བོད་འགྱུར་ཚན་རིག་གི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་གླེང་བ།

ཀུན་གསལ་ནས
———–
ཚན་རིག་པ་ཁྲེ་ཁོ་ཕ་རིང་དང་ཁོང་གི་གཞུང་ལུགས།
ཚན་རིག་གསར་བརྗེ་མེས་པོ་རུ་འབོད་པའི་ནི་ཁོ་ལའ་སུ་ཁོ་ཕེར་ནིཀས་(Nicolas Copernicus,1473-1543)མཆོག་གིས་གནའ་བོའི་ཚན་རིག་པ་གྲགས་ཆེན་ཕ་ཁྲོ་ལེ་མེས(Ptolemy,90-168ad)་བརྩམས་པའི་བླ་ན་མེད་པའི་བསྟན་བཅོས་(འདིའི་བཤད་སྲོལ་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་བོད་ལ་འགྱུར་ཡོད)ཀྱིས་ ལོ་ངོ་༡༤༠༠རིང་ལ་འཛམ་གླིང་གི་མི་ཕལ་ཆེ་བ་ཡིད་ཆེས་བསྐྲུན་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ བཀོད་པའི་བཤད་སྲོལ་ལས་ལོགས་སུ་བཤད་སྲོལ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱས་ནས་ཚན་རིག་གི་གསར་ བརྗེ་དུས་རབས་མགོ་ཚུགས་མོད། ཡི་ཤུའི་གསུང་རབས་གསར་མའི་བཤད་སྲོལ་དང་མ་མཐུན་པས།ཡེ་ཤུ་བ་ཚོས་ཁོ་ཕར་ནིཀས་ ཡི་གསར་གཏོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་༡༨༣༥ལོའི་བར་ཏུ་བཀག་སྡོམ་བྱས་ཡོད། ཚན་རིག་པ་ཁོང་འདས་ཟིན་ནའང་ཚན་རིག་གི་གསར་བརྗེ་བ་འདས་ཚར་མེད། ཁོ་ཕར་ནི་ཁོཀས་འདས་ པའི་ལོ་གསུམ་གྱི་རྗེས་སུ་སྒྲེན་རྨག(Denmark)ནང་ཚན་རིག་གི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་(TychoBrahe)་༡༥༤༦་ ལོར་སྐུ་འཁྲུངས།ཁོས་ལོ་ན་ཆུང་དུས་ཁྲིམས་ལ་སློབ་སྤྱོང་བྱས་ནའང་།གནམ་རིག་པ་ ཞིག་གིས་༡༥༦༠ལོའི་ཟླ་༨་ཚེས་༢༡་ལ་གཟའ་འཛིན་བརྟག་པ་ལེགས་པར་ཤེས་ཡོད་པ་མཐོང་ ནས་ཁོ་དེ་ལ་ངོ་མཚར་སྐྱེས་པས་སྐར་རྩིས་སྤྱངས། ཁོང་གིས་སྔ་ཕྱི་བྱས་ནས་སྐར་དཔྱད་ཁང་ཁ་ཤས་བཙུགས་པ་དང་དེའི་ནང་གནམ་རིག་པ་ སློབ་མ་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་ཡོད་པར་བཤད།རོ་མན་སྐྱབས་མགོན་མཆོག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་ ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གིས་ཚད་ཐུག་ལེན་པའི་མཁོ་ཆས་བསྒྲིགས་ནས་སྐར་དཔྱད་ཁང་བཙུགས་པ་ དེ་ནི། དེ་དུས་ཡུ་རོབ་ གླིང་གི་སྐར་དཔྱད་ཁང་ཆེ་ཤོས་དང་ངོ་མཚར་ལྡན་ཤོས་ཡིན་པར་མ་ཟད། པ་རིང་ཁོང་ནི་ཡུ་རོབ་ཀྱི་ཆེས་མཐའ་མའི་རིག་པ་ཁོ་ནས་གཟའ་སྐར་བརྟག་དཔྱད་མཁན་ ཡང་ཡིན།ཁོའི་རྗེས་སུ་རྒྱངས་ཤེལ་ལ་རྟེན་ནས་གཟའ་སྐར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་པའི་མགོ་ ཚུགས།ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་ལུགས་ནི་ས་གོ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་དཀྱིལ་དུ་འདོད་པའི་ཕ་ ཁྲོ་ལེ་མེ་ལུགས་དང་འཇིག་རྟེན་འདིའི་གཟའ་སྐར་ཚང་མའི་ལྟེ་བ་ཉི་མ་ཡིན་པར་འདོད་ པའི་ནི་ཁོ་ལའ་སུ་ཁོ་ཕེར་ནིཀས་ཡི་ལུགས་གཉི ས་ཀྱི་དབུས་སུ་གནས་པའི་དབུ་མའི་ལུགས་ཤིག་རེད། དེ་ཡང་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་གཉིས་ས་གོ་ལ་དཀྱིལ་དུ་གནས་ནས་འཁོར་གྱིན་ཡོད་པ་དང་། མིག་དམར་སོགས་གཟའ་ལྔ་དང་སྐར་མ་རྣམས་ཉི་མ་དཀྱིལ་དུ་གནས་ནས་ འཁོར་གྱིན་ཡོད་པར་འདོད།

