རྩོད་ལན་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ།

རྡོ་སྦིས་ཡོན་ཏན།
ཐོག་མའི་ཀུན་སློང་།

ང་ ཚོ་བོད་པ་ཁ་ཤས་ནི་བཤད་མི་ཤེས་བའི་གཡམ་ལ་རྒྱུགས་པ་རེད་།ལུང་དང་རིགས་པ་གང་ གིས་སྐོར་ནས་བདེན་པ་རྣམ་དག་ཅིག་བཤད་ཡོང་ནའང་།ཅི་སྙམ་པར་དུང་ཞེན་ཤིག་གིས་མ་ བཟོད་པར་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་མ་ཤེས་ཤེས་ཁུལ་བྱས་པའི་བྱིས་བའི་འཆལ་གཏམ་དག་ལ་།ཁུངས་ རྣམ་དག་རི་འདྲ་བ་ཤིག་ཡོད་ཁུལ་དང།དེར་བདེན་པ་ཡིན་ཚུལ་གྱིས་ནུབ་ཀྱི་སྒྲུང་ གཏམ་ཚུད་ཆད་དྲངས་ཡོང་ནས་།ང་ལ་རྩོད་པ་རྒྱག་ཁུལ་བྱས་པ་ནི་།དངོས་གནས་སེམས་པ་ སྐྱོ་བའི་རྒྱུ་རེད་།ཐོག་མར་དགེ་ཆོས་ཁོང་གིས་མ་ཡིན་པ་ཡིན་མདོག་གི་རྫུན་ཆེན་ པོ་ཤིག་བཤད་།ང་ཚོ་བོད་མི་མང་པོ་ཤིག་གིས་ཡིན་མདོག་མདོག་གིས་དེའི་རྗེས་སུ་ འབྲངས་ཅི་ཐུབ་བྱ་བཞིན་ཡོད་མོད་།ང་ཚོ་ལ་དགེ་ཆོས་ཀྱི་རྫུན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ དགོས་བའི་བཙན་བཀའ་དེ་སུས་ཀྱང་བཏང་མེད།འདི་འདྲའི་ཨུ་ཚུགས་བཤད་མཁན་དག་ལ་ལན་ སློག་པ་ནི་ཅི་ཡང་མི་སྤྲོ་མོད་། པན་ཆེན་དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་པྲི་ཡང་ཀུའི་གླིང་དུ་འདོད་ཅིང་།བཙན་པོ་ནོ་མོན་ ཧན་གྱིས་ཨེ་ཀི་རི་སི་ཞེས་བཏགས་པ།དེང་དུས་ཡོངས་གྲགས་སུ་དབྱིན་ཇིའི་ལུང་པ་ ཟེར་བ་འདི་ལ་ཉིན་འགའ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ནས་བསིལ་རིའི་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་གྱི་གླིང་ ཆེན་པོ་ཨི་སི་ལཱནྟི(Iceland)་ཟེར་བ་དེའི་འཁྱག་རླུང་གཡུག་ཏེ་།ས་ཐམས་ཅད་གངས་ ཀྱིས་གཡོག་ནས་འདུག་མི་བཟོད་པ་ལྟ་བུ་དང་།དེ་བཞིན་ཁམ་ཟམ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཡང་ ད་དུང་སྤྱི་ཚོགས་འཚོགས་མེད་པ་དང་།་གྲྭ་ཚང་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྐབས་འདིར་བསྟུན་ ཏེ་སྡོད་ཤག་དང་།རང་རང་གི་ལྷ་ཁང་སོགས་གཙང་མ་བཟོ་བཞིན་འདུག་པས་འཛིན་གྲྭ་ཡང་མ་ འཚོགས་པའི་སྐབས་ཞིག་ཏུ་འདུག་།་དེར་བརྟེན་རང་ཤག་སྐྱིད་པའི་དགའ་ཚལ་ནས་འོ་ཇ་ རེ་མཐུང་ཞོར་ཏུ་།་རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པས་ཕྲན་ལ་བཏང་བའི་རྩོམ་དེ་ཀློག་ཁུལ་དང་།་ ལན་ཞིག་རྒྱག་དགོས་མིན་གྱི་བསམ་བློ་རེ་བཏང་ནས་སྡོད་མུར།ང་ལ་དགེ་ཆོས་ཀྱི་ སྐོར་གྱི་བསྒྲགས་གཏམ་འགའ་སྤེལ་རྒྱུ་ཡོད་པས་ཞོར་ཏུ་རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པ་ལ་གྲོས་ འདི་འདེབས་པར་བྱའོ་། སྤྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་ང་ལ་ནི་སྐུར་བའི་ཡིག་ལན་ཚངས་ཐིག་ནི་ འདི་ལྟ་བུ་ཤིག་རེད་།ཐོག་མར་མི་ཤིག་གིས་རྟོག་དཔྱོད་སོགས་ཅི་ཡང་མེད་པར་སྔོན་ དུས་རྒྱ་གར་གྱི་མི་རྣམས་ནི་ཕ་དང་མ་རྣམས་གསོད་མཁན་ཤ་སྟག་རེད་ཅེས་སྨོས་པ་ལ་། གཞན་ཤིག་གིས་རྒྱུ་མཚན་ཅི་རེད་ཅེས་དྲིས་ན།དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུང་ན་འདུག་ ཅེས་མདོ་ནང་གི་་ཕ་དང་མ་ནི་བསད་བྱ་ཞིང་།ཞེས་བའི་ལུང་དེ་དྲངས་ནས་།དེའི་མི་ཚད་ ད་དུང་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ནི་་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་ཀྱང་གསུང་ཞེས་ལབ་པ་ནང་བཞིན་ཞིག་རེད། དེ་བཞིན་ལུང་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་སྐྱོར་ལྟ་བ་འདོད་བསྟན་ནང་གི་རྒན་པོ་ཀླུ་རྒྱལ་ འབུམ་གྱིས་ཡང་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ཡོད་པ་མ་ཟད་།བྱི་ལི་ཀླུ་སྐྱབས་འབུམ་གྱིས་ཡི་གེ་ དུ་ཡང་བཏབ་འདུག་ཅེས་་སྨྲས་བ་ཞིག་ལས་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་།

