བློ་སེང་གི་བརྩམས་ཆོས་ལ་དཔྱད་པ།

སྐུ་ཞབས་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ལ་དཔྱད་པ།

བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པས་བརྩམས།
ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བོད་སྒྱུར་བྱས།

དང་པོ། སྔོན་གླེང་།

སྐུ་ཞབས་བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱིས་ཉེ་ཆར་ཧ་ཝར་ཌི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་མའི་ཚགས་ཤོག་སྟེང་དུ་བརྗོད་དོན། “ད་ལྟ་ང་སུ་ཡིན་ནམ། ད་བར་བདག་ནི་རིག་གནས་པ་ཞིག་དང༌། བོད་དོན་ལས་འགུལ་བ། ཕྱི་སྲིད་ལས་དོན་པ་ཞིག་ཆགས་པ་འདི་གཙོ་བོ་ཧ་ཝར་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བཀའ་དྲིན་རེད། བདག་བཀའ་ཁྲིའི་འོས་མིའི་ཁྲོད་ཞུགས་པར་དོ་སྣང་སླེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཀྱང་། ཧ་ཝར་ཌི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མཚན་གནས་ཕྱག་ཁྱེར་དང་གོ་གནས་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་པ་འདྲ་བོ་འདུག” ཅེས་བཀོད། (བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་དང་། ཧ་ཝར་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་གཉིས་ཀྱི་མིང་བྱང་དེ་ཏོག་ཙམ་རིང་དྲགས་སྟབས། འོག་ནས་བསྡུས་མིང་གིས་འབོད་རྒྱུ་ཡིན) བློ་སེང་གིས་ལས་འགུལ་ཁྲོད་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་ནི་ཁྲིམས་མཐུན་ཚད་ལྡན་གྱི་མཁས་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ནན་བཤད་བྱས་ཤིང་། རླུང་འཕྲིན་ཁང་དག་གིས་ཁོང་ལ་བཅར་འདྲི་བྱས་པ་དེ་དག་དང་། ཉེ་ཆར་ནེའུ་ཡོག་གི་བགྲོ་གླེང་ཞིག་ཏུ་ཁོང་ལ་རང་ཉིད་མཁས་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོ་སྤྲོད་བྱ་ཡུལ་གྱི་སྡིངས་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་བསྐྲུན་པ་སོགས་ཀྱིས། བློ་སེང་ལ་ཉམས་མྱོང་དང་གོ་རྟོགས་མེད་ཅེས་པའི་སྐྱོན་བརྗོད་དག་ལ་ལན་འདེབས་བྱེད་པའི་རམ་འདེགས་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།

བློ་སེང་ལགས་ཀྱི་གནས་བབ་དེ་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་བར་བྱེད་པ་ལ། སྔོན་ལ་ཁོང་མཁས་པ་ཡིན་མིན་དེ་ངེས་པར་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་དགོས། ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ་ད་ལྟ་བར་དུ་བོད་མི་འོས་ལྡུག་མཁན་དག་གི་ཁྲོད་དུ་བློ་སེང་ལགས་གྱི་མཁས་པའི་གནས་བབ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་པོ་ཆགས་འདུག བཀའ་ཁྲིའི་འོས་ཞུགས་པ་གཞན་གཉིས་ལ་མཚོན་ན། འདས་པའི་དུས་ཚོད་ནང་ལས་དོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བསྒྲུབས་ཡོད་སྟབས། མི་མང་གི་ཁྲོད་དུ་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་བཞག་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

མཁས་པའི་ཡོན་ཏན་འཇལ་བ་ལ་ཐོག་མར་ཁོ་བོའི་དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལ་ངེས་པར་དུ་གཟབ་ནན་གྱིས་ལྟ་དགོས། དེར་བརྟེན། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསྐྱར་ཞིབ་རྩོམ་སྒྲིག་པས་བོད་མི་འོས་ཤོག་ལྡུག་མཁན་ཚོས་བློ་སེང་ལགས་ཤེས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་གཞི་རྩའི་ཐོག་ནས་བྱ་གཞག་ཅི་ཞིག་བསྒྲུབ་ཡོད་པ་དག་ཡག་པོ་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་བའི་རོགས་རམ་གྱི་ཆེད་དུ་དེ་སྔ་དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ལ་དཔྱད་པ་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བཏང་ཡོད།

ཐོག་མར་ང་ཚོས་བློ་སེང་གི་དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་རྩོམ་ཡིག་སྤྱི་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་ཡོད། དེ་ནས་ཁོང་གི་རྩོམ་ཡིག་བྱེ་བྲག་པ་རེ་རེ་ལ་དཔྱད་པ་བཏང་པ་བཅས་ཁག་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཡོད། མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་ན། བློ་སེང་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཁྲིམས་ལུགས་རིག་པའི་སློབ་དཔོན་ S.J.D. གྱི་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་མཁས་པའི་ངང་ཚུལ་ཐོག་ནས་རྩོམ་ཡིག་གསུམ་དཔར་སྐྲུན་གནང་འདུག རྩོམ་ཡིག་གཅིག་ཀྱང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་ལྡན་གྱི་དཔེ་དེབ་གྲས་སུ་དཔར་སྐྲུན་བྱ་ཐུབ་མི་འདུག་ཅིང་། རྩོམ་ཡིག་གསུམ་ལས་གཅིག་གི་བརྗོད་གཞི་ནི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ཞིང༌། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་དངོས་ལ་བདེན་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་ཡང་བྱས་འདུག་མོད། འོན་ཀྱང༌དེ་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ངོས་འཛིན་ལྡན་པའི་ཚད་ལྡན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་གམ་ཡང་ན་མཁས་བའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་གསུང་ཚིག་དེ་ཙམ་མི་སྣང༌། རྩོམ་ཡིག་གཅིག་གི་ནང་དུ་རྩོམ་པོ་ཁོང་གིས་མང་གཙོ་ལ་དོ་འཁུར་དང་རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བོད་ལ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཐོབ་ཐབས་ཀྱི་སྐོར་བཀོད་འདུག