ཁོང་ གིས་ཉི་ཟླ་གཉིས་ས་གོ་ལ་ལྟེ་བར་གནས་ནས་འཁོར་གྱིན་ཡོད་པར་བཤད་པ་ནི་ཡུལ་གྱི་ རྒྱལ་བོ་དང་ཡི་ཤུ་ཆོས་ལུགས་ལ་བསྟུན་མཁས་བཅོས་པ་ཞིག་རེད་སྙམ།རྒྱུ་མཚན་དེའི་ ཕྱིར་གཞུང་ལུགས་འདི་ཡི་ཤུ་ཆོས་ལུགས་པ་ཚོས་་གཞུང་འབྲེལ་གྱིས་ཡི་ཤུ་ཆོས་སྤེལ་ བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་ལྟ་བུར་བེད་སྤྱོད་གནང་འདུག ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་དཔྱད་སྟོབས་ཀྱི་རིག་པ་འདྲ་བ་ཁོང་གི་སྔོན་དུ་ཡོ་རུབ་གླིང་ལ་བྱུང་མེད་པར་བཤད།

༡༥༧༢་ལོར་ཁྲེ་ཁོང་གིས་ཟླ་བ་དང་ཁད་ཉེ་ས་ནས་འོད་འཚེར་བའི་སྐར་མ་ཞིག་གསར་དུ་རྙེད།དེའི་མིང་ལ་༡༥༧༢་འམ་ཁྲེ་ཁོའི་སྐར་མ་ཟེར།

ཁྲེ་ ཁོ་པ་རིང་གི་ཚེ་སྨད་ཀྱི་དཔྱད་འབྲས་ཕྱི་བསྒྲག་ཐུབ་མེད།ཁོང་མ་འདས་པའི་ལོ་ གཅིག་གི་སྔོན་༡༦༠༠་ལོར་ཁོང་གི་སྐར་དཔྱད་ཁང་དུ་སྐར་དཔྱད་པ་ཇོ་ཧན་ནེས་ཁེ་ཕུ་ ལེརJohannesKepler(1571-1630)བོས་ ཏེ་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་ཁོང་ལ་རོགས་བྱེད་དུ་བཅུགས།༡༦༠༡་ལོར་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གློ་བུར་ དུ་སྐུ་ཚེ་འདས་པ་ལ།ཇོ་ཧན་ནེས་ཁེ་ཕུ་ལེར་གྱིས་བསད་པ་རེད་ཟེར་བ་དང་སྒྲེན་རྨག་ རྒྱལ་པོས་བསད་པ་རེད་ཟེར་བ་སོགས་བཤད་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད།གང་ལྟར་ཡང་ཇོ་ཧན་ནེས་ ཁེ་ཕུ་ལེར་གྱི་གཟའ་མིག་དམར་གྱི་རྒྱུ་ལམ་གྱི་གསར་རྟོགས་དང་།གཟའ་སྐར་འཁོར་ལམ་ གོར་གོར་ཨ་ལོང་འདྲ་བ་མ་ཡིན་པར ་ཟླུམ་པོ་སྒོང་དབྱིབས་འདྲ་བ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་སོགས་ཀྱི་་གསར་གཏོད་ཀྱི་རིག་པ་ ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་རིག་པ་ཡིན་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་ཁོང་གི་མ་རྟོགས་ པའི་ཕྲ་མོའི་རིགས་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ཕྱིས་སུ་རྒྱངས་ཤེལ་སྤྱད་ཀྱང་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱའི་ རིང་ལ་རྟོགས་མ་ཐུབ། དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་དང་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་ལུགས་ཡོ་རུབ་གླིང་ལ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་།