བར་གྱི་རྩོད་ལན་།

གཅིག།རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པས།”སྤྱིར་གནའ་རབས་དག་གིས་ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་འདོད་ཚུལ་དེ་ཧ་ཅང་གི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།”

ཁྱོད་ ཀྱི་གནའ་རབས་ཟེར་བ་དེ་མཚམས་གང་ནས་མཇོག་གིན་ཡོད་དམ།ཕ་ས་གོ་ར་ས Pythagoras(སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི570-c. 495)་མ་མཁྲུངས་བའི་སྔོན་དང་།ཡེ་ཤུ་མ་ཤུ་ཀ་མ་སྐྱེས་བའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ སྔོན་ཤིག་ལ་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་ན།་དེ་ལ་རྩོད་པ་ཅི་ཡང་མེད་།དེ་མིན་ཕ་ས་གོ་རའི་ རྗེས་སུ་གླེང་གིན་ཡོད་ན།་བཤད་ཚུལ་དེ་ནི་ཆེས་མ་དག་པ་ཤིག་རེད།གོང་དུ་མང་པོ་ བཤད་ཡོད་པ་ལྟར་། ཕ་ས་གོ་རའི་རྗེས་སུ་ནུབ་ཀྱི་མཁས་བ་མང་ཆེ་བ་དང་། རོམ་གྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་ཆེན་མང་ཆེ་བ་། དེ་བཞིན་གྲུབ་མཐའ་དང་ཆོས་ལུགས་གང་གི་ལུགས་ལ་ཡང་སའི་གོ་ལ་ནི་རིལ་རིལ་ཡིན་ ཟེར་བ་ཞིག་ལས་ལེབ་ལེབ་འདོད་མཁན་ཧ་ལམ་མེད་ཅིང་།ནུབ་ཀྱི་གོ་ལའི་ཁ་བྱང་དང་། སའི་གོ་ལ་དཀྱིལ་ཞག་སུམ་བརྒྱ་དང་དྲུག་བཅུ་ལམ་ནས་བརྩི་བ་སོགས་མཚོན་པའི་རིལ་ རིལ་ཡིན་པའི་ལམ་ནས་བྲིས་བ་དང་བཞེངས་ཡོད་པ་ལས་། སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་རེད་ཟེར་བ་བརྟེན་ནས་གསོན་བསྲེགས་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ དགེ་ཆོས་མ་གཏོགས་ནུབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ་སྐད་ཆ་དེ་འདྲ་ཤིག་ད་བར་མཁས་བ་སུས་ཀྱང་ གསུང་མི་འདུག།ཡང་ནུབ་དུ་སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་དུ་འདོད་མཁན་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་དམ་ ཞེ་ན་། ངས་ཐོག་དང་པོ་ནས་བཤད་པ་བཞིན་། ལོ་རྒྱུས་སུ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད་ལ་། ད་ལྟ་ཡང་དེ་ལྟར་འདོད་མཁན་ཡོང་གིན་ཡོད་པ་རེད་།ཡིན་ནའང་དེ་ལྟར་འདོད་མཁན་ཤིན་ ཏུ་ཉུང་ཉུང་རེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲ་ཤིག་ལ་དམིགས་ནས་ངས་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་སྐད་ཆ་འདི་ལྟར།

“སྔོན་ ནས་བཟུང་ཏེ་ཕྱི་གླིང་ཡོ་རོབ་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་འདི་རིལ་རིལ་ཡིན་པའི་འདོད་ པའི་ལྟ་བ་དར་ཡོད་པ་ལས་ལེབ་ལེབ་ཡིན་ཞེས་འདོད་མཁན་་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཉུང་ཡིན་ཞིང་། ཡེ་ཤུ་གཙོ་བྱས་བའི་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རྙིང་པ་ཕལ་ཆེར་གྱིས་སའི་གོ་ལ་ནི་ རིལ་རིལ་་ཡིན་ཞེས་འདོད་པ་ལས་ལེབ་ལེབ་ཡིན་ཞེས་འདོད་མཁན་ཉུང་ལ་།།དེ་བས་རིག་པ་ ཅན་འགའ་ཞིག་གིས་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཡིན་ཞེས་སྨྲས་ཚེ་། དེ་ལ་མི་འདོད་མཁན་ཕལ་་ཆེར་མེད་ལ་། ད་བར་ཏུ་ཡོ་རོབ་གླིང་དུ་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཡིན་ཞེས་ལབ་ནས་གསོན་པོར་མེ་ལ་ བསྲེགས་པ་ཤིག་ཡོ་རོབ་ཀྱི་་ལོ་རྒྱུས་གང་གི་ནང་དུ་ཡང་མེད།”

