ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གིས་ད་ལོ་ཞིག་ནས་སྐབས་རྗེས་མའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞི་ཁག་ལ་བགྲོ་གླེང་ཚ་ཚ་འུར་འུར་གནང་གི་འདུག་ཀྱང་། ང་ཚོ་བྱང་ཨ་རི་བ་དག་འཇམ་ཆགས་སེ་བྱེད་པ་དེ་ཅིས་མ་འགྲིགས་པ་རེད། ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གནས་པའི་བོད་མི་ཚོ་ཅུང་ཟད་རྗེས་ལུས་ཐེབས་སོང་བ་ཡིན་རྒྱུ་མ་རེད། མིན་པའི་སྨོན་ལམ། ད་ནི། ས་ཁོངས་སོ་སོ་ནས་ཐོན་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་མི་ཁག་གི་གནས་ཚུལ་དང་ལོ་རྒྱུས་འབྲི་བ། བཅར་འདྲི་དང་བགྲོ་གླེང་སོགས་བྱེད་པའི་དུས་ལ་བབ་མི་འདུག་གམ། ང་ལ་མཚོན་ན། ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལས་གཞན། བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་གཞིར་ཚུད་པའི་མི་གཞན་པ་དེ་དག་གི་སྐོར་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཞིབ་ཚགས་མེད་པས། དེ་དག་གི་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཕྲ་ཤེས་པར་སྒུག་བསྡད་ཡོད་ལ། ངེད་ཚོའི་ས་གནས་ནས་ཡིན་པའི་མཛངས་མ་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལས་ཤེས་འཇོན་ལྷག་པ་ཅན་ཞིག་བྱུང་ན་དེ་འདེམས་ཆོག་ཆོག་ཡིན། དེ་མིན་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་སུ་འདེམས་ཀྱི་ཡིན།
འདིར་དང་པོར། རང་ཉིད་ཀྱིས་འགན་འཁྱེར་ཏེ་གཞན་ལ་མིག་དཔེ་སྟོན་པའི་ཆེད། རང་ཉིད་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཅུང་ཡོད་པའི་མཛངས་མ་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལགས་ཚང་མར་ངོ་སྤྲོད་གནང་གི་ཡིན། གཞན་དང་གཞན་ལ་ཡང་རང་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་མི་ཁག་ངོ་སྤྲོད་གནང་རྒྱུར་རེ་སྐུལ་ཞུ་གི་ཡོད། ང་རང་ཀེ་ན་ཊར་སླེབས་ནས་ལོ་བཅུ་གྲངས་ཤིག་འགྲོ་གི་ཡོད། དང་ཐོག་འདིར་སླེབས་པ་ནས་མོ་ངོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ལ་མོའི་ཤེས་འཇོན་གྱི་ཚད་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད། མོ་ནི། ངས་འདིར་བོད་གཞུང་དམངས་གཉིས་ལ་ཐུགས་ཕན་སོས་གི་རེད་བསམ་པའི་མི་སྣ་ཉུང་ཤས་ཤིག་མཇལ་བྱུང་བ་དེའི་ནང་གི་གཅིག་ཡིན། ད་ལོའི་བཀའ་སྤྱིའི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་འདེམས་མ་གནང་བའི་ཏག་ཏག་ཉིན་གསུམ་གྱི་སྔོན་ལ། མོས་ཁ་པར་ནང་། ང་བྱང་ཨ་རི་སྤྱི་འཐུས་ནང་དྭང་བླངས་འཛུལ་གྱི་ཡིན་ཟེར་བ་གོ་བ་དང་། ངའི་ཁ་ནས་རང་བཞིན་མེད་པར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཟེར་ནས་ཤོར་སོང་། མོས་དྭང་བླངས་བྱས་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། སྔོན་འགྲོའི་འོས་འདེམས་སྐབས། ངས་མོ་འདེམས་པ་ཡིན། མོ་སྤྱི་འཐུས་ལ་ལངས་ཀྱི་ཡིན་ཟེར་བ་དེ་གོ་བ་དང་། འདི་གའི་མི་གཞན་པ་ཚོས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་མོ་འདེམས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ་ཞིག་གོ། ཡིན་ནའང་། ངེད་ཚོའི་ཕྱོགས་འདིར་འོས་འཕེན་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་མཁན་མི་བརྒྱ་སྐོར་ཞིག་ལས་མེད་པས་མོ་འོས་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཐུབ་པར་བསམ་བློ་ཡང་འཁོར་མ་བྱུང་། རྗེས་སུ་བྱང་ཨ་རིའི་སྦྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་ཁོངས་སུ་ཚུད་དེ་འོས་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་ཁ་ཤས་ཐོབ་འདུག ས་གནས་རང་གི་བོད་མི་འོས་འཕེན་པའི་གྲངས་འབོར་ལས་ལྡབ་གསུམ་གྱིས་མང་བ་དེ་ཧ་ལས་པའི་མང་པོ་རེད། ས་ཆ་གཞན་དང་གཞན་དུའང་། བོད་དོན་ལ་འབྲེལ་བ་དང་དོ་སྣང་ཅན་ཚོས་མོའི་སྐོར་ཕལ་ཆེར་ཅུང་ཟད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲ།གཤམ་དུ་མོའི་སྐོར་ལ་གནས་ཚུལ་ཆེས་མདོར་བསྡུས་ཤིག་ཞུ་གི་ཡིན
མོ་ནི་ཀེ་ན་ཊའི་ནང་འཚར་ལོངས་བྱུང་། ད་ལྟའི་བཞུགས་གནས་ཀྱང་ཀེ་ན་ཊ་ལ་ཡིན། སྔ་ཕྱིར་ཨ་རི་དང་ཀེ་ན་ཊ་གཉིས་ཀྱི་ནང་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་གསུམ་འགྲིམས་ཤིང་། ཀེ་ན་ཊ་ནང་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་མེ་གྷལ་ནས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་དང་ཁྲོམ་རའི་ཐོག་བྷི་ཁམ་གྱི་ཕྱག་འཁྱེར་དང་། ཨ་རིའི་ཨིན་ཊི་ཡ་ན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ནས། ཤར་དཀྱིལ་ཡོ་རོབ་ཨེ་ཤི་ཡའི་ཐོག་རབ་འབྱམས་པ། གཞན་གྷེལ་ཧྥི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཐོག་རབ་འབྱམས་པའི་ཕྱག་འཁྱེར་ཡོད། མོ་རང་གིས་དབྱིན་སྐད་དང་ཧྥ་སྐད་ཡག་པོ་ཤེས་པའི་ཐོག དབུས་སྐད་དང་ཨམ་སྐད། ད་རུང་རྒྱ་སྐད་ཀྱང་འགྲོ་འདུག་ཟ་འཐུང་གི་སྐོར་ཡག་ཐག་ཆོད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། གལ་སྲིད། ཁྱེད་རང་འདི་ཁུལ་བཞུགས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན། དབྱིན་ཡིག་དང་ཧྥ་ཡིག་གཉིས་ཀའི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཏུ། མོ་ལ་བོད་དོན་སྐོར་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་རིགས་ཡང་སེ་མཐོང་པ་དང་ཐོས་ཐུབ།