གཉིས་པ། བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་སྤྱི་ལ་དཔྱད་པ།

ང་ཚོས་གང་ཡོང་ཡོང་གིས་གོ་བདེ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཁོང་གི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་བྲིས་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཚང་མ་འདི་ལ་བསྟན་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ཚགས་ཤོག་ཁག་ཏུ་བཀོད་ཡོད་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཁག་འདིར་དཔྱད་ཞིབ་བྱས་མེད། དེར་བརྟེན། ང་ཚོས་ཐོག་མར་ཁྲིམས་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་ཡུལ་དེ་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་མཁས་པ་ཚོ་དང་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དག་གིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱིན་པའི་དྲ་གནས་བེ་སུ་དྲུ་ལོ་ Westlaw ནང་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་པ་ཡིན། འདིའི་ནང་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཁས་དབང་ཚོས་བརྩམས་པའི་དཔེ་དེབ་ཚད་ལྡན་གྱི་ལས་གཞིའི་རེའུ་མིག་ ༤༠༠༠༠ དང༌། ཨ་རའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཁག་གི་ཚད་ལྡན་མཁས་པ་ཚོའི་བརྩམས་ཆོས་དག་འཚོལ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ང་ཚོའི་ལག་ཏུ་བེ་སུ་དྲུ་ལོ་ Westlaw ནས་བློ་སེང་གི་བརྩམས་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་རག་མ་སོང་། དེ་ནས་ང་ཚོས་འཚོལ་ཞིབ་ཀྱི་ལས་གཞི་ཆེ་རུ་བཏང་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་རིག་གནས་འཚོལ་ཞིབ་དྲ་གནས་མཉམ་འབྲེལ་ Social Science Research Network ཞེས་པའི་ནང་བཙལ་ཡང་། འདིའི་ནང་དུ་ཡང་བློ་སེང་གི་རྩོམ་ཡིག་གཅིག་ཀྱང་ལག་སོན་མ་བྱུང་། མཐར་ང་ཚོས་གྷོ་གྷིལ་སི་ཁོ་ལར་ Google Scholar ནང་དུ་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་སྐབས་གཤམ་གྱི་རྩོམ་ཡིག་འདི་གཉིས་རྙེད་བྱུང༌། རྩོམ་ཡིག་གཅིག་ནི་དེབ་ཅིག་གི་ནང་གི་ལེ་ཚན་གཅིག་རེད་འདུག གང་ལྟར་རྩོམ་ཡིག་ཆ་ཚང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོར་སློབ་དཔོན་གྱི་སློབ་མཐར་མ་ཕྱིན་གོང་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པའི་རྩོམ་ཡིག་རེད་འདུག

༡༼ མང་གཙོའི་ཉིན་དེབ། བོད་བཙན་བྱོལ་གྱི་འགྲིམ་འགྲིལ། ༽ ༢༠༠༣ ལོར་དཔར་སྐྲུན་བྱས། ཉིན་དེབ་འདི་མཐོ་སློབ་ཅིག་གི་ངོས་ནས་བདག་གཉེར་བྱེད་བཞིན་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པས་ National Endowment for Democracy བོད་རྒྱལ་ཡོངས་མང་གཙོ་ཚོགས་པ་ལྟ་བུའི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་རོགས་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བའི་འོག་ནས་དཔར་བ་ཞིག་རེད་འདུག རྒྱུ་མཚན་འདིའི་དབང་གིས་གཅིག་བྱས་ན་ཤེས་རིག་འཚོལ་ཞིབ་ academic search.ཀྱི་ནང་དུ་ཉིན་དེབ་དེ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ཡང་སྲིད།

༢ རབ་བྱེད་ཅིག་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྐོར། ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་ཞི་བདིའི་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་ཁུལ་ Pacific Rim,གྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངེས་གཏན་རང་བཞིན་ཞིག་ཡིན་པ་དང༌། འདི་ནི་ཇེ་སྒྲས་མོན་དྲི་དགུ་མི་རིས་ by J.D. Montgomery ལགས་ཀྱིས་ ༢༠༠༡ ལོར་བརྩམས། ང་ཚོའི་ལག་ཏུ་དེབ་འདིའི་མ་དཔེ་གཅིག་ཀྱང་ལག་སོན་མ་བྱུང༌།