ཚན་རིག་པ་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་ནག་ལ་བསྒྱུར་བ།

༡༦༣༥ལོར་ཡི་ཤུ་ཆོས་སྤེལ་བ་ཇོན་ཨ་ཌམ་སེ་ཤེད་(1591-1666)་དང་ རྒྱའི་རྩིས་བ་འགས་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་ལུགས་འདི་རྒྱ་ནག་པོའི་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ནས་ ཁྲུང་ཀྲིན་རྩིས་ཡིག་ཅེས་ཏྰ་མིང་རྒྱལ་པོ་མཐའ་མ་ཁྲུང་ཀྲིན་གྱི་མིང་བཏགས། རྒྱའི་རྩིས་པ་རྣམས་འདི་ལ་ཧ་ལས་ཡོད་ནའང་དེ་དུས་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་མེད། སྟབས་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་༡༦༤༤ལོར་མཉྫུས་རྒྱ་ནག་ལ་དབང་བསྒྱུར། ཇོན་ཨ་ཌམ་སེ་ཤེད་ཀྱིས་ཁྲུང་ཀྲིན་རྩིས་ཡིག་ཅུང་ཟད་བསྡུས་ཏེ་མིང་ལ་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་ཞེས་བཏགས་ནས་མཉྫུའི་གོང་མ་ལ་ཕུལ། གོང་ མས་སོམ་ཉི་མེད་པར་དང་དུ་བླངས་ནས་༡༦༤༥ལོ་ནས་བཟུང་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་ལྟར་གནམ་ གྱི་དུས་ཚད་མར་བཟུང་སྟེ་ལོ་ཐོ་བསྒྲུབ་ནས་འབངས་སྐྱོང་དགོས་པའི་བཀའ་ཕབ།དེའི་ རྗེས་སུ་་མཉྫུའི་ཡི་གེ་དང་རྒྱ་ཡིག་དང་་སོག་ཡིག་གི་ནང་ཧྭང་ ལི་སྟེ་ལོ་ཐོ་ལོ་རེ་རེ་བཞིན་ཞིང་ཆེན་ཡུལ་གྲུ་སོ་སོར་ཁྱབ་གདལ་བྱས།ལོ་ཉིས་ སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པར་གྲགས་པའི་རྒྱའི་རྩིས་རིག་ལ་འདི་ནས་ བཟུང་ངལ་གསོ་་བྱེད་བཅུགས་པ་རེད།

ཚན་རིག་པ་ཁྲེ་ཁོ་པ་རིང་གི་གཞུང་ལུགས་བོད་ལ་བསྒྱུར་བ།

༡༦༥༡་ ལོར་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ཆེན་མོ་ཤར་ཕྱོགས་འཇམ་དབྱངས་གོང་མའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་བགྲོད་ སྐབས་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དུ་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་མཐོང་ནས་ཡིད་དབང་ཕྲོགས་ཡོད་ན་ཡང་ ཁོང་གི་སྐུ་དུས་སུ་གཞུང་འདི་བོད་ལ་བསྒྱུར་ཐུབ་མེད། ལྔ་ བ་ཆེན་མོའི་སློབ་མ་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་ལ་ཉེ་བ་ཁལ་ཁ་རྗེ་བཙུན་དམ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ དང་པོ་ཤེས་རབ་སྙིང་པོ་སོགས་ལོ་ཙྰ་བ་བརྒྱད་ལྷག་གིས་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་རྒྱ་ འགྱུར་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་༡༧༡༥་ལོར་དཔར་དུ་བཀོད། བོད་ སྐད་དུ་འགྱུར་བ་ལ་བམ་པོ་སུམ་ཅུ་སོ་དགུ་ཡོད་ལ།དེ་དག་ནི་ཉི་མ་མྱུལ་བའི་ངོས་ འཛིན་ལ་གླེགས་བམ་༢དང་།ཟླ་བ་བརྒལ་བའི་ངོས་འཛིན་ལ་བམ་པོ་༤།སྤེན་པའི་ངོས་འཛིན་ ལ་བམ་པོ་༡།ཕུར་བུ་ལ་བམ་པོ་༡མིག་དམར་ལ་བམ་པོ་༡།པ་སངས་ལ་བམ་༡།ལྷག་པ་ལ་བམ་༡། འཕྲེད་པ་ལྔ་ལ་བམ་པ་༡།བསྣོལ་འཛིན་ངོས་འཛིན་ལ་བམ་པོ་༩།བསྣན་པའི་བསྣོལ་འཛིན་ གྱི་ངོས་འཛིན་ཞག་ཞེ་གཉི ས་པ་ནས་རེ་དྲུག་པ་ཕྱེད་ཀྱི་བར་དང་།དེའི་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱི་རི་མོའི་བཤད་པ་བཅས་ ལ་གླེགས་བམ་༡༠།གནམ་དོན་གྱི་ཚད་བཤད་པ་ལ་བམ་༡།སྐར་མ་ཐམས་ཀྱི་རི་མོ་སྙོམས་ཚད་ སྐོར་ཐིག་ཅན་གྱི་བཤད་པ་ལ་བམ་པོ་༡།སྐུད་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ལ་བམ་པོ་༡།མནན་ བརྙས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ལ་བམ་༡།བསྣན་པའི་བཀོད་པ་མཛད་པའི་ངོས་འཛིན་ལ་བམ་༡།གཟའ་ བདུན་ཟིན་བྲིས་ཞིབ་མོ་ལ་བམ་༡།བསྣོལ་བར་འཛ ིན་པའི་ཟིན་བྲིས་ཞིབ་མོ་ལ་བམ་༡།དཀར་ཆག་དང་དཔར་བྱང་ལ་བམ་པོ་༡་བཅས་སོ།

