག་ལ་ཡོད། གནས་ཚུལ་འདི་དག་གི་ཐད་རྒྱ་བོད་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལྟ་སྟངས་དང་ངོས་འཛིན་གནང་ཕྱོགས། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སྐབས་དེའི་ནེ་རུའི་སྲིད་གཞུང་གིས་བཤད་སྟངས་ཅི་ཞིག་ཡིན་མིན་བཅས་བསྡུར་རྒྱུ་སྐབས་སུ་མ་བབས་ཀྱང། ཨེ་ཤ་ཡའི་ཚོགས་འདུ་ལ་ཞུགས་མཁན་དང་གཡུལ་རྒྱལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་མཁན་དུ་བཅར་བའི་ཚོགས་མི་བོད་ཀྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣའི་ཁོངས་ནས་23མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གྱི་གནས་ཚུལ་ཡིན་ཞེས་ག་རེ་ག་རེ་བཤད་ཡོད་མེད་གླེང་དགོས་ན་དྲི་ངན་འཐུལ་ཞིང། རང་གི་ལོ་རྒྱུས་རང་གིས་ཁུངས་མི་འཁྱོལ་བ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པའི་ཚུལ་རྣམས། བོད་ཀྱི་ལྷ་མི་རྣམས་ཀྱིས་གཟིགས་ན་ཡིད་སྐྱོ་བ་ལས་བྱ་ཐབས་མེད་ཅིང། མཁས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙུག་རྒྱན་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲོག་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་སྲས་ཟླ་མེད་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཀྱང་”བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བྱུང་རབས་གཙང་མ་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་གསུངས་” 24པའང་གནས་སྟངས་འདི་དག་ལ་དགོངས་པ་མིན་ནམ་སྙམ།
དེ་ལྟའི་རྙོག་འཛིང་ཅན་གྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཏུ། བོད་གཞུང་ན་རྭ་སྟག་དོན་རྐྱེན་ལངས་ཤིང། ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུའི་སྐྱོ་གདུང་གི་ཤག་སྒྲ་དགུན་དུས་སུའང་འཁྱག་རོམ་གྱིས་མ་ནོན་ཞིང། པོ་ཏཱ་ལ་དང་ཇོ་བོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོད་ཀྱི་ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་དང། སྨད་ཀྱི་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོར་གཟིགས་ནས་སྤྱན་ཆབ་བསིལ། མཁས་དབང་རྡོ་སྦིས་དགེ་བཤེས་ལྟ་བུ་བེད་མེད་ཆགས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་བརྫངས། དྲན་དབང་སེང་གེ་གནམ་འགྱིང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དམ་པ་མཆོག་ཀྱང་བཀའ་ཤག་གི་ལག་ནས་སྐུ་ཚེ་རྫོགས། སྐབས་དེར་ལྷ་སའི་བདེ་སྐྱིད་གླིང་ཁར་སྡོད་པའི་དབྱིན་ཇིའི་སྐུ་ཚབ་ཁྱི་སྤྱང་རིའི་ཅར་སན་གྱི་འདྲེ་ལག་བཀའ་ཤག་ཚུན་ཆད་དུ་བསྐྱངས་ནས་ཕུ་དཀྲུགས་མདའ་དཀྲུགས་བྱས། དེ་ལྟར་ཉི་མ་ལྷ་ས་ནི་ཉིན་རེ་ནས་ཉིན་རེར་མི་ཞིག་གི་ལག་མཐིལ་ལའང་ཤོང་པ་འདྲ་བའི་སྐབས་དེར། ས་དབང་ཟུར་ཁང་( བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་ཐའེ་ཝན་ནས་བཀའ་བློན་ལས་ཁུངས་ཟེར་པ་འཛུགས་མཁན་ཡང་ཡིན། ) སོགས་ཀྱིས་གསེར་བུམ་བསྐྱར་དུ་དཀྲུགས་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་དོགས་པ་བྱེད་ཡུལ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་དང་རུ་སྡེ་གཅིག་པ་༸གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོའི་ཕྱག་ཏུ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་དབང་གི་ལྷག་ལུས་ཡོངས་སུ་གཏད་པ་རེད།

