རྔོན་པའི་བུ་ནས་བྲིས།
ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་འཚམས་སྦྱོར།
ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོར་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་སྒོས་འཛིན་སྐྱོང་གི་བོད་དབུས་གཙང་དང་སྟོད།ཁམས་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་གྲུ་བསྐོར་ཅིག་བཅས་ནང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་འདྲ་མིན་ནང་མན་ཆིན་དང་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ།ཨིན་ཇི་སོགས་ནས་བཙན་འཛུལ་ཐེངས་འགའ་བྱས་མིན་མ་ལྟོས་པར་ཕྱི་ལོ་༡༩༤༩ཙམ་བར་དུ་རང་བཙན་གཙང་མའི་ངོ་བོར་དོན་དངོས་སུ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་མེད་ངང་གནས་ཐུབ་ཡོད། འོན་ཀྱང་།དེ་སྔ་བཙན་པོའི་རྒྱལ་དུས་སུ་བོད་ཁོངས་དང་བོད་འབངས་བསྙོན་མེད་ཡིན་པ་དང་ས་སྐྱའི་སྐབས་སུའང་སོག་པོའི་དབང་ཤུགས་འོག་གཅིག་གྱུར་བྱས་མྱོང་གི་ས་ཁུལ།མདོ་སྨད་ལྷོ་བྱང་བརྒྱུད་དང་ཁམས་ཤར་བརྒྱུད་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་པོ་ཅིག།དུས་རབས་༡༨ནང་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྦྱིན་བདག་དང་རྒྱབ་རྟེན་སོག་པོ་ཇིང་གར་གྱི་མཚོ་ཁའི་སྡེ་ཚོ་ཁག་མན་ཇུས་གཏོར་ཕམ་བཏང་བ་ནས།བོད་གཞུང་དང་ཧ་ལམ་ཁ་བྲལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་ཆབ་སྲིད་ལག་རྩེད་བྱེད་གཞི་དང་ཚོ་ཁག་ཕན་ཚུན་ཁ་གཏོར་དབང་བསྒྱུར།སྐབས་ལན་རེར་མི་རིགས་རྩ་མེད་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་པའང་མི་ཉུང་ཚོད་དུ་སྣང་ལ།མདོ་སྨད་དང་ཁམས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱ་ནག་གིས་བཙན་གནོན་སྡུག་སྦྱོང་བཏང་བ་དེ་འདྲ་ཧ་ལམ་བོད་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བྱུང་མ་མྱོང་བ་འདྲ།
གང་ལྟར་༡༩༥༩ལོར་རྒྱ་ནག་གོང་བྲན་ཏང་གིས་བོད་ཡོངས་རྫོགས་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པ་ནས་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀས་གཡོ་འཁྱོམས་སྐྱོ་སྡུག་གི་དུས་བབས་དང་ལོ་ངོ་མང་པོ་བསྐྱལ་ཏེ་ད་ལྟའི་བར་དུ།ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཆོས་རིག་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བོད་དོན་གསོན་གནས་སོགས་ཀྱི་ཆེད།འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བསྟེན་པའི་གྲུབ་འབྲས་སུ་ད་ཆ་བོད་ནང་ཁོ་ནར་བོད་མི་༣༠ནས་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་གིས་བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་དང་།བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྒྱ་ནག་དམག་གི་རྟེན་གཞི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་མཐོང་དཀོན་པའི་ཞི་རྒོལ་གྱི་ལེའུ་གསར་པ་ཅིག་བྱུང་ཡོད།
ལོ་རྒྱུས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དགོས་པ།