༣ ༼འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ནང་ཆོས། རིག་གཞུང་གི་ལྟ་གྲུབ། སྒེར་ཀྱི་ལྟ་ལུགས་དང་འཇིག་རྟེན་ལྟ་ལུགས ༽ ༡༩༩༦ ལོར་བྲིས། རྩོམ་ཡིག་འདི་དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་ཡོད་མོད། གང་ཞིག་ཏུ་ཡོད་པ་གསལ་ཁ་མི་འདུག མཐར་ང་ཚོས་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་ autobiographical blurbs ལ་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་པས་ཕ་ཡུལ་དྲ་གནས་ནང་དུ་གཙུག་ལག་སློབ་རིག་དང་མ་འབྲེལ་བའི་ non-academic articles རྩོམ་ཡིག་གསུམ་རྙེད་བྱུང༌། འདི་དག་ཚང་མ་ ༢༠༠༤ ལོར་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་བྲིས་འདུག རྩོམ་ཡིག་འདི་དག་ཀྱང་ཚད་ལྡན་གྱི་དཔེ་དེབ་ཁག་ཏུ་དཔར་སྐྲུན་བྱས་མི་འདུག འོན་ཀྱང་ལྷོ་ཀོར་ཡའི་སློབ་མའི་གསར་དེབ South Korean journal དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོའི་ནང་དཔར་སྐྲུན་ཁང་གཉིས་ཀྱིས་དཔར་མགོ་བཙུགས་འདུག

༡ ༼ རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ནང་ལོ་ངོ་བཞི་བཅུའི་རིང་གི་བཙན་འཛུལ་ལམ་བཅིངས་གྲོལ༽རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ ༢༠༠༤ ལོར་ཧ་ཝར་ཨེ་ཤེ་ཡའི་དུས་དེབ་ནང་དུ་བཀོད་འདུག སློབ་མིའི་དུས་དེབ་འདི་ནི་ཧ་ཝར་ཨེ་ཤེ་ཡ་ལྟེ་གནས་ཁང་གིས་གཉེར་བཞིན་ཡོད་པ་དང་འདིའི་ནང་དུ་ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་དག་བཀོད་ཀྱིན་འདུག

༢ ༼རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་བོད་ཀྱི་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས། རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་དང་མཉམ་འབྲེལ་བར་གྱི་ཁྱད་མཚར་གྱི་འབྲེལ་བ༽ རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ ༢༠༠༦ ལོར་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་སློབ་མཐར་མ་ཕྱིན་པའི་སློབ་མིའི་ཚོགས་པས་གཉེར་གྱིན་ཡོད་པའི་དུས་དེབ་ནང་བཀོད་འདུག

༣ ༼ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བོད་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང༌། བོད་ཀྱི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཞིག་གི་ལྟ་ཚུལ༽ རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ཤར་ཨེ་ཤེ་ཡའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་ཞེས་བའི་ནང་དུ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་བཀོད། དུས་དེབ་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལོར་མགོ་འཛུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་ལྷོ་ཀོ་ཡའི་ཡིས་ཇང་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་ཁྲིམས་ལྟེ་གནས་ཁང་ Yijun Institute of International Law ཞེས་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཁང་ཞིག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ མགོ་འཛུགས་གནང་འདུག

བློ་སེང་དང་ཁོང་གི་ཧ་ཝར་ཁྲིམས་ལུགས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་སློབ་སྟོན་པ་སློབ་དཔོན་བིས་ལི་ཡམ་ཨ་ཧྤོར་དྲི་ William Alford ལགས་གཉིས་བར་ཞིབ་བསྡུར་ཞིག་བྱས་ན། སློབ་དཔོན་བིས་ལི་ཡམ་ཨ་ཧྤོར་དྲི་ William Alford ལགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལོ་ནས་ད་བར་རྩོམ་ཡིག་གམ་ཡང་ན་རབ་བྱེད་བཅུ་དང་དཔེ་དེབ་གསུམ་བྲིས་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད། ད་དུང་སློབ་ཁྲིད་དང་ཤར་ཕྱོགས་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཁྲིམས་ལུགས་སློབ་སྦྱོང་གི་ལས་གཞིའི་འགན་འཛིན་གཞོན་པའི་ལས་གནས་དང༌། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ལས་གཞིའི་ཚོགས་གཙོའི་ལས་གནས་འཁུར་གྱིན་ཡོད། ང་ཚོས་འདི་ནས་ཁོང་དང་འབྲེལ་བའི་སྐབས་དོན་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་གླེང་པ་ལས་བློ་སེང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱིན་མེད།

སྤྱིར་མཁས་དབང་ཚོའི་ཡོན་ཚད་ཀྱི་གནས་བབ་དཔག་པ་ལ་དཔར་སྐྲུན་ཁག་ནི་ཁོའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་རྨང་གཞི་ཡིན་སྲིད་ཀྱང༌། ཁོང་ཚོའི་མཁྱེན་ཡོན་རྟོགས་པ་ལ་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པ་གཅིག་པོ་མ་ཡིན་པར་སློབ་ཁྲིད་དང་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་སོགས་སུ་ལམ་སྟོན་དང༌། འཛིན་སྐྱོང༌། གཏམ་བཤད། བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་གོ་སྒྲིག་སོགས་ཡོད། བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་གཏམ་བཤད་དང་ཚོགས་འདུ་སོགས་གོ་སྒྲིག་གནང་ཏེ་དུས་ཚོད་བཏང་ཡོད་ངེས། ལས་གཞི་འདི་དག་ནི་ངེས་པར་དུ་ང་ཚོས་ཁོང་གི་དཀའ་སྤྱད་དེ་དག་ལོ་ངོ་དྲུག་ཙམ་གྱི་སྔོན་བཏོན་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཁག་གསུམ་ལ་དཔྱད་སྐབས་བརྩི་དགོས་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད།

གསུམ་པ། བློ་བཟང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པའི་རྩོམ་ཡིག་བྱེ་བྲག་པ་རེ་རེ་ལ་ཕྱི་མིག་ལྟ་བ།