ཅེས་གསལ་བོ་དག་པོ་བཤད་ཡོད་པ་འདི་ཡིན།

གཉིས།རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པས།

“དེར་ བརྟེན་ཆོས་ལུགས་མང་བོའི་ཨ་མ་ལྟ་བུར་ཆགས་པའི་གནའ་ཆོས་འདིས། དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བཤད་པ་ལྟར་ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་ཅིག་བཤད་མི་འདུག་གམ། དེ་བཞིན་ཁ་ཆེས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དམ་ཆོས་ཁོ་རན་གྱི་ནང་དེ་ལས་ཀྱང་ཞལ་གསལ་བོས་ས་ གཞི་ལེབ་ལེབ་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་བཤད་ཡོད།གལ་སྲིད་ཁྱེད་རང་གིསHebraw Bible གྱི་དཔེ་རྙིང་ཁུངས་མ་དག་ལ་གཟིགས་པ་ཡིན་ན། དགེ་ཆོས་ཀྱི་གསུངས་སྟངས་དེ་དག་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་ཞིག་མིན་པའི་སྣང་ཚུལ་འབྱུང་ སྲིད།”་་

ཅེས་ ཡེ་ཤུ་ཆོས་དང་། ཇོའུ་རིགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་། ཁ་ཆེ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ལྟ་བུ་དམ་ཆོས་རྙིང་མའི་ནང་དུ་སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་ཏུ་ གསུང་ཡོད་ཚུལ་དང།དེ་ཕྱིར་ནུབ་དང་ཁ་ཆེའི་ཆོས་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སའི་གོ་ལ་ལེབ་ ལེབ་ཏུ་འདོད་ཚུལ་དང་། དེ་བཞིན་དགེ་ཆོས་ཀྱི་རྙོག་བཤད་ལ་ཁུངས་ལྟ་བུ་ཤིག་ཡོད་པ་སྒྲུབ་བཞིན་པ་ནི་ དངོས་གནས་དགོད་བྲོ་བ་ཤིག་རེད་།སྤྱིར་ཁྱེད་ཀྱིས་དྲངས་བའི་ཆོས་ཚིག་དེ་ལ་ཡང་ ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ཚོའི་ཁྲོད་དུ་འགྲེལ་རྒྱག་སྟངས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ ཚོགས་ཡོད་པ་དང་། དོན་འགྱུར་དེ་ལྟ་བུ་བྱས་ཆོག་མིན་གྱི་སྐད་ཆ་བཤད་རྒྱུ་མང་པོ་འདུག་མོད། རྩོད་བྱ་མ་ཡིན་པས་ཕར་བཞག་ཏེ་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི་འདི་ཡིན།དམ་ཆོས་རྙིང་མའི་ནང་ དུ་། སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་གཅིག་པོའི་གསུང་བ་ཚད་མི་ཚད་པར་།བྱིས་བ་གསོད་དགོས་བ་དང་། བུད་མེད་ལ་བཙན་གཡེམ་བྱ་དགོས་བ་།དེ་བཞིན་ཡེ་ཤུའི་མ་ཡིན་པའི་མི་ཐམས་ཅད་གསོད་ དགོས་བ་དང་།སྐབས་འགར་རིག་རིག་ཐུག་ཐུག་གསོད་དགོས་བ་ལ་སོགས་བཤད་ཡོད་པ་རེད། དེ་བཞིན་མི་དགེ་བ་བཅུ་ཟེར་ནས་གཞན་གྱི་སྲོག་མི་གཅོད་པ་སོགས་བལྟས་བ་ཙམ་གྱི་ ནང་འགལ་གྱི་སྐད་ཆ་མང་པོ་ཤིག་ཀྱང་བཤད་ ཡོད་། སྤྱིར་བཏང་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ལ་ང་ཚོའི་ནང་བའི་ཆོས་ལྟར་དྲང་དོན་དང་། ངེས་དོན་ཟེར་བའི་སྤང་བླངས་ཀྱི་རྣམ་བཞག་གསལ་པོ་ཤིག་མེད་ནའང་། ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་པོ་དག་གིས་ཀྱང་ཁོ་ཚོའི་དམ་ཆོས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀའི་ནང་ ནས་སྤང་བླངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཏོན་ཏེ་། ཡེ་ཤུའི་དམ་ཆོས་དག་ལ་འགྲེལ་སྣ་ཚོགས་རྒྱབ་པས་གྲུབ་མཐའི་ལུགས་འདྲ་མིན་འགའ་ཤས་ བྱུང་ཡོད་པ་རེད་། དེའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཡེ་ཤེའི་ཆོས་བ་མང་ཆེ་བས་གྷི་རིག་གི་ལུགས་སའི་གོ་ལ་ ནི་རིལ་རིལ་ཡིན་པའི་ལུགས་འཛིན་པ་ལས།ལེབ་ལེབ་ཡིན་པའི་ལུགས་འཛིན་པ་ཤིན་ཏུ་ནས་ ཉུང་ཉུང་རེད། དེ་བཞིན་རོམ་གྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའི་བདག་པོ་ཕོ་ཕུ་ཟེར་བ་།ད་ལྟའི་བར་ ཏུ་ཉིས་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་བྱོན་ཡང་། སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་དུ་འདོད་པའི་ཕོ་ཕུ་གཅིག་དང་།ཡང་ན་གཉིས་ཙམ་བྱུང་ཡོད་དམ། ཕལ་ཆེར་བྱུང་ཡོད་པ་མ་རེད་། དེ་བས་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་”