རྒྱ་ནག་དམར་པོས་བོད་དབང་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ་མོའོའི་དུས་རབས་མ་རྫོགས་བར་བོད་ཙམ་མིན་པར་རྒྱ་ནག་ཡོངས་རྫོགས་མུན་ནག་གི་དུས་བབས་ཤིག་འོག་ཡོད་པར་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཀུན་ཞལ་མཐུན་པོ་ཡོད།ཡིན་ཡང་ཏིང་ཞོ་ཕིན་གྱིས་རང་འགོ་རང་འཐོན་དང་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་པ་ནས།ཕྱོགས་ཀུན་ཅུང་གུ་ཡངས་དང་འཚོ་བ་ཡར་འཐོན།མི་རིགས་སོ་སོའི་ཆོས་རིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གོང་འཕེལ་ལའང་རང་དབང་ཆེ་ཙམ་ཡོད་ཅིང་།དམིགས་བསལ་ཨུ་རུ་སུ་དམར་པོ་ལ་དཔེ་འགེབས་ཀྱི་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གནས་བབ་ཀྱང་ཕྱོགས་མཐུན་པ་རེ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།
ཁྱད་པར་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲོམ་རྭ་རང་དབང་ཅན་དང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་མུ་མཐུད་སོང་བ་དེས་འཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བཅོམ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་ཡོད་རུང་།ཆོས་དད་སོགས་ཅུང་གུ་ཡངས་དང་འཚོ་ཐབས་ཡར་རྒྱས།བོད་ཕྱི་ནང་འབྲེལ་གཏུགས་སྟབས་བདེར་ཕྱིན་ཏེ་ཕན་ཚུན་གནས་སྟངས་གསལ་རྟོགས་ཡག་པོ་ཡོང་གི་ཡོད།གནས་ཚུལ་འདི་ཚོ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་འཕེལ་ཕྱོགས་ཤིག་ལའང་འབྲེལ་ལམ་དམ་ཟབ་ཡོད་ངེས།
རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་སར་ཨོ་ལིམ་ཕིཀ་རྩེད་འགྲན་འཚོགས་གཏན་འཁེལ་བ་ནས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར།བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཚོགས་སྡེ་འགས་ངོ་རྒོལ་འཆར་གཞི་ཡུན་རིང་བསྒྲིགས་པ་དང་བསྐུལ་སློང་བྱས་པའི་འོག་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༨ལོར་བོད་ནང་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་།རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་དུའང་རྒྱ་རྒོལ་ལས་འགུལ་ཤུགས་ཆེ་བྱུང་བ་དེས་རྒྱ་བོད་མི་རིགས་གཉིས་བར་ཧ་ལམ་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་འགལ་ཚབ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ།རྒྱ་མི་རིགས་དང་རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཕྱི་མི་ཚོས་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བར་ངོ་རྒོལ་དྲག་རྡུང་ཚུན་བྱུང་ཡོད།གནས་ཚུལ་དེ་འདྲར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དེ་སྔ་སོ་སོས་བཏིངས་པའི་སྲིད་ཇུས་ཁག་ནོར་འཁྲུལ་དུ་ངོས་འཛིན་གྱིས་བོད་ནང་དྲག་གནོན་དང་དམ་དྲག་ཁོ་ན་ལག་བསྟར་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད།དགོས་དེ་སྔའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ལྡོག་ཟླ་བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་བརླག་གཏོང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་འབྲོག་པ་འབུམ་ཚོ་མང་པོ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཕབ་པ་དང་།བོད་ཡིག་གི་སྐད་ཡིག་ཙམ་ལས་དེ་སྔའི་ཁྲིད་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་ཡིག་ཁོ་ནར་བསྒྱུར་པ།བོད་མིས་སྒེར་བཙུགས་སློབ་གྲྭ་མང་པོ་སྒོ་བརྒྱབ་པ་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་རྒྱ་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་འོག་བཅུག་པ།བླ་སྤྲུལ་ཁག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་ཆོག་མཆན་དགོས་པ་དང་ཐ་ན་མི་རིགས་རང་སྐྱོང་གི་ཁྲིམས་ཐོག་སྲིད་ཇུས་ཁག་ཚུན་ཕྱིར་འཐེན་འབད་བརྩོན་བྱ་ཀི་ཡོད།
