ཨཤྲམ་ཡིས་མི་ཚེ་ལྟ་སྟངས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཚུལ་གླེང་བ།

རྩོམ་པ་པོ། འབྲོག་རུ་ཆོས་དར།

 

བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ།   ཨརྱཎ། རིག་བྱེད། ཨཤྲམ།
བརྗོད་དོན།  འདི་ཨརྱཎ་མི་རིགས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་ཉམས་ལེན་བྱེད་སྟངས་ཀྱིས་ནང་བསྟན་དང་བོད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཚུལ་སྐོར་རགས་ཙམ་བརྗོད་ཡོད།

དེ་ཡང་ཤྲུཏི་སྟེ་ཐོས་པ་དང་སྨྲི་ཏི་སྟེ་དྲན་པ་ཞེས་པའི་གཞུང་གཉིས་སུ་འདུས་པའི་རིག་བྱེད་ཆ་ལག་དང་བཅས་པའི་གཞུང་གཞི་རྣམས་ཀྱི་རྩ་བའི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་གནའ་བོའི་ཏ་ཟིག་གི་གསུང་རབ་རྙིང་བ་<<ཨ་བེད་སི་ཁྲ>> ( Avesta 阿维斯陀) ཡིན་ལ། གཞུང་འདི་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཆོས་ལུགས་ཐོག་མ་སྟེ། ཏ་ཟིག་ Persian波斯གི་ (Zoroastrianism拜火教/琐罗亚斯德教) ཞེས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཁྲོད་ཀྱི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་འདུག ཆོས་ལུགས་འདིའི་རྒྱུན་འཛིན་དུ་གཏོགས་པའི་ཨརྱཎ་མི་རིགས་དང་ལྷག་པར་དུ་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་ཚེ་གཅིག་གི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་ངེས་པར་བརྒྱུད་དགོས་པའི་དུས་སྐབས་དག་ལ་ཨཤྲམ་སྟེ་ངལ་གསོའི་གནས་སྐབས་ཞེས་བྱ་ལ། འདི་ནི་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་པའི་ཚེ་གཅིག་གི་འགྲོ་རིམ་ཡིན་པ་མཁས་པ་མང་པོས་གསུངས་ཡོད་ལ། འདིའི་སྐོར་<<མ་ནོའི་མདོ་འགྲེལ>> 摩奴法论སོགས་ནའང་གསུངས་ཡོད། ཨརྱཎ་མི རིགས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་རིམ་པ་འདི་དག་ཕྱིས་སུ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ། ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་དང་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་ལའང་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཚུལ་སྐོར་གཤམ་དུ་གླེང་བར་བྱ། མི་ཚེའི་སྤྱོད་སྟངས་དེ་ལའང་བརྒྱུད་རིམ་མི་འདྲ་བ་བཞི་ཡོད་པ་ནི།

1 ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་གནས་སྐབས། བྲཧྨྲཙརི Brahmin stage 梵行时期. ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་ཆོས་གསེར་ཐང་ལས། དང་པོ་ཨརྱཎ་གཞོན་ནུ་རྣམས་སློབ་དཔོན་གྱི་མདུན་དུ་སོང་ནས་ཡི་གེ་དང་རྩིས་དང་ཁོང་གི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་སོགས་སློབ་ཅིང་ཚངས་སྤྱོད་དུ་བྱས་ཏེ་གནས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན། དེ་ནི་བྱིས་པའི་དུས་ནས་ན་གཞོན་གྱི་བར་དུ་སློབ་སྦྱོངས་ལ་བརྩོན་པའི་དུས་སྐབས་ཡིན།