༡ (བོད། རྒྱ་ནག་གི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་རྩ་ཁྲིམས༌། རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་དང་མཉམ་འབྲེལ་བར་གྱི་ཁྱད་མཚར་གྱི་འབྲེལ་བའི་སྐོར) ༢༠༠༦ ལོར་དཔར། རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་དུ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པའི་ཚད་ལྡན་གྱི་དཔྱད་ཞིབ་ལེགས་པོ་བྱས་ཡོད། ཁོང་གིས་གལ་ཆེའི་ངང་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བཏོན་པའི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ལ་ལྟ་ཀློག་ཞིབ་མོ་ཞིག་བྱས་ཡོད་ལ། འདི་ལྟར་སྡོམ་ཚིག་ཅིག་བཀོད་འདུག “ནམ་ཞིག་རྩོད་གཞི་ཞིག་གིས་ཆིག་སྒྲིལ་དང་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གཉིས་གང་རུང་གི་བླ་ན་མེད་པའི་ལེགས་ཆ་དེ་གསལ་ཁ་འབྱེད་དུས་ཆིག་སྒྲིལ་གྱིས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་དུང་སྒྲ་སྒྲོག་པར་བྱེད” ཁོང་གི་སྡོམ་ཚིག་འདིའི་ནང་དོན་ནི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་རྩ་ཁྲིམས་ནི་ཀྲུང་དབྱུང་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ལ་ཕྱོགས་ཡོད་པ་ལས་བོད་རིགས་ལྟ་བུ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ལ་ཕྱོགས་མེད་ཅེས་བའི་གོ་དོན་རེད།

ཁོང་གིས་རྒྱལ་ནང་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཐོག་ལ་བརྗོད་པའི་དཔེ་མཚོན་ལེགས་ཤོས་ནི་ས་ཁུལ་རང་སྐྱོང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་གང་ཞིག་ལེགས་བཅོས་གཏོང་བ་ཡིན་ན་ངེས་པར་དུ་ཀྲུང་དབྱུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུ་དགོས་པ་དང་ཆོག་མཆན་ཐོབ་དགོས། ཡིན་ན་ཡང་ཞིང་ཆེན་ཞིག་གིས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་ལེགས་བཅོས་གཏོང་སྐབས་ཀྲུང་དབྱུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་རྗེས་ལེགས་བཅོས་གཏོང་ཆོག་ཅེས་བརྗོད་འདུག ད་དུང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སུ་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྲིམས་བཟོ་བ་དང་གཞུང་ཞབས་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་ཐད་ཞིབ་འཇུག་བྱས་འདུག་པ་དང་མང་ཆེ་ཤོས་བོད་རིགས་མིན་པའི་ཁྲིམས་བཟོ་བ་དང་གཞུང་ཞབས་རེད་ཅེས་མཐའ་སྡོམ་བྱས་འདུག།

འོན་ཀྱང༌། རྩོམ་ཡིག་ནང་ལ་མ་འདང་བའི་ཆ་ཁ་ཤས་ཤིག་ལྷག་འདུག དཔེར་ན། ཁོང་གིས་དབྱིན་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ནང་ས་ཁུལ་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་དེ་ཁོ་ན་ཀློག་ཏེ་རྩོམ་ཡིག་གི་བརྗོད་གཞིའི་གཞི་རྩར་བཟུང་འདུག ཁོང་གིས་ངེས་པར་དུ་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་གྱི་རྩ་ཁྲིམས་ཇི་ལྟར་ལག་ལེན་བསྟར་ཀྱིན་ཡོད་མེད་ཞིབ་པར་དཔྱད་དེ་རྒྱ་ནག་རང་དང་གྲོས་བསྡུར་རམ་བགྲོ་གླེང་བྱ་དགོས། ལག་ལེན་འདི་དག་ནི་ཅིས་ཀྱང་འདིར་མཁོ་བ་ཞིག་རེད། རྩོམ་ཡིག་འདིའི་མ་དཔེ་ལ་བལྟ་དུས་གོམས་པ་དང་པོ་ནི་ལེགས་པོ་འདུག་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་ཁེངས་པ་ཞིག་མི་འདུག དེར་བརྟེན་རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ཨ་རི་བ་མིན་པ་ཞིག་གིས་ཨ་རའི་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསྒྱུར་བཅོས་དང་པོའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་གི་གསལ་ཁ་དང་ཆ་རྐྱེན་དག་ཀློག་ཐུབ་ཀྱང༌། ཤོག་སྟེང་དུ་མ་གཤམས་པའི་རྩ་ཁྲིམས་ལེགས་བཅོས་དང་བོའི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་རྣམ་དབྱེ་དང་དོན་འགྲེལ་གྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཆ་ཚང་ཞིག་རྟོགས་མི་ཐུབ་པའི་གནས་སུ་གྱར་བའི་ཉེན་ཁ་དང་འདྲ་མཚུངས་སུ་གྱུར་ཡོད།

གང་ལྟར་ཡང༌། ཁོང་གིས་ངེས་པར་དུ་རྩོད་གཞི་དག་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་ལ་རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། འདིའི་ནང་དུ་ཤེས་ཡོན་པ་དག་གིས་རྒྱ་ནག་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཐོག་ལ་འཛིན་པའི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དག་ཚུད་ཡོད། དོན་དངོས་ཐོག་སེང་གེ་ཡི་རྩོམ་ཡིག་དེ་ཙམ་གྱིས་ཚད་ལྡན་ཞིག་གྱུར་མི་འདུག ཚད་ལྡན་གྱི་མཁས་པ་ཚོས་སྟབས་བདེ་ངང་རྩོད་གཞི་མི་གླེང་བར་བརྗོད་གཞི་གཞན་ཞིག་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་ཏེ་མཁས་དབང་ཚོ་དང་ལྷན་དུ་རིག་པའི་ཐོག་ནས་བགྲོ་གླེང་དང་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