དེ་བས་ངོ་རྒོལ་འདིའི་ཁྲོད་དོན་དངོས་སུ་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་ལ་ཕམ་ཉེས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ལ་བོད་ནང་བོད་མིས་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཆབ་སྲིད་ཁ་གཡང་དེ་ཚོ་ནུས་མེད་དོན་སྟོང་དང་།སོ་སོ་ལག་ཆར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་འདུག་ཅེས་འཁོན་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཀྱང་ཡོང་གི་ཡོད་ནའང་།རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་ཚབ་ཆེན་དང་མི་རིགས་ངོ་བོ་རྩ་མེད་སྲིད་ཇུས་ཁག་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མིར་ཕོག་ཐུག་ཆེན་པོ་བཟོ་ཀི་ཡོད་སྟབས།བོད་ནང་བོད་མི་རྣམས་འུ་ཐུག་གིས་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་དོན་རྐྱེན་ལུ་གུ་བརྒྱུད་དུ་ཡོང་བཞིན་པ་འདི་དང་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨ངོ་རྒོལ་འབྱུང་རྩ་གཉིས་མི་འདྲ།
གནས་ཚུལ་འདི་ཚོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ནས་བསྐྱར་ཞིབ་བྱས་ཏེ་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལམ་ཁ་གཏན་འབེབས་ལམ་སྟོན་བྱེད་རྒྱུ་གནད་འགག་རེད།
བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བོད་དོན།
བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ནང་གནས་ཡོད་པས་བོད་དོན་ཐོག་ངོས་འཛིན་དང་ཆབ་སྲིད་ལྟ་བ་ཐ་དད་འདྲ་མིན་ཡོད་པ་རེད།སྤྱིར་འཛམ་གླིང་དུ་མི་རིགས་ཆུང་ཆུང་གཞན་པས་བཙན་གནོན་འོག་ཚུད་མྱོང་བ་ཚོ་རྡོག་སྒྲིལ་པོ་དང་སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་གི་བློ་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཡོད་ནའང་།བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་པའི་ནང་ཆབ་སྲིད་ལྟ་བ་མི་མཐུན་པས་ཕན་ཚུན་དགྲར་འཛིན་དང་ཡིད་ཆེས་འཆམ་མཐུན་མི་བྱེད་པ།ལས་ཀ་ཆུང་ཚགས་རིགས་ལའང་ཆོལ་ཁ་ཆོས་བརྒྱུད་ཕྱོགས་འཐེན་གྱིས་ཕྲག་དོག་དང་རྒྱབ་བཤད།མ་རུངས་ཁོག་བཅངས་བྱེད་རེས་བྱེད་པ།གཞིས་ཆགས་དང་གསར་འབྱོར་གཉིས་སྐྱེས་འཚར་འཁོར་ཡུག་མི་འདྲ་བར་གཤིས་སྤྱོད་སྐད་ལུགས་དང་བཅས་པ་ཐ་དད་ལ་སོང་།ཕར་ཚུར་ལ་བསམ་ཤེས་ཤ་ཚ་དང་རྒྱུས་ལོན་ཏོག་ཙམ་མེད་པར་ཕྱིའི་རྣམ་འགྱུར་བཅོས་མ་ཙམ་སྟོན་རེས་ཀྱིས་ནང་ལྟར་སྡང་ཟུག་ཆེན་པོ་བྱེད།
ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་མང་པོར་གཞི་རིམ་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་ཆ་ནས་བོད་མི་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀ་ཡོང་གི་ཡོད་ནའང་།ལར་བཙན་བྱོལ་དུ་སྐྱེས་འཚར་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོས་བོད་ཅེས་པ་ཐོས་མྱོང་པ་ཙམ་ལས་རྒྱུས་མངའ་ཧ་ཅང་ཆུང་རྐྱེན།དེ་ལ་ཤ་ཚ་བརྩེ་ཞེན་གང་ཡང་མེད་པར་སོ་སོའི་ལས་ཀ་འགྲིག་ཙམ་གྱིས་ལྷོད་སྡོད་བྱེད་རྒྱུ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་རེད།འོན་ཀྱང་།མཐོ་སློབ་ཁུངས་མ་འཁྱོལ་པ་དང་ལས་མེད་སྐབས་འཚོལ་འདྲ་བོ་རེ་ཟུང་གིས་གློ་བུར་གློ་བུར་གྱི་ལས་འགུལ་རེ་སྤེལ་རྒྱུ་འདུག་མོད།དེའང་མཐར་དེད་ན་སོ་སོའི་ཁེ་གྲགས་ཁོ་ནའི་ཆེད་འཁྲབ་སྟོན་ཙམ་ཡིན་པ་ཉམས་མྱོང་མངོན་སུམ་བྱུང་།