ངས་ངོས་ནས། མོ་རང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འཚར་ཞིང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སློབ་སྦྱོང་ཚད་མཐོན་པོ་གནང་བ། སྐད་རིགས་མང་པོ་ཤེས་པ། ད་བར་བོད་དོན་གྱི་ལས་འགུལ་ཁག་ལ་ཞུགས་མྱོང་བ་བཅས་ཁོ་ནའི་ཆ་ནས་བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་སུ་འདེམས་འདོད་པ་མ་ཡིན་པར། ད་རུང་བོད་ནང་དང་རྒྱ་ནང་དུའང་། བོད་དོན་ལས་གཞི་ཞིག་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་ནས་ཡུན་རིང་ཙམ་བཞུགས་པའིཆ་ནས་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དངོས་ལ་མྱོང་རྒྱུས་ཡོད་པས་ཀྱང་ཡིན། ད་རུང་དེའི་ཐོག་རྒྱ་གར་ལའང་སྔ་ཕྱིར་ཕེབས་གནང་ཡོད་པས་རྒྱ་གར་ནང་གི་བཙན་བྱོལ་བའི་གནས་སྟངས་ལའང་རྒྱུས་གང་འཚམས་ཡོད་པ་རེད། དེར་མ་ཟད། བྱང་ཨ་རིའི་འོས་ཁོངས་སུ་སླེབས་པའི་བུད་མེད་གཅིག་པུ་དེ་ཡིན་པ་མ་ཟད། མོ་རང་མོ་ཧྲེང་མི་རྐྱང་རྟ་རྐྱང་ཡིན་པས་བོད་དོན་གྱི་སྤང་ཐང་ཡངས་པོར་རྟ་ཞོན་ནས་རྒྱུགས་རྐྱང་ཡིན་པས་ཀྱང་ཡིན། ཁ་སང་དེ་རིང་། ངས་མོ་བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་སུ་གདམ་རྒྱུར་ལྷག་ཏུའང་སེམས་ཤུགས་འཕར་གྱི་འདུག་པ་ནི། ད་ལྟ་ནས་བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་ཐོབ་པ་དང་། འོས་ཐོབ་པའི་རྗེས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་། མི་མང་ནང་འབྲེལ་བ་བྱེད་སྟངས། ལྷག་པར་དུ། འདི་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་དང་གཞུང་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡག་ཏུ་གཏོང་སྟངས་སོགས་འཆར་གཞི་བཏིང་གི་འདུག་པ་དང་། འདིའི་ཆེད་དུ། དྲ་གནས་ཤིག་ཀྱང་བཟོས་ཚར་འདུག ད་མཚམས་འཇོག་གི་ཡིན། མང་པོ་བྲིས་ན། བསམ་བཞིན་མི་གཅིག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་བསྟོད་པ་བྱས་བསྡད་ཡོད་པ་འདྲ་བོ་ཡང་འདུག མོའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། སྤྱི་འཐུས་ནང་ལངས་པའི་དགོས་པ་དང་དམིགས་ཡུལ་སོགས་མོའི་དྲ་ཐོག་ལ་ཕེབས། འོ། དེ་ཟིག་མིན་ན་བརྗེད་སོང་། མོའི་ཐོག་ཏུ་ཞན་ཆ་གཅིག་མཐོང་བ་ནི། མོའི་བོད་ཡིག་གི་ཤེས་ཚད་ཡག་པོ་མ་རེད། ཚགས་པར་སོགས་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་པ་ཙམ་རེད། ཡིན་ནའང་། བོད་སྐད་ཡག་པོ་ཤེས་ཀྱི་འདུག ཚོགས་ཐོག་དེ་འདྲར་ཡང་བོད་སྐད་བཤད་ནས་འགྲོ་གི་འདུག ཞན་ཆ་ཟེར་ནའང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འཚར་མཁན་གཞན་པ་ཚོར་བསྡུར་ན། དགོན་པའི་གསེར་ཏོག་ནང་བཞིན་རེད།
ད་ངའི་རེ་སྒུག་ནི། མོ་ལས་ལྷག་པའི་བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་གཞན་ཞིག་སུ་ཞིག་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུར་སྒུག་བསྡད་ཡོད།
མོའི་དྲ་གནས། ངོ་དེབ། གློག་ཡིག་ཁ་བྱང་སོགས་དང་མོའི་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་གཤམ་གྱི་དྲ་བྱང་ཐོག་ཏུ་གཟིགས།
http://www.dickichhoyang.org
མདའ་ཚན་པ་འདི་སྨྱོས་དང་ནི་ཟིག་ག་རིག་གི ཡི་གེ་འདི་འདྲ་ཆེན་པོ་ཞིག་བཟོས་ནས་ཀློག་ས་འགྲོ་གི་མི་འདུག བུ་མོ་གཅིག་གི་སྐོར་བཤད་དུས་ཡི་གེའི་ཚད་གཞི་ལས་བརྒལ་ནས་འདི་འདྲ་ཆེན་པོ་བཟོས་ན་གློག་ཀླད་ནང་བཀང་སོང་ནས་ཀློག་ས་འགྲོ་གི་མི་འདུག
འོ་ད་རུང་བཤད་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད། བུ་མོ་འདི་ལ་འོས་གཞི་སྐབས་སུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པ་ཡིན། འདི་འདེམས་ནས་ཤེས་འཇོན་ཡོད་ལུགས་ཀྱང་བཤད་པ་ཡིན། ངའི་གྲོགས་པོ་ཚང་མས་ངའི་ཁ་ལེན་པ་བཤད་མི་དགོས་ཀ འོན་ཀྱང་སྡུག་ཀ་ཞིག་ལ་འོས་གཞིའི་འོས་ཤོག་ནང་དུ་རེའུ་མིག་བཞི་འབྲི་དགོས་པ་ལས། ད་ལྟའི་ལས་སྣེ་ཟེར་བ་དེ་རེད། མོ་རང་གི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ནང་དུ་ད་ལྟའི་ལས་སྣེ་མི་འདུག རོགས་པ་ཚང་མས་ང་ལ་ཚ་འདྲི་བྱས་ནས་ད་ལྟའི་ལས་སྣེ་ག་རེ་རེད་ཟེར་ནས་དྲིས། ང་ལ་བཤད་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་རེག་པར་ཕལ་ཆེར་ཨ་ནེ་ཡིན་ས་རེད་ལབ་པ་ཡིན། རོགས་པ་ཚོབ་ཧབ་རྒོད་བྱས་རྗེས། ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཚོང་ལས་ཟེར་ནས་འབྲི་དགོས་པ་རེད་ཟེར། ཁ་ཤས་ཀྱིས་སྟོང་པ་འཇོག་དགོས་པ་རེད་ཟེར། རྗེས་མ་དངོས་གཞིའི་སྐབས་སུ་ད་ལྟའི་ལས་སྣེ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་གཅིག་བསྐང་དགོས་ཀི་ཡོད་ན། ངེས་པར་དུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས་པ་རེད། ང་ཚོ་འདི་ནས་རྒྱབ་བསྐྱོར་བྱེད་ངེས།
སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནང་ལ་ངེས་པར་དུ་མཛེས་མ་འདི་འདྲ་དགོས། འདི་འདྲ་ཡོད་ན་བཅོས་ས་བཀུག་ས་མི་འགྲོ་བའི་རྭ་ཀོག་འདྲ་བོ་དེ་ཚོ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་དེད་འགྲོ་གི་རེད། སྔོན་མ་ཡིན་ན་རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མས་ངུ་ཞོར་དང་། འཛུམ་སྟོན་ཞོར་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་སྤུངས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། འོན་ཀྱང་དེང་སང་མོ་རང་ཅུང་ཟད་རྒས་སོང་པས་གཅུམ་མ་ཐུབ་པར་ད་ལོ་སྤྱི་འཐུས་ནང་ལ་རྒྱག་རེས་ག་ཚོད་རྒྱབ་སོང་། འ་ངེས་པར་དུ་མཛེས་མ་འདི་འདྲ་དགོས་པ་རེད། འོ་ངས་ཤེས་འཇོན་གྱི་ཆ་ནས་གང་ཡང་བཤད་མེད། དེ་ནི་མདའ་ཚན་པའི་སྐལ་ལ་བཞག་པ་ཡིན།
བདེ་སྐྱེད་ནི་ཤེས་འཇོན་གཉིས་ལྡན་གྱི་བུད་མེད་ཞིག་རེད། བོད་ནང་ནས་ཡང་ལོ་མང་ལ་ཕྱག་ལས་གནང་བ་རེད། མོ་རང་སྤྱི་འཐུས་ལ་འདེམས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། ལོ་སྔོན་མའི་ནང་ཨ་རི་དང་ཁ་ན་ཊའི་མཐོ་སློབ་ལ་འགྲོ་མཁན་ཚོའི་འཚོགས་འདུ་ལ་ཁོ་མོས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བཞིན་པའི་བརྙན་པར་ཞིག་ཡོ་ཁྲོའུ་བྷུ་youtubeནང་ལ་ཡོད་པ་དེ་རིང་རྙེད་མ་སོང་།
སྔོན་མ་ཞིག་ལ་བདེ་སྐྱིད་ཀྱིས་བོད་ནང་གི་མཐོང་ཐོས་བྲིས་བའི་རྩོམ་་ཞིག་ཤམ་བྷ་ལའི་ཉི་མ་ཟེར་བའི་དུས་དེབ་ཐོག་བཀོལད་ཡོད་པ་དེས་ཡོད་དབང་འགུགས་སོང། མི་ལོ་སུམ་ཅུ་རིང་ལ་རྨི་ལམ་ལ་རྨས་པའི་ཕ་ཡུལ་ལ་བསླེབས་ནས་ཐོག་མར་་་ཐ་རྡུལ་གྱིས་གཡོགས་པའི་ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་མཐོང་ནས་སེམས་སྐྱོ་བ་དང། རྗེས་སུ་མགོ་ལོག་ལ་བསླེབས་ཏེ་་་་མགོ་ལོག་ནི་ཆེས་དག་གཙང་གི་བོད་ཡུལ་ངོ་མ་དེ་རེད་བསམ་སོང་ཞེས་བྲིས་འདུག
ཨ་རོ མི་ལགས།
ངས་ཀྱང་ཤམ་བྷ་ལའི་ཉི་མ་ཟེར་བ་དེའི་སྟེང་རྩོམ་དེ་འདྲ་ཞིག་བཀླགས་མྱོང་། ཕལ་ཆེར་༢༠༠༣་ཡིན་པ་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་དེས་ང་ལ་བག་ཆགས་མི་ཆུང་བ་ཞིག་བཞག་ཡོད།
མོ་རང་རེབ་གོང་ལའང་འགྲོ་མྱོང་ཡོད་པ་འདྲ། སྐབས་དེར་ངས་ཕུ་བོས་ང་ལ་ཁ་ན་ཊའི་ཆོས་སྐྱིད་ཟེར་ནས་གླེང་སོང་། ངས་ནི་ད་བར་དུ་མོ་རང་ཉིག་ཡོ་དོན་གཅོད་ལས་རོགས་བསྟན་འཛིན་བདེ་སྐྱིད་ལ་འཁྲུལ་འདུག
ད་ཡིན་ན། ཆོས་སྐྱིད་སྐད་གྲགས་མ་མོ་རང་ཡིན་འདུག
མོ་རང་གིས་གཏམ་བཤད་དང་གསུང་རྩོམ་དེ་འདྲ་རྙེད་བྱུང་ན་དྲ་ཐོག་ཏུ་འགོད་གི་ཡིན།