མཐའ་དོན་བློ་སེང་ལགས་ཀྱིས་ཤོག་གྲངས་བཞི་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་གི་ནང་དུ་ཚང་མ་ཁ་གསལ་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ང་ཚོས་བསམ་ཤེས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་ངོ་ཚབ་ཅན་གྱི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་བོད་མི་ལས་བྱེད་པའི་བརྒྱ་ཆའི་གནད་དོན་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། གནད་འགག་ནི་བོད་མི་ལས་བྱེད་པ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ལས་བྱེད་དུ་བཀོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ཁོང་ཚོ་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁེ་ཕན་གྱི་ཆེད་དུ་རྩ་ཁྲིམས་ལ་བཀོད་པའི་རང་དབང་དང་དབང་ཚད་ཅི་ཙམ་ཡོད་མེད་དེ་ཡིན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དམར་ཕྱོགས་སྲིད་གཞུང་ནང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་དེ་ཕལ་ཆེར་རྒྱ་གཞུང་དང་ལག་སྦྲེལ་བྱེད་མཁན་རྐྱང་རྐྱང་རེད། དཔེར་ན་རག་བསྡུས་དང་ལེགས་མཆོག། པདྨ་འཕྲིན་ལས་ལྟ་བུ་རེད། སྤྱིར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁྲིམས་བཟོ་བ་ཚོ་ལ་རྩ་ཁྲིམས་བཟོ་སྐབས་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་པ་ཙམ་གྱིས་རྩ་ཁྲིམས་བཟོ་ཆོག་པའི་དབང་ཚད་སྤྲད་ཡོད་ཀྱང་བོད་མི་ཚོས་རང་མོས་ཐོག་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་བཟོ་མཁན་མ་འདེམས་པར་དུ་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་ལ་འགྱུར་བ་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོང་མི་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།

༢ (བོད་ནང་གི་རྒྱ་ནག ལོ་ངོ་ ༤༠ ཙམ་གྱི་བཙན་འཛུལ་ལམ་བཅིངས་གྲོལ) ༢༠༠༤ ལོར་བརྩམས། རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་དུ་ཁོང་གིས་རྩོད་གཞི་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བརྗོད་དེ་བོད་མི་ཚོའི་ལས་འགུལ་དག་བོད་དོན་ཐོག་ཡིན་པ་ཁ་གསལ་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བྲིས་འདུག ང་ཚོས་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་བརྗོད་གཞི་ཕལ་མོ་ཆེ་ལ་མོས་མཐུན་གཙང་མ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་འདི་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཁ་གསལ་བ་དང་བོད་མི་ཚོ་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཚོས་སྔོན་ནས་བརྗོད་ཟིན་པ་དག་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་བྲིས་འདུག

རྩོམ་ཡིག་དེ་གནད་བསྡུས་འདི་ལྟར་བྲིས་འདུག ངས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱས་པའི་བདེན་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་ཐོག་དོ་འཁུར་བྱ་རྒྱུ་དང་བོད་མི་ཚོས་ཇི་ལྟར་ཁོང་ཚོ་རྒྱ་མི་དང་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ལངས་ཕྱོགས་གསལ་སྟོན་བྱ་རྒྱུ། ངས་ད་དུང་བོད་མི་ཚོ་དང་རྒྱ་མི་ཚོ་ལ་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ་བོད་ནང་དུ་ཆོས་དང༌ཤེས་ཡོན། དཔལ་འབྱོར་སོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་པའི་འཁྱོག་བཤད་བྱས་པ་གསལ་པོ་བཟོ་རྒྱུ།

རྩོམ་ཡིག་འདི་ནི་ཚད་ལྡན་མཁས་བའི་རྩོམ་ཡིག་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ཐབས་བྲལ་འདུག རྒྱུ་མཚན་ནི་མཁས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནི་འདི་ལས་ནང་དོན་ཟབ་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་མོད་རྩོམ་འདི་ནི་གཞི་རྩའི་ཞུ་རྩོད་བདེན་བདར་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ལས་མ་འདས། ཞུ་རྩོད་བདེན་བདར་ནི་རིན་ཐང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་བརྗོད་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང༌། ཞུ་རྩོད་བདེན་བདར་དང་མཁས་པའི་བྲིས་རྩོམ་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་སྟེ། གཅིག་ནི་སེམས་ཚོར་དྲག་པོ་དང་རང་སྣང་དག་པ་ཞིག་ཡིན། གཞན་དེ་ནི་སེམས་ཚོར་དྲག་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་བསྒྲུབ་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གིས་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་རྩོད་གཞི་ཞིག་བཟོས་ཡོད།