གསར་འབྱོར་བོད་མི་ཚོ་ལའང་བོད་ནས་རྐུན་ཇག་མི་གསོད་དང་བུ་ལོན་སྤྲོད་འཇལ་མ་ཐུབ་པ།སློབ་གྲྭ་ཁུངས་མ་འཁྱོལ་པ་དང་གདན་སར་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་འདོད་མཁན།ཨིན་ཡིག་སྦྱང་འདོད་མཁན་དང་ཆབ་སྲིད་སྐྱབས་བཅོལ་པ་སོགས་རིགས་མང་པོ་ཅིག་ཡོད་པས།དེ་ཙམ་རེ་བ་བརྒྱབ་ས་མེད་ལ།ལྷག་པར་གསར་འབྱོར་ཚོ་རྒྱ་གར་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་གང་ལ་སླེབས་ཀྱང་དེའི་ཡུལ་ལུང་སྐད་ཡིག་དང་བཅས་པར་རྒྱུས་མྱོང་ཞན་པས་ལས་འགུལ་ནུས་ཤུགས་ལྡན་པ་ཅིག་སྤེལ་བར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད།དེ་བཞིན་གཞུང་འབྲེལ་ཡིན་མིན་ཚོགས་པ་མང་པོར་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ཁུངས་འཕེར་ཤེས་མཁན་ཕར་བཞག་སྟེ་ཐ་ན་ས་གནས་ཁག་གི་མིང་ཙམ་ཡག་པོ་ཤེས་རྟོགས་མི་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་ཡོང་གི་ཡོད་པས། བོད་ནང་གི་དངོས་གནས་ལ་ལོག་འགྲེལ་ཡང་མང་པོ་ཡོང་བཞིན་པ་རེད།
མདོ་རྩ་བཙན་བྱོལ་ནང་མི་སྒེར་ཁག་ཕུད་དེ་བོད་དོན་སྒྲུབ་མཁན་བརྒྱུད་ལམ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ནི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཁག་ཡིན།དེ་ལས་མི་ལོ་༥༣གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བོད་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ལྟ་གྲུབ་རང་བཙན་ནས་དབུ་ལམ་དུ་འཕོས་པ་ལས་དེ་སྒྲུབ་ཐབས་ལ་དམིགས་བསལ་འགྱུར་བ་གང་སོང་མེད།དེ་སྔ་ནས་བོད་མིའི་རྩ་དོན་སྒྲུབ་ཐབས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་དགོས་ནུབ་ཕྱོགས་སྟོབས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐབས་འཚོལ་དང་།རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་མོལ།རྒྱལ་ཚོགས་བརྒྱུད་དྲང་བདེན་ཐག་གཅོད་ཅིག་ཡོང་བར་ཟས་བཅད་ངོ་རྒོལ་དང་རྒྱ་གར་ནང་གོམ་བགྲོད།རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་མདུན་སྐད་འབོད་སོགས་བྱེད་བཞིན་པ་རེད།
འོན་ཀྱང་།ད་སྔ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྐབས་རེར་ཞི་ལྷིངས་དགོས་མཁོ་ཁོ་ན་ཙམ་ལ་དམིགས་བོད་རྒྱ་བར་སྐུ་ཚབ་ཐུག་འཕྲད་རེ་བྱེད་རེས་བྱས་ཡོད་པ་མ་གཏོགས།རྒྱལ་ཚོགས་དང་ཡོ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ཁག།ཨ་རི་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགའ་སྡུག་གཡོ་འཁྱོམ་ཁྲོད་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་སོགས་རྒྱུན་ལྡན་གནས་ཚུལ་ཅིག་ཡིན་སྟབས།དེར་ཡ་ལན་བྱེད་མཁན་སུ་མེད་ལ་རང་རེའི་ཚོགས་པ་ཁག་ནས་ཀྱང་ལས་འགུལ་འདི་རིགས་ལོ་འཁོར་ལས་བསྡོམས་ནང་འཁོད་འོས་ཕྱག་ལེན་ཙམ་ལས།བོད་ནང་དོན་དམ་འགྱུར་བ་འགྲོ་རྒྱུ་དང་རྒྱ་ནག་ཨར་ལ་གཏད་རྒྱུའི་རིགས་ལམ་གསར་པའི་ལས་འགུལ་བློས་གཏོང་རིགས་ཡོང་མི་ཐུབ་པར།གཙོ་བོ་གཞུང་གིས་གཞིས་ཆགས་ཁག་འཛིན་སྐྱོང་དང་ནང་ཁུལ་སྲིད་དོན་འཐབ་རྩོད་ལ་མགོ་འཐོམས་ནས་བསྡད་ཡོད་ཅིང་།ཚོགས་སྐྱིད་ཁག་སོ་སོའི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་དང་ཚོགས་པ་བསྲ་བརྟན་བཅས་ལ་ཤུགས་བསྣོན་བྱེད་བསྡད་ཡོད།
