༼ཐོག་མའི་གསལ་བཤད། དེ་རིང་ཡིག་སྣོད་ཁྲོད་ནས་སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་གཉིས་རྙེད་བྱུང་། འདི་དག་ནི་ཚོགས་འདུ་གཉིས་ལ་བྲིས་པའི་ཆེད་རྩོམ་ཡིན་པའི་ཁུལ་རེད། དེ་མུར་ཡིག་སྣོད་དུ་འཇོག་རྒྱུ་ལས་དྲ་ཐོག་ཏུ་བཀྲམས་ཏེ་གླེང་སློང་ཡོང་རེ་བྱས་ཏེ་འདིར་བཀོད་པ་ཡིན། གུས་པས་རྩོམ་འདི་གཉི་ག་འབྲི་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ཕྱི་མིར་རང་སྐད་སློབ་པའི་གོ་རིམ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། འདིར་མ་ཚང་བ་དང་ནོར་བ་མཆིས་རིགས་ལ་དགག་གཞག་གནང་རོགས་ཞུ་བ་ཡིན།༽
འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པ།[1]
༡ ངོ་སྤྲོད།
འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པའམ་ Relative Clause ཞེས་པའི་སྡེ་ཚན་འདི་ཡང་། བརྡ་སྤྲོད་པའི་སྡེ་ཚན་ཁག་གཞན་[2]རྣམས་དང་མཚུངས་པར། བོད་སྐད་སྐད་ཡིག་གཉིས་པའི་ཚུལ་དུ་སློབ་པའི་ཀློག་དེབ་དག་ལས་གཞན་དུ་མ་མཐོང་། ནི་ཁོ་ལ་སེ་ ཊོར་ནེ་ཌེར་དང་གསང་བདག་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བོད་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་སློབ་དེབ་[3]ཅེས་པའི་སློབ་ཚན་ཉེར་དྲུག་པའི་སྐབས་སུ་རྗོད་པ་འདིའི་སྐོར་རྒྱས་པར་བཤད་འདུག་མོད་འདི་ལ་བོད་སྐད་ཀྱི་མིང་འདི་ཡིན་ཞེས་གསལ་པོར་འཁོད་མི་འདུག འདིའི་རྣམ་གཞག་འཆད་སྐབས་སུ་མིང་གཙོའི་ (Head Noun) སྒྲུབ་ཚུལ་དང་མིང་བསྒྱུར་ཚིག་གྲོགས་ (Nominalizer) ཀྱི་ཕྲད་༼མཁན། པ། ཡག ས། རྒྱུ་༽བསྣན་ནས་དབྱེ་བ་དང་། དེ་ཡང་ “བོད་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་བརྡ་སྤྲོད་དུ་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པའི་སྦྱོར་བ་ནི་ཅུང་རྙོག་ཟིང་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། ད་བར་སྤྱད་པའི་མིང་བསྒྱུར་ཚིག་གྲོགས་སྤྱད་པ་དེ་དག་ནི། འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པའི་བྱ་ཚིག་དང་འབྲེལ་བའི་མིང་གཙོའི་རྣམ་འགྱུར་ལ་ལྟོས་པ་མ་ཟད། ད་དུང་དུས་གསུམ་དང་སྐབས་འགར་བྱ་ཚིག་གི་རྣམ་དབྱེ་ལའང་བརྟེན་དགོས།”[4] ཞེས་བྲིས་འདུག དེ་དག་དུས་གསུམ་ལ་སྦྱོར་ཚུལ་བཅས་རེའུ་མིག་ཏུ་བཀོད་འདུག རིགས་བགར་བའི་སྐབས་སུ། སྔོན་འགྲོ་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བའི་རྗོད་པ་(Preceding Relative Clause) དང་། རྗེས་འགྲོ་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བའི་རྗོད་པ་(Following Relative Clause) ཞེས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་འདུག དེ་དག་གི་དཔེར་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་སུ། རིམ་པ་བཞིན། “སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་རི་དེ་ཚོ་བོད་ལ་ཡོད་རེད།” ཅེས་དང་། “རི་སྐད་གྲགས་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བོད་ལ་ཡོད་པ་རེད།” ཅེས་བཀོད་འདུག
དེབ་གཞན་ཞིག་ནི། བློ་བཟང་དོན་ལྡན་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་དེང་དུས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་[5]ཅེས་པ་དེ་རེད། རྩོམ་པ་པོས་སྐད་ཡིག་རིག་པ་དང་བརྡ་སྤྲོད་གཞུང་གི་སྤྱི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་བྲིས་ཡོད་ཅེས་གླེང་བརྗོད་དུ་གསུངས་འདུག ཁོང་གིས་སློབ་ཚན་ཉེར་གཅིག་པའི་དྲི་ཚིག་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་ཨིན་ཡིག་གི་ Which ཞེས་པ་དེ་ གཞན་དབང་ཅན་གྱི་ཚིག་དུམ་མམ་ལྟོས་བཅས་ཀྱི་ཚིག་དུམ་(subordinate clause)ཞེས་པ་དང་སྦྲེལ་ནས་དེའི་རྣམ་གཞག་བཤད་འདུག དེ་ཡང་དུས་གསུམ་གྱི་བྱ་ཚིག་ལ་འབྲེལ་བའི་ཕྲད་ཨི་ལྡན་དུ་བྱས་ཏེ་ ༼པའི་ བཞིན་པའི་ ཡག་གི་/རྒྱུའི་༽དཔེར་ན། “ངས་བྲིས་པའི་ཡི་གེ་དེ་ག་པར་ཡོད།”[6] ཅེས་སོགས་སྤེལ་འདུག
ད་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པ་འདི་འཁོད་པའི་དེབ་གཞན་ཞིག་ནི། སྐལ་བཟང་ཉི་མ་དང་ལྷ་བྱམས་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲིགས་པའི་ཨ་མདོའི་ཁ་སྐད་[7]ཅེས་པ་དེར་གསལ། དེབ་འདིའི་སློབ་ཚན་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པ་འདི་འཆད་ཅིང་། འདིར་ཡང་ཨིན་ཡིག་གི་ Relative Clause ཞེས་པ་ལས་བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་སྦྱར་མི་འདུག ཨམ་སྐད་དུ་ “ནོ་”ཞེས་པ་འབྲེལ་སྒྲའི་ “འུ[8]”བསྣན་ནས་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་ཚིག་དུམ་འདི་སྒྲུབ་ཚུལ་བཤད་འདུག དེའི་དཔེ་མཚོན་དུ། “འདི་ ༼ངས་བྲིས་ནོའུ་༽ ཡི་གེ་ཡིན།”སོགས་བཀོད་འདུག[9]
མེལ་ཝིན་ གྷོལ་ཌི་སེ་ཐེན་གྱིས་དགེ་ལེགས་རིན་པོ་ཆེ་ལྷན་དུ་བརྩམས་པའི་ Essentials of Modern Literary Tibetan[10] ཞེས་པའི་སློབ་ཚན་དྲུག་པར། ཚིག་ཕྲད་པ་དང་བ་གཉིས་མིང་བསྒྱུར་ཚིག་གྲོགས་(Nominalizer) ཀྱི་ཚུལ་དུ་སྦྱོར་ལུགས་བཤད་སྐབས་ རྗོད་པ་འདི་བཤད་ཅིང་། “ལས་ཀ་བྱས་པ་ཚང་མ་ཡག་པོ་འདུག” ཅེས་པའི་སྐབས་སུ་ “པ་”ཡི་ཕྲད་ཀྱིས་བྱ་ཚིག་མིང་ཚིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་དང་། དེ་ཡང་མིང་ཚིག་གི་སྔོན་དེ་མ་ཐག་ཨི་ལྡན་གྱི་ཕྲད་འབྲི་བ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་བྱས་པས་སྔ་མ་དེས་ཕྱི་མ་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་སྟོན། སྦྱོར་ལུགས་འདི་འདྲ་ནི་ ཨིན་ཡིག་གི་འབྲེལ་བའི་སྦྱོར་བ་ (Relative construction) ཇི་བཞིན་བསྒྱུར་གི་ཡོད་ཅེས་བཀོད་འདུག དེ་ཡང་དཔེ་མཚོན་དུ་པེ་ཅིང་ལ་འགྲོ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ཚོ་ཞེས་པའི་ “པེ་ཅིང་ལ་འགྲོ་བའི་”ཞེས་པ་ནི། ལས་བྱེད་པ་དེ་དག་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་“ལས་བྱེད་པ་གསར་པ་” ཞེས་པ་དང་འཇུག་པ་མཚུངས་ཞེས་བཀྲལ་འདུག[11]