ཡིད་ལ་འབབ་བདེ་བ་དང། ཞིབ་ཚགས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཀྱང་བྱེད་བདེ་བའི་ཕྱི་ནང་གི་གནས་བབ་མང་པོ་བསྡུས་བརྗོད་ཅུང་ཙམ་བྱས་པ་འདིས་ཀྱང། བློ་ལྡན་གཟུར་གནས་ཅན་ཚོར་གཅིག་ཤེས་ཀུན་གྲོལ་དང། ཡང་ན་གནད་དོན་ངོ་མ་འཚོལ་འདུན་འགོག་མེད་དུ་འཕྱུར་ཡོང་བ་ནི་གདོད་མི་ཟ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཡོང་དགོས་དོན་ཀྱང་གསལ་བོར་བརྗོད་ན། བོད་ཤོར་དགོས་དོན་གྱི་ཕྱི་ནང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་མཐའ་དག་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་མིན་ཤེས་འདོད་པ་དེས་རེད། དེང་སྐབས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའམ། དེང་སང་གི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ནས་བྱུང་རབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལ་འགྲེལ་བཤད་བསྐྱོན་ཡོང་དུས། བོད་གཞུང་ནས་གོ་གུང་གཉིས་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་ལངས་མགོ་བརྩམས་པ་ནས་བོད་དུ་དམར་དམག་མ་འབྱོར་བར། གྲ་སྒྲིག་གང་འཚམས་བྱེད་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་དང་གོ་སྐབས་གཉིས་ཀ་ཡོད་ངེས་པའི་སྡོམ་ཚིག་བཀོད་ཡོད་ཅིང། བོད་གཞུང་གིས་རང་སར་རང་སྣང་དག་ནས་འཛམ་གླིང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་བྱེད་མ་ཐུབ་པས། བོད་ཤོར་དགོས་པའི་ཕྱི་ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་དུས་གཅིག་ཏུ་འཛོམས་པར་སྣང་བ་དང། ༸གོང་ས་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོའི་ཆུ་སྤྲེལ་ཞལ་གདམས་དང། ༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོའི་ལེགས་བཅོས་ལས་ཁུངས་སོགས་ཀྱང་ལྟོས་ལྟོས་རིག་རིག་ལ་འཆར་སྣང་ཙམ་གྱི་ངོ་བོ་ནས་མངོན་གྱུར་མ་བྱུང་བ་དེ་རེད།
ཨོ་རྒྱན་གླིང་པའི་གཏེར་མ་བཀའ་ཐང་བསྡུས་པ་ལས། ” རྟ་ལུག་སྤྲེལ་གསུམ་ལོ་ལ་རྒྱ་དམག་འོང།། ཆུ་ཕོ་སྤྲེལ་ལ་ཡར་ལུངས་དམག་སྒར་འཆའ།། མཐའ་མ་བོད་འདི་རྒྱ་ཡི་འོག་ཏུ་འཇུག། ” ཅེས་པའི་ལུང་བསྟན་ལ་སྲོག་དབང་ཞུགས་པ་ཡིན་ནམ་གང་ལྟར་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྲུང་གོ་གསར་པའི་བཙན་འཛུལ་འོག་དེ་ལྟར་ཚུད་པ་ཡིན་སྟབས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་འདི་དག་ཞིབ་ཏུ་མཁྱེན་པ་ཡིན་ན་ཕུན་དབང་ལ་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཟེར་སའི་གདགས་ཡུལ་ཞིག་གུད་དུ་མེད་པ་དེའང་མི་མཁྱེན་ཟེར་ན་མངོན་སུམ་ལ་བསྙོན་པ་རང་མ་རེད་དམ།

 

ལྔ། ཕུན་དབང་བོད་གཞུང་ལ་འབྲེལ་བ་བྱུང་སྟངས་ཀྱི་རིམ་པ།

ཕུན་དབང་བོད་གཞུང་དང་ཐོག་མར་ ༡༩༤༠ ཟླ ༢ ཚེས ༢༢ ཉིན་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཞིང། དེའི་ཉིན་ནི་བོད་སིལ་བུའི་རྗེས་སུ་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་ཆོལ་གསུམ་ཆིག་སྒྲིལ་གནང་མཁན་༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་མཆོག་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་མཛད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་མཛད་སྒོ། ཁྲུང་ཆིན་དུ་ཡོད་པའི་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁང་གིས་བསྡུས་ཤིང། མཛད་སྒོ་དེར་དེར་ཡོད་བོད་རིགས་ཚང་མ་ཞུགས་པས་དེའི་ནང་ཕུན་དབང་ཡང་ཚུད།