འོ དྲ་གྲོགས་ཚོ་དགོངས་དག
ངས་བཀླགས་ཟིན་རྩོམ་ཡིག་དེ་འདི་རེད། ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་རེད་མི་འདུག ཆོས་སྐྱིད་ཚེ་རིང་རེད་འདུག ད་གིན་སྐུ་ཞབས་མིས་གསུངས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དེའང་ཕལ་ཆེར་འདི་མིན་འགྲོ།
Shambhala Sun, November 2002.
My Year in Amdo
By Chökyi Tsering
I had always believed that going to Tibet for the first time would feel like a return home. Before I’d even laid eyes on it, I’d learned to love my parents’ native country. The picture of Tibet I’d formed while growing up in Canada was drawn from a lifetime of listening to my parents’ reminiscences, and from the harrowing images of political turmoil evoked by refugee accounts. Now, after the experience of living in eastern Tibet for a year, I can see the ways my picture of “home” was accurate, and also how the reality of Tibet is much more complicated.
I spent the year as an English teacher at a college in Xining, the dusty capital of Qinghai province in northwest China. Qinghai (with the exception of the eastern area around Xining) was formerly part of Tibet’s Amdo province, and a little over one million Tibetans inhabit Qinghai’s minority Tibetan prefectures of Haibei, Hainan, Huangnan, Golog and Haixi.
Situated in the Huangshi River Valley in eastern Qinghai, Xining is an alpine city 7000 feet above sea level and, for most of the year, it is cloaked in a layer of dust that rises into the air on fierce gusts of wind. Considered the economic, cultural and political center of the province, Xining has six colleges and universities, eight hospitals, some four hundred plants and mines and a few bustling commercial centers where the cuisine reflects the province’s ethnic diversity. Ethnic minorities, mainly consisting of Hui (Muslims) and Tibetans, account for about 15% the city’s one million people.
In the center of the city, a raucous outpouring of sounds, sights and smells vie for one’s attention. Vendors shout cheap prices into megaphones from behind a display of fake Nike and Adidas products. Techno music blasts from imitation Gap stores. An unemployed man kneels with his head bowed in submission, begging for money, as the foot traffic threatens to trample him. Along the street, one can find rows of stalls of roast mutton on spits, yogurt and Qinghai carp.
Despite these signs of “progress,” Xining seems Dickensian. Weary donkeys plod methodically with bowed, nodding heads, oblivious to the trucks of lumber and livestock blaring past. Walking tractors sputter amongst the street traffic, producing a trail of black smoke. Tall smokestacks from coal refineries line the sky, their sooty smoke billowing against that backdrop of barren mountains that surrounds the city.
All of my students at the college in Xining were Chinese, but because of my mother’s words to me before I left Canada—“Hmph! You’re going to help Chinese. To help them develop!”—I taught English to Tibetans on the side at home. The differences I initially observed between me and Tibetans raised in post-Maoist Tibet masked an important similarity: they were Sinocized, I was Westernized—each had acculturated to the societies we grew up in.
In the lives of the young Tibetans of Xining, I saw what my life might have been like had my parents remained in Tibet. While I was raised to believe in an independent Tibet as an irrefutable fact, it was difficult for them to conceive of such a thing. This was perhaps the most unsavory lesson I learned during my time in Xining. The sight of a beggar defecating in public was less jolting than seeing, for the first time, a rosy-cheeked Tibetan youth sporting the khaki uniform of the Chinese government.
I managed to find, though, many like-minded companions among the Tibetan monks I met while visiting monasteries and temples on my time off. Although spies and random inspections by “culture police” have created a definite circumspection and palpable air of vigilance within the more populated monasteries, in confidence many of the monks expressed their loyalty to the Dalai Lama and revealed pictures of the Tibetan leader that were kept hidden behind portraits of Mao. Some of the more brazen monks would hang portraits of the Dalai Lama for all to see. “When we’re ordered to take the pictures down we either refuse or we comply, but then we mount them again,” confided one monk with a mischievous twinkle in his eyes.
Twice, while visiting a monastery, I was whisked into a secluded room where I was barraged with whispered questions about the Dalai Lama and Tibetans in the West. Whether I’d ever met the Dalai Lama was an inevitable question. I had, but I was tempted to lie about it; I couldn’t bear the wistful envy in their eyes.
