མཚམས་སྦྱོར་བ། ཕུན་ཚོགས་ཚེ་རིང་།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་གསུམ་པ་ནེ་པ་ལཱིའི་རྒྱལ་སར་འཚོགས་པ།
ནེ་པ་ལཱིའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསོ་རིག་ཁང་གི་གྲྭ་སྒྲིག་ལྟར་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༤ ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་༢༧ ནས་༢༩ བར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་གསུམ་པ་ནེ་པ་ལཱིའི་རྒྱལ་ས་ཀ་ཏི་མན་རྡུ་རུ་གཟབ་རྒྱས་ངང་འཚོགས་པ་དང་། ཆེད་ལས་འདྲ་མིན་གྱི་སྨན་པ་དང་། ནད་གཡོག་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་པ་དང་སློབ་གཉེར་བ་སོགས་ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་སུམ་བཅུ་སོ་བཞི་ནས་ཕེབས། སྤྱིར་ཚོགས་འདུར་ཞུགས་པར་སྙན་ཞུ་ཕུལ་མཁན་མི་སྣ་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་གྱིས་ཐོ་འགོད་བྱས་ན་ཡང་། ཚོགས་ཁང་དང་མགྲོན་ཁང་དང་ཟ་ཁང་སོགས་ས་གནས་བཀོད་སྒྲིག་ཆ་རྐྱེན་དམིགས་བསལ་འོག་མི་སྣ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ལ་དངོས་སུ་ཞུགས་ཐུབ་པའི་གོ་སྐབས་ཐོབ།
དེ་ཡང་བོད་ནས་ཕེབས་པའི་སྨན་པ་མཁས་པ་གཏེར་སྨན་རྒྱུད་འཛིན་པ་པད་མ་རྒྱལ་མཚན་དང་། རྨ་ལྷོ་སོག་བོད་སྨན་ཁང་གི་ཏྲེག་གྲུམ་ཆེད་ལས་མཁས་པ་སྨན་པ་མ་ཅིག་སོགས་དང་། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་གསོ་རིག་ཆེད་ལས་མཁས་པ་ཀརྨ་འཕྲིན་ལས་གཙོས་དྲུང་འཚོ་༼འབྲུག་ལུགས་ཀྱི་སྨན་རམས་པའམ་བླ་སྨན་གྱི་མཚན༽མི་སྣ་དྲུག་ཙམ། རྒྱ་གར་གྱི་ལ་དྭགས་དང་རྡར་རྗེ་གླིང་གི་ལྕགས་པོ་རི་སྨན་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ། དེ་བཞིན་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགོ་ཁྲིད་གཙོ་བྱས་ཆེད་ལས་བལ་ཡུལ་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྨན་པ་རྣམས་དང་། བལ་ཡུལ་ན་གནས་པའི་དོལ་བོའི་ཨེམ་ཇི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་། གློ་མོན་ཐང་གི་སྨན་ཚོགས་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་སྨན་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཨེམ་ཇི་རྣམ་རྒྱལ་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ཕེབས་པའི་སྨན་པ་དང་སོག་པོའི་ཨེམ་ཆི་སྐུ་ཚབ་པ་དང་། འཇར་པན་གྱི་བོད་སྨན་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་སེང་ག་ཕོར་གྱི་བོད་སྨན་སློབ་གཉེར་བ་དང་བསྐུ་མཉེ་མཁན་བཅས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བདུན་དང་ས་གནས་བཅུ་ལྷག་གི་གསོ་རིག་ཆེད་ལས་པ་མང་པོ་འདུས་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་གསོ་རིག་གི་སྨན་པ་ཡང་སུད་སི་བེན་ཐུར་ཐོར་སྨན་ཁང་ནས་ཕེབས་པའི་ཁོང་ནད་དང་འབྲས་ནད་ཆེད་ལས་པ་དང་། ཨོ་སུ་ཏྲི་ཡ་ནས་ཕེབས་པའི་སེམས་ནད་སྨན་པ་དང་། ཀླད་སྙིང་ཞིབ་འཇུག་པ་སོགས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྷག་ནས་ཕེབས་པའི་གསོ་རིག་མཁས་མང་མཉམ་འདུས་བྱུང་།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྨན་པ་ཉི་ཟླས་ཚོགས་ཆེན་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་གཏམ་བཤད་༼གསོ་བ་རིག་པའི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། དེང་སྐབས་ཀྱི་གནས་སྟངས། མ་འོང་པ་ལོ་བརྒྱ་བར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་༽ཞེས་པར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་པ་དང་། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་དཀའ་ངལ། ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ལ་འབྲུག་ཡུལ་དུ་འབྲུག་གསོ་རིག་དང་སོག་པོ་རུ་སོག་པོའི་གསོ་རིག་དང་དོལ་བོ་སོགས་སུ་ཨེམ་ཆི་གསོ་རིག་སོགས་ཟེར་བཞིན་པ་ལ། ཚང་མས་གཅིག་གཅིག་ལ་ལྟ་བ་མི་འདྲ་བ་དང་ནང་རྩོད་མེད་པར་གནའ་བོའི་བོད་ཀྱི་རིག་ གནས་ཆེ་ཆུང་བཅུའི་ཆ་ཤས་གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཁུང་གཙོ་བོ་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ཡིན་པ་དང་།
གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་པ་ཚང་མས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་འདི་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་གི་འདུ་ཤེས་ ཀྱིས་ཕན་ཚུན་སློབ་སྦྱོང་དང་། བསམ་བློ་བརྗེ་སྤེལ། མཉམ་འབྲེལ་མཉམ་ལས་ཚད་ལྡན་གནང་ན་བོད་ལུགས་གསོ་བ་རིག་པ་འཛམ་གླིང་ཡོང་ལ་དར་རྒྱུའི་གོམས་སྟབས་མྱུར་དུ་སྤོ་ཐུབ་པར་གསུངས་པས་སྨན་པ་མང་པོས་གནད་ཆེ་བར་ངོས་ འཛིན་གྱིས་དགའ་བསུ་བྱས། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སློབ་གྲྭ་དང་སྨན་སྦྱོར་ཁང་དང་། སྨན་ཁང་ཡན་ལག་དྲུག་བཅུ་ལྷག་རྒྱ་བལ་དུ་ཡོད་པ་དང་། སྨན་སྦྱོར་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་བཞིན་པ་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་དང་།
འབྲུག་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ཁང་གི་ཚོགས་གཙོ་དྲུང་འཚོ་ཀརྨ་ལགས་ཀྱིས་འབྲུག་ཡུལ་དུ་གསོ་བ་རིག་པ་འཕེལ་ཚུལ་དང་དེང་དུས་གསོ་རིག་སློབ་ཆེན་དུ། དྲུང་འཚོ་དང་། སྨན་པ་དང་སྨན་སྦྱོར་བ་སོགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་གི་ལོ་ཚད་མི་འདྲ་ཡོད་པ་སོགས་འབྲུག་གི་དམིགས་བསལ་གྱི་སློབ་གསོའི་སྐོར་དང་། ཁྱད་པར་འབྲུག་ལ་སྨན་ལྗོངས་ཟེར་བའི་དོན་ནི་འབྲུག་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཨར་བར་སྐྱུར་གསུམ་དང་ཙན་དན་སོགས་ཤིང་སྨན་རིགས་མང་པོ་སྐྱེ་བ་དང་། བྱང་ཤར་དུ་བྱ་རྒོད་སུག་པ་སོགས་མཐོ་སྒང་གི་སྨན་སྐྱེ་བས་གནས་ཡུལ་བསིལ་དྲོད་གཉིས་ཀའི་སྨན་སྣ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་སྐྱེ་བའི་སྐོར་ཡང་གསུངས།
བལ་ཡུལ་གྱི་སྨན་པ་བསྟན་འཛིན་དར་རྒྱས་ཀྱིས་བལ་ཡུལ་ན་ཡོད་པའི་སྒོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་ཁག་ངོ་སྤྲོད་རྒྱས་ཙམ་གནང་པ་སྟེ། སྨན་པ་གྲགས་ཅན་ཀུན་བཟང་ནས་༡༩༧༣་ལོ་ལ་ཕྱག་བཏབ་པའི་ཀུན་ཕན་བོད་སྨན་ཁང་ནི་བོད་ལུགས་སྒོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་སྔ་ཤོས་ཡིན་པ་དང་། དེ་མིན་སྒོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་ཉི་ཤུ་ལྷག་དང་ཚོགས་པ་དང་སློབ་གྲྭ་ཡང་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་སོགས་གསུངས་པས་བལ་ཡུལ་དུ་དར་བཞིན་༐འི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཐད་ལ་རྗེས་ལོན་ལེགས་ཙམ་བྱུང་ངོ་།།
ཉིན་གཉིས་པར་ཕྱི་ལུགས་སྨན་པ་ཏམ་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཕྱི་གསོ་རིག་ཟུང་འབྲེལ་ཇི་ལྟར་གནང་སྟངས་དང་དེའི་ཕན་ཡོན་སོགས་དང་འཇའ་པན་གྱི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ན་ཀ་ས་བས་བསྒོམ་གྱིས་ཀླད་པ་དང་དབང་རྩ་ལ་ཕན་ཡོན་ཇི་ལྟར་ཐོབ་པ་གཏམ་བཤད་གནང་བར་དམིགས་བསལ་གྱི་དགའ་བསུ་ཐོབ། བོད་ཕེབས་སྨན་པ་མ་ཅིག་གིས་བོད་ནས་ཐོན་པའི་སྨན་རྩྭ་ངོས་འཛིན་དེ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མཐུན་མིན་ལ་ཞིབ་བསྡུར་གནང་བར་བརྒྱ་ཆའི་དགུ་བཅུ་གོ་བརྒྱད་ཙམ་གཅིག་པ་བྱུང་པ་དང་། གློ་མོན་ཡུལ་དང་དོལ་བོ་དང་འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་བཅས་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་དག་ནས་ཕེབས་པའི་སྨན་པ་མང་པོས་དེ་ལ་དམིགས་བསལ་དོན་སྙིང་ཡོད་པར་བསྔགས་བརྗོད་བྱས།།