ཁྲུང་ཆིན་ནས་གོ་མིན་ཏང་བོད་སོག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སློབ་གྲྭར་” ས་གནས་ཁག་གི་བོད་པ་གཞོན་ནུ་སི་ཁྲོན་བསྐྱོད་པའི་སློབ་གྲོགས་ཚོགས་ཆུང”ཞེས་པ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ། གོ་མིན་ཏང་གི་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དོན་ཚན་གསུམ་ཅན་གྱི་ངོ་རྒོལ་ཞིག་25སྤེལ་བས། ཕུན་དབང་སློབ་གྲྭ་ནས་ཕྱིར་ཕུད་བྱས། སྐབས་དེར་ཁམས་ལ་ལོག་སྐབས་སྐུ་ཚབ་དོན་ཁང་དུ་བཅར་ཏེ། མ་འོངས་པར་བོད་གཞུང་གི་མངའ་འོག་ཏུ་གནས་སྐོར་ལ་འགྲོ་རྩིས་ཡོད་པས་རོགས་རམ་གནང་རོགས་ཞུས་པར། དོན་གཅོད་ནས་”ཁོང་མི་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་པས། གལ་ཏེ་ཕྱིས་འབྱུང་ཁོང་ལྷ་སར་བསྐྱོད་དགོས་ཚེ། ལམ་བར་ནས་སུས་ཀྱང་དཀའ་ངལ་མེད་པར་ཤར་གཏོང་བྱེད་དགོས་”26ཞེས་པ་ཞིག་གནང་འདུག དེའི་རྗེས་གོ་མིན་ཏང་གིས་རྩད་ཞིབ་བྱས་པར་བརྟེན་སྲོག་མགོ་ཐོན་ཐབས་བོད་གཞུང་གི་མངའ་ཞབས་སུ་བྲོས།
ཆབ་མདོར་མདོ་སྤྱི་གཡུ་ཐོག་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྲུབ་ལགས་མཇལ་བ་དང། དེ་བརྒྱུད་ལྷ་སར་ཐོག་མར་བོད་གཞུང་གི་བཀའ་བློན་ཟུར་ཁང་དབང་ཆེན་དགེ་ལགས་དང་ཐེངས་གསུམ་ཙམ་ཐུག་འཕྲད་བྱས། ཐུག་འཕྲད་མ་བྱས་སྔོན་བཀྲས་མཐོང་སྲས་སྟོབས་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་སོགས་སྐོར་ཞིག་གིས་ཕྱི་ལྟར་” བོད་མི་དམངས་གཅིག་སྒྲིལ་མནའ་མཐུན་ཚོགས་པ་”ཞེས་པ་དང། ནང་ལྟར་”གངས་ལྗོངས་བོད་རིགས་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་གསར་བརྗེ་ཚོགས་ཆུང” ཞེས་པ་བཙུགས། 27 ཚོགས་པའི་གསར་བརྗེའི་ལས་དོན་ལ་ཟུར་གཡུ་གཉིས་མོས་མཐུན་ཡོད་ཚུལ་དང། བཀའ་བློན་གཞན་རྣམས་རྙིང་ཞེན་ཆེ་ཚུལ་གསུངས་སོང་ཞེས་ཕུན་དབང་གིས་28གསུངས་ཡོད།

ཁོང་ཚོས་སྐབས་དེར་བཀའ་ཤག་ལ་ཞུ་དོན་གཙོ་བོ་ནི། 29 ”དང་པོ་བོད་གཞུང་ལ་ལེགས་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་དང།་་་་་གཉིས། ཁམས་ནང་འཇབ་དམག་གི་གཡུལ་འགྱེད་འགོ་འཛུགས་བྱེད་དགོས།་་་་ གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་བསམ་ཚུལ་གཅིག་ནི། ཐོག་མར་འབའ་ཐང་ནང་སྲིད་གཞུང་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུ་དང། དེ་ཉིད་རིམ་པས་རྒྱ་སྐྱེད་ནས་ཁམས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། དེ་བཞིན་ངས་བོད་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་སྒྲིལ་བྱ་རྒྱུར་ཡང་རྔམས་སེམས་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། ང་ཚོའི་ལས་གཞིའི་ཆ་ཤས་མཐའ་མ་ནི། ཁམས་གསར་པ་དེ་བོད་གཞུང་གི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཟླ་སྒྲིལ་གྱིས་དེང་རབས་ཀྱི་འཛམ་གླིང་དུ་ཞུགས་ཆོག་ཆོག་ཅིག་བསྐྲུན་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ཞེས་དང།
ཡང་30 ངེད་ཚོའི་ཞུ་དོན་གཙོ་བོ་གཉིས་ནི། ཟླ་བ་མང་པོའི་རིང་གྲོས་བསྡུར་བྱས་པའི་དོན་ཏེ། བཀའ་ཤག་ལ་འགྱུར་བཅོས་བྱ་དགོས་པ་དང། ཁམས་ནང་འཇབ་དམག་གི་ལས་འགུལ་མགོ་འཛུགས་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་ཡིན། ངེད་ཚོའི་རེ་སྐུལ་བྱེ་བྲག་པ་ནི་བཀའ་ཤག་ལ་མཚོན་ཆ་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་དེི་ཡིན་ཏེ། བཀའ་ཤག་ལ་དབྱིན་མདའ་ལྔ་བརྒྱ་ཐམ་པ་དང། མདེལ་རྫས། སྐུད་མེད་རླུང་འཕྲིན་ཁག་ཅིག་བཅས་གནང་ཐུབ་ཡོང་ཆེད་བཅས་ཡིན།