It was different among the lay Tibetan youths. In Xining, the differences between Tibetan and Chinese young people are dissolving, forming a common generation raised by Western pop culture. Young Tibetan city-dwellers prattle in Mandarin with their peers and sport the latest fashions dictated by MTV. Along with Buddhist prayer beads, pagers and cellular phones frequently accessorize today’s urban Tibetan youth.
In the early stages of my year in Xining, I struggled with random moments of frustration at the flagrant racism of Chinese towards Tibetans. When I was riding on the bus one day, the conductor refused to let a group of Tibetans board, pinching his nose in disgust and declaring, “I don’t want them stinking up the bus.” The occasional sight of Tibetan nomads in their conspicuous clothing, ambling along the congested, bustling streets, would elicit rude stares and whispers among pedestrians. I wanted to scream at them, “You’re the ones who don’t belong!”
My presence in Xining hit a sore spot for some of my Chinese colleagues and students alike. I surmised they had a difficult time accepting an educated Tibetan woman—there are so few of us. “You’re not Tibetan,” one of my students concluded. “You think you are, but you must be Chinese.”
Consequently my credentials were suspect. They couldn’t believe that a woman with yellow skin, who looked just like they did, was as capable of teaching English as a Caucasian. White foreigners are accorded undue social prestige, and, for a local, being seen with a person with white skin raised you up a notch on the éclat scale. But my Asian face was not marketable. I could not be paraded around the campus for my Chinese colleagues to show off.
Throughout it all, my Chinese students constantly reminded me of my Chinese heritage. They “tsk-tsked” me disgustedly when I told them that being in China made me more aware of my Western heritage. “But China is your motherland!” they insisted. At that, I could only smile, aware of the watchful eyes of the ever-present Communist Party member.
At Kumbum monastery, a half hour’s drive from Xining, my frustration swelled into a silent rage. That famous monastery was established by Tsongkhapa, the founder of the Gelugpa sect. A popular tourist site these days, it is frequented by laughing Chinese tourists who don Tibetan “costumes” and pose for photographs. I watched tourists surrounding a group of chanting monks, snapping photos of the “performance.” In the background a young monk sighed as he bent to pick up a discarded Pepsi bottle.
My travels to the Tibetan prefectures farther outside Xining gave me another picture of Tibet, which contrasted sharply with the Sinocized and Westernized life in the city. Before heading out to these places, I was warned that they were “poor and underdeveloped,” and thus unsafe for foreigners. But what I saw were places of natural splendor and simplicity. In Yushu (in what was originally Kham) I bathed in warm springs with healing powers. I climbed mountains and explored meditation caves. I picnicked with friends under tents pitched in fields amid colorful patches of wild flowers. We clutched slippery chunks of boiled mutton in our bare hands and sliced off pieces with heavy knives. Heaping bowls of Tibetan yogurt topped with dollops of sugar made frequent rounds among the feasting picnickers.
The main pastoral area of Qinghai is Yushu, home to the greatest number of yaks in the world. In the evenings, I and my friends would zip through the town of Jeku in a horde of motorcycles. We would bump and twist along narrow roads, their surfaces deeply grooved by hardened tire tracks. Masses of glittering stars that shone from an ebony sky lit our trail. From the distance came a sound I rarely heard in Xining: wild dogs barking and howling. Compared to Xining, where dog meat is an expensive delicacy, the Tibetan regions are canine havens.
In Huangnan (within the original Amdo), I visited a small, dusty village of about eight hundred inhabitants. Only one dirt road connects the village to a nearby town. On each side of the road stands an array of houses made of adobe and bricks. From the outside, these houses are unappealing to the eye but they enclose picturesque courtyards with hardwood paneling. Vast wheat fields stretch out beyond the cluster of homes towards the distant grassy hills in the distance. Further out, I frequently sighted a kaleidoscope of colorful figures on the mountainsides—Tibetans, stooped, painstakingly searching for yatsa kampos, a fungus widely revered for its medicinal properties.
During one of my visits to the village I witnessed local politics in action. The men of the village had previously gathered to discuss the problem of Tibetans sneaking in to pick yatsa kampos. That day the village men met with the interlopers. It was a solemn occasion. The men sat cross-legged, forming two tiers by the roadside, and eyed each other stonily. I was gently pulled away by a friend when I ventured closer to investigate. Although the dispute was peacefully reconciled, the men carried concealed knives and guns under their clothes should the other side prove uncooperative. Violent confrontations are not uncommon even in this pacific community, where in the prevailing lawlessness, social order rests on communal rituals of diplomacy.
I also took part in a mani pilgrimage, a biannual event in which the villagers assemble at the local temple to distribute pajas (Buddhist scriptures). In this case, the pajas were sandwiched between wooden planks, adding significant weight to them. Carrying the heavy pajas on our backs, we trekked for about four hours, skirting the borders of the village and stopping occasionally at chortens (stupas) to pray for good crops and the prosperity of the village.
The path we followed was craggy and barely discernible. At one point it narrowed dangerously as it bordered the edge of a steep cliff. For what seemed like an eternity, I shakily placed one Nike-clad foot in front of the other, trying not to look down into the rocky abyss on my left. Meanwhile, little girls carrying twice my load giggled and sang as they glided past me in their ragged slippers. So I persisted, wheezing and tripping up and down the steep hills. I remember giving thanks for Blue Cross.
In spite of concerns for my own safety, I was able to appreciate the prettiness of our group. The villagers wore colorful sashes and head scarves, forming a bright rainbow undulating through the verdant hills. As they walked, they sang “Om Mani Padme Hum.” Their high-pitched voices carried far over the hilltops, sending out a melodious prayer. A light drizzle exhumed a sweet odor from the muddy earth beneath our feet and cast a soft mist upon our faces. At that moment I felt proud to be Tibetan.
In a semi-nomad family’s home in Haibei prefecture, I sat on hard floors, crunching into pieces of rock-like Amdo bread that we passed around. I frolicked with the children, delighting in their raspy, incoherent chatter. Their wind-burned cheeks looked as if ruby-colored lipstick had been smeared recklessly over them. As I waved goodbye at the end of my visit, I tried not to imagine the future that awaited them.
But even in this stark, stunning landscape, signs of modernization were everywhere. Even in the more remote regions, telephones poles stand amid nomadic grasslands. Bumpy roads slice their natural tranquillity, carrying honking trucks that muscle their way through throngs of sheep and yaks. Nomadic grasslands, once expansive, dwindle as they are divided by barbed-wire fences, the result of new laws on land and livestock ownership. With no voice or representation in China’s modernization efforts, Tibetan nomads can only watch from the sidelines as their livelihood is steadily undermined by Chinese notions of the good life.
Back in Xining, I was disturbed by the malaise and indifference of the young Tibetans at my college, so different from the ambient cheerfulness of the country-dwellers. This was a symptom of the broader system in which they lived, one that predetermines a Tibetan’s chances in life based on his surname, therefore reinforcing Chinese cultural supremacy. Unable to see the bigger picture, many Tibetans direct their frustration and anger toward a more immediate target—their ethnic identity.
Chinese and Tibetan students are almost completely segregated, academically and socially. In class, Tibetan students often nap, sometimes snoring while their jaded teachers drone on. When examination times arrive, Tibetan students buy answers from their teachers. Their lives on campus are relatively undemanding and filled with leisure. Their Chinese counterparts, on the other hand, often complain about their regimented schedules. But such regimentation shows that the system cares about them, while it has all but given up on Tibetans. They are set up to fail even before they enroll. When I asked a Tibetan student once what he wanted to do with his life, his cocky response was, “I want to fly.”