དེ་འདྲར་བརྟེན་བཙན་བྱོལ་ནང་གཞུང་སྒེར་སྒྲིག་འཛུགས་གང་ཡིན་ན་དོན་དངོས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་མཁན་ཙམ་ལས།ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འབོད་སྒྲ་ཁག་ནི་ནུས་མེད་དོན་སྟོང་གི་ཁ་གཡང་འདྲ་བོ་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་མངོན་གསལ་དོད་པོ་རེད།
རྒྱལ་སྤྱི་དང་བོད་དོན་གྱི་རེ་བ།
དེང་སང་འཛམ་གླིང་འདིའི་གནས་བབ་གང་ཅི་ཧ་ཅང་ཚོད་དཔག་དཀའ་མོའི་འགྱུར་ལྡོག་དུས་རིམ་ཡ་མཚན་ཅིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་པ་རེད།སྔ་ལོ་ཨ་རབ་ནང་མང་གཙོ་གསར་བརྗེ་མ་ལངས་གོང་དཀྱིལ་ཤར་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཅིག་ཏུ་སྒེར་གཅོད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་གཞུང་དེ་ཙམ་མང་པོ་ཅིག་མང་གཙོ་ལ་འགྱུར་རྒྱུ་དང་།དེ་རྗེས་ཡང་སོ་རི་ཡ་ནང་ད་རུང་ཡང་མི་གསོད་ཁྲག་སྦྱོར་དོན་རྐྱེན་དེ་འདྲ་ཚབ་ཆེན་གྱིས་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་འགྱུར་བ་འགྲོ་མི་ཐུབ་པ་སོགས་ལ་དེ་སྔ་སུས་ཀྱང་ཚོད་དཔག་གནང་ཐུབ་མེད།
དེ་ལས་ཀྱང་ཡ་མཚན་ནི་སྔ་མོ་ཚོད་དཔག་བྱེད་མ་ཐུབ་པ་ཅིག་འདས་ལོ་འགའ་ནས་ཨ་རིའི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཆགས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཏེ་ད་ཆ་མི་རྒྱུ་གཉིས་ཀའི་ནུས་པ་ལས་རིགས་གསར་གཏོད་དང་ནོར་སྲིད་བསྐྱར་གསོའི་ཐོག་གཏོང་དགོས་གྱུར་པ་མ་ཟད།འཛམ་གླིང་དུ་སྲིད་འབྱོར་དམག་ཤུགས་གང་ཆ་ནས་འགྲན་བྲལ་ནུབ་ཕྱོགས་ཡོ་རོབ་གླིང་ལ་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་ཆགས་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་།ཡང་དགོས་རྒྱ་ནག་ལ་བརྟེན་ཏེ་དཔལ་འབྱོར་སླར་གསོ་བྱེད་རེ་བཅིངས་བཞིན་པ་ཡོངས་གྲགས་ལྟ་བུ་ཡིན།
ལོ་མང་སྔོན་ནས་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པའི་སྲིད་དོན་དཔྱད་བརྗོད་མཁན་མང་པོས་བཙན་དབང་སྒེར་གཅོད་ཀྱི་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་དེས་ཡུན་རིང་ཁུངས་འཁྱོལ་མི་ཐུབ་པར།འཐོར་བཞིག་གིས་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་དང་རྒྱ་ནག་ཏུ་བཟང་ཕྱོགས་འགྱུར་པ་ཅིག་གང་མྱུར་ངང་ཡོང་རྒྱུའི་ཆོད་བསྡོམས་གནང་གི་ཡོད་ནའང་།དེང་སང་རྒྱ་ནག་དེ་འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་ཤུགས་ཨང་གཉིས་པ་དང་དམག་དོན་འགྲོ་སོང་གི་ཆ་ནས་ཨང་གཉིས་པ།དམག་མིའི་གྲངས་འབོར་ཆ་ཨང་དང་པོ་དང་དྲ་རྒྱ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཨང་དང་པོ་བཅས་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་པས།རྒྱ་ནག་ནི་འཛམ་གླིང་གི་འགྲོ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྡུག་ཤོས་གྲས་དང་གསར་འགོད་རང་དབང་སྡུག་ཤོས་གྲས་ཤིག་ཡིན་རུང་།དཔལ་འབྱོར་དང་ཚོང་གི་ཁེ་ཕན་ཡལ་དོར་གྱིས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་རྙོག་ཟིང་ལ་ཇུས་འཁྲི་བྱེད་ཐུབ་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཧ་ལམ་ཡོང་གི་མེད་ཅིང་།
དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་དེང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁག་ནང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་ཉེས་ཚབ་ཆེ་བྱུང་སྟེ་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཚུན་ལ་དཀའ་རྙོག་ཆེན་པོ་འཕྲད་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར།ཁོང་ཚོ་དཀའ་ངལ་ལས་གཡོལ་བར་ཚོང་ཤག་ཡག་ཤོས་ཤིག་རྒྱ་ནག་ཆགས་ཡོད་སྟབས།རྒྱ་ནག་ནང་དཀའ་ངལ་རྙོག་ཟིང་རིགས་མི་ཡོང་རྒྱུ་ཁོང་ཚོའི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་གལ་ཆེན་ཅིག་ཆགས་ཡོད།
ཡིན་ནའང་།རྒྱ་ནག་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཏན་ཏན་འགྲོ་རྒྱུ་ནི་དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་དང་དེའི་མངོན་རྟགས་ཀྱང་མང་པོ་འཐོན་བཞིན་པ།ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་སྲིད་བློན་གྱིས་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་སྲིད་བཅོས་བསྒྱུར་གུ་ཡངས་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་མ་ཐུབ་ན་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་འབྲས་འཕྲོ་བརླག་ཏུ་འགྲོ་སྲིད་པ།ལྷག་དོན་རྒྱ་ནག་ནང་ད་དུང་ཡང་དེ་སྔའི་རིག་གསར་སོགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ལྷག་ཡོད་པ་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཚེ་རིག་གསར་བསྐྱར་ལོག་ཡོང་སྲིད་པ་བཅས་ཀྱི་ཉེན་བརྡའི་རྗེས་དེ་མ་ཐག།རྒྱ་དམར་གྱི་ལྟ་བ་རྙིང་པ་མཁྲེགས་འཛིན་བྱེད་མཁན་ཁྲོང་ཆེན་སྤྱི་ཁྱབ་པོ་ཞེ་ལའེ་གནས་དབྱུངས་བཏང་བར་མི་མང་པོའི་ཚོད་དཔག་རྒྱ་ལས་བརྒལ་ཡོད།
འོན་ཀྱང་།རྒྱ་ནག་འགྱུར་བ་སོང་བ་གཅིག་པུས་བོད་རང་དབང་གི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ལ་ཕན་ངེས་གང་ཡང་མི་འདུག་སྙམ།རྒྱ་ནག་མི་ཚོ་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་གང་དུའང་སློབ་གསོ་ཐེབས་ཕྱོགས་དང་དངོས་ཡོད་ཉམས་མྱོང་ཅིག་གིས་ཡིན་ནམ།གང་ལྟར་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་རྨོངས་ཞེན་འགྲན་བྲལ་ཅིག་ཡོད་པར་བརྟེན།འཛམ་གླིང་མི་འབོར་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པ་རྒྱ་རིགས་མང་ཆེ་ཤོས་ནས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཨང་དང་པོ་དང་རང་ཉིད་ཨང་གཉིས་པར་བརྩི་སྲོལ་ཡོད་པ་དེས།རྒྱ་ནག་ནང་གི་དམར་པོའི་ལྟ་གྲུབ་གསོན་གནས་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་ཙམ་ཡོད་པ་ཨ་རིའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་དོན་པ་SUSAN