འོན་ཀྱང་འདི་ནི་དྲི་བ་འདྲི་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་ཡང་གྱུར་ཡོད། ཁོང་གིས་བྲིས་དོན་བོད་དང་རྒྱ་ནག་མཉམ་གནས་ཀྱི་མཐུན་གཤིབ་དེ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་གཉིས་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་གི་དུས་ནས་མགོ་བཙུགས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་པའི་མཐུན་གཤིབ་དེ་གློ་བུར་དུ་དྲན་གསོ་བཏང་བའི་སེམས་ཚོར་དྲག་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག ཁོང་གིས་ད་དུང༌། བོད་མི་ཚོས་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཡོད་པའི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་རྒྱ་བཟའ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་འདྲ་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་དེས་བོད་མིའི་སེམས་ལ་རྒྱ་མི་ལ་སྡང་སེམས་མེད་པ་མཚོན་གྱི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ཡོད།

ང་ཚོའི་མཐོང་སྣང་ལ་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོའི་འདྲ་སྐུ་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་པ་འདི་ནི་རྩོད་རྙོག་ཅན་གྱི་མཚོན་རྟགས་ཞིག་རེད་འདུག ཐང་གོང་མ་ཐེའི་ཙོང་གིས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་དམག་སྟོབས་ཆེ་བའི་དབང་གིས་འདོད་པ་མེད་བཞིན་དུ་རྒྱ་བཟའ་བོད་དུ་བག་མར་བཏང་བ་ལས་བོད་རྒྱ་མཛའ་མཐུན་གྱི་འདུན་པ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་གནས་ལ་སྟེར་བ་ཞིག་མ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་གྱི་རྗེས་འཇུག་ཚོས་རྒྱ་དམག་དང་ཡང་ཡང་འཐབ་འཁྲུག་བྱས་ཡོད་པས་བོད་དང་ཐང་རྒྱལ་རབས་བར་གྱི་མཛའ་འབྲེལ་དེ་དུས་ཚོད་ཐུང་ཐུང་ཞིག་ལས་གནས་ཐུབ་མེད།

ང་ཚོས་ཕྱག་འཚལ་བའི་རྩོད་གཞིའི་རྩོམ་ཡིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་གི་མེད། གཅིག་བྱས་ན་ཁོང་གིས་རྩོད་གཞིའི་དམིགས་ས་ནི་རྒྱ་བཟའ་ཀོང་ཇོ་ནི་རང་དོན་དོར་བའི་བྱམས་ལྡན་གྱི་ཧན་སྲས་མོ་གཟི་བརྗིད་ཅན་ཞིག་དང༌། ཁོ་མོས་ཀླ་ཀློ་ཅན་གྱི་བོད་དེ་ཞི་དུལ་ཅན་གྱི་མི་རིགས་ཞིག་ལ་བསྒྱུར་ཏེ་རྒྱ་ནག་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་མོའི་ནང་དུ་ཁྲིད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཀློག་པ་པོ་ཚོ་ལ་དམིགས་ཏེ་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན་སྲིད། འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་གི་ཀླ་ཀློ་དང་ཞི་དུལ་གཉིས་སོ་སོར་གྱེས་ཏེ་ཉོ་བ་ཞིག་མ་རེད་དམ་ཞེས་དོགས་ཟོན་གྱིས་དྲི་བ་འདི་འདོན་གྱི་ཡོད། གཅིག་བྱས་ན་དང་ཐོག་འདི་ནི་བློ་ལྡན་གྱི་བྲིས་རྩོམ་ཞིག་ཡིན་སྲིད་ཀྱང༌། མགོ་རྙོག་ཅན་གྱི་རྒྱ་མི་ཚོས་འདིའི་རྗེས་སུ་ཅི་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མཐོང་གི་རེད། དེར་བརྟེན་བོད་མིའི་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དམ་བཅའ་དང་ཐོབ་ཐང་གི་ངོ་བོ་གཞིར་བཟུང་སྟེ། བོད་རྒྱ་ཞི་འགྲིག་གི་འཐབ་རྩོད་བྱ་དགོས། རྒྱུ་མཚན་ནི་རྒྱ་ནག་ནི་སྟོབས་ཤུགས་དང་ཡིད་ཆེས་ལ་བཀུར་མཁན་ཞིག་ལས་ནུས་མེད་དང་ངོ་དགའ་སྤྲེལ་ལད་ཚ་པོ་ལ་བཀུར་མཁན་ཞིག་མ་ཡིན།

༣ (བོད། བཙན་བྱོལ་གྱི་འགྲིམ་འགྲུལ) སྤྱིར་བྲིས་རྩོམ་འདི་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོར་བློ་སེང་སློབ་མ་ཡིན་སྐབས་སུ་བྲིས་པ་ཞིག་རེད་འདུག འོན་ཀྱང་ང་ཚོས་འདི་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཅིག་བྱས་པ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་གནད་བསྡུས་ནང་འདིའི་སྐོར་བརྗོད་འདུག རྩོམ་ཐུང་འདི་ནི་མཁས་པ་ཚོའི་རྩོམ་ཡིག་དང་མི་འདྲ་བར་འདིའི་ནང་དུ་ཤེས་ཡོན་ལྡན་པའི་བསམ་བློ་གསར་བ་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་ཤེས་བྱ། མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་དེ་ཙམ་ཞིག་མེད་པ་དང་གནད་དོན་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་སྟེང་ལ་རྟོགས་ཞིབ་གནང་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྙིང་བསྡུས་ཤིག་ལ་གཞི་བཟུང་ནས་བྲིས་འདུག