Tibetan students are rambunctious, love to drink, and some often bully the Chinese students and security guards. One night, their rowdy ways led to a tragic death. A friend of mine, Tashi, died in a motorcycle accident while under the influence. I remember him mainly for his gentleness and his beautiful singing voice. The facts surrounding his death were twisted soon after the accident, and the prevailing gossip on campus was that Tashi committed suicide. The lovely person I had seen was instantly branded as psychologically unfit. This lie befits the predominant conception of Tibetan youth as degenerate social rejects with no future.
In exile, the dire chronicles of violence and religious persecution from Tibet over the years have captured the attention and sympathy of the world. Yet they have overshadowed the important reality lived daily by Tibetans like Tashi, who, in many ways, didn’t fit the image I’d formed early on of Tibetans in Tibet: He had never been in prison. He’d never raised—or even seen—a Tibetan flag. He had Chinese friends and spoke fluent Chinese. But he was courageous merely because he was proud of his ethnic membership. He called me his teacher but he had taught me something greater: freedom for Tibet not only means reclaiming a homeland—it also means healing its wounded spirit.
Chökyi Tsering recently completed her MA in sociology, specializing in ethnic relations. She lives near Montreal, where she works as an English language instructor.
བདེ་སྐྱིད་ཆོས་དབྱངས་སྤྱི་འཐུས་ལ་ཕེབས་པར་དགའ་བསུ་ཞུ། བདེ་སྐྱིད་ངོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཀྱང་ཡག་པོ་ཡོད། ཁོང་ཐོག་མ་བོད་ཀྱི་གློག་བརྙན་ཞིག་བཟོས་ཡོད། དེ་༡༩༨༧ཙམ་ལ་བསྟན་སོང་། གློག་བརྙན་དེ་ཁོ་མོ་དང་ཐུབ་བསྟན་བསམ་གྲུབ་མཉམ་དུ་བཟོས་ཡོད། དེ་ནས་༡༩༩༠ནང་ལ་ཨ་རིར་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཐོག་མ་ཡོང་དུས། ཁོ་མོས་བྱ་བ་སྒྲུབ་མཁན་གཙོ་བོ་གཅིག་རེད་ལ་ལས་ཀ་མང་པོ་བསྒྲུབས་ཡོད།
དེ་ནས་ཁོ་མོ་ཨ་རིའི་ཀུན་ཕན་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ་ཟེར་བ་དེར་ཞུགས་ནས། དངོས་སུ་བོད་ནང་ལ་ཕེབས་ནས་ལོ་ངོ་ལྔ་ཙམ་རིང་ཨ་མདོ་ཁུལ་ལ་སློབ་གསོ་དང་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་ཀ་མང་པོ་བསྒྲུབས་ཡོད། ཕྱིས་སུ། ཁ་ན་ཊར་ལོགས་ནས་བོད་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབས་ཡོད།
ལས་ཀའི་ཉམས་མྱོང་འདི་འདྲ་རེད།
ད་ལྟ་ཁོ་མོས་སླར་ཡང་སྤྱི་འཐུས་ལ་བཞུགས་ནས་བོད་མིའི་སྤྱི་དོན་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པ་གོ་སྐབས་སེམས་ནང་དགའ་སྤྲོ་ཞིག་སྐྱེས་ནས་ཁོང་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
ང་རང་མི་ཚེའི་ནང་བྱ་བ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཉམས་མྱོང་ཐོབ་སོང་ཡང་། ཁོང་གི་མག་པ་བྱེད་ཐུབ་མ་སོང་བ་དེ་ཐབས་སྡུག་ཤོས་ཤིག་རེད། རེ་བར་བོད་པའི་ཕོ་གསར་བསོད་ནམས་ཅན་ཞིག་ལ་གོ་སྐལ་དེ་འཐོབ་པར་ཤོག ཁོ་མོ་ད་དུང་ཆང་ས་བརྒྱབ་མེད།
ཆོས་སྐྱིད་དང་མོ་གཉིས་ལོགས་ཀ་རེད། ཆོས་སྐྱིད་ཀྱིས་ཟི་ལིང་དུ་དགེ་རྒན་གནང་བ་རེད། མོས་ལོ་དུ་མ་ཞིག་གི་རིང་ལ་ཕྱག་ལས་གནང་ཞོར་དུ། རྒྱ་སྐད་དང་བོད་སྐད་སློབ་སྦྱོང་གནང་རེད། མེ་གྷལ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཕྱག་འཁྱེར་དེའང་། བོད་ནང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ནང་གི། བོད་ཡིག་གི་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་ཐོག་གནང་རེད།
ཨ་རོ་ཨ་ཁུ་མདའ་ཚན་པ།
པར་ཡག་པོ སྙིང་རྗེ་མོ ཞིམ་མདོག་ཁ་བོ་ཞིག་འཇོག་རོགས།
ཡ་ཡ། ད་ངའི་རྒན་རྒོན་གཉིས་གི་ཤོག་ལེབ་རེ་བོ་ཞི་མོ་དེ་ཡིན། རིགས་བཟང་མ་ང་མི་ལོ་ལོན་གྱི་རེ་བ་ཆེ་ས་ནས་རྒྱག་གི་ཡོད་། ཞི་མོ་འདི་སྔོན་ཆད་ཞིག་ལ་ཁ་ནེ་དྲའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་པེ་ཅིང་ལ་བུ་མེད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩོད་དུ་སོང་བ་རེད་། ཟེར་བ་ཞིག་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་རེད་དམ།
ཤམ་བྷ་ལའི་ཉི་མའི་ཐོག་རྩོམ་འབྲི་མཁན་དེ་ཆོས་སྐྱིད་ཚེ་རིང་རེད། མོ་སྔོན་མོན་ཁྲེ་རེལ་ནས་རེད། ད་ལྟ་ཁྲོ་རོན་ཁྲོ་ལ་ཡོད་པ་རེད།
པེ་ཅིང་ལ་ཚོགས་འདུར་འགྲོ་མཁན་དེ་བསྟན་འཛིན་སྦྱིན་པ་རེད། མོ་ཡང་མོན་ཁྲེ་རེལ་ནས་རེད།
ད་ཐེངས་བྱང་ཨ་རིའ་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་ཁོངས་ཞུགས་མཁན་བདེ་སྐྱིད་འཚོ་མོའམ་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱང་མོན་ཁྲེ་རེལ་ནས་རེད། དེ་གསུམ་གཅིག་པ་མ་རེད།