L..SHIRKཡི་དེབ་FRAGILE་SUPERPOWERཟེར་པའི་ནང་བསྡོམས་བསྐྱོན་འདུག་པར་རྒྱུ་མཚན་ཆེན་པོ་འདུག་པས།གལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གང་འཚམས་རང་དབང་དང་མང་གཙོ་ཆེ་ཙམ་དུ་གྱུར་རུང་།དཔལ་འབྱོར་ཆ་ནས་རང་བྱུང་གཏེར་རིགས་མང་པོ་དང་དམག་དོན་ཐད་གནད་འགག་དེ་བས་ཆེ་ལ་མི་གྲངས་ཉུང་བ།ས་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་གྲུབ་བཞི་མ་ས་ཡ་བཞི་ལྷག་ཡོད་པའི་བོད་དང་།རྒྱ་ནག་གི་སྣུམ་དང་སོལ་རླངས་ཐོན་ཁུངས་ཁོ་ནར་གྱུར་པ་ས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཤཱིན་ཅང་གི་ས་ཁུལ་གཉིས་ལས་སླ་མོ་དང་བཟང་སྤྱོད་ཐོག་ནས་གློད་རྒྱུ་མིན་པ་མིའི་ཆོས་ཉིད་རེད།
དགོས་རྒྱ་ནག་ཇི་ཙམ་གུ་ཡངས་རང་དབང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ན་བོད་དང་ཤིན་ཅང་ལྟ་བུའི་གནད་དོན་ཐད་རྒྱལ་སྤྱིས་དོ་སྣང་ཆུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེང་སང་སི་ཕན་གྱི་ཁཱ་ཐོ་ལོ་ནི་ཡ་འདྲ་བོའི་གནས་ཚུལ་གྱིས་དཔག་ཐུབ།
དེ་བས་བོད་མི་ཚོས་ཕོ་ཟད་མོ་ལ་གཏུག་གི་བར་མི་རབ་ནས་མི་རབས་སུ་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་བྱས་ཏེ་རྒྱས་དྲག་གནོན་འོག་འདུག་རྒྱུ་ནི་མིག་ལྡན་གཡང་མཆོངས་རང་རེད་སྙམ།དེ་ལས་ནང་གི་རང་དབང་ཙམ་ལ་མངོན་ཆུང་གིས་སྤྱད་དེ་བསྡད་ན་བོད་མིའི་ངོ་བོ་མི་རབས་མང་པོར་གནས་ཐུབ་ཀི་རེད་ལ།རྒྱ་ནག་ཀྱང་དུས་རྟག་ཏུ་བཙན་རྒྱལ་ཁོ་ནའི་ངོ་བོར་གནས་མི་ཐུབ་པར་ནམ་ཞིག་འཐོར་བཞིག་འགྲོ་རྒྱུ་ལྡོག་མེད་ཆོས་ཉིད་རེད།སྐབས་དེར་བོད་མིའི་ཆོས་རིག་སྐད་ལུགས་དང་བཅས་པ་འབུར་དོད་གནས་ཐུབ་ཡོད་ན།སོ་སོ་ཟུར་དུ་འཐོན་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ངེས་པར་དམ་འཛིན་བྱེད་ངེས་རེད།
བོད་དོན་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་ལེགས་གྲུབ།
ཐོག་མར་བོད་ནང་རང་ལུས་མེར་བསྲེག་གིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་གནས་སྟངས་དེ་ཧ་ཅང་རླབས་ཆེན་དང་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ངོ་མཚར་ཅན་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་གཙང་མ་ཡོད།འོན་ཀྱང་།ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསམ་གཞིག་སྐབས་ལས་འགུལ་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་མཚམས་འཇོག་བྱེད་དགོས་ཀྱི་གདམས་ཀ་འདི་ཕལ་ཆེར་བོད་མི་རིགས་འཆི་གསོན་གྱི་ཐག་གཅོད་ཅིག་རེད་སྙམ།
ལོ་རྒྱུས་ཉམས་མྱོང་ལ་བལྟས་ན་སྐབས་ལན་རེར་མི་རིགས་ཤིག་གསོན་གནས་ཡོང་བར་ཤི་གསོན་གྱི་འཐབ་རྩོད་བྱེད་དགོས་པ་ཡོད་ལ།ཡང་སྐབས་རེར་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལ་བརྟེན་པ་དང་མགོ་འདོགས་བྱེད་དགོས་ཀྱང་ཡོང་གི་ཡོད།འགག་རྩའི་དུས་སྐབས་དེ་འདྲར་འགོ་འདྲེན་ཚོ་མི་མང་དཀྱུས་མ་དང་མི་འདྲ་བ་སེམས་ཚོར་གྱི་གཞན་དབང་དུ་མི་འགྲོ་བར།ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་དང་འཕྲལ་ཕུགས་རྒྱང་གསུམ་མཐོང་བའི་ཐག་གཅོད་ཐུབ་རྒྱུ་ནི་གནད་འགག་རེད་མ་གཏོགས།ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་ཐག་གཅོད་གཅིག་ཁོ་ནས་བོད་མི་རིགས་རྩ་ལྟུང་དུ་འགྲོ་མི་སྲིད་པའང་མིན།
སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨ཡར་སྔོན་བོད་ནང་མངོན་ཆུང་གིས་བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་དར་ཁྱབ་གོང་སྤེལ་ཆེན་པོ་བཏང་ཡོད་ལ།རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཀྱང་དེ་ཉེན་ཁ་ཅིག་ཏུ་མཐོང་བའི་མངོན་རྟགས་དེ་ཙམ་བྱུང་མྱོང་མེད།རེད་དེ་༢༠༠༨ལོའི་ཡར་ལངས་ཞི་རྒོལ་དེ་བྱུང་བ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་ཕར་བཞག།ཐ་ན་བོད་མིའི་གཤིས་སྤྱོད་དང་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ཚུན་ཁ་བྲལ་ཉེན་ཁ་ཅིག་ཏུ་མཐོང་སྟེ་ཐབས་ལམ་གང་དྲག་གིས་འགྱུར་བ་གཏོང་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བསྟེན་བཞིན་པ་རེད།
དེ་བས་ངའི་བསམ་ཚུལ་ལ་ད་ཆ་བོད་མིས་ཇི་ཙམ་ཞི་རྒོལ་ཤུགས་ཆེ་བྱས་ན་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་དེ་ཙམ་དྲག་གནོན་དང་རྒྱ་མི་བོད་དུ་གནས་སྤོས།བོད་མིའི་ངོ་བོ་རྩ་མེད་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་བང་རིམ་སྒྲིག་ཏེ་ཡོང་རྒྱུ་ཉག་གཅིག་རེད།ཉེན་ཁ་དེ་ལས་བོད་མི་ཚོ་སུས་སྐྱོབས་ཐུབ་ཀི་རེད།རྒྱལ་སྤྱིས་སྐྱོབས་མི་ཐུབ་པ་མཐོང་བ་མངོན་གྱུར་དང་རང་རེའི་བཙན་བྱོལ་ནང་ནུས་པ་ཇི་ཙམ་ཡོད་པའང་རང་བློ་རང་ལ་ལྐོག་གྱུར་མིན།
དེ་ལས་དེང་སང་བོད་ནང་མཐོང་ཆོས་སུ་ཡོད་པ་གཞུང་སྒེར་སློབ་གྲྭ་ཁག་མང་པོ་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་དགོན་སྡེ་མང་པོ་བཅས་ནས།བོད་མིའི་རིག་གཞུང་སྐད་ཡིག་དང་བཅས་པ་སྲུང་སྐྱོབས་ཐད་ནུས་པ་ཆེན་པོ་འདོན་བཞིན་ཡོད་ཅིང་།བོད་མི་བྱིངས་ལའང་མི་རིགས་ཀྱི་ཤ་ཞེན་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་འདིར།དེང་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་དུའང་བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་སྤོབས་པ་མུ་མཐུད་གནས་རྒྱུར་མཐུན་རྐྱེན་མང་པོ་ཚང་འདུག་པར་བསམ།
ང་ཚོའི་འཚོ་གནས་ལ་སྤྱི་ཚོགས་དབང་གིས་འགྱུར་བ་ཤུགས་ཆེ་བྱུང་རུང་དུས་རབས་དང་བསྟུན་པའི་བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབས་རྒྱུན་མཐུད་ཐབས་ལམ་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད།དཔེ་ཆུང་ས་ནས་བཞག་ན་བོད་མི་ཀུན་ནས་ཕན་ཚུན་བོད་སྐད་བཤད་རྒྱུ་དང་བོད་མི་ཕན་ཚུན་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུ།བོད་ས་ནས་བོད་ཆས་གྱོན་རྒྱུ་དང་བོད་ཟས་ཟ་རྒྱུ།བོད་ཡིག་ཐོག་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་དུས་དེབ་དང་གསར་ཤོག་འདྲ་མིན་འདོན་རྒྱུ།བོད་མིས་བོད་མི་ལ་ལས་ཀ་སྤྲོད་ཐབས་དང་རོགས་ཕན་མཐུན་འགྱུར་གནང་རྒྱུ་སོགས་མི་རིགས་ཤིག་གི་ངོ་བོ་ཡུན་རིང་གནས་རྒྱུ་དང་རྡོག་སྒྲིལ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་རྩ་ཆེ་གྲས་ཡིན།འོན་ཀྱང་།ང་ཚོས་ད་ལྟ་བར་ཆབ་སྲིད་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ་ཅིག་ལ་མཐོ་བསྙབས་ཁོ་ན་བྱེད་རྒྱུ་ལས་གོང་གི་གཞི་རིམ་ལས་འགུལ་དེ་ཚོར་སྣང་ཆུང་ཆེན་པོ་བཏང་ཡོད་པ་ནི་འཐུས་ཤོར་ཚབ་ཆེན་རེད་སྙམ།ཆུང་ས་ནས་བཟུང་སྟེ་འཐུས་ཤོར་མ་བཏང་བར་རྨང་གཞི་བརྟན་པོར་རྒྱུན་བསྐྱང་ཐུབ་ན།བོད་མིའི་མགོ་ཐོག་ནས་བཞུད་ཟིན་པའི་ཉི་མ་དེ་ཡང་བསྐྱར་འཆར་རྒྱུ་ཡིན་པ་ངེས་གཏན་རེད།
དགོངས་ཚུལ་ཡག་པོ་བསྟན་འདུག ཐུགས་རྗེ།
མི་སྡར་མ་ཞིག་གི་སྐད་ཆ་རེད།
ད་དེ་ཚོའི་འགན་སུ་ལ་ཡོད་ཐུགས་བསམ་ཡག་པོ་བཏང་རོག་གྱིས།་་་