2 ཁྱིམ་ལས་ཀྱི་གནས་སྐབས། གྲཧསྠ Householder stage 居士时期．ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་ཆོས་གསེར་ཐང་ལས། གཉིས་པ་ནི་དེ་སླར་ཁྱིམ་དུ་ལོག་སྟེ་ཆུང་མ་བླངས་རིགས་བསྐྱེད་ཅིང། བུ་དང་བུ་མོ་ཆེན་པོར་གྱུར་གྱི་བར་དུ་ཁྱིམ་ལས་ཀྱི་མཐའ་རྟོལ་ཅིང་གནས་པ། ཞེས་པ་བཞིན། ན་གཞོན་གྱི་དུས་ནས་དར་མའི་བར་དུ་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་རིགས་རྒྱུད་སྤེལ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལས་གཞི་ཁག་འགན་ལེན་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་ལ་ཟེར།

3 ནགས་ལྡན་གྱི་གནས་སྐབས། བནཔྲསྠ Forest dweller stage 林居时期．ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་ཆོས་གསེར་ཐང་ལས། དེ་ནས་བུ་ལ་ནོར་སྐལ་ཕོག་སྟེ། ཆུང་མ་དང་ལྷན་ཅིག་ནགས་ཚལ་གྱི་བསྟི་གནས་སུ་སོང་སྟེ། དཀའ་ཐུབ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཅི་རིགས་ལ་བརྩོན་པ་ནི་ནགས་སུ་རབ་ཏུ་གནས་པའི་སྐབས་སོ། ཞེས་པ་བཞིན། དར་མའི་དུས་ནས་རྒན་པའི་དུས་སྐབས་བར་དུ་རྒྱུ་ནོར་བུ་རབས་ཚ་རྒྱུད་ལ་རྩིས་སྤྲོད་དང་སྤྱི་ཚོགས་འགན་འཁྲི་གཞན་ལ་སྤྲད་དེ་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྒོམ་སྒྲུབ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བ་དང་ཐར་ལམ་འཚོལ་བའི་རིམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་དུས་སྐབས་ཏེ་ནགས་ལྡན་གྱི་དུས་སྐབས་སོ།།

4 རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྐབས། ཡོག Ascetic stage 出离时期．ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་ཆོས་གསེར་ཐང་ལས། དེ་ནས་ན་ཚོད་ལྷག་པར་ཡོལ་བ་ན་ལུས་ངག་གི་དགེ་སྦྱོར་རྣམས་ཉུང་ངུར་བྱས་ཤིང་། ཤས་ཆེར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དུས་འདའ་བར་བྱེད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྐབས་ཞེས་པ་བཞིན། ཚེ་མཇུག་གི་དུས་སུ་དབང་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ཚངས་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཉམས་ལེན་བྱེད་པའི་གནས་སྐབས་སོ།

དེ་ཡང་གོང་དུ་ཨཤྲམ་སྟེ་ཨརྱཎ་གྱི་མི་ཚེ་བརྒྱུད་རིམ་བཞིའམ་ངལ་གསོའི་གནས་སྐབས་སྐོར་རགས་ཙམ་བཀོད་ཡོད། དེ་དག་གིས་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་པ་དང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཁྲོད་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཚུལ་སྐོར་གླེང་བ་ལ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པའི་མཛད་པ་འདི་བཞིན་བརྗོད་ཡོད་ལ། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེ་ཡི་མཛད་པ་འདི་ལྟར་བརྗོད། དེ་མིན་སྐྱེས་ཆེན་དུ་མ་ཞིག་གི་མི་ཚེའི་མཛད་པ་གོང་གསལ་གྱི་ཨརྱཎ་གྱི་མི་ཚེ་བརྒྱུད་རིམ་བཞི་ལྟར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པས་ཞིབ་ཏུ་རྣམ་ཐར་དག་ལས་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་གཏོགས། འདིར་རླབས་ཆེ་བའི་ཨརྱཎ་མི་རིགས་དང་རྒྱ་གར་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་པའི་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་རིམ་པ་འདི་དག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཏེ་སྟོན་པའི་མཛད་པའང་གནས་སྐབས་འདི་བཞི་ལྟར་བྲིས་ཡོད་པ་དཔེར་ན་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོའམ་བཙུན་པ་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་མཛད་པའི་<<སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་>>ལྟ་བུ་རེད།