འབུམ་དྲུག་ལགས། པར་སྙིང་རྗེ་པོ་ཞིམ་མདོག་ཁ་པོ་ཞིག་བཞག་ན་འགྲིགས་ཀྱི་རེད་དེ། ཁྱེད་ཚོ་མི་འདོད་ཆེན་ཞིམ་མེ་འདྲ་བ་ཚོས། ངེད་ཚོའི་བུ་མོ་གཅིག་པོ་ཟ་འགྲོ་གི་མ་རེད་དམ།
ཁོང་བྱང་ཨ་རིར་སྐྱེས་ཀྱང་དུས་ཚོད་རིང་པོ་ཞིག་རྒྱ་ནག་ཏུ་བསྡ་ད་པ་རེད་་ བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡག་པོ་མཁྱེན་གྱི་མེད་པ་དང་ཆབ་སྲིད་ཐོག་དོགས་གནད་ཆེན་པོ་འདུག་ ཁོང་བོད་ནང་གི་སྐུ་ཚབ་ཞིག་ལས་བྱང་ཨ་རིའི་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་ཡག་པོ་ཞིག་ཨེ་ཡོང་་ བཅའ་ཁྲིམས་གཞི་ནས་བལྟ་དགོས་པ་རེད་་
ནོར་བུ་ཚེ་རིང་ཞུ་བ་དེ་ཡག་པོ་འདུག་ བཀྲིས་རྣམ་རྒྱལ་ནས་དངས་བླངས་དོན་པ་རེད་་བལྟ་ཆོག་གི་རེད་
ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལགས་སྤྱི་འཐུས་འོས་མིར་ངོ་སྤྲོད་གནང་བར་ལེགས་ཏེ་ ངོ་སྤྲོད་པ་ལགས་ནས་ཁོང་ལ་ མོ་་མོ་་མོ་་མོ་་མོ་་མོ་་མོ་་ ཁོ་ནའི་བསུ་བ་མ་ཡིན་པར་བརྩི་མཐོང་ཅུང་ཆེ་བའི་འབོད་ཚིག་ ཁོ་མོ་འམ་ ཁོང་ ལྟ་བུའི་འབོད་ཚིག་ནས་འབོད་ན་འགྲིགས་ཞི་མེད་དམ་ དེ་མིན་ ‘མཛངས་མ་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལགས་ཚང་མར་ངོ་སྤྲོད་གནང་གི་ཡིན་’ ཞེས་རང་གི་རང་ལ་ཞེ་ས་བྱས་ དོན་གྱི་བདག་པོར་ མོ་་མོ་་མོ་ཞེས་མཐོས་དུས་ཁྱད་གསོས་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་མི་བདེ་བ་ཞིག་བཟོ་ཞི་བདའ་།
ད་ལྟ་སེམས་ཤུགས་མེ་ལྟར་འབར་བཞིན་པའི་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལགས་སྤྱི་འཐུས་འོས་ཐོབ་ཀྱང་ལོ་ཤས་རྗེས་རྡ་སའི་སྤྱི་འཐུས་དེ་ཚོས་བྱེད་སྟངས་མཐོང་དུས་ཞེན་པ་ཏིང་ནས་མི་ལོག་པ་དང་ སེམས་ཤུགས་ཡེ་ནས་མི་ཆགས་ལེའི་རེ་བ་ཡོད་།
ད་ལྟའི་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་བསྟན་ཆོས་ཁོང་ཡང་ དང་ཐོག་སེམས་ཤུགས་ཆེན་པོ་དཔེ་མེད་ཡོད་ལེ་དང་ ཁོང་ལ་མང་པོས་རེ་བ་དང་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་ལེ་ དེ་ནས་ཡ་ཚན་ཞིག་ལ་ཉེ་དུས་ལོ་ཤས་ནས་ཁོང་ལ་གང་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་བོད་དོན་དང་ གཞུང་འབྲེལ་གསལ་བསྒྲགས་ གཏམ་བཤད་སོགས་གོ་རྒྱུ་མེད་པ་ཁ་ཁུ་སིམ་མེར་བུད་སོང་ལེ་སོགས་གོ་མྱོང་ཡོད་། ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ལགས་ལྟ་བུ་བོར་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ལྷག་བསམ་དང་ཤེས་ལྗོན་གཉིས་ཀྱི་འདབ་མའི་རྒྱན་ཏེ་ཡོད་ན་སྤྱི་འཐུས་ལས་ལྷག་ནུས་ཤུགས་ཆེ་པའི་བོད་དོན་ཐབས་རྩོད་ཀྱི་ལས་མགུལ་གསར་གཏོད་གཞན་ཐོག་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཐུབ་ལེ་རེད་།
མོ་རང་མོ་ཧྲེང་མི་རྐྱང་རྟ་རྐྱང་ཡིན་པས་བོད་དོན་གྱི་སྤང་ཐང་ཡངས་པོར་རྟ་ཞོན་ནས་དམག་སྒར་ཨང་༢༢ ནས་དམག་དཔོན་མགོ་དམར་འོད་རྒྱགས་ལེ་ཞིག་འཁྲིད་རྒྱུ་ཡིན་ལེ་འདྲ་ཡ་།
ཨ་ཚི་ད་ ཁྱེད་བྱ་བ་ལམ་འགྲོ་ཡོང་ལེའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་།
ཡ་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་བྱང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་བྱས་ན་ཆོག་གི། ཡིན་ནའི་མཛངས་མ་ཡིན་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་དྲངས་ནས། ལྷག་བསམ་དང་ཤེས་འཇོན་ཡག་ཟེར་ན་ཨེ་ཆོག
ཕལ་ཆེར་ངོ་སྤྲོད་པ་དེ་མཛེས་མ་ལ་དོ་སྣང་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ། བྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་ལྡན་དེ། ད་ལོ་ནས་བུད་སོང་བ་ཨེ་རེད། ཕལ་ཆེར་གྲོས་ཚོགས་ནང་བཟོ་བཅོས་གྲོས་འཆར་མང་པོ་སྟོན་ཡང་། གྲོས་འཆར་གཅིག་ཀྱང་མ་སོང་ཙང་ཉོབ་པ་མིན་ནམ། ཏག་ཏག་རེད། རྙོག་གཏམ་རྐྱང་ཤོད་མཁན་ཞིག་མེད་ན་ལམ་སྟོང་པ་དེར། འཇོན་པ་ཞིག་སླེབས་པ་ཤོག
ང་རང་ལ་རྟག་དུ་བོད་མི་མང་གི་ལས་བྱེད་ཅིག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ཟེར་ནས་འོང་དུས། ཐོག་མ་དེར་བསམ་བློ་འདི་འདྲ་ཞིག་འཁོར་ནས་འོང་གི་ཡོད། མི་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཡག་པོ་ཞིག་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་དམ། རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་རང་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་ཀྱི་སྣེ་མོ་བྱེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་དང་བོ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། སྐབས་འདི་ལ་ཡང་ངས་ཁོ་མོས་བོད་ཡིག་དང་བོད་སྐད་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་དམ་ཟེར་ནས་འདྲི་འདོད་བྱུང་། དེ་མིན་གྱི་ཆ་རྐྱེན་གཞན་དག་ནི་སྤུན་ཟླ་ཁྱེད་ཀྱི་གླེང་ཚར་འདུག་པ་དེར་རྗེས་སུ་ཡི་རུང་ཞུ།
གྲོགས་པོ་རྣམ་པ་ཚོ།ང་འཐོམས་སོང་།ཨ་རིའི་སྤྱི་འཐུས་འོས་མི་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ཟེར་བ་དེ་དང་བདེ་སྐྱིད་ཚེ་རིང་ཟེར་བ་གཅིག་པ་རེད་དམ་མ་རེད།འཐོམས་སོང་།མི་རེ་རེས་ངོ་སྤྲོད་རེ་བྱེད་ཡོང་གི་འདུག
བདེ་སྐྱིད་ཚེ་རིང་གི་རྩོམ་My year in amdoདེ་ངས་པར་ལོག་བརྒྱབས་ནས་ཉལ་ཡོད་ལ་རིམ་པས་བཀློག་རྒྱུ་ཡིན།
ཆོས་སྐྱིད་ཚེ་རིང་ལགསབྱང་ཨ་རིའི་སྤྱི་མཐུས་ལ་འོས་པོ་འདུག་ ད་དུང་བེུད་ཤེས་མཇོན་གཉིས་ལྡན་