ཡང་ཕུན་དབང་གིས་ཆབ་མདོར་བཅའ་བཞུགས་མདོ་སྤྱི་མཆོག་ལ་དམིགས་ཡུལ་ཞུ་སྐབས ”31ངའི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞིར་( བོད་ཀྱི ) འགྱུར་བ་འབྱུང་རྒྱུར་རོགས་འདེགས་དང། ཁམས་ནང་འཇབ་དམག་གི་ལས་འགུལ་ཞིག་འཛུགས་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ཏེ་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ལེགས་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ”ཞེས་བཤད་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་འདིར་མཇུག་མཐར་བཀའ་བློན་ཟུར་ཁང་གིས་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་མཇུག་འབྲས་ཐག་གཅོད་མ་བྱུང་བར་ལན་ཅི་ཞིག་གནང་མིན་སྒུག་གི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད་ཅིང། དེར་བརྟེན་ཕུན་དབང་རྒྱ་གར་དམར་ཤོག་ཚོགས་པར་འབྲེལ་བ་བྱེད་དུ་ཕྱིན། རྒྱ་གར་ནས་ཀྱང་དམིགས་དོན་ལེགས་འགྲུབ་མ་བྱུང་བར་ཕྱིར་ལྷ་ས་དང། ལྷ་ས་ནས་ཆབ་མདོར་ཕྱིན་ཏེ་གཡུ་ཐོག་ལ་འཕྲད་ཀྱང། རེ་འབྲས་འགྲུབ་རྒྱུའི་དོན་ངོ་མ་ཤར་སྟབས་འབའ་ཐང་དུ་ལོག
འབའ་ཐང་དུ་ལོག་རྗེས་ ༡༩༤༧ ལོར་འབྲི་ཆུའི་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཆའི་མཚོན་ཁམས་ཀྱི་ས་ཁྱོན་རྣམས་31བོད་གཞུང་གི་མངའ་འོག་ནས་ལེན་ཆེད་གྱེན་ལངས་བྱས་ཏེ། ཁམས་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་ས་ཆ་དང་ཟླ་སྒྲིལ་ཐོག་ཁམས་པའི་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཆེན་པོ་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུའི་སྒྲིག་གཞི་དང། རྒྱ་དམར་ནག་གཉིས་ལ་བསྟུན་མཁས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་སོགས་གཏན་འབེབས་བྱས། ཡིན་ནའང། གོ་མིན་ཏང་གི་ཁ་འོག་ནས་མ་ཐར་བར་མཐར་སྲོག་མགོ་ཐོན་ཆེད་ ༡༩༤༧ ལོའི་ལོ་མཇུག་ལྷ་སར་བྲོས་འབྱོར་བྱུང། ལྷ་སའི་མཁའ་དབུགས་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རྭ་སྟག་དོན་རྐྱེན་གྱིས་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་ནག་འཁྲིགས་པའི་དུས་ཡིན་པ་དང། བོད་གཞུང་གིས་དམར་ཤོག་གཙོས་གཞན་གྱི་བཙན་འཛུལ་དབང་བསྒྱུར་འགོག་ཐབས་སླད་རིམ་གྲོ་གཏོར་རྒྱག་ཚུན་ཆད་བསྒྲུབས་བཞིན་པས། ཕུན་དབང་ལ་ལྷ་སར་ཡུན་རིང་སྡོད་རྒྱུའི་ལས་སྐལ་ཡོང་རེ་བྲལ་ཞིང། ཕུན་དབང་དགའ་མོས་ཡོད་པའི་མདོ་སྤྱི་གཡུ་ཐོག་ཀྱང། རྒྱལ་ཚབ་སྟག་བྲག་ལ་འགད་རྫས་སྤྲད་དེ་སྡིགས་ར་སྐུལ་མཁན་གྱི་མིང་ཁ་ཤས་ཤིག་བྲིས་ཡོད་པའི་ནང་ཚུད་པ་སོགས་ཀྱིས། ༡༩༤༩ ཟླ ༦ སྟེ་བོད་གཞུང་རྒྱ་དམར་གྱི་དབང་བསྒྱུར་འོག་མ་ཤོར་བའི་དུས་སྐབས་དེ་ནི། རང་དབང་ཅན་གྱི་བོད་གཞུང་གི་མངའ་ཞབས་ནས་ཕུན་དབང་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བའི་ལོ་ཟླ་དེ་རེད་ལ། དེ་ནས་བཟུང་ཕུན་དབང་ལགས་རང་དབང་ཅན་གྱི་བོད་གཞུང་དང་འབྲེལ་མཚམས་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་རེད།

 

དྲུག  ཕུན་དབང་གི་མི་ཚེར་སྡོམ་ཚིག་ཉུང་ངུ་ཞིག་འགོད་པ།