རྒྱ་ཡིག་ནས་སྒྱུར་བ་ཡིན་ཙང་བོད་སྐད་དུ་ཡོངས་གྲགས་ལ་རྒྱ་རྩིས་ཆེན་མོ་ཟེར། བོད་ ལ་འདིའི་འཁྲིད་རྒྱུན་མེད་པས་བོད་པ་ཚོས་ལག་ལེན་ལྟར་ཐུབ་མེད། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྐབས་འདི་དུས་ཡང་བོད་རྒྱའི་བར་དམག་འཁྲུག་ཡང་ཡང་བྱུང་ཡོད་ལ།ལྷག་ པར་དུ་ཆུ་ཡོས་(1723)དམག་ འཁྲུག་བྱུང་བས་ཆིན་དམག་གིས་ཉིན་གཅིག་ལ་དགོན་ལུང་དགོན་པའི་ནང་གྲ་བ་དྲུག་ བརྒྱ་ལྷག་བསད་པ་སོགས་དེ་དུས་བོད་ཀྱི་རིགས་གནས་ཀྱི་ས་ཁུག་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ པའི་བྱང་གི་དགོན་ཆེན་རྣམས་ལ་གོད་ཆག་བཟོས་པ་དང་བོད་རྒྱའི་བར་འགྲོ་འོང་ཆད་པས་ རྩ་བ་ཟུར་གསུམ་རིག་པ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་སྐུད་པ་བརྒྱད་ཀྱི་རིག་པའི་འཁྲིད་ རྒྱུན་བོད་ལ་སྤེལ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ།

ཡིན་ ནའང་དགའ་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་བོད་སྒྱུར་དཔར་དུ་བཏབ་པ་ནས་ ལོ་སུམ་ཅུ་ཙམ་སོང་བ་ན་གནམ་རིག་པ་ཆེན་པོ་མྰ་ཡང་བཟོད་པ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་རྒྱ་ འགྱུར་དང་སོག་འགྱུར་གཉིས་ལ་ལེགས་པར་སྤྱངས་ནས་དུས་འཁོར་ལུགས་ཀྱི་རི་མོ་བྲི་ སུབ་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་དང་བསྟུན་ནས་ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན་བརྟགས་ཚུལ་ཏེ་ཡོངས་གྲགས་སུ་ རྒྱ་རྩིས་སྙིང་བསྡུས་ཞེས་བའི་རྩིས ་༡༧༤༤ལོར་གསར་རྩོམ་བྱས། འདི་ནི་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་གནད་བསྡུ་བྱས་པར་མ་ཟད་གསར་བཏོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡང་ ལྡན་ཡོད།དཔེར་ན།༡་་ཉི་ཟླའི་སྒྲིབ་ཚུལ་ལས་གཟའ་ལྔའི་སྐོར་བྲིས་མེད་ལ།ཟླ་འཛིན་ སྐོར་དེ་ཙམ་བསྡུས་མེད་ནའང་།ཉི་འཛིན་སྐོར་སུམ་ཆ་གཅིག་ལྷག་བསྡུས་ཡོད།

༢་་ ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་ལ་ཐོག་མར་རྩ་དྷྲུ་ལྔ་སྤྱི་ཞག་གིས་སྒྲུབ་ཡོད་ནའང་སྙིང་ བསྡུས་འདིར་དུས་འཁོར་ལུགས་ལྟར་ཟླ་དག་གིས་སྒྲུབ་དགོས་པ་བཟོས་ཡོད།