་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་སྤྱི་མཐུས་གནང་གི་རེད་བསམ་པ་ བདེ་ཆེན་ཚེ་རིང་ལགས་ཀྱང་ཡོ་རེད་
ཁོང་ས་གནས་ ༼ སན་ཕརན་སི་ཁོ་ ༽ བོད་མིའི་ཚོགས་གཙོ་གནང་བཞིན་པའི་ཁར་་ ལས་འགུལ་མང་པོའི་ནང་ཞུགས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཡང་ཡོད་པ་ ལྷག་པར་དུ་བོད་ལའང་ཕེབས་མྱོང་ བ་ཞིག་རེད་་ སློབ་སྦྱོང་ནི་ཨ་རིའི་ནང་མཐར་སོན་པ་ཞིག་རེད་ དེ་ང་རང་གི་བསམ་ཚུལ་རྩམ་ཡིན
དགོངས་དག་བདེ་སྐྱིད་ཚེ་རིང་རེད་མི་འདུག ཆོས་སྐྱིད་ཚེ་རིང་རེད་འདུག་ལགས།
འོ་ཡ། ད་ཡག་པོ་ར་འཕྲོད་སོང་བུ་མོ་དེ་གསུམ། གོང་ན་བུ་མོ་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་བྱས་ནས་དཔར་སྙིང་རྗེ་བོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་མིང་ལ་བདེ་སྐྱིད་མཚོ་མོ་ཟེར་གི་ཡོད་པ་འདྲ། མོ་རང་གི་ཨ་ཕའི་མཚན་ལ་ཆོས་དབྱངས་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་འདྲ་འདུག དེའི་སྟབས་ཀྱིས་མི་ཚོས་མོ་རང་ལ་ཆོས་དབྱངས་བདེ་སྐྱིད་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་འདྲ་འདུག བྱང་ཨ་རིའི་དྭངས་བླངས་སྤྱི་འཐུས་དེ་མོ་རང་ཡིན་པ་འདྲ་འདུག
གཞན་གོང་དུ་དབྱིན་ཡིག་གི་རྩོམ་ཡིག་ཞིག་དྲངས་ཡོང་ནས་དེའི་རྩོམ་པ་པོ་ཟེར་བ་དེ་ནི་བདེ་སྐྱིད་མཚོ་མོ་ཡིན་པ་འདྲ་འདུག དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་སྐད་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ས་རེད།
ད་གང་ལྟར་མདའ་ཚན་པས་དཔར་སྙིང་རྗེ་བོ་བཀོད་ན་ང་ཚོས་ཟ་འགྲོ་གི་རེད་ཟེར་མོད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་ཡང་བསྐྱར་ཁོ་ལ་ཞུ་བ་བྱས་ནས་མོ་རང་གི་དཔར་དང་། ད་དུང་མོ་རང་སྤྱི་འཐུས་དངོས་གཞི་སྐབས་སུ་འོས་བླུགས་སྐབས། མཁོ་བའི་རེའུ་མིག་དག་བསྐངས་རྒྱུ་རྣམས་ཆ་ཚང་བྲིས་ན་ཡག་པོ་འདུག དེ་མིན་མིང་གཅིག་བུ་དེ་བྲིས་ན། ས་གནས་འོས་བསྡུ་འགན་འཛིན་ཚོས་གཤེ་གཤེ་ཡང་གཏོང་གི་འདུག་ཡ།
འོ་ཅིག་བརྗེད་འདུག གསར་བུ་སྟག་རྒོད་འདྲ་བོ་ཞིག་ཡོད་ན་་་་་་་་་་་
དེ་ནས་འོད་སྲུང་གིས་པུད་མོ་གཡས་པ་ས་ལ་བཙུགས་ནས་གསོལ་བ། “ཀྱེ། མགོན་པོ། ཅི་སྟེ་བདག་འོད་སྲུང་སྤྱི་འཐུས་ལ་སླེབས་ན། ཁོ་བོས། རྒྱུ་ཆེན་གྱི་བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་དང་སྦྱིན་བདག་སྦིལ་སྒེར་ཏི་བཅས་དང་དེ་དག་གི་འཁོར་ཕུན་གསུམ་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་བསྐྱབས་འཇུག་ཕུལ་ནས། དབུལ་པོ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ། རྒྱུ་ཆེན་རྣམས་ལ་བསྟོད་པ། བླ་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཚོགས། དཔོན་པོ་རྣམས་ལ་ལེགས་སྐྱེས། གྲྭ་གསར་རྣམས་ལ་མོ་གསར། བཙུན་མ་རྣམས་ལ་གློག་མཚན། བུད་མེད་རྣམས་ལ་དགའ་གྲོགས། སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་མཛེས་མ། ད་དུང་། བོད་མི་ཀུན་ལ་རང་བཙན་དང་རང་སྐྱོང་དང་། དབུ་མ་དང་ཟུར་མ་བཅས་ཕུན་གསུམ་ཚོགས་པ་སྦྱིན་ནོ། ད་དུང་བདག་ལ་སྤྱི་འཐུས་དེ་འཐོབ་ན། འོད་སྲུང་ངས། བསྟན་པའི་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བགྱིད་དོ། ད་དུང་འོད་སྲུང་བདག་ལ་སྤྱི་འཐུས་དེ་འཐོབ་ན། བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་ལ་ཨ་རིའི་ཐོངས་མཆན་ལེན་དོ། བོད་ལ་བཞུགས་པའི་བོད་མི་ཚང་མར་རང་བཙན་གཙང་མ་སྦྱིན་ནོ། དགྲའི་འཇིགས་པ་མཐའ་དག་ལས་བསྒྲལ་ཏོ། འོད་སྲུང་བདག་ལ་སྤྱི་འཐུས་འདི་འཐོབ་ན། བློ་བཟང་སེང་གེ་བཀའ་བློན་ལ་བསྐོ་བར་བྱའོ། བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་བཀའ་བློ་གཞོན་པ་ལ་བསྐོའོ། རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ་ཕྱི་སྲིད་བློན་པོར་བསྐོའོ། སྤྱི་འཐུས་སྤེན་པ་ནང་སྲིད་བཀའ་བློན་ལ་བསྐོའོ།
ད་དུང་གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཁ་བརྡའི་དགེ་སྐོས་ལ་བསྐོ་འོ། དགྱེར་པའི་རྡོ་རྗེ་ཆོས་དོན་བཀའ་བློན་ལ་བསྐོའོ།
མོའི་ཕྱག་ལས་འདི་རེད། མོན་ཁྲེ་རེལ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་དང་འབྲེལ་བའི་སྨན་ཁང་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞིའི་ནང་ས་གནས་མི་མང་བར་གྱི་འབྲེལ་མཐུད་པ་རེད། ད་ངས་འགྲེལ་བཤད་ཡག་པོ་ཞིག་ཀྱང་རྒྱག་ཤེས་ཀྱི་མི་འདུག མི་སེམས་བཟང་ཞིག་ནས་སྐུ་ཤོག་འདི་ཚོར་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་གནང་ད།
མོའི་དྲ་རྒྱའི་ཁ་བྱང་གོང་དུ་ཡོད་པ་དེའི་ནང་ཕྱིན་དང་། བོད་དབྱིན་གཉིས་ཆ་འདུག ཐུབ་བསྟན་བསམ་འགྲུབ་དང་མོ་གཉིས་ཀྱིས་བཟོས་པའི་གློག་བརྙན་དེའི་ནང་ཡང་མོ་འདུག
the Community Liaison Officer for the construction project of the University of Montreal-affiliated mega-hospital
ཨ་རོ་མདའ་ཚན་པ་མདའ་འཐེན་སྟངས་མི་ཤེས་ཁོ་ཐག་རེད། ཨ་ཁ་ཁ།
ཁོ་མོ་ལ་གསུང་རྩོམ་འདྲ། གཏམ་བཤད་གློག་བརྙན་འདྲ། བཅར་འདྲིར་བྱས་བཞག་པ་དེ་འདྲ་དྲ་ཐོག་ལ་འཇོག་ཡ་མི་འདུག་གེ།