ཉིན་གསུམ་པར་གསོ་བ་རིག་པའི་མ་འོང་སློབ་གསོ་དང་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྨན་རྩ་བསྲུང་སྐྱོབ་དང་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་སོགས་ཀྱི་གྲོས་བསྡུར་རྒྱས་ཙམ་གནང་་པ་དང་། གཞན་ཡང་གཏམ་བཤད་རིགས་དང་ནད་ཐོག་ལག་ལེན་དང་དཔྱད་བཅོས་རིག་པ་སོགས་སྐོར་ལ་གཏམ་བཤད་དང་ལག་ལེན་སློབ་སྦྱོང་དང་ཉམས་མྱོང་སྤེལ་རེས་གང་མང་སྤེལ་བ་ལ་ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣ་ཡོངས་ཀྱིས་བལ་ཡུལ་གསོ་རིག་ཁང་གི་ཚད་ལྡན་གྲྭ་སྒྲིག་དང་ལས་དོན་སྤེལ་བར་སྙིང་ཐག་པ་ནས་བཀའ་དྲིན་ཞུས་སོ།།
ཚོགས་ཆེན་རྗེས་སུ་སྨན་པ་པད་མ་རྒྱལ་མཚན་དང་སྨན་པ་མ་ཅིག་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་སྨན་པ་བརྒྱ་ཙམ་ལ་གསོ་རིག་རྒྱུད་ཆུང་གསུམ་གྱི་ལུང་གནང་པ་དང་ནེ་པ་ལཱའི་ལོ་ཙ་བ་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་པོ་ཉ་ཡིས་རྒྱུད་ཆུང་གསུམ་ནེ་པ་ལཱའི་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུ་ཡང་གཏན་འཁེལ་བྱུང་ལ། སྨན་པ་ཉི་ཟླས་གཡུ་ཐོག་སྙིང་ཐིག་གི་སྔོན་འགྲོ་དང་རྩ་ཁྲིད་ཀྱང་ཉིན་གཉིས་རིང་ལ་གནང་བའོ།།
མཐར་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་འདི་ནི་སྔོན་ཆད་དུས་རབས་བརྒྱད་པར་བསམ་ཡས་སུ་འཚོགས་པའི་གསོ་རིག་བགྲོ་གླིང་གི་དྲན་རྟེན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་པ་སྟེ། འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་གཉིས་ཀ་ནས་སྨན་པ་མང་པོ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་བསམ་བློ་བརྗེ་སྤེལ་གཏིང་ཟབ་པ་བྱུང་པ་དང་། འཚོགས་འདུར་ཞུགས་མཁན་མི་སྐྱ་སྨན་པ་མིན་པའི་གྲྭ་བ་དང་བཙུན་མ་དང་། སྔགས་པ་དང་བོན་པོ་སྨན་པ་སོགས་ཀྱང་འདུས་ཡོད་པས་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱིས་གསོ་རིག་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བཞིན་པ་ནི་ངོ་མཚར་བའི་གནས་སོ།།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཁང་གི་ཚོགས་མི་ཚོས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་པ་རྒྱུད་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༥་ལོའི་ཟླ་དགུ་བའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཨི་ཏ་ལི་པེ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་གསོ་རིག་བགྲོ་གླེང་འཚོགས་རྒྱུ་དང་། ༢༠༡༦་ལོའི་དཔྱིད་ཀར་ཨེ་ས་ཏོ་ཉ་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་རྒྱལ་ས་ཐ་ལེན་ཏུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་བཞི་བ་དང་། ༢༠༡༧་ལོའི་དཔྱིད་ཀར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་ལྔ་བ་ཡང་བསྐྱར་ནེ་པ་ལ་རུ་འཚོག་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་བྱུང་སོང་ངོ་།།
བོད་རང་ལུགས་ཀྱི་བོན་པོའི་སྨན་གཞུང་དང་བོན་པོའི་སྨན་པ་ཚོ་ལ་མཐོང་ཆུང་བརྙས་བཅོས་གཏོང་མཁན་གྱི་གཏེ་རྒན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་གསུམ་པ་ནེ་པ་ལཱིའི་རྒྱལ་སར་འཚོགས་པ་་་་ཟེར་ནས་མཚན་བྱང་བཟོས་ན་ཡག་ས་རེད། གོང་བཀོད་གནས་ཚུལ་ལྟར་ན་དོན་ལའང་དེ་ལྟར་དུ་གནས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་། བོན་པོ་ཚོ་ཉོན་ཨ། རང་ཉིད་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་བརྙས་བཅོས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ཤེས་བཞིན་དུ། མ་འོངས་པར་དགོས་པ་དང་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཙམ་མེད་སའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མིང་ཅན་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཡོད་ཚད་ལ་ཕེབས་མ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནའང་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་མི་སེམས་སོ། དེ་ཐུགས་ལ་ཞོགས། །
སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་རྒྱལ་པོས་བྱིན་གྱིསག་རློབས།