(སྔོན་ ཕྱི་གླིང་ཡོ་རོབ་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་ན་ཡང་མ་བརྟག་པའི་སེམས་ཀྱི་འཆར་ཚུལ་བཞིན་འཇིག་ རྟེན་འདི་ལེབ་ལེབ་ཡིན་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ལབ།རིལ་མོ་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་མཁན་ཅིག་ཀྱང་མེད། ཡུལ་སོ་སོའི་ཆོས་ལུགས་རྙིང་པ་ཐམས་ཅད་ན་ཡང༌།འཇིག་རྟེན་ལེབ་ལེབ་ཡིན་བྱ་བ་ཤ་ སྟག་ལས།རིལ་རིལ་ཡིན་བྱ་བ་ཡེ་མེད།དེའི་ཕྱིར་དང་པོར་རིག་པ་ཅན་འགའ་ཞིག་གིས་ རིལ་རིལ་ཡིན་སྨྲས་ཚེ།གསོན་པོར་མེ་ལ་བསྲེགས་པ་སོགས་གཏམ་དེ་མི་འཕེལ་བའི་ཐབས་ ཁོ་ན་བྱས།འོན་ཀྱང་མཐར་རིགས་པ་བདེན་པའི་གཟི་བརྗིད་མ་བཟོད་བར་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ རིལ་རིལ་དུ་ཡིད་ཆེས་པ་འདི་བྱུང)

ཞེས་ བཤད་པ་འདི་ནི་འཆལ་གཏམ་ཤིག་རེད་།དེ་ལ་ད་དུང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཨུ་ཚུགས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ ན། རྗེས་མ་ཞིག་ལ་ཡེ་ཤུ་བ་ཤིག་གིས་།ནང་བའི་མདོ་རུ་། ཕ་དང་མ་ནི་གསོད་བྱ་ཞིང་། ཞེས་གསུང་ཡོད་པ་དང་དེ་བཞིན་བོད་མི་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཁས་ལེབ་མཁན་ དག་དང་། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སུ་ཡང་ཕ་མ་གསོད་མཁན་ཡང་བྱུང་ཡོད་པས། དེ་བས་བོད་མི་རྣམས་ནི་ཕ་མ་གསོད་མཁན་དག་གོ་ཞེས་ལུང་དང་བཅས་དྲངས་ཡོང་ན་། ཁྱེད་ཅག་གིས་ནུབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཁྱོག་བཅོས་བྱས་པ་བཞིན་དུ་ཁས་ལེན་རྒྱུ་ལས་ གཞན་ཅི་ཡང་ཡོད་པ་མ་རེད་།