གོང་དུ་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་པའི་ཀློག་དེབ་ཁག་ལ་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་འགའ་ཡོད། གཅིག་ནི་དེབ་འདི་དག་བོད་སྐད་དེ་སྐད་ཡིག་གཉིས་པའི་ཚུལ་དུ་སློབ་པའི་ཀློག་དེབ་ཅིག་ཡིན། གཉིས་པ་ནི། དེབ་འདི་དག་གིས་སྐད་ཡིག་རིག་པའི་སྒྲོམ་གཞི་ཞིག་འཁྱེར་ནས་དེ་བོད་སྐད་ཐོག་བཀབ་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། སྐད་ཡིག་རིག་པའི་སྒྲོམ་གཞི་འདི་བོད་སྐད་ལ་འཁྱེར་སྐབས། སུམ་ཅུ་བ་དང་རྟགས་འཇུག་གི་རྩ་འགྲེལ་རྣམས་ནི་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཆ་ཚང་ཞིག་མིན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོར་མཐོང་ཡོད་ལ། ད་དུང་བོད་སྐད་རང་གི་ཕ་སྐད་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བོ་དག་གིས་སློབ་མི་དགོས་ཁར་ མི་ཤེས་པའི་དཀའ་ངལ་ཡང་མེད་པའི་བརྡ་སྤྲོད་པའི་ཆ་ཤས་མང་པོ་ཞིག་ཁོང་ཚོར་འཕྲད་ཅིང་མཐོང་ཡོད་པ་རེད།[12] འདིའི་དཔེ་མཚོན་གསལ་བོ་ཞིག་ནི། ཡིན་དང་རེད་གཉིས་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་ཚུལ་ལས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ།[13]
༢ བོད་ཡིག་གི་བརྡ་སྤྲོད་ཁྲོད།
ཉེ་ཆར་བོད་ཀྱི་སུམ་རྟགས་རྩ་འགྲེལ་ཉི་ཤུ་སྐོར་ཞིག་ལ་བསྐྱར་ལྟ་ཞིག་བྱས་པ་ཡིན། ཚོགས་གསུམ་སྟེ་ཡི་གེའི་ཚོགས་དང་། མིང་གི་ཚོགས། ཚིག་གི་ཚོགས་གསུམ། དེ་ནས། རྣམ་དབྱེ། ཕྲད་སོགས་དང་། དེ་ནས་རྗོད་པ། ངག མཚམས་སྦྱོར། སྦྱོར་བ། རབ་བྱེད། ལེའུ་སོགས་ཀྱི་བརྡ་ཆད་འདི་དག་ནི་ཀུན་གྱིས་བཤད་ཅིང་ཀུན་ལ་ཡོད་པའི་བརྡ་ཆད་སྐོར་ཞིག་རེད། འོན་ཀྱང་། སྨྲ་སྒོ་མཚོན་ཆ་སོགས་སུ་གསལ་པའི་ཚོགས་གསུམ་གྱི་རྣམ་དབྱེ་དེ་དག་སུམ་རྟགས་ཀྱི་རྩ་འགྲེལ་ཁག་ཏུ་ཁ་འཕངས་རེ་ཙམ་ལས་རྒྱས་བཤད་ཅིག་མ་བྱུང་བ་དེས་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ས་བཅད་འགའ་སྟོང་པར་ལུས་འདུག་དྲན། འོན་ཀྱང་ཉེ་ཆར་ནས་སྐད་ཡིག་གི་ཀློག་དེབ་ཁག་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་[14]དང་ཆ་མཚུངས་པར་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་ཡང་ཉམས་པ་སླར་གསོའི་རྣམ་པ་ཞིག་སླེབས་བཞིན་པ་ནི་ཞུ་ག་ལ་དགོས།
སུམ་ཅུ་པ་ལས། “མིང་ཚིག་རྗོད་པ་ཀུན་གྱི་གཞི༎ ཡི་གེའི་སྦྱོར་བ་བཤད་པར་བྱ༎” ཞེས་ཚིག་དང་རྗོད་པའི་ཐ་སྙད་དང་། དེ་བཞིན། རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་ལས། “དེ་དག་ནང་གསེས་གང་འཇུག་པ། །མཐའ་སྦྱར་འོག་མའི་མིང་དོན་ལས། །སྤྱི་འཇུག་ཡོད་དམ་བྱེད་པ་ཡོད། །དེ་བཞིན་ཆེད་བྱེད་རྟེན་བྱེད་དང་། །ལས་བྱ་བླང་བྱ་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །སྔོན་དུ་འོས་པ་གནས་པའང་། །གཞན་ཡང་ཚིག་དོན་འོག་མ་ལས། །བསྡུ་རྒྱུ་ཡོད་དང་མེད་པ་དང་། །གོང་མ་ལས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། །རྣམ་གྲངས་དག་ཀྱང་བཀོད་པ་ལས། །བསྐྱར་བ་ཡོད་དང་མེད་པ་དང་། །ཕོ་སྒྲ་དང་ནི་མོ་སྒྲ་དག །མིང་གི་མཐའ་ན་ཡོད་མེད་དང་། །རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་ཡང་། །དོན་ལ་བསྙེགས་པ་ཡོད་མེད་དང་། །བསྟན་བྱ་ལྷག་མ་ཡོད་མེད་དང་། །ཚིག་དོན་རྫོགས་དང་མ་རྫོགས་ཀྱིས། །དེ་དག་ནང་གསེས་རྣམ་པར་དབྱེ། །” ཞེས་པ་འདི་དག་གིས་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གསང་བ་མཐུག་པོ་ཞིག་ཉར་ཡོད་པར་འདོད་མོད། སྐབས་འདིའི་སུམ་རྟགས་རྩ་འགྲེལ་དག་གིས་སུམ་ཅུ་བའི་ཕྲད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དེ་ཚོ་བསྐྱར་དུ་ཟློས་པ་ཞིག་ལས་གཞན་མི་འཆད།
ད་དུང་ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏས། “༼མིང་དང་ཚིག་༽དེ་དག་ཕན་ཚུན་སྦྱར་བ་ལས༎ བརྗོད་འདོད་གསལ་བར་སྟོན་ཏེ་ངག།
དེ་བསགས་པ་ལས་རབ་བྱེད་སོགས༎ ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་བར་དུའང་འགྲུབ། ༼ངག་འདུས་པ་ལས་བརྗོད་བྱ་ཕྱོགས་རེ་སྟོན་པ་རབ་བྱེད་དང་། ཕྱོགས་འགའ་ཞིག་སྟོན་པ་ལེའུ་དང་། དེ་ཉིད་ལ་རྣམ་གྲངས་རྗོད་བྱེད་དང་། ཡོངས་སུ་བཅད་པ་དང་། རིམ་པར་ཕྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཅན་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་བར་དུ་འགྲུབ་བོ༎༽”[15] ཞེས་གསུངས་ཤིང་།[16] (ཁོང་གིས་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དང་བོད་སྐད་བསྡུར་ནས། ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྒྲ་སྒྲུབ་ལུགས་དེ་བོད་སྐད་ལ་མི་མཁོ་ཞེས་སྟོན་སྐབས་འདི་ལྟར། “བོད་ཀྱི་སྒྲ་འདི་ནི་གྲོང་པའི་སྐྱེ་བོ་བརྡ་མཐུན་པ་ལ་གྲགས་པ་དང་། རིང་ཐུང་དང་དྲག་ཞན་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་སཾསྐྲི་ཏའི་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཕན་ཚུན་འཁྲུགས་པ་དང་། དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་དབྱེ་ཚིག་གིས་བསྒྲུབ་པའི་ཚུལ་བོད་ཀྱི་རྒན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མ་མཛད་དོ༎” ཞེས་དང་། ཡང་དེའི་མཇུག་དེ་མ་ཐག་ཏུ། “བོད་ཀྱི་སྒྲ་འདི་ནི་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་གྲགས་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་གྱིས་བསྒྲུབ་པ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ནོ༎” ཞེས་གསུངས་འདུག[17])