གཟུར་གནས་དཔྱོད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ན་གོང་གི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལས། ད་གཟོད་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་མཐོང་ཐུབ་རྒྱུ་གདོད་མི་ཟ་བས། ཕུན་དབང་ལ་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཟེར་བའི་གདགས་གཞི་ཞིག་མེད་པ་ཁས་མི་ལེན་རང་ལེན་རེད། ཕུན་དབང་སྐྱེས་པ་ནས་བཟུང། ཁོང་གི་ཕ་ཡུལ་གྱི་རྒན་རབས་ཚོས་བོད་གཞུང་ལ་ལྟ་སྟངས་ནི་བློ་རྩེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་ཅན་ཡིན་པ་ལས། ངའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡིན་པ་དང། གཞུང་ཡིན་པ། ཤི་གསོན་གང་དུ་ཐུག་ཀྱང་གཞུང་འདི་དང་འདིའི་དར་རྒུད་ཆགས་འཇིག་འབའ་བ་དང། ཁམས་པ། ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་བཅས་ཀྱི་འཆི་གསོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་བསམ་བློའི་ཁྱེར་ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་མེད་པ་ནི་གསལ་བོ་རེད་ལ། བསམ་ཕྱོགས་འདི་ནི་མཐའི་མི་དང་དབུས་གཞུང་གི་བྱེད་སྒོ་རྣམ་གསུམ་ཚང་མས་ཐོན་སྐྱེད་བྱས་ནའང། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བཞུར་རྒྱུན་རིང་མོའི་ཁྲོད་འདུ་ཤེས་དེ་ལྟར་ཆགས་ཟིན་པ་རྣམས་གླེང་ནས་ཐག་གིས་ཆོད་འགྲོ་བ་ཞིག་ཀྱང་མེད་སྟབས། ཕུན་དབང་གི་བསམ་པའི་འདུ་ཤེས་དང་ཕུགས་བསམ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་འཛིན་སྟངས་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་དུས་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་བབ་ནི་འདི་འདྲ་ཡིན་པས། བོད་གཞུང་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ལྟ་བའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་ཅིང་བརླིང་པ་ཞིག་མེད་པ་དེ་ཚང་མས་ངོས་ལེན་གནང་རོགས། དེ་ཕུན་དབང་གི་སྐྱོན་མིན་པའང་ངོས་ལེན་གནང་རོགས། དེའི་ཆ་ནས་ཕུན་དབང་དང་ཕུན་དབང་འདྲ་བ་དག་གིས་མཐར་གཏུག་ན་གཞི་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བཏགས་ཏེ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་དགོས་མིན་བཤད་ཚོད་དཀའ་ནའང། ཁམས་པའི་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཆེན་པོ་ནི་ཁོའི་རྒྱལ་གཅེས་བྱེད་ཡུལ་བསུབ་ཀྱང་མི་སུབ་པ་དེ་ཡིན་པ་<<བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ>>་ ཞེས་པའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བལྟས་ན་ཤེས་གསལ་རེད།

གཉིས་ནས་ཕུན་དབང་གི་གསར་བརྗེའི་བསམ་བློ་ནི། གོང་དུ་བཤད་པའི་གནམ་འོག་དེ་འདྲ་ཞིག་ཏུ་མར་ལེ་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ལ་སྔོན་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་དང། བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་དང་སིལ་བུའི་གནས་བབ་བཅས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་རྗེས་ལུས་ཐེབས་པ་ལས་བྱུང་ཞིང། ཕུན་དབང་གི་གསར་བརྗེ་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁྲིམས་མཐུན་རྒྱུད་པ་གང་ཡང་མི་གཙོ་བར། ཁམས་པའི་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཆེན་པོ་དེ་གོ་མིན་ཏང་དང་གུང་བྲན་ཏང་གང་གི་འོག་ཏུ་ཡིན་ནའང་བདེ་སྐྱིད་བྱུང་ན་འགྲིག་པའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ཡོད་ཅིང། མར་ལེའི་ལྟ་གྲུབ་དང་མ་འབྲེལ་བའི་གསར་བརྗེའི་ལས་དོན་ཞིག་ཁོས་ནམ་ཡང་ཡིད་ལའང་དྲན་མྱོང་མེད། ཁོང་སྐུ་མ་གྲོངས་སྔོན་རྒྱ་གར་དུ་པར་བསྐྲུན་བྱས་པའི་ཁོང་གི་ཆབ་སྲིད་ཞལ་ཆེམས་<<རང་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་གནད་དོན་དང་མི་རིགས་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་ཕྱིར་རྟོག་>>ཅེས་པའི་ནང་འཁོད་པའི་བོད་ཀྱི་