<<སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་>> ཞེས་པའི་གཞུང་ཚད་ལེའུ་ཉེར་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་ཉིད་དུ་གྲུབ་ཅིང་རྩོམ་ལུས་ཚིགས་བཅད་རྐྱང་པའི་ལམ་ནས་བཙུན་པ་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་འདི་ནི་དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པར་པཎྜི་ཏ་ས་དབང་བཟང་པོ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་གྱི་སྐྱེས་རབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་ལས་པོད་གེ་(23703172.PDF) བར་བཞུགས།
 རྣམ་ཐར་འདིར་སངས་རྒྱས་སྐུ་བལྟམས་པ་ནས་སྐུ་གདུང་རང་བསྲེལ་བགོས་པའི་བར་གྱི་སྤྱོད་པ་ཆ་ཚང་ཞིང་གོ་རིམ་ལྡན་པར་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ལམ་ནས་མཛད་ཡོད་ལ། ད་སྔ་བོད་ཀྱི་བཀའ་བསྟན་གཉིས་ཀྱི་ཁྲོད་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་འགོ་མཇུག་ཆ་ཚང་བ་འདི་ལས་ལྷག་ཅིག་མེད་ཅིང། བོད་དུ་རྣམ་ཐར་འདི་ལ་སྐྱེས་རབས་སོ་བཞི་ལྟ་བུའི་འཕྲིན་ལས་དེ་ཙམ་མ་རྒྱས་མོད། རྣམ་ཐར་འདི་རྒྱ་གར་ཙམ་དུ་མ་ཟད་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀུན་ཏུ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བའི་ནང་བསྟན་རྩོམ་རིག་ལས་སྙན་ངག་ཆེ་ཤོས་དེ་ཡིན་པར་སྙམ། དེར་མ་ཟད་བསྟན་བཅོས་འདིར།

དང་པོ་རྒྱལ་སྲས་གཞོན་ནུ་དོན་འགྲུབ་ཀྱིས་སྒྱུ་དྲུག་ཅུ་སོགས་རིག་པའི་གནས་ཀུན་ལ་མཁས་པར་སྦྱངས་ཤིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་གནས་སྐབས་བརྗོད་ཡོད་ལ།

གཉིས་པ་བཙུན་མོ་གྲགས་འཛིན་མ་ཁབ་ཏུ་བཞེས་ཏེ་སྲས་དགྲ་གཅན་འཛིན་འཁྲུངས་པ་བཅས་ཁྱིམ་སྤྱོད་ཀྱི་གནས་སྐབས་བརྗོད།

གསུམ་པ་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཆུ་བོ་ནཻརཛྷནའི་འགྲམ་དུ་ལོ་དྲུག་དཀའ་བ་སྤྱད་པ་སོགས་ནགས་ལྡན་གྱི་གནས་སྐབས་བསྟན།

བཞི་བ་ཡུལ་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཤིང་དྲུང་དུ་བསམ་པ་རྩེ་གཅིག་སྒོས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རྣམ་པར་རོལ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་སོགས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྐབས་བསྟན་པ་བཅས་ནི་གོང་གསལ་ཨརྱཎ་གྱི་མི་ཚེའི་བརྒྱུད་རིམ་བཞིའི་སྤྱོད་པ་དང་ཤིན་ཏུ་མཐུན་པ་འདིའང་སྟེང་དབང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཆོས་ལུགས་སྔ་མ་སྔ་མས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པའི་ཚུལ་གསལ་བོར་མངོན་ཡོད།

དེ་མཚུངས་སུ་བོད་ལའང་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་དར་བ་ནས་རིམ་བཞིན་ཨརྱཎ་གྱི་ངལ་གསོའི་གནས་སྐབས་བཞིའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཏེ་སྐྱེས་ཆེན་དུ་མ་ཞིག་གི་རྣམ་ཐར་དེ་བཞིན་བྲིས་འདུག་ལ་ལྷག་པར་དུ་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་སྤྱི་ལོ་1718ནས་1719བར་དུ་བརྩམས་པའི་<<གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་>>ལྟ་བུ་རེད།