དེས་ན། ཡི་གེ་ལས་མིང་གྲུབ། མིང་ལས་ཚིག་གྲུབ། ཚིག་གིས་རྗོད་པ་༼ཡང་ན་ངག༽གྲུབ། རྗོད་པས་ཤོ་ལོ་ཀ་གྲུབ། ཤོ་ལོ་ཀས་རབ་བྱེད་གྲུབ། རབ་བྱེད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གྲུབ་པ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། ང་ཚོ་ལ། ཕྲད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྗོད་པའི་རྣམ་དབྱེ་སོགས་ཀྱང་ཡོད་དགོས་པར་སྣང་། རྗོད་པ་དཔེར་ན།
ང་བོད་པ་ཡིན།
ང་བོད་པ་རྣལ་མ་ཡིན།
ང་བོད་ནས་སླེབས་པའི་བོད་པ་རྣལ་མ་ཡིན།
ང་ལོ་སྔོན་མར་བོད་ནས་སླེབས་པའི་བོད་པ་རྣལ་མ་ཡིན།
ང་ལོ་སྔོན་མར་བོད་ནས་གོམ་པ་བརྒྱབ་སྟེ་སླེབས་པའི་བོད་པ་རྣལ་མ་ཡིན། འདི་ལྟ་བུ་དག་ལ་ཡང་རེ་རེ་བཞིན་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ཡོད་དགོས་པ་ནི་ཞུ་ག་ལ་དགོས། དེ་ཡང་། “ང་ བོད་པ་ ཡིན།”ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། “ང་”བརྗོད་གཞི་དང་། “བོད་པ་”དེ་རྗོད་ཟླའམ་བརྗོད་བྱ། “ཡིན་”ལས་ཀྱི་ཚིག་ཡིན་སོགས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ཡོད་དགོས་པར་འདོད། འོན་ཀྱང་འགྲེལ་བཤད་དེ་དག་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་ན་མི་འདུག་ཅེས་ཁ་ཚོན་གཅོད་དཀའ་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཐོན་མིའི་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་བརྒྱད་ལས་དྲུག་བོར་བའི་༼སླར་ཡང་རྙེད་སྲིད་པ།༽གནས་བབས་དང་། དེ་བཞིན་སྨྲ་སྒོ་མཚོན་ཆ་རྩ་འགྲེལ་དག་ན་རྩ་བ་ལྟ་བུའི་གཞུང་ལུགས་རེ་ད་ལྟའང་ཡོད་བཞིན་པ། ད་དུང་བོད་ཀྱི་སུམ་རྟགས་ཀྱི་རྩ་འགྲེལ་དག་ནའང་མུ་མཐུད་ནས་ཁ་སྐོང་གི་སྲོལ་གྱིས་ཕྲད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གཞག་སྐོར་ཅིག་མཆེད་བཞིན་པ་བཅས་ལ་གཞིགས་ཚེ། ད་དུང་ཡང་སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་སྒྲོམ་གཞི་དག་བོད་སྐད་ལ་འགེབ་རྒྱུ་དང་ཡང་ན་བོད་ཡིག་རང་ནས་ཁུངས་འཚོལ་རྒྱུ་གཉིས་ལས་ཕྱི་མ་འདི་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེ་བར་སྣང་མོད། བོད་ཡིག་ནས་ཁུངས་དག་མ་རྙེད་ཚེ། གསར་བཏོད་དང་གསར་བཤད་བྱེད་དགོས་པའི་དགོས་པ་ཡང་ཇི་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་གདའ།
༣ འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པ།
ད་ནི། གོང་དུ་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་ཟིན་པའི་ཚིག་གྲུབ་སྟེ། “སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་རི་དེ་ཚོ་བོད་ལ་ཡོད་རེད།”ཅེས་པ་འདི་གཞན་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ནི། ཚིག་གྲུབ་གཅིག་གི་ནང་དུ་“ཡོད་”ཅེས་པ་འདི་ལན་གཉིས་སུ་བྱུང་བ་དེ་རེད། འདི་དང་ཆ་མཚུངས་པའི་དཔེ་འགའ་དྲངས་ན།
སྦ་བཞེད་དུ། “ཤུལ་དུ་རྒྱལ་བུས་མཚན་ལ་རྟ་བཅགས་པས། འཕང་ཐང་དགེ་རར་སྔགས་པས་ཟོར་མདའ་འཕངས་པ་ཕོག་ཏེ་གྲོངས་སོ༎ བང་སོ་ཀེའུ་རྩིག་པའི་ཚེ་ན་ཀོང་ཇོ་འཕང་ཐང་གི་ཕོ་བྲང་དུ་བྱོན་པས། རྒྱལ་པོ་ཡིན་ཟེར་བའི་རྒད་པོ་ཨག་ཚོམ་ཅན་གཅིག་ལས་མི་གདའ་བས། ་་་”[18]
སྨྲ་སྒོ་མཚོན་ཆར། “དཔེར་ན་པི་ཝང་གི་སྒྲ་ལ་མཐེབ་མོ་དང་གཞུ་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྐྱོད་པའི་ཚེ་སྒྲ་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར་བ་ལྟར་” [19]
ཡི་གེའི་བཀླག་ཐབས་བྱིས་པ་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པ་ལས། “དེ་ལྟར་འདིར་ནི་ཁོ་བོས་འབད་དེ་བྲིས་པ་གང་༎ མཁས་པ་སློབ་པར་འདོད་པའི་བྱིས་པ་གཞུག་ཕྱིར་ཡིན༎”[20]
གོང་གསལ་ནི་མཚོན་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་དུ་ལག་པར་གང་ཐེབས་ཐེབས་དེ་བྲིས་པ་ཡིན།
དེ་ལྟར་ན། “རྒྱལ་པོ་ཡིན་ཟེར་བའི་རྒད་པོ་ཨག་ཚོམ་ཅན་ཅིག་གདའ།” “པི་ཝང་གི་སྒྲ་ལ་མཐེབ་མོ་དང་གཞུ་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྐྱོད་པའི་ཚེ་སྒྲ་བྱེ་བྲག་ཏུ་འགྱུར།” “མཁས་པ་སློབ་པར་འདོད་པའི་བྱིས་པ་གཞུག་”ཅེས་པ་འདིའི་འབྲེལ་སྒྲ་དེ་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པའི་འབྲེལ་སྒྲ་ཡིན་ནམ་ཡང་ན་དོན་གཞན་ཞིག་ཡིན། གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ནི། སྐབས་འདིར་བྱ་ཚིག་གཉིས་རེ་ཡོད། ཚིག་དུམ་བུ་རེ་རེ་ཁ་བྲལ་ན། “རྒད་པོ་ཨག་ཚོམ་ཅན་ཅིག་གདའ། རྒྱལ་པོ་ཡིན་ཟེར།”ཞེས་ཚིག་དུམ་གཉིས་སུ་ཆད་འགྲོ ད་ནི་བརྟག་དགོས་པ་ཞིག་ནི། སྔོན་གྱི་གཞུང་དག་ན་འདི་འདྲ་ལ་རྣམ་དབྱེ་དང་ཕྲད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་གང་ཡོད་པ་དེ་ལ་ལྟ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།
གསེར་ཏོག་སུམ་རྟགས་སུ། “དྲི་ཟར་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡི་རང་སྟེ། ཞེས་འོག་མར་ཡོད་ན་བཅས་ཞེས་པའི་ནུས་པས་སྡུད་པ་ཡོད་པས་གོང་མར་དང་སྒྲ་སྦྱར་ན། ལྷ་དང་མི་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་དྲི་ཟར་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡི་རང་སྟེ། ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དང་།”[21] ཞེས་བྱ་ཚིག་གིས་གོང་མའི་ཚིག་ལྷག་སྡུད་པའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་བཀོད་པ་འདི་ནི་སྐབས་འདིར་ཧ་ཅང་འཕྲོད། འོན་ཀྱང་སྐབས་འདིའི་ཨི་ལྡན་གྱི་ཕྲད་དེ་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྐོར་ལ་འགྲེལ་བཤད་མི་འདུག་མོད། ཁོང་གིས་དྲུག་པ་འབྲེལ་སྒྲའི་དཔེར་བརྗོད་ཁྲོད་ “ཅི་འབྱོར་གྱི་མཆོད་པ་”ཞེས་པ་ཞིག་བྱུང་།
དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་ཚང་གིས་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་བཤད་སྐབས་འབྲེལ་བ་ལ། “བདག་ཉིད་གཅིག་པའི་འབྲེལ་བ་དང་། ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བ་དང་། བདག་པོ་དང་ཡུལ་གྱི་འབྲེལ་བ། རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་འབྲེལ་བ་བཅས་བཞི་ཡོད།” ཞེས་གསུངས་ཤིང་དེའི་དཔེར་བརྗོད་ཁྲོད་དུ། “བགྲོད་དཀའ་བའི་ལམ་”ཞེས་པ་འདི་བདག་ཉིད་གཅིག་པའི་འབྲེལ་བའི་དཔེ་མཚོན་དུ་བཞག་འདུག[22]
འབའ་པ་སྐལ་བཟང་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་ཁྲིད་རྒྱུན་རབ་གསལ་མེ་ལོང་[23]དུ་འབྲེལ་སྒྲ་འཆད་སྐབས། མིང་རྐྱང་ཡིན་པའི་འབྲེལ་གཞི། ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་འབྲེལ་གཞི། རིམ་བཞིན་བརྩེགས་པའི་འབྲེལ་གཞི། བདག་པོ་དང་དངོས་པོའི་འབྲེལ་བ། ཁྱད་ཆོས་དང་ཁྱད་ཆོས་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བ། གཞི་ཆོས་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་འབྲེལ་བ་བཅས་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་ཞིང་། དེའི་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་འབྲེལ་གཞིའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། “ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང་”ལྟ་བུ་སྐབས་དོན་འདི་ཤ་སྟག་དང་། ཁྱད་ཆོས་དང་ཁྱད་ཆོས་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། “གུ་ཡངས་པའི་ཁང་པ་”ལྟ་བུ་དང་། གཞི་ཆོས་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། “དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་སྣ། དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་སའི་ཡུལ་”སོགས་སྐབས་འདི་འཆད་པའི་དཔེར་བརྗོད་མང་ཙམ་འདུག
དེ་ལས་ཀྱང་ཁ་གསལ་བ་ཞིག་ནི། དཔའ་རིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་གསལ་བྱེད་ངག་སྒྲོན་དུ་བྱུང་། དེར་ “བྱ་བ་དང་གྲུབ་པའི་འབྲེལ་བ་བསྟན་པ་”ཞེས་པའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། “བསགས་པའི་ནོར། བསླབས་ཤིང་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན།” སོགས་བཀོད་པ་མ་ཟད། “ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བསྟན་པ་”ཞེས་པའི་དཔེར་བརྗོད་དུ། “མཐོ་བའི་སྒང་དང་དམའ་བའི་གཤོང་།”སོགས་མཐོ་དམའ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་སྦྱར་ནས་བཀོད་འདུག[24]
སྐབས་འདིར་ར་འཕྲོད་པ་ནི། “བགྲོད་དཀའ་བ་” དང་ “བསགས་པ་”སོགས་ཀྱི་ཚིག་འདི་དག་ནི་བྱ་ཚིག་མིན་པར་མིང་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་ཡོད་པ་དེ་རེད།[25] ད་ནི་བྱ་ཚིག་མིང་ཚིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་འདི་དག་མིང་ཚིག་གཞན་ཞིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སུ་སྦྱོར་ཚེ། “དངུལ་བསགས་པ་དེ་དག་”ལྟ་བུའམ་ཡང་ན། “ངས་བསགས་པའི་དངུལ་དེ་དག་”ཅེས་བརྗོད་ཚུལ་གཉིས་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།
དེས་ན་སྦྱོར་ལུགས་འདིར་བྱུང་བའི་ཨི་ལྡན་གྱི་ཕྲད་དེ་དག་གོང་དུ་དཔེ་མཚོན་དུ་དྲངས་པ་ཇི་བཞིན་བོད་སྐད་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། འདི་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ནི། རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་དང་རྣམ་དབྱེ་དང་པོ། དེ་ནས་བསྡུ་བ་དྲུག་བཅས་རེད།
བརྡ་སྤྲོད་པའི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་སུ། མིང་གི་སྐོར་འཆད་སྐབས་སུ་འདོད་རྒྱལ་དང་རྗེས་གྲུབ་ཀྱི་མིང་གཉིས་ལས་གཞན་ཁ་ཚང་བའི་དབྱེ་ཞིབ་ཅིག་ད་བར་དར་མེད་པར་སྣང་ལ།[26] དེ་བཞིན་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པའི་འབྲེལ་བ་ཞེས་པའི་འགྲེལ་བཤད་དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་མང་ཆེ་བར་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བ་སོགས་ཞེས་ “སོགས་”སྒྲས་ཁོངས་སུ་བསྡུས་འདུག བསྡུ་བ་དྲུག་[27]ཅེས་པ་དེར་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་སོགས་སྦྱོར་སྐབས་ཇི་ལྟར་སྦྱོར་ལུགས་གསལ་འདུག
ས་པཎ་གྱིས་རྗེས་སྒྲུབ་ཀྱི་མིང་གི་དབྱེ་བ་འཆད་པའི་ཁོངས་སུ། “ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ལ་སོགས་པ༎ རྒྱུ་མཚན་འགའ་ལ་ལྟོས་ནས་དེ༎ ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་སྟེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུའི་མིང་བཏགས་པ་ལྟེང་ཀ་རྐང་ནད་ལྟ་བུའོ༎ འབྲས་བུ་ལ་རྒྱུའི་མིང་བཏགས་པ་ཤེས་པའམ་ཡུལ་ཅན་ལྟ་བུའོ༎ ཚོགས་པ་ལ་ཡ་གྱལ་གྱི་མིང་བཏགས་པ་རྔའི་སྒྲའམ་ནས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ལྟ་བུ། ་་་”[28]ཞེས་ནས་ཀྱི་མྱུ་གུའང་མིང་གི་ཁོངས་སུ་བཞག་ཅིང་། དེ་མཚུངས་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་ཚང་གིས་ཀྱང་མིང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོན་སྐབས། མིང་ལ་མིང་ཚིག་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་མིང་དང་། མིང་ཞེས་རིགས་གཉིས་ཕྱེས་ཏེ། “མིང་ཚིག་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་མིང་དང་ཚིག་གཉིས་འགལ་མོད། སྤྱིར་མིང་དང་ཚིག་གཉིས་མི་འགལ་ཏེ། ཁང་བའི་ཀ་བ་ཞེས་པ་མིང་ཡང་ཡིན་ལ་ཚིག་ཀྱང་ཡིན་པའི་ཕྱིར།” ཞེས་གསུངས་འདུག ཡང་གསེར་ཏོག་སུམ་རྟགས་སུ། “ཀ་བ་རིང་པོ་ཟུར་བརྒྱད་པ་ཞེས་པ་ནི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཚིག་ཏུ་གྱུར་ཀྱང་ཁྱད་གཞི་ཀ་བའི་ངོ་བོ་ཆོས་གཞན་དང་མ་འདྲེས་པ་ཉིད་སྟོན་པས་རྣམ་དབྱེ་དང་པོ་ལས་མ་འདས་པ་ཡིན་ནོ༎”[29] དེས་ན་མིང་ཞེས་པ་འདི་ལའང་ཀ་བ་ལྟ་བུ་མིང་རྐྱང་། ཀ་བ་རིང་པོ་ལྟ་བུ་ཁྱད་ཆོས་ཅན། རྔའི་སྒྲ་ལྟ་བུ་བདག་པོ་ཅན་སོགས་འབྱུང་བ་ནི་སྨྲོས་མ་དགོས།[30]