སྲིད་དོན་བྱུང་རབས་ཐད་ཀྱི་ལྟ་སྟངས་ནི་ཁ་གསལ་བོ་དང། ཁུངས་དག་པོ། ཚིག་ཉུང་ལ། གནད་དུ་འཁེལ་བ་ཞིག་ཡིན་ནའང། ཕུན་དབང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་གསར་བརྗེའི་བསམ་བློའི་དམ་བཅའ་དང་མཉམ་དུ་ཁོང་ལ་སྔ་མོ་ནས་ཆ་རྐྱེན་འདི་དག་འཛོམས་ཡོད་ཚེ། གཅིག་བྱས་ན། ཁོང་ལ་བོད་གཞུང་གི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བ་ཚོར་ལྡོག་མེད་རྒྱའི་བཙན་འཛུལ་འོག་ཚུད་སྐབས་བསམ་འཆར་ཉན་འཇོག་ཐོབ་པ་ཞིག་འདོན་རྒྱུ་ཡོད་ངེས་ཀྱང། དེ་མ་ཐོབ་པ་རེད། དེའི་ཆ་ནས་ཕུན་དབང་གིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བྱུང་རབས་གཏིང་བརྗེད་བྱས་པའི་གསར་བརྗེའི་སྙིང་སྟོབས་སམ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བྱུང་རབས་ལག་ཆར་མ་བླངས་པའི་གསར་བརྗེའི་བསམ་བློ་རྐྱང་བ་དེས། ཁོང་གིས་བོད་གཞུང་དང་ཁམས་པ་སོགས་འདྲ་མཉམ་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཐུབ་བློས་མ་བཏང་ནའང། བདག་དབང་གི་གནད་དོན་ཐད་སྐབས་དེའི་སྤྱིའི་གནས་བབ་དང། ཁོང་དང་ཁོང་གི་འཐབ་གྲོགས་ཚོའི་ཁ་ཐབ་ལས་ཅང་མི་འཁྱོངས་བ་ཡོངས་སུ་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད། ངས་ཁོང་ལ་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཐབ་གྲོགས་རྒན་པ་ཟེར་དོན་ཡང་མཚམས་འཛིན་ས་འདི་ཡིན་ཞིང། ཁོང་ཀྲུང་གོ་གསར་པ་མ་བཙུགས་སྔོན་ནས་དབུ་མའི་ལམ་དུ་བསྐྱོད་ཟིན་ཞེས་ཀྱང་སྨྲས་ཆོག འགྱུར་འགྲོས་དང་བསྟུན་ཏེ་གཡོལ་ས་མི་འགྲོ་བའི་སྐབས་དེའི་ཆབ་སྲིད་གནས་ལ་བསམ་བློ་བཏང་ན། ཁོང་གི་གསར་བརྗེའི་བསམ་བློར་གདེང་འཇོག་བྱེད་དགོས་ས་འདི་ཡིན་ཞིང། ཁོང་གི་ཕུགས་བསམ་དང་ཡང་ན་ལར་ཞེན་ཡང་འདི་ལས་ལྷག་ཟུར་དུ་འཇོག་རྒྱུ་མེད་པས། དོན་དངོས་དང་ལས་འབྲས་གང་ནས་བཤད་ཀྱང་ཁོང་ལ་གཞར་ཡང་རྒྱལ་ཚོང་པ་ཟེར་པའི་ཚིག་འདི་འཇུག་ཡུལ་མེད་པ་གསལ་བོ་རེད།

<<བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ>>ཟེར་བའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དེར་བལྟས་པ་ཡིན་ན། མི་རྣམས་མཚམས་རེར་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་དངོས་དོན་ཀྱང་མང་པོ་ཡོད། ཡིད་མི་ཆེས་པའི་ཆ་ནི་ཁོང་སྒོ་ང་ཞིག་ཡིན་དབང་དུ་བཏང་ན། བྲག་ལ་ག་ཚོད་བརྡབས་ཀྱང། ཡུད་ཙམ་ནས་ཆ་ཤས་སོ་སོར་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་ནས་སྔར་བཞིན་སྒོ་ང་ཆགས་འགྲོ་བ་དེ་རེད། དེ་ནི་མི་ཕལ་མོ་ཆེར་མེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཤིག་ཀྱང་རེད། དེའི་ཆ་ནས་ཚུལ་འདི་བློར་མ་ཤོང་པའི་ཤེས་ཡོན་པ་དང་ཆེན་པོར་རློམ་པ་དེ་འདྲ་ཡོད་པའང་ཁོ་བོས་མིག་གིས་རིག ཡིན་ནའང། ང་ལ་ནི་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཕུན་དབང་མཆོག་ལ་ཆེས་དགའ་བའི་ཆ་ནི། རྣམ་དཔྱོད་ཆེ་ཞིང། བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་པ། ངང་རྒྱུད་རིང་བ། རང་གིས་རང་ལ་ཡིད་ཆེས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ། ཕྲག་དོང་རྒྱབ་བཤད་ཀྱི་མྱི་ཁར་མི་སྐྲག་པ། དཀའ་ངལ་མཐའ་དག་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ངེས་ཀྱི་བློ་སྟོབས་ཡོད་པ་འདི་དག་རེད། འདི་ནི་ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་འདི་འདྲར་ཤིན་ཏུ་ནས་དགོས་ཤིང་བོད་ཕྱི་རབས་པ་ཚོས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་པའི་མི་གཞི་ཡག་པོ་ཞིག་ཀྱང་རེད་བསམས།