ཁོང་གིསྋགོང་ས་མཆོག་གིས་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་འབད་བརྩོན་ཆེན་པོ་གནང་བའི་སྐོར་ལ་དོ་འཁུར་དང་ཞོར་དུ་ཐེ་ཝན་གྱི་རྩོད་རྙོག་ཁག་ཀྱང་གླེང་འདུག ད་དུང་བཀའ་ཤག་དང་སྤྱི་འཐུས་གཉིས་ཤོག་ཁག་ཕྱོགས་འཐེན་གྱིས་རྐང་རྩེ་སྤོ་ལོ་རི་ཁག་ལྟ་བུ་ཞིག་བསྐྲུན་ཞེས་སྐྱོན་བརྗོད་དང༌། གོང་ས་མཆོག་ལ་མི་སྙན་པའི་འཆལ་གཏམ་བསྒྲགས་པའི་རྗེས། ྋགོང་ས་མཆོག་གིས་ཇི་ལྟར་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་དོན་དུ་ཐུགས་འཁུར་ཆེན་པོ་བཞེས་ཏེ་གྲོས་ཚོགས་རྩ་གྲོལ་བཏང་སྟེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འོས་ཤོག་བླུགས་པའི་ལམ་སྲོལ་གསར་བཏོད་གནང་ཚུལ་བཅས་ཀྱང་འབྲེལ་བརྗོད་གནང་འདུག

ཁོང་གིས་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་མཇུག་འདི་ལྟར་བསྡུས་འདུག “ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་ཀྱི་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཐོག་ནས་དབུ་ཁྲིད་བདམས་པ་དེ་ནི་ཏ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་རྗེ་མའི་ཆོས་ཀྱི་ལས་དོན་གནང་སྐབས། བོད་མི་ཚོ་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོག་སློབ་སྟོན་དང་ཕན་ཐོག་ཡོད་སྲིད་ཅེས་དང༌། ྋགོང་ས་མཆོག་གི་གནས་བབ་ལ་འདི་ལྟར་བལྟ་བ་ནི་ཁོང་གི་ལས་གནས་དེ་རྩ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་མི་གཅིག་དབང་བསྒྱུར་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མཚུངས་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང་པ་དང༌། བཀའ་བློན་ཁྲི་བས་སྲིད་གཞུང་གི་དབུ་ཁྲིད་གནང་བ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཏུ་བསམ་གྱི་ཡོད” ཅེས་ཁོང་གིས་བརྗོད་འདོད་ཡོད་པ་ནི་རྩོམ་ཡིག་འདིའི་མཇུག་བསྡོམས་ལས་རྟོགས་ཐུབ་པ་ཞིག་རེད།

ཁོང་གིས་ད་དུང་བོད་ཀྱི་སྐུ་དྲག་དང་དགོན་སྡེའི་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ལ་ཁྱད་མཚར་ཅན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་ཁ་ཤས་ཤིག་གནང་འདུག དཔེར་ན། “བོད་སྲིད་གཞུང་གི་ཆེས་གྲངས་འབོར་ཆེ་བའི་གཞུང་ཞབས་པ་དག་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ཡིན་པ་དང་། བརྒྱའི་ནང་ནས་གཅིག་ཙམ་མ་གཏོགས་སྔར་གྱི་སྐུ་དྲག་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་རྐྱང་ཡིན” ཅེས་བརྗོད་འདུག ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་མི་དམངས་དང་སྐུ་དྲག་རིགས་འགལ་ཟླར་མཐོང་དགོས་དོན་ནི་ང་ཚོས་རྟོགས་ཐུབ་མ་སོང༌། ང་ཚོས་ཤེས་གསལ་ལ་ཁོང་གི་དྲི་བ་ཞིག་འདིར་བཀོད་ན། བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་རྙིང་ཞེན་ཅན་ཚོས་ཆོས་ལུགས་མེད་པའི་མང་གཙོ་ལ་ངོས་ལེན་བྱེད་སྲིད་དམ་ཟེར་བ་འདི་རེད། འདི་ནི་དྲི་བ་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ང་ཚོས་ཤེས་འདོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ཁོང་ཁ་སྔོན་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་ཕྱིན་སྐབས་གོང་གི་དྲི་བ་ལ་ལན་ཞིག་རག་ཡོད་མེད་དེ་རེད།

ད་དུང་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་བརྗོད་ན། ཁོང་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཡར་སྔོན་གྱི་བོད་དེ་ཞིང་བྲན་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་བོད་ཀྱི་གྲྭ་བ་ཚོ་དང་མི་ཆེན་ཚོས་དེང་རབས་ཅན་ལ་ངོ་རྒོལ་གྱི་རྣམ་པ་སྟོན་པ་ལ་སོགས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པ་དེ་ལ་ང་ཚོས་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་མེད། ཞིང་བྲན་རིང་ལུགས་ཞེས་པའི་མིང་ཚིག་འདི་ནི་དུས་རབས་དཀྱིལ་མ་སྟེ་ཕྱི་ལོ་ ༦༠༠ ནས་ ༡༤༥༠ ཡུ་རབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ནང་ཡོད་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐ་སྙད་ཅིག་རེད། ༡༩༥༩ ལོའི་ཡར་སྔོན་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནི་ཡུ་རོབ་ཀྱི་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་དང་མི་འདྲ་བའི་ཆ་མང་པོ་ཡོད། ང་ཚོས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོའི་ཡར་སྔོན་གྱི་བོད་ནི་ཞིང་བྲན་ལམ་ལུགས་རེད་ཟེར་བའི་འགྲེལ་བརྗོད་དེ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མོས་མཐུན་བྱེད་ཀྱི་མེད། ཁོང་གིས་ངེས་པར་དུ་མཁྱེན་དགོས་པ་ཞིག་ལ་རང་ཉིད་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ངོ་མ་ཞིག་ཡིན་པ་སྟོན་པ་ལ་རྒྱ་ནག་གི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་མིང་ཚིག་དེ་དག་ནེ་ཙོ་ལྟ་བའི་ཀླད་ཟློས་བྱེད་མི་དགོས། མཐའ་མ་དེ་ལ། ང་ཚོས་དཔག་ཚོད་བྱས་ཏེ་བརྗོད་ཐུབ་པ་ཞིག་ལ་ཁོང་གིས་བླ་མ་ཞེས་བའི་འགྲེལ་བརྗོད་ ༡༥ དེ་དག་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཞེས་པ་ཞུ་དག་སྐབས་ནོར་འཁྲུལ་ཤོར་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།

