བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཆེད་ལས་ཚོགས་པའི་རིག་གཞུང་ལོ་ཚོགས་སྐབས་གསུམ་པ་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་ཆེན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༦ དང་ ༧ རེས་གཟའ་པ་སངས་དང་སྤེན་པ་ཉིན་གཉིས་རིང་ཨ་རི་སྦོ་སི་ཊོན་གྲོང་ཁྱེར་ཧར་ཝར་ཌི་གསོ་རིག་སློབ་གླིང་གི་Harvard Medical School Joseph B. Martin Conference Center གྲོས་ཚོགས་ཁང་དུ་གཟབ་རྒྱས་ངང་མཇུག་སྒྲིལ་ཡོད་པ་རེད།
ཚོགས་ཆེན་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ལས་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་དེ་ཐུན་མོང་གི་གསོ་ཐབས་འཚོལ་བ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བྱས་ཏེ་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་གསོ་བཅོས་དང་གཞུང་ལུགས་ལག་ལེན་ཞིབ་འཇུག བོད་ལུགས་གསོ་རིག་དང་ཕྱི་ལུགས་གསོ་རིག་གཉིས་ཟུང་སྦྱོར་ལག་ལེན་བྱེད་ཚུལ་དང་ནད་ཐོག་ལག་ལེན་ཞིབ་འཇུག དེང་རབས་གསོ་བཅོས་མ་ལག་སྤྱི་དང་འབྲེལ་བའི་ཞིབ་འཇུག་གི་འབྲས་བུ་ངོ་སྤྲོད། བོད་ལུགས་སྨན་རྫས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་ཕན་ནུས་ཞིབ་འཇུག བོད་ལུགས་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ནད་ཐོག་ཚོད་ལྟ་ཞིབ་འཇུག སྒོམ་སྒྲུབ་དང་ལུས་སྦྱོང་དབུགས་སྦྱོང་ཉམས་ལེན་གྱིས་ལུས་སེམས་ཀྱི་བདེ་ཐང་དང་ཀླད་པའི་དབང་རྩར་བྱེད་ལས་འདོན་ཚུལ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་འབྲེལ་བ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གིས་བདེ་ཐང་ལ་ཐོན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་རྒྱལ་སྤྱི་སྟེང་དར་སྤེལ་དང་ངོས་ལེན་བྱ་རྒྱུ་སོགས་ཡིན་པ་ལྟར། ཚོགས་ཆེན་སྟེང་གཏམ་བཤད་པ་བཞི་བཅུ་ལྷག་གིས་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་སྟེང་དཔྱད་རྩོམ་སྒྲོག་སྦྱང་གནང་ཞིང་། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་གནའ་དེང་གསོ་རིག་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་ཐབས་ལ་སྤྲོ་བ་ཡོད་མཁན་དང་དོན་གཉེར་ཅན་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཕེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།
འཛམ་གླིང་ཀྲུང་མཐུན་བོད་གསོ་ཆེད་ལས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་དང་། མཚོ་སྔོན་འཇིགས་མེད་བོད་སྨན་སྡེ་ཚོགས་ཀྱི་འགན་འཛིན་སྨན་པ་འཇིགས་མེད་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ཚོགས་ཆེན་དབུ་འབྱེད་གནང་བར། ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ནི་བོད་མི་དམངས་ཀྱི་ཤེས་རིག་གི་ཉིང་བཅུད་དང་མིའི་རིགས་ལ་ཕུལ་བའི་ལེགས་སྐྱེས་ཤིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། མིའི་རིགས་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་ཁྱད་ནོར་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཡོངས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ལ་ཐུགས་ཁུར་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཏེ་ཚན་རིག་ཐབས་ལམ་སྤྱད་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྨན་དཔྱད་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་དགེ་སྐྱོན་གླེང་སློང་བྱེད་པ་བརྒྱུད་ནས་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལུས་སེམས་བདེ་ཐང་ལ་བྱས་རྗེས་བླ་ན་མེད་པ་འཇོག་དགོས་པ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་སོགས་གསུང་ཡོད། ཚོགས་ཆེན་དབུ་འབྱེད་སྟེང་ཧར་ཝར་ཌི་གསོ་རིག་སློབ་གླིང་དབང་རྩ་སྡེ་ཁག་གི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་དང་སློབ་གླིང་གི་འགོ་གཙོ་གཞོན་པ་དང་མ་སུ་ཆུ་སེ་ཊི་ ཇེ་ནེར་རལ་སྨན་ཁང་གི་རིགས་རྒྱུན་སྐྱེད་འཕེལ་དང་རྒས་གསོ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་འགན་འཛིན་Rudolph Tanzi ཡིས་རྒས་ནད་ Alzheimer ལ་ཕན་པའི་རང་བྱུང་སྨན་རྫས་ཀྱི་གསོ་ཐབས་དང་། ལྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགོ་གཙོ་གཞོན་པ་ཡུམ་བྷ་ཡིས་གངས་ལྗོངས་སྨན་རྩིས་རིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས། ཧར་ཝར་ཌི་ལྷ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་གླིང་གི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་འབུམ་རམས་པ་ Janet Gyatso ཡིས་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཐད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སྐོར་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད།
གཞན་ཡང་ཆེད་མཁས་པ་ཁག་ཅིག་གིས་སྲོལ་རྒྱུན་གསོ་རིག་དང་ལུས་སེམས་བླ་སྲོག་གི་བདེ་ཐང་གླེང་བ་ཞེས་པ་དང་། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཁྲོད་ཀྱི་ལུས་སེམས་བར་གྱི་འགལ་འབྲེལ་གླེང་བ། གསོ་བ་རིག་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་བླ་ཞེས་པའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་གླེང་བ། ནུབ་བོད་གསོ་རིག་གི་འཆི་བ་དང་འཆི་ཁའི་ཐད་ཀྱི་སྨན་དཔྱད་དང་བློ་རྟོག་སྤྱི་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་སྐོར་གླེང་བ། བོད་མི་མཐོ་སྒང་དུ་གནས་སྡོད་བྱེད་པར་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་དངོས་གསོ་རིག་ལ་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བའི་གྲུབ་འབྲས་གླེང་བ། ཕོ་རུབ་ནད་ཀྱི་ཕྱིའི་མངོན་རྟགས་དང་ནང་གི་སྐྱེ་དངོས་ཕྲ་རྫས་བར་གྱི་འབྲེལ་བར་དཔྱད་པ། བྱང་ཨ་རིར་གནས་སྡོད་བོད་མིའི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སྨན་དཔྱད་དང་ལུས་སེམས་མནར་གདུང་སྐོར་གླེང་བ། བོད་ཁམས་སུ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བའི་ཁྲག་ཤེད་འཇལ་ཆས་ཀྱི་དཔྱད་འཇོག བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གློ་གཅོང་དང་མཆིན་ནད་དུག་ཐབས། HIV འགོས་ནད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་པ། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ཉེས་པ་གསུམ་སྐྱེ་དངོས་གསོ་རིག་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ནད་ཐོག་ལག་ལེན་བྱེད་ཕྱོགས། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ལ་ཚན་རིག་གི་ལམ་ནས་བདེན་དཔང་ཁུངས་སྐྱེལ། ལག་པར་བརྟེན་པའི་བཟོ་སྦྱོར་ནས་འཕྲུལ་ཆས་ལ་བརྟེན་པའི་བཟོ་སྦྱོར་ཏེ་བལ་ཡུལ་གྱི་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟ་གསུམ་གྱི་བོད་ལུགས་སྨན་སྦྱོར་སྐོར་སོགས་དཔྱད་རྩོམ་བཞི་བཅུ་ལྷག་སྒྲོག་སྦྱང་དང་བགྲོ་གླེང་ལྷུག་པོར་གནང་ཡོད།