༸གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོས་བྱུང་རབས་ནང་སྔར་མ་གྲགས་པའི་ཆོལ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་ཅིང། བོད་ཀྱི་དེ་སྔའི་ལམ་ལུགས་རྙིང་པར་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱིས། དེང་འཇིག་རྟེན་འདིའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ནང་ཆེས་ཆེར་བསྔགས་པའི་མང་གཙོའི་གསོལ་རས་བཙན་ཐབས་ཀྱིས་མི་མང་ལ་སྩལ་ཞིང། བོད་མི་མང་གི་ན་ཚོད་རྒྱས་རིམ་དང་བསྟུན་ནས་མཛད་འཕྲིན་བླ་ལྷག་ཏུ་བསྐྱངས་ཏེ། ༢༠༡༡ ལོར་༸གང་གི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་ཡང་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་མགོ་ཁྲིད་ཚོར་བཙན་ཐབས་ཀྱིས་གནང་བ་དག་ལ་བསམས་ཚེ། འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་གྱི་གསར་བརྗེའི་ལྷག་བསམ་ལའང་དཔུང་དང་འབྱོར་བས་རྒུད་པ་ཕུད། དུས་ཚོད་དང་དངོས་ཡོད་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ནང་བསྟོང་བསྔགས་ཐོབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་རེད།

ངས་ནམ་རྒྱུན་སེར་སྐྱ་ཕོ་མོ་སུ་ཞིག་ཡིན་ནའང། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་བྱས་པའི་དངོས་པོ་ཙམ་དང། ཡང་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྗེས་འདེད་པ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་ལས་བརྒལ་ཏེ། ལོ་རྒྱུས་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་ཐུབ་མཁན་གྱི་མི་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད་པའི་ནང་ནས། འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ནི་ལོ་རྒྱུས་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་མཁན་གྱི་རླབས་ཆེན་མི་སྣ་ཞིག་རེད། མི་སུ་ཞིག་ལ་ཕུགས་བསམ་དང་ཤེས་བྱས་བཙོ་སྦྱངས་བྱས་པའི་ཞུམ་མེད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དང། ངང་རྒྱུད་རིང་བའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོད་ཚེ། མི་དེས་ད་གཟོད་ལོ་རྒྱུས་བསྐྲུན་ཐུབ་ཅིང། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ལོ་རྒྱུས་བསྐྲུན་པ་མ་ཡིན་པར། བསམ་བློས་སྔོན་དཔག་དང་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱས་པའི་འཆར་ཡན་རྣམས་ལག་ཏུ་བསྟར་ནུས་ཤིང། དེ་སྒྲོག་པ་དང། དེའི་ཆེད་འབད་པ་ཤ་ཐང་གིས་ཁེར་ཚུགས་སུ་འགྱིང་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ད་དུང་ཁ་གཏད་དུ་ཁྲལ་མེད་བྱེད་པ་ལྟར་ངལ་བ་རུ་འཛིང་ནས་ཡོང་ཀྱང། ནམ་ཞིག་ལྡོག་ཏུ་མེད་པར་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མདུན་ལམ་རང་གི་འཆར་ཡན་དེར་བསྐྱོད་དགོས་པར་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་ཡོད་པ་དག་ནི་ནམ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་མཁན་ཡིན་ལ། རླབས་ཆེན་གྱི་སྐྱེས་བུའང་ཡིན། བསམ་ཕྱོགས་འདིས་ངས་འབའ་བ་ཕུན་ཚོགས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ལོ་རྒྱུས་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་མཁན་གྱི་རླབས་ཆེན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ནུབ་པ་མེད་ཅིག་རེད་ཅེས་བོད་ཀྱི་ཡིག་ཚགས་ནང་རིགས་སྟོབས་ཀྱིས་བཞག་པ་ཡིན།