གསུམ།ཡང་རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པས་”ཉིད་ ཀྱིས་སྐུ་Washington Irving མཆོག་གི་ཁོ་ལིམ་བྷ་སིའི་ལོ་རྒྱུས་སྒྲུང་གཏམ་ཞིག་ལས་ལོ་རྒྱུས་དག་མ་ཞིག་མ་ ཡིན་ཚུལ་གསུངས་པ། ཡི་ཤུའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ལྟ་བ་འཛིན་མཁན་ཚོས་བཤད་ཡམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་དེ་ ལྟར་གསུངས་པ་ཞིག་ཡིན་ལས་ཆེ།”་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཁྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤུ་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་ཁ་ཤས་དྲངས་ཏེ་།སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་དུ་བསྒྲུབས ་།སྐབས་འདིར་ང་རྡོ་སྤིས་བློ་བཟང་ཡོན་ཏན་”ཡི་ཤུའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ལྟ་བ་འཛིན་མཁན་ཚོས་བཤད་ཡམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ཞིག་ཡིན་ལས་ཆེ” ཞེས་ བཤད་པ་ནི་དངོས་གནས་ཡ་མཚར་པོ་རེད་། དཔེ་དེབ་དེ་ནི་སྒྲུང་གཏམ་་ཤིག་རེད་ཅེས་གསུང་མཁན་ནི་ཁྱོད་རང་གི་ཐོག་དང་པོ་ ལུང་འདྲེན་བྱས་པའི་མཁས་བ་དང་།སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་གསར་གཏོད་དང་དེང་རབས་ཀྱི་ལོ་ རྒྱུས་སྨྲ་བ་་Inventing the Flat Earth: Columbus and Modern Historians རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ཇི་ཧྥི་རེ་ནི་རེད་།དེ་བཞིན་ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་འདྲེན་བྱས་པའི་ ལྷམ་གྱི་རྒྱལ་བོའི་སྐོར་།སྒྲུང་གཏམ་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སྙིང་བོ་མེད་པའི་གཏམ་ འཆལ་འགའ་ཤིག་ཏུ་མཐོང་བས་དེ་དག་ལ་ལན་རྒྱག་དགོས་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མ་མཐོང་། སྤྱིར་བཏང་གནའ་བོ་ནུབ་ཀྱི་མི་ཚང་མས་སྣང་ངོར་སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་དང་།རིལ་རིལ་ གང་རུང་ཤིག་འཆར་ཡོད་པ་སུས་ཤེས་དཀའ་མོད།གནའ་བོ་མི་དག་གིས་བྲིས་བ་།དེང་སང་ མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་གླེགས་བམ་ཕལ་ཆེར་བ་ན་སའི་གོ་ལ་ནི་རིལ་རིལ་ཡིན་ཟེར་བ་ལས་། ལེབ་ལེབ་རེད་ཟེར་བ་ཤིག་མཐོང་དཀའ་བས་།དེ་བས་ཁྱོད་རང་གིས་སྐད་ཆ་འདི་ལྟ་བུ་”དུས་་ རབས་དེ་དག་གི་ནང་དེང་སྐབས་ཀྱི་ས་གཞི་ཆགས་བཀོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་ མ་རེད། འོན་ཏེ་ཁོང་ཚོ་ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་ཀྱི་ཐོག་གནས། ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་ཀྱི་སྟེང་འགྲོ། ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་ཀྱི་ཐོག་འཚོ་བཞིན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བཤད་པ་ ལྟར། མི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ས་གཞི་འདི་ལེབ་ལེབ་ཤ་སྟག་ཡིན་ཤག་བྱས་ནས། ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་དང༌། ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་་ཀྱི་ཆགས་བཀོད་རི་མོ་སོགས་བྲིས་པ་རེད།”ནི་ རྟོག་བཟོ་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཡོངས་གྲགས་མ་རེད་།སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་དུས་འདི་ ལྟར་།ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཆ་ནས་སྐད་ཆ་ཤིག་བཤད་འགྲོ་དགོས་བ་ལས།དམིགས་གསལ་ ཤིག་སྤྱི་རུ་བཞག་ནས་བཤད་ན་ལོ་རྒྱུས་འཁྲུལ་འགྲོ་བ་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མེད།དཔེར་ན་། བོད་དུ་བསྟན་པ་དར་བའི་ལོ་དང་། དེ་བཞིན་བསྣུབས་པའི་ལོ་སོགས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ལས་། དམིགས་གསལ་ཤིག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ཆེན་པོར་བྱས་ནས་བཤད་ཀྱིན་ཡོད་པ་མ་རེད་། དེ་བཞིན་ནུབ་དུ་ཡང་ཀ་ལ་ལེ་འོ་ཡིས་ཉི་མ་གོ་ལ་ཡོངས་ཀྱི་དཀྱིལ་དུ་བཞག་པ་དང་། སའི་གོ་ལ་ལ་སྤྱིའི་འགྲོས་དང་རང་འགྲོས་གཉིས་བཤད་པ་ཡང་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཤད་པ་ཤིག་ ཡིན་པ་ལས་དམིགས་གསལ་ ཤིག་བཤད་བཞིན་ཡོད་པ་མ་རེད་། མཐར་ངེད་གཉིས་ཀྱིས་རྩོད་པ་དེ་དེང་དུས་ནུབ་ཀྱི་སྙན་གྲགས་ཅན་ཅན་གྱི་ཚན་རིག་ ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མཁས་བ་ཆེན་པོ་།འཛམ་གླིང་བསླབ་གྲྭ་ཡོངས་ཀྱི་ཡ་གྱལ་དུ་བརྩི་ བཞིན་པའི་ཧ་བིན་སློབ་གྲ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་སི་ཐན་ཧྥིན་ཅན་གྷི་ལོ་ རྡིའི་Stephen Jay Gould (1941 –2002)འདིའི་སྐད་ཆ་ཤིག་ཁྱོད་ཚོའི་ལུང་འདྲེན་གྱི་ཁུངས་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་ཝོ་ ཀི་ཕེ་རྟེ་ནས་དྲངས་ཏེ། ངའི་གཉིས་ཀྱི་རྩོད་པ་དེ་ཞི་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པར་བྱ། ཁོས་གསུང་རྒྱུར་”་ དེང་དུས་དང་སྔོན་དུ་མི་དག་གིས་སྣང་ངོར་ང་ཚོའི་གོ་ལ་འདི་ག་འདྲ་ཤིག་ཡིན་པ་མ་ ལྟོས་པར་། མཁས་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་དུ་འདོད་པའི་མུན་ནག་གི་དུས་སྐབས་ ཞིག་བྱུང་མེད་པ་དང་།གྷི་རིག་གི་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་དུ་འདོད་པའི་ལྟ་བ་དེ་ནམ་ ཡང་དོར་མེད་ཁར་། དུས་རབས་བར་མའི་མཁས་བ་གཙོ་ཆེ་བ་ཡོངས་ཀྱིས་རིལ་རིལ་དེ་སའི་གོ་ལའི་རང་བཤིས་ དངོས་ཡིན་ཞེས་ཁས་ལེན་བྱས་ཡོད” ་ཅེས་གསལ་བོ་དག་པོ་གསུང་ཡོད་པ་འདི་རེད་། དེ་བས་དགེ་ཆོས་ནོར་མེད་ན། ནུབ་ཀྱི་ཚད་ལྡན་གྱི་ཚན་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་དང་། དེ་དག་གི་འབྲི་མཁན་ཐམས་ཅད་ནོར་དགོས་བ་དང་། མཁས་བ་འདི་དག་བདེན་ན་། དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བཤད་པ་དེ་མ་བརྟགས་ཅོལ་ཆུང་གི་གཏམ་རྒྱུད་ཅིག་ལས་འདི་གཉིས་ལ་ གཞི་མཐུན་པ་ཤིག་རྩ་བ་ཉིད་ལས་མི་འདུག་ལ་། ང་ཚོ་ལ་ཡང་འདི་གཉིས་ལས་འདམ་ཀ་གཞན་ཅི་ཡང་མི་འདུག་།