ཚོགས་ཆེན་འདི་བཞིན་ཧར་ཝར་ཌི་གསོ་རིག་སློབ་གླིང་གཙོས་མ་སུ་ཆུ་སེ་ཊི་ ཇེ་ནེར་རལ་སྨན་ཁང་དང་ཧ་ཝར་ཌི་སློབ་ཆེན་གསོ་རིག་སློབ་གླིང་གི་དབང་རྩའི་སྡེ་ཁག་གི་རིགས་རྒྱུན་སྐྱེད་འཕེལ་དང་རྒས་གསོ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས། ཧར་ཝར་ཌི་སློབ་ཆེན་ལྷ་རིག་སློབ་གླིང་། ཀ་ལི་ཧྥོ་ཉི་ཡ་སློབ་ཆེན་སན་ཌེ་ཡེ་གོ་ཁོངས་གཏོགས་སློབ་ཆེན་གྱི་མཐུན་སྦྱོར་གསོ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་དང་ཕུལ་བྱུང་ཟབ་སྦྱོང་ལྟེ་གནས། ཝི་སི་ཀོན་སིན་སློབ་ཆེན་(མལ་ཌི་སིན)གྱི་རིག་གཞུང་སྐད་ཡིག་ལྟེ་གནས། ཌར་ཐི་མའོ་ཐུ་སློབ་ཆེན་གྱི་མིའི་རིགས་རིག་པའི་སྡེ་ཁག ཀ་ལི་ཧྥོ་ཉི་ཡ་སློབ་ཆེན་སན་ཕུ་རན་སེ་སི་ཀོ་ཁོངས་གཏོགས་སློབ་ཆེན་གྱི་མིའི་རིགས་རིག་པ་དང་ལོ་རྒྱུས་སྤྱི་ཚོགས་གསོ་རིག་སྡེ་ཁག་བཅས་ཀྱིས་གཙོ་བསྒྲུབ་གོ་སྒྲིག་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད།
ཡི་རངས་ཞུ། ཚོགས་འདུར་བཅར་མི་ཐུབ་མཁན་ཚོའི་ཆེད་དུ་སྐབས་དེའི་ཚོགས་འདུའི་དྲ་བརྙན་དང་། རྩོམ་ཤོག་རྣམས་གང་ནས་ཐོབ་བམ།
༄༅། འཇིག་རྟེན་འདིར་མཚན་རིག་དང་སྨན་པ་ཇི་ལྟར་མཁས་ཤིང་སྨན་རིགས་མི་འདྲ་བ་
བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་ལྷག་ཇི་ལྟར་མང་ཡང་་་སྐྱེ་འགྲོ་རྣམས་གཞོན་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང། འཆི་མི་དགོས་པ་
བཟོ་ཐབས་ནི་གཏན་ནས་མེད་པ་ཤེས་བཞིན་པ་རེད།
སྨན་ཟས་ནས་ནམ་ཡང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་སེལ་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།
ལུས་ཁམས་འབྱུང་བས་མནར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྨན་གྱིས་བསལ་ཐུབ། དེ་ནི་དུས་རབས་འདིའི་ཆེས་ཆེ་བའི་འགྲོ་བ་ང་ཚོ་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་དཔྱོད་རྩལ་ཏུ་ཐོན་པའི་ལག་རྗེས་ཡིན་པ་རེད།
ནང་སེམས་དུག་གསུམ་ལས་མནར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཐུབ་པས་བསལ་ཐུབ་པ་རེད། དེ་ནི་དུས་རབས་མ་བྱུང་བའི་ཡར་སྔོན་གྱི་ཆེས་ཆེ་མཆོག་པའི་དཀོན་མཆོག་གཅིག་གིས་བསྟན་པའི་དམ་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་བོ་བླ་མེད་དེ་ཡིན་པ་རེད།
བྱས་ཙང་། ད་སྐབས་ང་ཚོ་འགྲོ་ཤེས་འདུག་ཤེས་ལ་བྱང་ན། དཀའ་ངལ་ཡོད་དགོས་ཚུལ་མེད། རེད་དེ། བོད་སྨན་ནི་རྫས་རིན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། སྨན་རིན་པོ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་མིན་ནི་དཔྱོད་པའི་གནས་སོ།
ས་ཆུ་མེ་རླུང་འོག་ཏུ་རྒྱུ་ལུས་འཚོ་།
རླུང་འཁྲིས་བད་ཀན་འོག་ཏུ་ནད་གཞི་ལངས་།
ཉོན་མོངས་དུག་གསུམ་འོག་ཏུ་སྡིག་ལས་འཕེལ་།
གཞན་ཕན་བྱང་སེམས་རྒྱུད་ནས་མཐར་ལམ་བསྟན་།
༄༅། མཚན་རིག་པ་དང་སྨན་པ་ཇི་ལྟར་མཁས་ན་ཡང།།
འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཆི་ལས་བསྐྱོབ་མི་ཐུབ།
ལོ་རྒན་པ་རྣམས་གཞོན་དུ་གཏོང་ཐབས་མེད།
སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་ཟས་སེལ་མི་ཐུབ།།
སྐྱེ་རྒས་ན་འཆིའི་སྡུ་བསྔལ་ལས་ཀྱི་སྦྱིན་།
རྒྱུ་ལུས་བདེ་སླད་བཟང་དྲུག་སྨན་གྱི་བཅུད་།
འབྱུང་བཞིའི་འོག་ཏུ་འཚོ་བའི་རྒྱུ་ལུས་འདི་།
ནམ་ཡང་རྟག་པ་མིན་པ་འཇིག་པའི་འོག་།
རླུང་འཁྲིས་བད་ཀན་ནད་ཀྱི་འབྱུང་རྩ་དང་།
ཉོན་མོངས་འདོད་ཆགས་འཁོར་བའི་སྐྱོན་།
ཐམས་བཅས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་སྦྱིན་།
རྒྱུ་འབྲས་རྣམ་བཞག་སྲུང་མཁན་དཀོན་།
ཧཧཧཧཧ