མཇུག་མཐར། ཁ་སྔོན་ཁོང་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པའི་དུས་ནས་དེ་རིང་བར་ལས་བྲེལ་འཕར་མ་ལྟ་བུའི་འོབས་སུ་ཚུད་ཅིང། ལག་སྣེར་ཡོད་པའི་དཔྱད་ཡིག་མང་པོ་ཞིག་ལ་ལྟ་ཁོམ་ཡང་མ་བྱུང་ནའང། རྩིས་ཐང་ཆེ་བའི་ངེད་ཀྱི་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་འཐབ་གྲོགས་རྒན་པ་འདི་ལ་བདུན་གཅིག་གི་མཚམས་སུ་སྐྱེལ་མ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པར་མཐོང་སྟེ། མཚན་གྱི་ཆུ་ཚོད་བཅུ་གཅིག་ནས་དང་པོ་ཕྱེད་ཀའི་བར་གྱི་དུས་ཡུན་ཉིན་བརྒྱད་རིང་བྲེལ་སྟབས་ཀྱིས། ཕུན་དབང་ལགས་རྒྱལ་ཚོང་པ་མིན་པའི་དོན་དངོས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཞིག་ཁྱེད་ཅག་གི་གཟིགས་མོར་བསྟར་ཐུབ་སོང་ཞིང། ཞིང་གཤེགས་ཁོང་དང་བོད་ཀྱི་མི་རབས་རྒན་པ་བྱས་ཅན་ཚོས་བོད་ཕྱི་རབས་པ་ཚོར་ཐུགས་རེ་གནང་བའི་འབྲས་བུའང་གང་འཚམས་ས་ཁར་བུད་ཡོད་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་བཅས་སོ།། །།
མདོ་སྨད་པ་བློ་བཟང་ཆོས་འབྱོར་རམ་ཡོངས་གྲགས་ཤར་ཕྱོགས་ཁུག་རྟས།།
༢༠༡༤། ༤། ༥ ཉིན་གྱི་མཚན་མོའི་ཆུ་ཚོད ༡༢། ༣༠ སྟེང་རྫོགས་པར་བགྱིས།།

དཔྱད་ཡིག
1 ༸གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོས་དོལ་རྒྱལ་སྐོར་བཀའ་སློབ་བསྩལ་བ་ལས་གསལ།
3 མདོ་སྨད་པ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་བརྩམས་པའི་སྟག་འཚེར་རིན་པོ་ཆེའི་རྣམ་ཐར་དུ་གསལ།
4 -13 བར། <<༡༩༥༠ ལོར་དཔའ་བོའི་སྔོན་མངགས་བརྒྱ་ཤོག་ཤིན་ཅང་ནས་བོད་དུ་དཔུང་སྐྱོང་བྱས་ཚུལ་བཀོད་པ་>> རྒྱ་འགྱུར་མ་ལས་གསལ། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་གིས ༢༠༠༡ ལོར་པར་བསྐྲུན་བྱས།
14 -20 << བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ་>>ཞིག་ཞེས་པའི་ཕུན་དབང་གི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་དེར་གསལ།
21 ཡོངས་གྲགས་ཆབ་སྲིད་ཞལ་ཆེམས་སམ། རང་རྒྱལ་གྱི་མི་རིགས་གནད་དོན་དང་མི་རིགས་གནད་དོན་སྐོར་གྱི་ཕྱིར་རྟོག ཅེས་པ། ༢༠༡༣ ལོར་ངྷ་རམ་ས་ལའི་ཁ་བ་དཀར་པོ་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྲི་ཞུ་ཁང་གིས་པར་བསྐྲུན་བྱས་པ།
22 << བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ་>>ཞིག་ཞེས་པའི་ཕུན་དབང་གི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་དེར་གསལ།
23 <<བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས།>> ཅེས་པར་གསལ།
24 ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་ཤེས་རབ་དགའ་ཚལ་སློབ་གླིང་དུ་བཀའ་སློབ་གནང་བ་ལས་གསལ། གཏམ་བཤད་འདི་ཁ་བརྡར་དྲ་རྒྱར་བཀོད་ཡོད།
25- 31 << བོད་མི་གསར་བརྗེ་བ་>>ཞིག་ཞེས་པའི་ཕུན་དབང་གི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་དེར་གསལ།

ཟུར་ཞུ།
འཕྲུལ་དེབ་བཟོ་རྒྱུ་དང་དྲ་རྒྱའི་ནང་འགོད་དགོས་སྟབས་ཡིག་ཚོགས་ལ་འཇིགས་པ་དང། གཉིས་ནས་རྩོམ་ཡིག་འདི་བཀླགས་མཚམས་ཕུན་དབང་གི་སྐོར་ཞིབ་ཚགས་ཤེས་འདོད་འབྱུང་བ་དང། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་ཚགས་ཀློག་རྒྱུར་དམིགས་ཏེ། དཔྱད་གཞི་དྲངས་ཡོད་པའི་ཤོག་གྲངས་རྣམས་ཟུར་བཏོན་བྱས་མེད། དེ་ནི་ཉུང་མཐར་ཕུན་དབང་གླེང་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་བརྩམས་ཆོས་རྣམས་ཐེངས་གཅིག་ཀློག་རྒྱུའི་རེ་བ་བྱས་པའང་ཡིན།།