མཐའ་མའི་དམ་བཅའ་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས།

སྐབས་ འདི་དང་བསྟུན་ནས་ཕྲན་གྱིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་འགའ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་། དེང་དུས་ནུབ་ཤམ་བྷ་ལའི་ཡུལ་དུ་ལོ་གསར་བའི་ནང་དུ་སྐད་ཆ་གསར་བ་ཤིག་དང་། དམ་བཅའ་རེ་བྱེད་སྲོལ་འདུག་པས་།་དེ་ཡང་འདི་འདྲ་ཤིག་ཡིན་པ་བྱོས་། ཡིནའང་དམ་བཅའ་དེ་ཁ་དན་ལ་གནས་ཡོད་མེད་དང་། ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་རྗེས་སྐྱོང་ཡོད་མེད་དེ་ལོ་རྗེས་མའི་མགོ་ལ་མ་གཏོགས་བཤད་ཐུབ་ ཀྱིན་མ་རེད།་ལར་ཏུ་རེ་བ་བཞིན་མ་འགྲུབ་ནའང་། ངའི་སྟེང་ལ་མི་འདོད་པའི་ཁྲག་གི་འཁོར་ལོ་མ་བསྐོར་། དམ་བཅའ་དེ་འདྲ་འཇོག་མཁན་ང་གཅིག་པོ་མ་རེད་། སྔོན་དུ་རྡོ་སྤིས་མ་ནང་གིས་ཆང་མཐུང་ཤིག་གིས་།་མི་མཐུང་མི་མཐུང་ཨ་རག་མི་ མཐུང་ཞེས་། མི་མང་ཚོགས་པའི་དབུས་སུ་དམ་བཅའ་བཞག་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་རེད། ཁོང་གི་དམ་བཅའ་འདྲ་བ་ཤིག་མིན་པའི་རེ་བ་ཡོད་།