དེ་ལྟར་ན། འདི་ཡང་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། མིང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མིང་གི་ཆ་ཤས་གཉིས་སྦྱོར་སྐབས་སྦྱོར་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དང་། ཀ་བ་རིང་པོ་ཞེས་པའི་རིང་པོས་མིང་གི་ཁྱད་ཆོས་སྟོན་པ་དང་། གསེར་གྱི་ཀ་བ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་གསེར་ནི་ཀ་བའི་མིང་གི་ཆ་ཤས་སམ་ཡང་ན་ངོ་བོ་ཡིན་པ་མ་ཟད། སྨྲ་བ་བོའི་བརྗོད་འདོད་གཙོ་བོ་ནི་གསེར་མ་ཡིན་པར་སྟོན་ཏེ། དཔེར་ན། ཁྱི་ནག་པོ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་ཁྱི་དེ་བརྗོད་གཞི་ཡིན་ལ། ཁྱི་ཡི་ནག་པོའམ་ཡང་ན་ཁྱི་ཡི་ལྕེ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་ནག་པོའམ་ལྕེ་དེ་བརྗོད་གཞི་ཡིན་པས་སོ༎
དེས་ན། ཁྱད་ཆོས་གང་ཞིག་མིང་གི་ཆ་ཤས་སུ་འདྲེན་པའི་ཚེ། རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་འབྲེལ་སྒྲ་སྦྱོར་དགོས་ཏེ། རྔ་ཡི་སྒྲ་དང་ནས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ལྟ་བུའོ༎ བགྲོད་དཀའ་བའི་ལམ་ཞེས་པའང་། ལམ་དེ་ལ་ནི་བགྲོད་དཀའ་བའི་རང་བཞིན་ཞིག་ཆ་ཤས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྲུབ་ཡོད་ལ། འདི་ལྟར་བསམས་ཚེ། སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། “ངས་ཉོས་པའི་སྟོད་ཐུང་།” “ཁྱོད་འགྲོ་སའི་ས་ཆ།” “བོད་ལ་ཕེབས་མཁན་གྱི་མི།” “ཡི་གེ་སློབ་སའི་སློབ་གྲྭ་”ཞེས་པ་རྣམས་མིང་གི་ཁོངས་སུ་འགྲོ་ཞིང་། ཀ་བ་དང་བུམ་པ་ལྟ་བུའི་མིང་གི་བྱ་བ་ཡང་འདྲ་མཚུངས་སུ་བྱེད་པར་འདོད་ལ། རིགས་པ་འདིས་བརྟགས་ཚེ། “ངས་ཉོས་པའི་སྟོད་ཐུང་དེ་སྔོན་པོ་རེད་”ཅེས་པ་དང་། “སྟོད་ཐུང་དེ་སྔོན་པོ་རེད་”ཅེས་པ་གཉིས་བྱ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་མིང་གི་ཆ་ཤས་སུ་སྦྱར་མ་སྦྱར་ཙམ་ཞིག་ལས་རྗོད་པའི་སྒྲོམ་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པར་སྣང་ངོ་༎[31] རྒྱུ་མཚན་དེས་ན། བྱ་ཚིག་གམ་ཡང་ན་བྱ་ཚིག་ཅན་གྱི་རྗོད་དུམ་ཞིག་མིང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སྦྱར་བའི་མིང་འདི་དག་ལ་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་སྔ་མ་དག་གིས་ “བདག་གི་མིག་”ལྟ་བུའི་འགྲོས་གཅིག་ལས་གཞན་དུ་མ་གཟིགས་སྟབས་དེའི་རྣམ་དབྱེའང་ལོགས་སུ་མ་ཕྱེས་པར་མངོན་ནོ༎
དེ་ལྟ་ནའང་། རྗོད་པའི་རྣམ་དབྱེ་སོགས་ལ་འཇུག་པའི་ཚེ། འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པའམ་ཚིག་དུམ་ཞེས་བརྡ་སྦྱོར་བར་ཡང་དགག་བྱ་མེད་པར་མཐོང་ལ།[32] བྱ་བ་འབྲེལ་བ་ཅན་གཉིས་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་ནས་བརྗོད་དོན་གཙོ་ཕལ་གྱི་ཚུལ་དུ་སྟོན་པས་སོ༎ དེ་ཡང་དཔེར་ན། “ངས་གོན་པའི་ཞྭ་མོ་འདི་ལ་ཝ་ཞྭ་ཟེར།” ཞེས་པ་ལ་མཚོན་ན། སྨྲ་བ་བོའི་བརྗོད་འདོད་གཙོ་བོ་ནི། “ཞྭ་མོ་འདི་ལ་ཝ་ཞྭ་ཟེར་”བ་དེ་ཡིན་ལ། དེའི་སྟེང་དུ་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་བྱ་བ་སྟེ། “ངས་གོན་པ་”ཞེས་པ་འདི་འབྲེལ་སྒྲས་སྦྲེལ་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ༎ ད་དུང་རྗོད་པ་ཆ་ཚང་གཉིས་སྦྲེལ་བའི་སྐབས་ཀྱང་དཔེར་ན། “ཁ་སང་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་སྤྲད་པའི་དེབ་དམར་པོ་དེ་ དེ་རིང་ངས་བཀླགས་གྲུབ་སོང་།” ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། འདིའི་སྐབས་སུའང་། “ཁ་སང་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་སྤྲད་པ་”ཞེས་པའི་ཚིག་འབྲུ་འདི་ནི་དེབ་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཙམ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ “གསེར་བུམ་” ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དང་ཚུལ་མཚུངས་པར་མིང་གི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་བ་ཡིན་ནོ༎
དེ་ལྟར་ན། “དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བོད་སྐད་སློབ་དེབ་དེ་སྤུས་དག་པོ་འདུག”ཅེས་པ་ལ་མཚོན་ན། “དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས་པ་”ཞེས་པ་ནི་མིང་ཚིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སོ༎ “འི་”ནི་དྲུག་པའོ༎ དེ་སྦྱར་བས། “དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བོད་སྐད་སློབ་དེབ་”ཅེས་པ་ནི་མིང་ཚིག་གོ། མིང་ཚིག་དེ་ནི་སྐབས་འདིར་བརྗོད་གཞིར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་བརྗོད་བྱ་དང་བྱ་ཚིག་གིས་མཐའ་བརྒྱན་ནས་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པ་འདི་གྲུབ་བོ༎ ཨིན་ཡིག་ཇི་བཞིན་གྱི་དྲི་བའི་མིང་ཚབ་བམ་སྤྱི་སྒྲ་དག་ནི་མི་འཇུག་གོ། “གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཀློག་ལ་བརྩོན་བཞིན་པའི་དགེ་སློང་གང་ཡིད་བསུན་ཏེ་”ལྟ་བུའི་སྤྱི་སྒྲ་ལྟ་བུ་ནི་དམིགས་བསལ་ལོ༎