འོ་ཡ་གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་དགེ་བསྐོས་ལ་བརྐོས་པའི་ཇ་ཐུན་དང་པའོ་ཚོགས་གཏམ། ཀ་བ་ལ་ཁྲིམས་རྒྱུགས་ཀྱིས་ལན་གསུམ་རྡུང་ནས། ཨུ་ཧུ། ད་ཕྱོགས་གང་སང་བཞུགས་པའི་ར་ལང་ཆ་ལང་གི་བོད་འབངས་རྣམས་ལ་ཚོགས་གཏམ་འབུལ་བའི་རིམ་པ་ནི། དང་བོ་བླ་མ་དཔོན་པོ་རྣམས་ལ་ཚོགས་གཏམ་གཏོང་བའི་རིམ་པ་དང་། གཉིས་པ་གསར་བུ་འགོ་སྟོང་རྣམས་ལ་ཚོགས་གཏམ་འབུལ་བའི་རིམ། གསུམ་པ་དྲ་ལམ་འབག་ཙོགས་པ་རྣམས་ལ་ཚོགས་གཏམ་གཏོང་བའི་རིམ་པ་འོ།
དང་པོ་བླ་མ་དཔོན་པོ་རྣམས་ལ་ཚོགས་གཏམ་ཕུལ་བའི་རིམ་པ་ནི། དཔོན་པོ་ཉམས་མྱོང་ཅན་ཚོས་༼བཀྲིས་དབང་འདུས༽གཞུང་དོན་ལ་གཡོལ་ཐབས་བྱེད་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་དབང་ཤེད་ཅན་ཚོས་གཞུང་ནོར་རྐུ་མ་རྒྱག་ཆོག་མོ་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་སྲིད་དོན་གཡོ་འཁྲམ་ཅན་གྱིས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་བླ་མ་ལས་སྣེ་ཁ་ཤས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་ངོ་ལྐོག་་བྱས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་མཁས་པ་སྐད་གྲགས་ཅན་ཚོས་ཆོས་དང་ཆོལ་ཁའི་བར་དུ་དཀྲུགས་ཤིང་བྱས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་གཞུང་བསྟེན་དགྲ་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་རྫུན་མ་བཤད་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་སྐུ་ངོ་དོན་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས་མི་མང་གི་བདེ་སྡུག་ལ་མིག་གིས་ཡོ་གཟིར་བྱས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་སྐུ་ངོ་དྲུང་ཡིག་རྣམས་ཀྱིས་ཡོད་ཚད་དབང་གཅོད་བྱས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། ལྷག་པར་དུ་ཆོས་བརྒྱུད་ཚང་མའི་བླ་མ་ཆེ་ཆེ་དྲག་དྲག་རྣམས་ལ་བོད་གཞུང་གི་འོག་ཏུ་བྱ་སྤུ་མནོན་གྱི་ཚུལ་དུ་འདུ་དགོས་པ་ལས་བོད་གཞུང་གི་སྟེང་དུ་ང་ཆེ་ང་དྲག་ཕག་པའི་ཟེ་བ་ལྟར་བྱས་ནས་བཞུགས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེའི་རྗེས་འཇུག་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱང་བོད་གཞུང་གི་བཀའ་ལ་ཉན་ནས་དཔུང་པས་དབུ་འདེགས་བྱེད་པ་ལས་ཤོག་སྦུབ་རླུང་འཚང་གིས་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྙོག་གཞི་བསླངས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཐབ་ཚང་ཇ་མ་རྣམས་ཀྱིས་སུར་པན་དང་སྒོག་པ་རྐུ་མ་རྒྱབ་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་།
དེ་ནས་གཉིས་པ་གསར་བུ་མགོ་སྟོང་རྣམས་ལ་ཚོགས་གཏམ་ཕུལ་བའི་རིམ་པ་ནི། བསླབ་པ་དང་ལས་ཀའི་གོ་རིམ་རིམ་གྱིས་བགྲོད་པ་ལས་ཐོད་རྒལ་གྱིས་སངས་རྒྱས་བྱས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། འུར་གཏམ་དང་སྟོང་གཏམ་ཁོ་ནས་ཤོག་བུའི་སྟག་བཟོས་ནས་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་འདྲོགས་བསླང་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། ཤེས་ཡོན་དང་འཇོན་ཐང་ཉམས་མྱོང་སོགས་རིམ་གྱིས་བརྒྱུད་དགོས་པ་ལས་རྐང་པ་གང་མགྱོགས་དང་ཧམ་པ་སུ་ཆེས་ཀྱིས་ཚོགས་རྗས་ལ་འཕྲོག་རེས་བྱེད་པ་ལྟར་བྱེད་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། ལག་ཁྱེར་རྫུན་མ་དང་ཉམས་མྱོང་རྫུན་མ་ཤེས་ཡོན་རྫུན་མ་སོགས་ཁྱབ་བསྒྲགས་གིས་རྟ་ལམ་བོང་བུས་བཀག་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་།
གསུམ་པ་ཤེས་ཡོན་པ་རྣམ་ལ་ཚོགས་གཏམ་ཕུལ་བའི་རིམ་པ་ལ། ཡར་མར་གང་སར་གཞི་མེད་སྐྱོན་འཛུགས་་ཀྱིས་བོད་དོན་ཕྱག་ལས་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་བཅགས་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། ཆོས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཁུལ་གྱིས་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ནུས་མེད་དུ་བཟོ་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། ཆོས་བྱེད་པ་རྣམས་ནས་ཀྱང་ཆོས་མེད་ཀླ་ཀློའི་རྗེས་འབྲངས་ཅེས་རང་རིགས་རྗེས་རབས་པ་ཁ་ཤས་སྤྱི་ཚོགས་ལས་ཟུར་དུ་ཕུད་ཆོག་མི་ཡོང་ངོ་། མདོར་ན་ཞུ་བ་པོས་ཞུ་མ་ཤེས་ཀྱང་གསན་པ་པོས་གསན་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རང་དོན་རང་གཅེས་ཀྱིས་བོད་དོན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ཆོས་དང་རིགས་གཞུང་རྣམས་ཉམས་པ་སླར་གསོ་དང་གསར་བྱུང་གསབ་འཇུག མ་ཉམས་གོང་སྤེལ་བཅས་བྱས་ནས་རང་རིགས་ཁ་བ་རི་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་དབྱར་གྱི་ཆུ་གཏེར་ཆེན་པོའི་དཔལ་ལ་འགྲན་པ་བཞིན་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་རམ་འདེགས་སུ་བསྒྲོན་ནས་མེ་ཏོག་གངས་ལ་ཕོག་པའི་ལྷ་བསྐལ་གངས་ཅན་མགོན་པོ་མཆོག་གི་ཐུགས་རྒྱལ་བ་རྒྱས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་དུ་འགྲོ་བ་ཞིག་ཅི་ནས་ཀྱང་མཁྱེན་མཁྱེན་མཁྱེན་ཞུ།།
ཨ་འབུམ་དྲུག མྱི་རང་འདུག་རང་ང་འདུག་གི་ཆུག གློག་བརྙན་དགོས་ན་འདེ།http://www.nfb.ca/film/a_song_for_tibet
ཨ་རོ། མདའ་རེ་བ་ཅན་པོ། སྒང་གི་དེ་རྩེད་མོ་ཡིན་ད།
ཡ་ཡ ཧྲ་ཐ། དེ་རིང་ནང་གི་ཇ་མ་ཡིན། དགོང་ཟས་འགྲུབ་རྗེས་ལྷོད་ལྷོད་བྱས་ནས་ཨ་ཅེ་བདེ་བྷོ་ལ་བལྟ་ཡ།