ཉིན་ འགའ་ཤས་ཀྱི་སྔོན་ལ་།བོད་ནང་གི་དཔྱོད་ལྡན་པ་ཤིག་དང་མཉམ་དུ་བདག་གིས་བྲིས་བའི་ དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཐོ་དང་།དེ་དག་ལས་འཕྲོས་བའི་རྩོད་གླེང་སོགས་ཀྱི་ ཐད་ལ་འཕྲོལ་མོལ་བྱུང་སྐབས་།ཁོང་གིས་ ་ཡོན་ཏན་ལགས་། ཁུངས་ཡོད་མེད་ལ་མ་ཐུག་པར་དགེ་ཆོས་ནི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀྱི་ མཚམས་སུ་བྱུང་བའི་མཁས་བ་གལ་ཆེ་བ་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཅི་མི་སྙམ་པར་དགེ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྒྱུགས་ཏེ་། ད་ལྟ་དགེ་ཆོས་ཟེར་བའི་མིང་ཞིག་གོ་ཡོད་དུས་། མི་དག་གིས་སེམས་སུ་ཁོང་ནི་སྔོན་དུ་བྱོན་མ་མྱོང་བ་དང་།ཕྱིས་ཡང་འབྱོན་དཀའ་ བའི་མཁས་བ་ཤིག་ཡིན་སྙམ་པའི་སེམས་པ་ཤིག་ཏན་ཏན་འཁོར་ཡོང་གིན་འདུག།ཁོང་གི་ སྐོར་ལ་ང་ཚོས་དཔེ་དེབ་དང་རྩོམ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་བཏོན་ཡོད་མོད་། མང་ཆེ་བས་ཁོ་ལ་བསྟོད་ཅི་ཐུབ་གྱིས་སྒོ་ནས་བྲིས་བ་ཤིག་ལས་། དངོས་གནས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་དེང་རབས་དང་ཚན་རིག་སོགས་ལས་འཕྲོས་བའི་སྐོར་ལ་ཞིབ་ དཔྱད་བྱས་བ་ཕལ་ཆེར་མི་འདུག་ལ་།མང་ཆེ་ཤོས་ཤིག་གིས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ སོགས་ཅི་ཡང་ཧ་མ་གོ་བར་ད་དུང་ཡིན་མདོག་མདོག་གིས་དོན་མེད་དུ་བསྟོད་བསྔགས་འདྲ་ བྱེད་ཀྱིན་འདུག་། དེ་བས་ཁྱེད་རང་གིས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དེབ་ཤིག་བྲིས་ན་ལེགས་ལམ་མང་པོ་ཡོད་ ཅེས་བཤད་པ་དང་། གལ་སྲིད་གླེགས་བམ་ཤིག་བཏོན་པ་ཡིན་ན་། དཔར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་སོགས་སྤྱོར་རྒྱུ་ཡིན་ཚུལ་སོགས་བཤད་བྱུང་མོད། སྤྱིར་བཏང་ཕྲན་ལ་། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷ་ཆེན་པོས་གསུང་བ་ལྟར།སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་བ་ལ་འདིར་བརྗོད་མེད་། ཅེས་བརྗོད་བྱ་གསར་བ་ཤིག་དང་།བརྗོད་བྱ་དང་རྗོད་བྱེད་གང་གིས་ཐད་ནས་གཞན་གྱིས་ ཡིད་འགུགས་ཤིག་བ་རྩ་བ་ཉིད་ནས་འབྲི་ཤེས་བ་ཤིག་མེད་ཁར་།དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་གྱི་ གླེགས་བམ་ཤིག་འབྲི་རྒྱུར་སེམས་ནང་དུ་ནམ་ཡང་དྲན་མྱོང་མེད་། ཡང་ཁོང་གིས་ཨུ་ཚུགས་ཆེན་པོས་།དེ་ན་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་འགའ་བཤད་པའི་ ཁས་ལེན་ངེས་པར་ཏུ་དགོས་ཞེས་བཤད་བྱུང་བས་།ཕྲན་གྱིས་བྲིས་ཡོད་པའི་ཚན་རིག་ལོ་ རྒྱུས་དེ་མཇུག་སྐྱོང་བའི་སྐྱབས་འཇུག་ཡོད་པ་དང་།ལྷག་པར་ཏུ་མི་གཟུར་བོ་གནས་ བ་།རྣམ་དཔྱོད་ཅན་དག་ལ་བློ་སྐྱེད་རེ་བྱུང་ན་སྙམ་པའི་ཀུན་སློང་ཞིག་གིས་ཁྱེར་་ ཏེ་།དགེ་ཆོས་ལས་འཕྲོས་བའི་གཏམ་འགའ་ཤས་མུ་འཐུད་དུ་བཤད་བསམ་པ་ཡིན་།དེ་ནི་ དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ཡིན་། ཡང་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ཀུ་རེ་ཤིག་བསྒྲགས་ནས་བཤད་ན་། ཕྲན་ནི་ཆུང་དུས་ནས་།དགེ་ཆོས་ལྟར་མི་ལ་བརྩི་བཀུར་ཟེར་བ་དང་། ཡ་རབས་། སྤྱོད་བཟང་ཟེར་བ་ཤིག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་མི་ཤེས་མཁན་ཞིག་ལ་། བུད་མེད་དང་།འཇིག་རྟེན་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་བཀང་ནས་བསྡད་པ་ཤིག་ཡིན་ཕྱིར་།ཉི་མ་ གཅིག་ལ་མི་གཞན་ལ་ཁོང་ཁྲོ་མ་སློང་ན་འདུག་བཟོད་མི་ཐུབ་པའི་མི་ཤིག་ཡིན་། དེ་བས་ཁྱེད་རྣམས་ལ་། ཁོང་ཁྲོ་སློང་བའི་ཕྱིར་ཏུ།ཐོག་མར་མགྱོགས་པོར་།(དགེ་ཆོས་དང་ལེགས་སྤྱར་སྐོར་གྱི་ཧམ་བཤད) ཟེར་བ་ཤིག་བྲིས་ནས་།དགེ་ཆོས་དང་ཁོང་ལས་འཕྲོས་ནས་བྱུང་བའི་ལེགས་སྤྱར་གྱི་ སྐོར་དང་།ལོ་ཙ་བའི་སྐད་ཆ་འདྲ་བཤད་བསམ་། དེས་མི་ཁ་ཤས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བཟོ་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད་། དེས་ཁོང་ཁྲོ་སློང་མ་ཐུབ་ན་། ཅུང་མ་འགོར་བར་(གཏམ་རྒྱུད་ལྕགས་ཀྱི་ཐང་མ་) ཟེར་བ་ཤིག་བྲིས་ནས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་གླེགས་བམ་སྐད་གྲགས་ཅན་གསེར་ཐང་ལ་དོགས་དཔྱོད་ བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་།དེ་དུས་བོད་ཀྱི་དམར་སྲུང་དམག་དག་གིས་ལག་ཏུ་དགེ་ཆོས་ཀྱི་ དེབ་དམར་དེ་དག་ལག་ཏུ་བཟུང་ནས་ངའི་ཐོག་ལ་རྒྱུག་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང། དགེ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་ཀྱི་ཨ་ཁུ་དང་སྔགས་པ་ཉམས་ལེན་པ་དེ་ཚོས་དམར་ཆེན་གྱི་གཏོར་མ་ དང་། བགེགས་གཏོར་སོགས་ངའི་ཐོག་ཏུ་འཕེན་པའི་དུས་ཤིག་ཡོང་གིན་རེད་བསམ་བཞིན་ཡོད་། དོན་གྱིས་དམར་སྲུང་དམག་མི་དང་དམར་ཆེན་གྱི་གཏོར་མ་འཕེན་མཁན་གྱི་ཉམས་ལེན་པ་ ཚོར་ཤིན་ཏུ་ནས་སྐྲག་མཁན་ཤིག་ཡིན་ཕྱིར།དེའི་རྗེས་ངས་ཁོ་ཚོ་ལ་དགོངས་སེལ་ཞུ་བ་ དང་། རང་གི་མི་ཚེ་ཕྲ་མོ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་(རྒྱའི་གཏེར་ཡིག་གནམ་ནས་བཏོན་པ) ཞེས་བ་ཤིག་བྲིས་ནས་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་ཏ་ཟིག་པའི་སྲོལ་ལུགས་ལྟར། དར་དམར་པོའི་ཐོད་དང། ཟ་འོག་གི་བེར་དང༌། ཕྱགས་ལྷམ་སྣེ་འཁྱིལ་ཅན་གྱོན་ནས་ཇི་ལྟར་ལི་ཡུལ་གཏེར་ཡིག་ས་ནས་སློག་ཚུལ་དང་། རྒྱའི་གནམ་ཡིག་གཏེར་ནས་་བཏོན་ནས་། རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ་བྲིས་ཚུལ་སོགས་མཚོན་པའི་དགེ་ཆོས་ནི་བོད་དུ་བྱུང་ བའི་ཉེ་རབས་ཀྱི་གཏེར་སྟོན་པ་ཡ་མཚར་པ་ཤིག་ཡིན་པ་སྒྲུབ་རྒྱུ་ཡིན། འདིས་དམར་སྲུང་དམར་དམག་གི་གསར་བརྗེའི་སྙིང་སྟོབས་དང་།ཨ་ཁུ་དང་སྔགས་པ་ཉམས་ ལེན་པ་དེ་ཚོར་ཞི་བའི་ཕྱོགས་སུ་འདེན་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད་། དེའི་རྗེས་ཁོ་ཚོའི་དགོངས་གཞན་ཞིག་ཏུ་གཏད་སྐབས་ངོས་ནས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ སྔོན་ཆད་གོ་མ་མྱོང་བ་།ཕྱིས་ཀྱང་གོ་མི་ཐུབ་པ་།གཏམ་ཡ་མཚར་པོ་ཤིག་བཤད་རྒྱུ་ ཡིན།་་རྩོམ་དེའི་མིང་ལ་(དགེ་ཆོས་ན་ཙེ་{Nazi འམ་ 法西斯རེད་དམ}) ཞེས་དྲི་ཚིག་ཅིག་བཀོད་ནས་དགེ་ཆོས་དང་ན་ཙེ་བར་གྱི་འབྲེལ་ལམ་དང་།བསམ་པའི་ མཁྱེར་ཕྱོགས་།དེ་བཞིན་་ཐུན་མོང་གཞི་མཐུན་ཇི་ལྟར་ཞུགས་ཚུལ་སྔར་མ་གྲགས་པ་ ཕྱོགས་ལྷུང་ཅན་དག་གིས་ལྟོས་ན་སྙིང་ན་བ་།་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་དག་ལྟོས་ན་་འཛུམ་ལངས་ བ་ཤིག་འབྲི་རྒྱུ་ཡིན་པས་། ངེས་པར་ཏུ་ལྟད་མོ་མང་པོ་ཡོང་རྒྱུ་རེད་བསམ་བཞིན་ཡོད་། དེའི་རྗེས་ད་དུང་མ་ཤི་བའི་རུས་ཀོང་དེ་ལྷག་བསྡད་ཡོད་ན། སྔོན་ནས་བཤད་པ་ཡོད་པ་བཞིན་།་(བོད་ཀྱི་དམར་སྲུང་དམག་གི་དག་ལ་ཕུལ་བ་)ཟེར་བ་ཞིག་དང་། (སེམས་ཀྱི་དད་པ)་ཟེར་བ་གཉིས་བྲིས་ཏེ་། དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་གྱི་སྐད་ཆ་མཇུག་རྫོགས་པར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་།