༤ (ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་བོད། བོད་ཀྱི་ཁྲིམས་རྩོད་པ་ཞིག་གི་ལྟ་ཚུལ། ༢༠༠༨ལོར་དཔར) སྟབས་མ་ལེགས་པ་ཞིག་ལ་ཤོག་སྣེ་གསུམ་ཅན་གྱི་བྲིས་རྩོམ་འདི་ལས་ཏོག་ཙམ་ཞིག་མ་གཏོགས་བརྗོད་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག འོན་ཀྱང་གསལ་བོ་ཞིག་རྟོགས་ཐུབ་པ་ནི་བོད་ཀྱི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་བདག་དབང་ཀྲུང་ཧཱ་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྩོད་ཀྱིན་འདུག ཡིན་ན་ཡང་ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་མང་དག་ཅིག་ལག་སོན་མ་བྱུང༌།

བཞི་བ། མཇུག་བསྡོམས།

སེང་གེ་ལོ་ངོ་དྲུག་ཙམ་གྱི་གོང་སློབ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་གསུམ་པོར་དཔྱད་ན་ཁོང་ཚད་ལྡན་གྱི་མཁས་དབང་ཞིག་ལ་ད་དུང་གྱུར་མི་འདུག་ལ། གང་ལྟར་ད་དུང་ཡང་ངེས་པར་དུ་རྩོམ་ཚད་ལྡན་རིང་པོ་ཁུངས་ལུང་ལྡན་པ་མཁས་པའི་ཁྱད་ཆོས་མཚུངས་ཞིང་ཆ་ཚང་བའི་རྩོམ་འབྲི་གནང་སྟེ་ཚད་ལྡན་གྱི་དུས་དེབ་ཁག་ཏུ་བཀོད་དགོས་ཀྱི་འདུག འདི་ནི་ཁོང་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཁོང་གིས་ད་བར་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ལ་དཔྱད་པ་ཕྲན་ཙམ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན།

ཁོང་གིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས་ཟིན་པའི་རྩོམ་ཡིག་དག་གི་ནང་དོན་ལ་གཞིགས་ན་མང་གཙོ་ལ་དོ་འཁུར་དང་བོད་རྒྱའི་རྩོད་རྙོག་དེ་སེལ་ཐབས་ལ་འབད་ཀྱིན་འདུག་པས་ངེས་པར་དུ་དགའ་བསུ་ཞུ་འོས་བ་ཞིག་རེད། ང་ཚོའི་མཐོང་སྣང་ལ་ཁོང་གི་གནས་སྟངས་ཁ་ཤས་ཤིག་ནི་ད་དུང་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཡིན་པར་སྣང༌། ང་ཚོས་འདིར་ཁོང་གིས་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་ཐོག་ལ་དམིགས་སུ་འགྲེལ་བ་དག་ཚང་མ་གླེང་དགོས་བ་མ་མཆིས། ཁོང་གིས་རང་མོས་ངང་ནས་བོད་ཀྱིས་གདོང་ལེན་བྱེད་བཞིན་པའི་གནད་གལ་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཁག་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་བཞིན་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ང་ཚོའི་རེ་བ་ལ་མ་འོངས་པར་བོད་མི་དེ་ལས་མང་བ་ཞིག་གིས་འདི་ལྟ་བུའི་བགྲོ་གླེང་གནང་བའི་རེ་བ་དང༌། བགྲོ་གླེང་འདི་ལྟ་བུས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་བབ་ལ་གོ་རྟོགས་དང་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཐོག་ཤེས་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་ཐུབ།

འདི་དག་ནི་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསྐྱར་ཞིབ་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་བསམ་ཚུལ་ཡིན། ང་ཚོ་ཚང་མ་ཁྲིམས་རྩོད་པ་རྐྱང་རྐྱང་ཡིན་པ་དང་ཚད་ལྡན་མཁས་པ་ཚོ་ལ་རིན་ཐང་འཇལ་བའི་ཉམས་མྱོང་མི་དམན་པ་ཞིག་ལྡན་ཡོད། ང་ཚོས་དགོངས་ཚུལ་གཞན་པ་ཡོད་ན་དགའ་བསུ་ཞུ་བཞིན་ཡོད་ལ། གལ་སྲིད་ད་དུང་མཁས་དབང་སེང་གེ་ལགས་ཀྱི་ཐུགས་དགོངས་ལ་ང་ཚོས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་དང་། མ་དག་པ་བརྗོད་ཡོད་པར་དགོངས་ན་ང་ཚོས་གུས་པའི་ངང་ནས་ཁོང་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་དུ་ཕེབས་པའི་སྣེ་ལེན་ཞུ་བཞིན་ཡོད།།