ད་ནི་སྡོམ་གྱི་ཚུལ་དུ་འདི་ཡང་བྲི་བར་བྱ་སྟེ།
འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པ་ནི༎
བྱ་བ་ཅན་གྱི་བརྗོད་གཞི་ཞིག། ༼བཅོལ་བའི་ལས་དོན་ལྟ་བུ།༽
ལྷག་མའི་ཚིག་ལ་སྦྲེལ་བའི་དོན༎
སྦྱོར་ལུགས་བྱ་ཚིག་སྔོན་མ་དེ༎
བདག་པོའི་སྒྲའམ་ཕྲད་ཀྱིས་དྲངས༎ ༼བཅོལ་བ། བཅོལ་མཁན། བཅོལ་བྱ། བཅོལ་ས།༽
དེ་ལ་དྲུག་པའི་སྒྲ་ཡིས་དྲངས༎
དེ་ལ་མིང་གང་སྦྱར་ནས་སླར༎
དེ་སྒྲ་སོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་བྱས་ཏེ༎ ༼བཅོལ་བའི་ལས་དོན་དེ་དག༽
དོན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོན་པར་བྱ༎ ༼ངས་བཅོལ་བའི་ལས་དོན་དེ་དག་གྲུབ་བམ།༽
བྱ་བྱེད་མཁན་དང་ས་སོགས་ཀྱི༎
ཕྲད་ཀྱི་ནང་གསེས་ཅི་རིགས་འབྱུང་༎
སྐྱེས་བུ་སྟོན་དང་དུས་གསུམ་སྟོན༎
ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ༎
འབྲེལ་བ་ཅན་ལ་རྐྱང་མ་དང་༎
ཚིག་མང་བརྩེགས་པ་ཅི་རིགས་འབྱུང་༎ ཅེས་སོ༎
༡ དུས་འདས་པ་སྟོན་པ། འདི་ལ་བདག་སྒྲའི་པའམ་བ་སྦྱོར། དཔེར་ན། ངས་ཉོས་པའི་དེབ་དེ་འདི་ན་ཡོད། ལྟ་བུ།
༢ དུས་ད་ལྟ་བ་སྟོན་པ། འདི་ལ་བྱ་བའི་བྱའམ་ཡང་བཞིན་སོགས་སྦྱོར།[33] དཔེར་ན། ངས་བྱེད་བཞིན་པའི་ལས་ཀ་དེ་ཚོ་འདི་ཡིན།
༣ དུས་མ་འོངས་པ་སྟོན་པ། འདི་ལ་རྒྱུ་ཞེས་སྦྱོར། དཔེར་ན། ངས་འབྲི་རྒྱུའི་ཡི་གེ་དེ་སང་ཉིན་གྲུབ་ཡོང་།
༤ སྐྱེས་བུ་སྟོན་པ། འདི་ལ་མཁན་ཞེས་སྦྱོར། དཔེར་ན། འདིར་ཕེབས་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་དེ་ཚོ་ད་ལྟའང་སླེབས་མ་སོང་།
༥ ཡུལ་སྟོན་པ། འདི་ལ་ས་སྦྱོར། དཔེར་ན། གློག་བརྙན་ཁང་ལ་འགྲོ་སའི་ལམ་དེ་གང་རེད།
༦ དུས་སྟོན་པ། འདི་ལ་དུས་ཀྱི་ཕྲད་ཅི་རིགས་སྦྱོར། དཔེར་ན། ཆར་པ་བབས་པའི་ཉི་མ་དེ་ལ་ང་ཁྱིམ་དུ་བསྡད་པ་ཡིན།
[1] འདི་ལ་འབྲེལ་བ་ཅན་གྱི་རྗོད་པའམ་ཡང་ན་ཚིག་དུམ། ཡང་། རྗོད་པ་གཞན་དབང་ཅན། ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་རྗོད་པ། སོགས་མིང་ཅི་དགའ་དཔྱད་འཚལ། ཨིན་ཡིག་གི་འགྲེལ་བཤད་ལྟར་ན། “part of a sentence which cannot exist independently and which describes a noun which comes before it in the main part of the sentence. In the sentence ‘The woman who I met was wearing a brown hat’, ‘who I met’ is a relative clause.” http://dictionary.cambridge.org/ ཞེས་འབྱུང་ངོ་།
[2] དཔེར་ན། ཚེ་སྐབས་ཀྱི་རྗོད་པ་ལ་ལ་དོན་ཙམ་མ་ཟད། ལོ་ཟླ་ཚེས་གྲངས་དང་། ཚེ་དང་སྐབས། དུས་སོགས་སྦྱོར་ཚུལ། དེ་ཡང་དུས་ཞེས་པར་མཚོན་ན། མིང་ཚིག་དང་བྱ་ཚིག་ལ་སྦྱོར་ཚུལ་དཔེར་ན། སློབ་སྦྱོང་གི་དུས་དང་བཤད་དུས་ལྟ་བུ་སོགས་དང་། དེ་བཞིན། ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་རྗོད་པ་དཔེར་ན། ཡག་པོ། ཡག་ག ཡག་ཤོས་སོགས་བསྡུར་བ། དེ་བཞིན་བྱ་བའི་ཁྱད་ཆོས་དང་མིང་གི་ཁྱད་ཆོས་འཇུག་ཚུལ། དེ་བཞིན་གལ་ཏེ་སོགས་དམིགས་འཛིན་གྱི་རྗོད་པ་སོགས་སོ༎
[3] Manual of Standard Tibetan by Nicolas Tournadre and Sangda Dorje, Snow Lion Publications, New York, 2003
[4] Manual of Standerd Tibetan by Nicolas Tournadre and Sangda Dorje, Snow Lion Publications, New York, 2003, p. 288 “The construction of relative clauses is a rather complicated matter in Standard Tibetan Grammar, insofar as the nominalizer that is used depends not only on the function of the head noun (subject, object, indirect object, instrument, etc.) but also on the tense and, in some cases, even the class of the verb.”
[5] དེང་དུས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག བློ་བཟང་དོན་ལྡན། པོད་དང་པོ། ༡༩༨༠ ལོར་རྡ་རམ་ས་ལའི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་པར་བཏབ་པ།
[6] འདིའི་ཨིན་སྒྱུར་མར། “Where is the letter which I wrote?” ཞེས་གསལ་འདུག་མོད། འདི་འདྲ་ལ་བོད་སྐད་དུ། “བདག་གིས་བྲིས་པའི་ཡི་གེ་གང་དེ་གང་དུ་ཡོད།”ཅེས་པ་ལྟར་འབྲི་སྲོལ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།
[7] ཨ་མདོའི་ཁ་སྐད། སྐལ་བཟང་ཉི་མ་དང་ལྷ་བྱམས་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྲིགས། (སྐལ་བཟང་ཉི་མའི་མིང་གཞན་དེ་ Kuo-Ming Sung ཞུ་བ་དང་། སྐད་ཡིག་རིག་པ་བ་ཞིག་རེད།) ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་ ༢༠༠༥ ལོར་དཔར།
[8] འདི་ཡང་ཨི་ལྡན་གྱི་ཕྲད་ཡིན་དགོས།
[9] ཨ་མདོ་སྐད་ལའང་། འདི་ངས་བྲིས་ནོ་གི་དེབ་ཡིན། ཁྱོད་ འགྲོ་ས་འོའི་ས་ཆ་དེའི་མིང་ལ་ཅི་ཟེར། ཁྱོད་ཀྱིས་རྩོམ་རྒྱུའི་དཔེ་ཆ་དེ་ནམ་ཚར་གི་རེད་སོགས་ཡོད་མོད། དེབ་འདིའི་སྐབས་འདིར་མ་གསལ།
[10] Essentials of Modern Literary Tibetan, Melvyn C. Goldstein, Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd, 1991
[11] Essentials of Modern Literary Tibetan, Melvyn C. Goldstein, Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd, 1991, p. 136 “The genitive is commonly used before a nominalized phrase or noun phrase so that the former (the nominalized phrase) modifies the latter. These constructions will often be translated as relative constructions in English.”
[12] འོན་ཀྱང་དེབ་འདི་དག་ལ་སྐྱོན་ཆ་མེད་པའང་མིན་ཏེ། གཅིག་ནས་ཞྭ་དཔེ་ལྷམ་འགེབས་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོང་སྲིད་པ་དང་། གཉིས་བོད་ཡིག་གི་དག་ཆ་ལ་ལྟ་དུས་ཧ་ཅང་སྐྱོ་པོ་མང་པོ་ཡོད་ཐོག བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཉམས་དམས་སུ་འགྲོ་བཞིན་ལྟས་ངན་པ་ཞིག་ཤར་འདུག་བསམས་ནས་ཁ་གདངས་ཏེ་སྡོད་དགོས་པ་འདྲ་ཞིག་འདུག ཧང་སངས་པ་ཞིག་ནི། དག་ཆའི་ནོར་འཁྲུལ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་དཔར་སྐྲུན་བྱེད་ཐུབ་པའི་སྙིང་སྟོབས་དེ་རེད་ལ། དེ་དག་ལ་ནི་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་སྨྲ་བ་དག་གིས་ཞལ་བཙུམས་ནས་བཞུགས་ཡོད།
[13] དཔེར་ན། ཉེ་ཆར་བྲིས་པའི་བོད་སྐད་ཀློག་དེབ་དག་ཕྲད་འདི་དག་སྦྱོར་ཚུལ་ལའང་ཞལ་མཐུན་པ་མེད་པ་ལྟ་བུ་རེད།
[14] ༡༩༥༩ ཚུན་བོད་མི་དང་ཕྱི་རྒྱལ་བ་དག་གིས་བྲིས་པའི་བོད་སྐད་སློབ་དེབ་ཕོན་ཆེན་པོ་ཞིག་སླེབས་འདུག དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་མིང་འབོད་འོས་པ་གཅིག་ནི། ཚེ་བརྟན་ཆོས་འབྱོར་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་ལྷ་སའི་རྒྱུན་སྐད་སློབ་དེབ་གཟི་ཡི་དོ་ཤལ་ཞེས་པ་དེ་རེད། དེབ་འདིའི་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་གཅིག་ནི། སྐད་ཡིག་སློབ་དེབ་གཞན་རྣམས་དང་མི་འདྲ་བར་བོད་ཡིག་དག་ཆ་ཚུལ་བཞིན་ཡོང་ཐབས་ལ་བརྩོན་པ་བྱས་འདུག ལྷ་སའི་བྱ་ཚིག་སོགས་སྐད་ཡིག་ཀློག་དེབ་གཞན་འགའ་ལ་ནི། དག་ཆ་ནོར་བ་ཧ་ཅང་མང་བ་མ་ཟད། འདི་ཕལ་སྐད་ཡིན་སྟབས་སྒྲ་གདངས་ལས་དག་ཆ་ལ་བསྟུན་མི་དགོས་པའི་ལོག་རྟོག་ཅིག་འཁྱེར་འདུག འོན་ཀྱང་དེབ་འདི་དག་གི་རྣམ་པ་དང་ཐབས་ལམ་སོགས་ནི་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་འདུག་དྲན།
[15] མཁས་པ་འཇུག་པའི་སྒོ། ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། གསུང་འབུམ། གླེགས་བམ་དང་པོ། ཤོག་གྲངས། ༣༧༨ བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་ ༡༩༩༢ ལོར་པར་བཏབ་པ།
[16] ཁོང་གིས་མཛད་པའི་ སྒྲའི་བསྟན་བཅོས་མཁས་པའི་ཁ་རྒྱན་དུ་ཚིག་ཕྲད་རྣམས་ཐོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བཏབ་ནས་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཞིག་གིས་དབྱེ་བ་མཛད་འདུག དེ་བཞིན་སྨྲ་སྒོ་མཚོན་ཆའི་འགྲེལ་བ་དང་མཚུངས་པའི་བསྟན་བཅོས་སྒྲ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་པ་དེ་མཛད་པ་མ་ཟད་སྨྲ་སྒོའི་ས་བཅད་ཀྱང་བརྩམས་འདུག
[17] མཁས་པ་འཇུག་པའི་སྒོ། ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། གསུང་འབུམ། གླེགས་བམ་དང་པོ། ཤོག་གྲངས། ༣༨༧ བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་ ༡༩༩༢ ལོར་པར་བཏབ་པ།
[18] སྦ་བཞེད། སྦ་གསལ་སྣང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༨༠ ཤོག་གྲངས་ ༣
[19] སྨྲ་སྒོ་མཚོན་ཆ། དྲན་པ་ཡེ་ཤེས་གྲགས་པ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༨༠ ཤོག་གྲངས་ ༡༧
[20] ས་སྐྱ་གོང་མ་རྣམ་ལྔའི་གསུང་འབུམ་དཔེ་བསྡུར་མ་ལས་བསོད་ནམས་རྩེ་མོའི་གསུང་པོད་གསུམ་པ་བཞུགས། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༧ ཤོག་གྲངས་ ༥༡༡
[21] བོད་ཀྱི་བརྡའ་སྤྲོད་པ་སུམ་ཅུ་པ་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པའི་མཆན་འགྲེལ་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་པ་ངོ་མཚར་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ༎ གསེར་ཏོག་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་བློ་བཟང་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ། ༡༩༨༠ ལོར་དཔར་བ། ཤོག་གྲངས་ ༡༩༢ པར།
[22] བོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་སྤྱི་རྣམ་བློ་གསལ་འཇུག་ངོགས། དམུ་དགེ་བསམ་གཏན། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༧༩ ཤོག་གྲངས་ ༤༠
[23] བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་ཁྲིད་རྒྱུན་རབ་གསལ་མེ་ལོང་། སྐལ་བཟང་འགྱུར་མེད། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༨༡ ལོ།
[24] བརྡ་སྤྲོད་གསལ་བྱེད་ངག་སྒྲོན། དཔའ་རིས་སངས་རྒྱས། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཤོག་གྲངས་ ༤༠
[25] བོད་སྐད་ཀྱི་བྱ་ཚིག་རྣམས་ནི། དུས་གསུམ་རེའུ་མིག་དག་ཏུ་ཚིག་འབྲུ་ཆ་ཅན་དུ་སྒྲུབ་འདུག་མོད། ཚིག་འབྲུ་ཡ་ཅན་ཤ་སྟག་ཡིན་དགོས་པ་འདྲ་སྟེ། དཔེར་ན། འགྲོ་ ཉལ་ སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ ལྟ་བུའོ༎
[26] དཔའ་རིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བརྡ་སྤྲོད་གསལ་བྱེད་ངག་སྒྲོན་ན། མིང་གི་རིགས་ལ་དངོས་པོའི་མིང་། ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་མིང་། བྱ་བའི་མིང་། གྲངས་ཀའི་མིང་བཅས་བཞིར་དབྱེ་བ་དང་མིང་གི་སྦྱོར་ཚུལ་ལ་ཡང་མིང་རྐྱང་བ་དང་མིང་འདུས་མ་སོགས་ཅུང་རྒྱས་ཙམ་གསལ་འདུག
[27] བསྡུ་བ་དྲུག་ཅེས་པ་ནི། ལས་འཛིན་གྱི་བསྡུ་བ་དཔེར་ན་ཙན་དན་ཡང་ཡིན་ལ་དཀར་པོ་ཡང་ཡིན་པས་ཙན་དན་དཀར་པོ་ལྟ་བུ། བ་གཉིས་པའི་བསྡུ་བ་དཔེར་ན་ཕུང་པོ་ལྔ། སྐྱེས་བུའི་བསྡུ་བ་ལ་རྣམ་དབྱེ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ། བཞི་པ། ལྔ་བ། དྲུག་པ། བདུན་པ་བཅས་བསྡུ་བའི་དཔེར། “ཉི་མའི་འོད་ལ་ཉི་འོད་”ལྟ་བུ་དང་། འབྲུ་མང་གི་བསྡུ་བ་ནི་མིང་བསྡུས་པ་དཔེར་ན་གང་ཟག་ལྟ་བུ། ཟླས་བསྡུ་བ་དཔེར་ན་གྲུབ་པ་བརྙེས་པའི་བླ་མའི་ཞལ་ནས་ཟེར་རྒྱུ་ལ་གྲུབ་པ་བརྙེས་པ་བླ་མའི་ཞལ་ནས་ལྟ་བུ་དང་། མི་ཟད་པའི་བསྡུ་བ་སྟེ་དཔེར་ན་ ཉེ་བའི་བུམ་པ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་བཅས་བསྡུ་བ་དྲུག་གི་འགྲེལ་བཤད་འདི་སྨྲ་སྒོ་སོགས་སུ་སྣང་།
[28] མཁས་པ་འཇུག་པའི་སྒོ། ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། གསུང་འབུམ། གླེགས་བམ་དང་པོ། ཤོག་གྲངས། ༣༨༠ བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་ ༡༩༩༢ ལོར་པར་བཏབ་པ།
[29] བོད་ཀྱི་བརྡའ་སྤྲོད་པ་སུམ་ཅུ་པ་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པའི་མཆན་འགྲེལ་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་པ་ངོ་མཚར་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ༎ གསེར་ཏོག་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་བློ་བཟང་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ། ༡༩༨༠ ལོར་དཔར་བ། ཤོག་གྲངས་ ༦༢ པར།
[30] དེ་བཞིན་དྲུག་པ་འབྲེལ་བའི་སྒྲ་ལའང་གོང་དུ་ཞུས་པ་ལྟར་འབྲེལ་བ་དེའི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་དབྱེ་བ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱར་རུང་།
[31] འོན་ཀྱང་ཉི་མའི་འོད་ལ་ཉི་འོད་ཅེས་དྲུག་པ་བསྡུ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ལྟར་འདི་ལ་ནི་བསྡུ་མི་འོས་པར་སྣང་ངོ་༎
[32] སྐབས་འདི་ནི། འདི་ལ་བརྩོན་པ་བསྟེན་པ་གང་དེ་ལ༎ ལྟ་བུ་སྤྱི་སྒྲ་འཇུག་པའི་སྲོལ་ཡོད་པའང་མ་བསྙེལ་བ་གནང་གལ་ཆེ་བར་མཐོང་ངོ་༎
[33] ཟ་ཡག་མེད་སོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འདི་ནི། བྱ་ཡི་མིང་གཞི་དོར་ཏེ་འདོགས་ཅན་གྱི་ཡ་གཅིག་པུའི་སྒྲ་ཐོན་པར་སྣང་། ཨ་མདོའི་སྐད་ལའང་བྱེད་ལ་ཡེད་ཟེར་བ་དང་མཚུངས།
ཟ་བྱ་ལ། ཟ་ཡ་དང་། ཟ་བྱེད་ལ། ཟ་ཡེ་ཞེས་འབྲི་དགོས།
ང་ བོ་ད་པ་ ཡིན།
ཁྱོད་ བོད་པ་ རེད།
ཁོ་ བོད་པ་ རེད།
མདང་ ངས་ བསྡད་པ་ ཡིན།
དེ་རིང་ ང་ སྡོད་བགྱིད་ ཡོད།
སང་ཉིན་ ང་ བསྡད་བགྱི་ ཡིན།
མདང་ ཁྱོད་ བསྡད་པ་ རེད།
དེ་རིང་ ཁྱོད་ སྡོད་བགྱིད་ རེད།
སང་ཉིན་ ཁོ་ བསྡད་བགྱི་ རེད།
མདང་ ཁོ་ བསྡད་པ་ རེད།
དེ་རིང་ ཁོ་ སྡོད་བགྱིད་ རེད།
སང་ཉིན་ ཁོ་ བསྡད་བགྱི་ རེད།
བཀའ་འགྱུར་འདུལ་བ་ཕྲན་ཚེགས་ན་ཡོད་པ། སྨན་ཆེན་པོའི་སྒྲུང་རང་རེའི་་བོད་སྐད་དུ་གྲགས་པ་ཡོད་པ་ན། མིང་ཚིག་ཇི་ཙམ་གོ་རྟོགས་ཐུབ། ཇི་ཙམ་གོ་རྟོགས་མི་ཐུབ་པ་བརྟག་དཔྱད་མཛད་པའི་ཕྱིར།
དེ་ནས་བློན་པོ་དྲུག་གིས་ཡུལ་ས་མངོན་དུ་ཟོས་པར་རྒྱལ་པོས་མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བློ་སྐྱེས་སོ། །སྨན་ཆེན་པོ་དེ་ད་ལྟར་ཅི་འདྲ་བར་འདུག་པ་ལྟད་མོ་བལྟའོ་སྙམ་ནས། བློན་པོ་རྣམས་ལ་ང་ནི་རི་དྭགས་ཤོར་དུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱས་ལ། རི་བྲགས་ཀྱི་གྲོང་རྡལ་དུ་བལྟའོ་སྙམ་ནས། རི་དྭགས་ཤོར་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར་བྱས་ཏེ། འཁོར་མང་པོ་འདུས་པ་དང༌། རི་བྲགས་ཀྱི་གྲོང་རྡལ་ལོགས་སུ་ཆས་པ་དང༌། གཡོན་ཅན་ལྔ་བརྒྱ་སའི་དོང་དུ་བཅུག་པས་རྒྱལ་པོ་དེ་མཐོང་ནས། མང་པོ་ཀུན་གྱིས་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བོས་སོ། །རྒྱལ་པོས་སྒྲ་དེ་ཐོས་ནས། མི་མི་སྣང་ནས་ཀུན་ཏུ་བལྟས་ཀྱང༌། དེར་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གྲག་ནས། དེ་ལ་གཡོན་ཅན་གཅིག་གིས་མཐོང་ནས། རྒྱལ་པོ་ལ་བཟླས་ཏེ། རྒྱལ་པོས་བལྟས་པ་དང༌། དཔྲལ་བ་ལ་རྨ་བྱའི་མཁྲིས་པས་བྲིས་པ་བཀླགས་པ་ན། གང་བུད་མེད་རྐུ་བ་དང༌། བྱིས་པ་རྐུ་བ་དང༌། གླང་རྐུ་བ་དང༌། ལ་བ་རྐུ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྨན་ཆེན་པོས་འདི་ལྟ་བུའི་ཆད་པས་གཅད་དོ་ཞེས་བྲིས་སོ། །
སྨན་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་བྱིས་པ་དེ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་མཐོང་ནས། ཀུན་ཏུ་བྲོས་སོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་དེས་དེའི་ལས་བྱས་པ་མཐོང་ནས། སེམས་དགའ་མགུ་སྟེ། བྱིས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འདི་ལྟ་བུའི་བྱེད་པ་ལ་བལྟས་ན། འདི་དག་ཉེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སྙམ་བསམས་ནས་རྒྱལ་པོས་དེ་དག་ཕྱུང་སྟེ་བཀྱེའོ། །
གླིང་རི་ཐུབ་སྦྱིན་གྱིས་ག་རེ་བྱས་སོང་།
ཁོང་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལེགས་ཆ་མང་བོ་ཞིག་བོད་བསྒྱུར་བྱས་བ་སྐྱོན་ཡིན་ནམ།
གླིང་རི་ཐུབ་སྦྱིན་ཟེར་ནོ་སུ་རེད། ཆོས་ཤེས་ནི་ཞིག་རེད་དམ། སྲིད་ཤེས་ནི་ཞིག་རེད། བརྡ་སྤྲོད་ཤེས་ནི་ཞིག་ཡིན་མདོག་མེད། གོ་ར་མ་མྱོངས།
ཡིག་བརྡ་དང་སྐད་བརྡ་གཉིས་ཀ་ཁ་ཁ་སོ་སོ་ཡིན་པ་ཤེས་སོང་ན། བོད་མི་ཚང་མ་མཁས་བ་ཡིན་པ་རྟོག་ནི་རེད། ཡིག་གེ་བ་ཚང་མ་བླུན་པོ་ཡིན་པ་ཤེས་ནི་རེད།
༡༼ང་བསླབ་སྦྱོང་གནང་ཡ་ཡིན།༽
༢༼ངས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བྱ་ཡིན།༽
༣༼ང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཡ་ཡིན།༽
༤༼ངས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀི་ཡིན།༽
༥༼ངས་བསླབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཡིན།༽
འགྲིག་པ་དེ་ལ་འགྲིག་རྟགས་བཀོད།
ངས་ སློབ་སྦྱོང་ བྱས་པ་ ཡིན།
ང་ སློབ་སྦྱོང་ བྱེད་བགྱིད་ ཡོད།
ང་ སློབ་སྦྱོང་ བྱ་བགྱི་ ཡིན།
༼ང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་༽ཟེར། ཁྱོས་ང་ཟེར་བ་ཞིག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། ཡང་རང་སོ་སོ་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན། དེ་མིན་ན། རང་གིས་ཡི་གེ་ཡོན་ཏན་ག་དུས་སྦྱོང་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།
ཁྱོས་ག་རེ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
ངས་སློབ་སྦྱོད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
ཁྱོས་ག་རེ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
ང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
ང་ཟེར་བའི་སྦྱང་བྱ་དེ་ག་འདྲ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།
ང་ཟེར་བ་དེ་སྦྱང་བྱ་ཞིག་མ་རེད། སྦྱང་མཁན་དེ་རེད། སློབ་སྦྱོང་སྦྱང་བར་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་པོ་རེད།
ཨ་ལེ། དེ་ན། བྱེད་པ་པོས་བྱ་བ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་བ་དེ་རེད་ལ།
རེད་རེད། དེ་ན་ངས་ཞེས་བྱེད་སྒྲ་ཞིག་མི་བསྡུ་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ།
ཧ་གོ་མ་སོང་། བསམ་ཚུལ་ལ། སྟོད་ཕྱོགས་ཉི་མ་ལྷ་ས་ཡར་མར་ནས། ཡི་གེ་མགྱོགས་པོ་འབྲི་ཡ་དང་གསུང་ཡ་དགའ་པོ་ཡོད་པས་ཡིན་འགྲོ།
དེ་ན། དེ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་སྲིད་པ་རེད། མ་གཏོགས་་་་་་་་་་་་།
འདས་པ།
ཁྱོད་ཀྱིས་ སློབ་སྦྱོང་ བྱས་པེ།
ངས་ སློབ་སྦྱོང་ བྱས་མེད།
ད་ལྟ་བ།
ཁྱོད་ སློབ་སྦྱོང་ བྱེད་བགྱིད་ ཡོད་པེ།
ང་ སློབ་སྦྱོང་ བྱེད་བགྱིད་ ཡོད།
མ་འོངས་པ།
ཁྱོད་ སློབ་སྦྱོང་ བྱ་འདོད་ ཡིན་པེ།
ང་ སློབ་སྦྱོང་ བྱ་འདོད་ ཡོད།