ཟུར་ཞུ།

ཁ་ སང་ཁམ་ཟམ་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནས་རིག་རོལ་གྱི་ཉིན་ཐོ་ཉེ་སྔོན་མི་སིག་གི་ཡུལ་ནས་པར་ ལ་བཏབ་པ་ཤིག་མཐོང་བ་དང་།་པར་ཀྱང་མང་པོ་འདུག་པས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་པར་འདྲ་ཡོད་དམ་ སྙམ་ནས་བལྟས་བ་ཡིན་མོད།་དགེ་ཆོས་ཀྱི་པར་ཅིག་མི་འདུག་།་མི་སིག་གི་སྐད་དུ་ འདུག་པས་།་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་ག་འདྲ་ལབ་ཡོད་མེད་ཤེས་མ་སོང་།་དེ་བཞིན་ རཱ་ཧུ་ལས་བྲིས་པའི་དེབ་ཤིག་ཀྱང་མཐོང་བ་དང་།དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གང་ཡང་བཤད་ མི་འདུག་མོད་།་དགེ་བཤེས་ཆོས་གྲགས་ཁོང་དང་མཉམ་དུ་རྒྱ་གར་དུ་ཐེངས་གཉིས་ལ་ ཕེབས་པ་དང་།ལྷ་རམས་བཏང་འདུག་ཅེས་བྲིས་འདུག་།

རྩོམ་འདི་དྲ་རྒྱའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ལྟར་། དྲ་ རྒྱ་གཞན་དུ་འགོད་པ་དང་། ཡིག་བསྒྱུར་བྱས་པ་། ལུང་འདྲེན་བྱེད་པ་སོགས་བྱུང་ཚེ་། ལྷ་ས་བར་སྐོར་དྲ་རྒྱ་དེ་བཞིན་བརྒྱུད་སྒྲོག་དང་། ངོས་ལེན་བྱ་དགོས།་འདི་གཟིགས།
རྩོམ་གྱི་ཡོང་ཁུངས་གཤམ་གྱི་དྲ་ཚིགས་ཡིན།
http://www.lhasabarkhor.com/lhasa-barkhor-blog