<<གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་>> ཅེས་པ་འདི་ནི་མདོ་མཁར་ཞབས་དྲུང་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ་(1697–1763)གྱིས་བརྩམས་ཤིང། རྗོད་བྱེད་རྩོམ་ལུས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མའི་སྙན་ངག་ཆེན་མོའི་གྲོས་སུ་ཚུད་ལ། བརྗོད་བྱ་ཆོས་ནོར་ཐར་འདོད་སོགས་སྡེ་བཞིའི་དོན་དང་སྦྱར་ནས་རྒྱལ་བུ་གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་མི་ཚེའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་དམ་པ་གང་དེའི་ཚེ་གཅིག་གི་མཛད་པའི་རིམ་པ་དག་ཀྱང་གོང་གསལ་ཨརྱཎ་མི་རྒྱུད་ལས་མཆེད་པའི་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་པའི་ངལ་གསོའི་གནས་སྐབས་བཞིའི་ཤུགས་རྐྱེན་སངས་རྒྱས་པ་ལ་ཐེབས་པ་དེ་བཞིན་བརྩམས་ཡོད།

འདི་དག་ལས་ང་ཚོར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ནི་གནའ་བོའི་ཏ་ཟིག་གི་ཡུལ་ནས་ཆད་པའི་ཨརྱཎ་མི་རིགས་དང་གང་དེའི་རིག་བྱེད་ཤེས་རིག་བཅས་རྒྱ་གར་དུ་དར་བ་ནས་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་པའི་ཀུན་སྤྱོད་ཉམས་ལེན་གྱི་རྩ་བའི་རིམ་པའམ་གནས་སྐབས་བཞིའི་བརྒྱུད་རིམ་འདི་དག་གིས་སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀུན་དང་ཡང་སྒོས་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའ་ཁག་དང་ཤེས་རིག་སྤྱི་ལ་འབྲེལ་འདྲིས་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དག་གི་བསམ་བློར་ཤན་ཞུགས་པ་ནས་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདུས་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཐད་ཤུགས་རྐྱེན་དང་བག་ཆགས་ཆེན་པོ་བཞག་ཡོད་པ་བཅས་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་སྣང་ཚུལ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་པ་ནི་དཔྱད་པའི་བློ་མིག་ཕྲ་བ་དག་གི་རྩང་སྤྱོད་ཀྱི་བྱེད་སྟངས་ཙམ་དུ་མཆིས་མོད། ཁ་གསལ་ཁུངས་དག་གིས་རྒྱུ་མ་ཕུགས་འདེད་བྱས་ནས་དཔྱད་ན་ཤེས་རིག་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་ཟློས་གར་ངོ་མཚར་བ་ཞིག་ཏུ་སྣང་ངོ་། །

1 琐罗亚斯德教（英文：Zoroastrianism，波斯文：زرتشتیگری），流行于古代波斯（今伊朗）及中亚等地的宗教，中国史称祆教、火祆教、拜火教。琐罗亚斯德教在基督教诞生之前中东最有影响的宗教，是古代波斯帝国 Persian Enpire 的国教。琐罗亚斯德教的教义一般认为是神学上的一神论和哲学上的二元论。琐罗亚斯德教的经典主要是《阿维斯陀》Avesta, 意为知识、谕令、或经典，通称《波斯古经》。

དཔྱད་གཞི།
༡ <<རིག་བྱེད་འཆད་ཁྲིད་ཟིན་བྲིས>>N.D. འབྲོག་རུ་ཆོས་དར།
༢ <<དགེ་ཆོས་གསུང་འབུམ་པོད་དང་པོ>>
༣<<སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ>>
༤ <<གཞོན་ནུ་ཟླ་མེད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད>>
༤ <<印度宗教哲学史>>
⁃