༣་་རྩི་བྱ་འགའི་བགོ་བྱ་དང་བགོད་བྱེད་ནུབ་གླིང་རྩིས་ལྟར་མ་ཡིན་པར་དུས་འཁོར་ལྟར་བརྩིས་ཡོད།

༤་་ ཉི་མའི་ངེས་པའི་སྤྱི་འགྲོས་སྐབས།ནུབ་གླིང་རྩིས་ལྟར་དུས་ཚོད་གཅིག་སྲང་དུ་ བཤིག་པ་བགོ་བྱ་དང་།དུས་ཚོད་གཅིག་གི་ཉི་མའི་སྤྱི་འགྲོས་སྲང་ཐུབ་ཡིད་༡༤༧་དང་ འབུམ་ཆ་ཟླ་ཐུབ་ཆུ་ཀླུ་༨༤༧༡བགོད་བྱེད་དུ་འཛིན་ཡང་།སྙིང་བསྡུས་འདིར་གཉིས་ཀ་ལ་ ཐིག་ཡིད་༡༤༠ཀྱིས་བསྒྱུར།ཕྱོགས་༡༠་ཡིས་བགོས་ནས་བགོ་བྱ་བུག་ལག་གཟུགས་མིག་ ༢༡༢༩་དང་།མཚོ་རོ་ཀླུ་༨༦༤ལ་མཁའ་རོ་༦༠་ཡ ིས་འཕར་བའི་རི་མོ་བགོད་བྱེད་དུ་འཛིན།

༥་་སྐུད་བརྒྱད་ཀྱི་ཚོད་འཇལ་ཆེན་པོ་སོགས་རེའུ་མིག་གསར་བཟོ་བྱས་ནས་གསར་གཏོད་གནང་ཡོད།

རྩིས་ གཞུང་འདི་བོད་དུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཐུབ་ཡོད།ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་བོད་ལ་བསྒྱུར་བ་དང་ དེའི་རྗེས་རྒྱ་རྩིས་སྙིང་བསྡུས་སམ་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་སྙིང་བསྡུས་ཞེས་པ་གསར་ རྩོམ་མཛད་པ་འདིའི་རྗེས་འབྲངས་བོད་ཡིག་གི་བརྩམས་ཆོས་ཉི་ཤུ་ལ་ཉེ་བ་ལྷག་བྱུང་ ཡོད།ལྷག་པར་ཤར་ཁམས་དང་ཨ་མདོའི་ནང་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་ལུགས་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་ཚེས་ གྲངས་ཉི་མ་རེ་རེ་རྩི་བཞིན་ཡོད ། དབུས་གཙང་དུ་དུས་འཁོར་ལུགས་ལྟར་ཚེས་གྲངས་བརྩིས་པ་དང་ཤར་ཁམས་དང་ཨ་མདོའི་ནང་ ནུབ་གླིང་ལྟར་ཚེས་གྲངས་རྩིས་པས་བོད་ནང་ལ་ལོ་གསར་དང་ཆོ་འཕྲུལ་དུས་ཆེན། ས་ཟླའི་དུས་ཆེན་དང་ལྔ་མཆོད་ཆེན་མོ་སོགས་དུས་ཚེས་ལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཤོར་བ་ རེད།རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་རྒྱལ་རབས་རེ་རེ་དབང་བསྒྱུར་སྐབས་ལོ་མགོ་འམ་ལོ་གསར་ དང་ལོ་རྩིས་གསར་བརྗེ་བྱས་ནས་དབང་བསྒྱུར་སྟབས་བདེ་དང་གཅིག་གྱུར་གྱི་ནུས་པ་ གོང་འཕེལ་ལ་བཏང་་འདུག དེ་ ན་ང་ཚོས་བོད་གཅིག་གྱུར་བྱེད་དགོས་ན་རྩིས་གཅིག་གྱུར་བཟོས་ནས་ལོ་གསར་དང་དུས་ ཆེན་གཞན་རྣམས་གཅིག་གྱུར་བྱེད་བགྱི་ནི་བོད་གཅིག་གྱུར་གྱི་སྔོན་འགྲོ་ལྟ་བུ་ རེད།

གཞན་ ཡང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ལོ་ཐོ་ཚང་མའི་ཐོག་སྤྱི་ལོ་དང་དུས་འཁོར་ལུགས་ནུབ་ གླིང་རྩིས་གསར་གསུམ་གྱི་ཚེས་གྲངས་བཀོད་ཡོད་ན་ཡང་ནུབ་གླིང་རྩིས་གསར་ལ་རྒྱ་ རྩིས་ཡིན་ཤག་ལ་རྩིས་པ་ནི་ནོར་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད།