རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས། ཨ་རི།
བོད་ནང་དུ། སྐད་ཡིག་གི་གནད་དོན་དང་རྩོད་རྙོག་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག རྒྱ་ཆེན་པོའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་མཐའ་ལ་འདེད་བཞིན་པའི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་བཞིན་འདུག དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ལྟར་ན། གནས་སྟངས་འདི་མདོ་སྨད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲ་ཕལ་ཆེ་བའི་ཀློག་དེབ་སྒང་ན་མི་འདུག ལྷ་ས་དང་ཁམས་ཁུལ་དུ་སྔ་མོ་ནས་སླེབས་ཚར་འདུག ལྷ་ས་ཁུལ་དང་ཁམས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲ་མང་པོའི་ཀློག་དེབ་དེ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་འོག་ལ་ཤོར་ཚར་ནས་འདུག མདོ་སྨད་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་མ་ཤི་བར་འདུག སློབ་གྲའི་ཀློག་དེབ་ཀྱི་སྒང་ན་མ་ཤི་བར་འདུག ཉེ་ཆར། མདོ་སྨད་ཁུལ་དུ་སྐད་ཡིག་གི་གནད་དོན་ཐད་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་བྱས། ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ངོ་རྒོལ་བྱས། ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་ཁྲོད་དུ། ལོ་ན་དགུ་ལ་སོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཀྱང་འདུག ལོ་ན་དགུ་ལ་སོན་པའི་སློབ་ཕྲུག་་ཨེ། རེད། སྙིང་རྗེ། བྱིས་བ་ཆུང་ཆུང་འདི་འདྲ་ཞིག་གིས་ཀྱང་རང་གི་མི་རིགས་དང་དེའི་སྐད་ཡིག་གི་རིན་ཐང་རྙེད་པའི་ཚད་ལ་སླེབས་ཡོད། སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་གནས་ཚུལ་དག་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་དུ་ཡང་སླེབས་ཡོང་། འོན་ཀྱང་། གསལ་བོ་དང་ཞིབ་ཚགས་ཤིག་སླེབས་མེད། ཐ་རེ་ཐོར་རེ་ཞིག་སླེབས་ཡོད། ད་དུང་སླེབས་བཞིན་འདུག
ཨ་རིའི་ནེའུ་ཡོག་དུས་བབ་(The New York Times)དང་སིས་ཨན་ཨན།(CNN)དབྱིན་ཇིའི་རྦིས་རྦིས་སིས་(BBC) སོགས་ཀྱི་དྲ་ངོས་སུ་གནས་ཚུལ་འདི་དག་བཀོད་འདུག འོན་ཀྱང་། ཁོང་ཚོའི་གནས་ཚུལ་དེ་ཚོ་མགོ་སྔ་མི་ཚང་བ་ཤ་སྟག་རེད། ཁོང་ཚོ་གསུམ་ཀས་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་དུ་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་མ་གཏོགས་བཀོལ་མེད། ཁོང་ཚོས་བཀོལ་བའི་གྲངས་ཀ་དེ་ཚོ་ཡང་མི་མཐུན།ནེའུ་ཡོག་དུས་བབ་ཀྱིས་ སློབ་ཕྲུག་ངོ་རྒོལ་བ་ཆིག་སྟོང་ཙམ་ཟེར། ད་དུང་གྲ་བ་འགའ་ཡང་མཉམ་ཞུགས་བྱས་འདུག་ཟེར།(
ཐེངས་འདིའི་སློབ་ཕྲུག་གི་ངོ་རྒོལ་སྐོར་ལ་གནས་ཚུལ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད། ཁོང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ཅུང་ཙམ་ཞིབ་ཚགས་པ་འདུག ཁོང་གིས་རེབ་གོང་ཁུལ་གཅིག་པོ་མ་ཡིན་པར། མདོ་སྨད་ཆབ་ཆའི་ཁུལ་དང་ཐ་ན་པེ་ཅིང་གྱི་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲ་ཆེན་མོའི་བོད་རིགས་སློབ་མ་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་སྐོར་དེ་ཡང་བྲིས་འདུག (ཁུངས།) ནམ་རྒྱུན། བོད་ནང་དུ་དོན་དག་ཞིག་བྱུང་ན། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་གསར་འགོད་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཧ་ཅང་མགྱོགས། ཁོང་ཚོས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཞིབ་ཚགས། ད་རེས། ཁོང་ཚོ་ཧ་ཅང་དལ། ཁོང་ཚོས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཞིབ་མི་ཚགས། གཅིག་བྱས་ན། ད་རེས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་མིན་པའི་ཡིན་འགྲོ། གང་ལྟར། ད་རེས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་བོད་ནང་དུ་བྱུང་བའི་ངོ་རྒོལ་སྔ་མ་དག་དང་མི་མཚུངས། ད་རེས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་སྐད་ཡིག་གི་བདག་དབང་དང་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ཞིག་ཡིན། ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་སློབ་ཕྲུག་ཡིན། ངོ་རྒོལ་གྱི་ཐབས་ལམ་ཞི་བ་ཡིན། ད་རེས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་ཐད། བོད་ཡིག་གི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་ཧ་ཅང་མགྱོགས་པ་མ་ཟད་ཁོང་ཚོར་འབྱོར་བའི་གནས་ཚུལ་ཡང་ཧ་ཅང་མང་། ཁ་བརྡ་དྲ་དེབ་ནི་ཁོང་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ཡིན། ཁ་བརྡ་དྲ་དེབ་གཅིག་པོའི་སྒང་ལ། ད་རེས་ཀྱི་བོད་ནང་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་དང་གནས་ཚུལ་༢༨ཙམ་འབྱོར་ཡོད། ད་ཐེངས་ཀྱི་སློབ་ཕྲུག་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་ལ་ཡང་དུས་ཚོད་དང་འབོད་ཚིག་གི་དབྱེ་མཚམས་ཀྱང་ཡོད། ཕྱི་ཚེས་༡༩ཉིན་རེབ་གོང་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲ་དྲུག་གི་སློབ་ཕྲུག་ཆིག་སྟོང་ལྷག་གིས་”མི་རིགས་འདྲ་མཉམ་དང་སྐད་རིགས་རང་དབང་”ཞེས་སྐད་འབོད་བྱས།ཁུངས།(ཁུངས། )
ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་འདི་རེབ་གོང་གཅིག་པོ་ནས་བསྡད་མེད། འདིའི་ཁྱབ་རྒྱབ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད། གང་ན་བོད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་ན། ངོ་རྒོལ་གྱི་སྣེ་མོ་ཡང་དེ་ལ་སླེབས་ཡོད། ཕྱི་ཚེས་༢༠ཉིན། མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གྱི་ཆབ་ཆ་སོགས་ནས་སློབ་མ་༢༠༠༠ལྷག་གིས་”བོད་ཡིག་གི་བདག་དབང་ཕྱིར་སྤྲོད་དགོས་”ཞེས་སྐད་འབོད་བྱོས།(ཁུངས། ) ད་དུང་ཁྲི་ཀ་རྫོང་དང་གཙན་ཚ་རྗོང་། བྲག་དཀར་རྫོང་སོགས་ནས་ཀྱང་ཁྲོམ་སྐོར་བྱས་བའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་འདུག (ཁུངས།) ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་ནི་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན། ས་ཆའི་རྒྱ་ཁྱོན་ཇེ་ཆེ་དང་མི་འབོར་གྱི་གྲངས་ཀྱང་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན། ཕྱི་ཚེས་༢༡ཉིན། མགོ་ལོག་ཁུལ་དུ་སློབ་མ་སུམ་སྟོང་ལྷག་གིས་”མི་རིགས་འདྲ་མཉམ་དང་སྐད་ཡིག་རང་དབང”་ཞེས་ངོ་རྒོལ་བྱས།(ཁུངས། ) ངོ་རྒོལ་གྱི་རླབས་རྒྱུན་དེ་མགོ་ལོག་ནས་ཀྱང་མ་བསྡད་པར། ཕྱི་ཚེས་༢༢ཉིན་པེ་ཅིང་ནས་འཕྱུར་ཡོད། པེ་ཅིང་ནི་རྒྱ་ནག་མི་རིགས་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་ས་རེད། མའོ་ཙེ་ཏུང་གི་སྐུ་གདུང་ཡོད་ས་དེ་རེད། པེ་ཅིང་དུ་གནས་སྡོད་མི་རིགས་སློབ་གྲ་ཆེན་མོའི་བོད་རིགས་སློབ་མ་༤༠༠ཙམ་གྱིས་”མི་རིགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཀྲུང་ཧའི་ཤེས་རིག་དར་སྤེལ་”ཞེས་སྐད་འབོད་བྱས་འདུག (ཁུངས།) ད་དུང་། ཕྱི་ཚེ་༢༤ཉིན་མདོ་སྨད་གཅན་ཚ་རུ་བསྐྱར་དུ་ངོ་རྒོལ་བྱས་འདུག་ཟེར། (ཁུངས།)
ཐེངས་འདིའི་ངོ་རྒོལ་སྐད་འབོད་འདི་འགོ་རེབ་གོང་ནས་མཇུག་པེ་ཅིང་བར་དུ་སླེབས་འདུག འདི་རྒྱ་རིགས་ཆེན་པོའི་འགོ་འཁྲིད་ཚོས་གོ་ཡོད་དམ། རེབ་གོང་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་སྐད་བརྒྱབ་ན་པེ་ཅིང་ནས་གོ་གི་ཡོད་དམ། གཅིག་བྱས་ན་གོ་གི་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད། འོ་ན། པེ་ཅིང་ནས་སྐད་བརྒྱབ་ན་གོ་གི་ཡོད་དམ།
གཅིག་བྱས་ན་གོ་གི་ཡོད་སྲིད། གོ་བའི་དབང་དུ་བྱས་རུང་། སྒེའུ་ཁུང་གི་ཡོལ་བ་ཕྱེས་ནས་ཁྲོམ་ལ་སྐེ་བསྲིངས་གི་རེད་དམ། མཚམས་འདི་ནས་བསྐྱར་བལྟ་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག སློབ་མ་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་སྔོན་ལ་གནད་དོན་གཉིས་བྱུང་འདུག གནད་དོན་དང་པོ་དེ་སྤྱི་ཟླ་༩པའི་ཚེས་༡༠བྱུང་། དེ་ནི་༢༠༡༠ནས་༢༠༢༠ལོའི་”མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དུས་ཡུན་འབྲིང་རིང་གི་སློབ་གསོ་བཅོས་བསྒྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་འགོད་རྩ་གནད་”ཟེར་བ་དེ་རེད། དེའི་ནང་། “ནུས་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་བཅོས་བསྒྱུར་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུད་འདེད་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ཡིས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་དཀྱིལ་སྙིང་དུ་འཛིན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ་”ཟེར་བ་དེ་རེད།(ཁུངས། )
གནད་དོན་གཉིས་པ་དེ་སྤྱི་ཟླ་༡༠པའི་ཚེས་༡༥ཉིན་བྱུང་འདུག དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སློབ་གྲ་ཁག་གི་དགེ་རྒན་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གནད་དོན་ཐད་གཞུང་ལ་སྙན་ཞུ་བརྒྱབ་པ་དེ་རེད།(ཁུངས།) སྙན་ཞུ་དེ་བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་གཉིས་ཀའི་ནང་འདུག སྙན་ཞུའི་ངོས་སུ་རང་གི་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་མཁན་དགེ་རྒན་༡༣༦ཙམ་འདུག ང་ཚོར་(ཁ་བརྡ)གནས་ཚུལ་སྤྲོད་མཁན་དེས་གསུངས་ན། མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་མཁན་དགེ་རྒན་༣༠༠ཙམ་ཡོད་ཟེར། ལྷག་མ་དེ་དག་ང་ཚོར་འབྱོར་ཐུབ་མི་འདུག
བོད་ནས་གནས་ཚུལ་བསྐུར་མཁན་དེས་ཧ་ཅང་བྲེལ་འཚུབ་ཀྱིས་བསྐུར་འདུག དེའི་རྒྱུ་མཚན། བོད་ཡིག་གི་སྙན་ཞུའི་ཤོག་ངོས་གཉིས་པ་དེ་ཡང་ཆ་ཚང་ཞིག་ྐློག་ཐུབ་གི་མི་འདུག དགེ་རྒན་ཚོའི་སྙན་ཞུའི་ནང་དུ་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་གཉིས་གཞིར་བཞག་ནས་གནད་དོན་གླེང་འདུག
མཚམས་འདིར། ང་ཚོས་དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་དགོས་ས་ཞིག་ནི། སྐད་ཡིག་ལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཡོད་མེད་དེ་རེད། གལ་སྲིད་སྐད་ཡིག་ལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཡོད་ན། ངེས་པར་དུ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་རྩོད་དགོས་རེད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ཨེ། རེད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་ཟེར་གི་ཡོད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་མུ་མཐུད་དུ་རྩོད་དགོས་རེད། ཡིན་ན་ཡང་། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་འདི་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་ཆ་ཚང་ཡོད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་མ་རེད། ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གཅིག་ཅན་ནམ་གང་ཟག་གི་དབང་བསྒྱུར་ཤུགས་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་རེད། རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཟེར་བ་དེ་ཡང་མཐར་གཏུགས་ན་ཤོག་བུའི་རྩ་ཁྲིམས་རང་རེད། རྒྱ་ནག་ཏུ་ཁྲིམས་ལས་གང་ཟག་མཐོ་བ་ཡོད། རྒྱ་ནག་ཏུ། ཁྲིམས་ཀྱིས་གང་ཟག་ལ་དབང་བསྒྱུར་མི་ཐུབ། འོན་ཀྱང་། གང་ཟག་གིས་ཁྲིམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ།
འདི་རྒྱ་ནག་ཚུད་པའི་འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་ཤས་ཤིག་ཡིན། རྒྱ་ནག་དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་གཏེ་བོ་དེ་ཡིན། འོན་ཀྱང་། ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་ཚོས། མུ་མཐུད་དུ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཆོག་པརའདོད། མུ་མཐུད་དུ་རྩོད་བརྒྱབ་ཆོག་པར་འདོད། མུ་མཐུད་དུ་སྲིད་གཞུང་དང་བརྩད་བརྒྱབ་ཆོག་གི་རེད་འདོད། རྩོད་རྒྱག་སྟངས་དེ་ལ་ཡང་ལམ་ཁ་གཉིས་འདུག
དང་པོ་དེ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་ནས་རེད། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ཁ་ཞིག་འདུག ལམ་ཁ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དང་མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འདུག རྒྱ་ནག་གི་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བཞི་བ་དང་རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བརྒྱ་དང་བཅུ་དགུ་བ། རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་བཅས་ཀྱི་ནང་དུ། མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དར་སྤེལ་སོགས་ཀྱི་རང་དབང་འགན་སྲུང་ཡོད་པ་འཁོད་འདུག
(ཁུངས།) རྩ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བཞི་བའི་ཁོངས་སུ། “མི་རིགས་ཚང་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་སྤྱོད་པ་དང་གོང་དུ་སྤེལ་རྒྱུའི་རང་དབང་འགན་སྲུང་བྱས་ཡོད།” (ཁུངས།) གཞན། མི་རིགས་ས་གནས་རང་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བཅུ་པ་དང་དོན་ཚན་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་པ། དོན་ཚན་སུམ་ཅུ་སོ་དགུ་བཅས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཡང་མི་རིགས་སོ་སོར་ས་གནས་དེ་གའི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་རྒྱུའི་དབང་ཚད་ཡོད་པའི་སྐོར་གསལ་འདུག (ཁུངས།)
བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་པའི་ཁོངས་སུ། “ས་གནས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་ལ་སློབ་གསོའི་ཐད། སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་སྐད་རིགས། སློབ་གྲ་སྡུད་ཐབས་སོགས་གཏན་འབེབས་ཐག་གཅོད་གཏན་འབེབས་དབང་ཆ་ཡོད་’ཞེས་གསལ་འདུག (ཁུངས།)
དེས་ན། ཁྲིམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་གི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བེད་སྤྱོད། དར་སྤེལ་བཅས་བཏང་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་འདུག ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཆོག་པར་འདོད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཆོག་པར་འདོད།
ཐོབ་ཐང་དེ་དང་འགལ་བའི་གནད་དོན་བྱུང་ན། ཐོབ་ཐབ་དེ་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་རེད་འདོད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་རྩོད་དགོས་རེད་འདོད།
གཉིས་པ་དེ་འཚོ་གནས་དང་ལས་ཀའི་གནད་དོན་ཐོག་ནས་རེད། མདོ་སྨད་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གཙོས་བའི་སློབ་ཚན་གཞན་ཁག་ཀྱང་བོད་ཡིག་གི་ནང་ལ་སློབ་བཞིན་པ་འདིས། བོད་རིགས་དགེ་རྒན་མང་པོ་ཞིག་གི་འཚོ་ཐབས་སྒྲུབ་ཐུབ་གི་ཡོད། འཚོ་ཐབས་སྒྲུབ་སྟངས་འདི་ཧ་ཅང་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡིན། རང་གི་སྐད་ཡིག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་འཚོ་ཐབས་བསྐྲུན་པ་ནི་རླབས་ཆེ་བ་ཞིག་རེད། སྤྱིར་བོད་ཁུལ་དུ་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་ལས་མེད་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་རུང་། རང་གི་སྐད་ཡིག་གི་ཐོག་ན་ད་དུང་ལྟོ་ཟ་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་འདིས་ལས་མེད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཉུང་ངུ་ཞིག་འཕྲི་གཅོག་ཐུབ་གི་ཡོད། གལ་སྲིད། ཆ་ཤས་ཉུང་ངུ་འདི་ཡང་མེད་བརླག་ཏུ་ཕྱིན་ཚེ། དགེ་རྒན་ལས་མེད་པའི་གྲངས་ཀ་མང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་བརྗོད་མེད་ཡིན། ལས་མེད་ཀྱི་གྲངས་ཀ་མང་དུ་ཕྱིན་ན་ཕྱོགས་ངོས་མང་པོར་བརྡབ་གསིག་ཐེབས་ཀྱི་རེད། བོད་རིགས་དགེ་རྒན་ཚོའི་ལས་ཀ་ཤོར་ན། ཁོང་ཚོའི་འཚོ་ཐབས་ལ་སུས་བལྟ་རྟོག་བྱེད་དམ། སྲིད་གཞུང་གིས་བལྟ་རྟོག་བྱེད་ཀྱི་རེད་དམ། ལུང་བ་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་། ལས་ཡོད་ཞིག་སྲིད་གཞུང་གིས་ལས་མེད་དུ་བཏང་ཚེ། ལས་མེད་རྣམས་ཀྱིས་སྲིད་གཞུང་ལ་ཞུ་གཏུགས་བརྒྱབ་ཆོག་གི་ཡོད། ཁྲིམས་ཐོག་ནས་བརྒྱབ་ཆོག་གི་ཡོད། དེས་ན། ལས་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་ནས་ཀྱང་སྲིད་གཞུང་ལ་རྩོད་བརྒྱབ་ཆོག་པར་འདོད། གང་ལྟར། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཚབ་ལ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་འཇོག་རྒྱུའི་འདོད་པ་དེ། བོད་ཀྱི་དགེ་རྒན་དང་སློབ་ཕྲུག་གཉིས་ཀར་མི་འདུག མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན། ངོ་རྒོལ་དང་སྙན་ཞུའི་ཁུངས་སྐྱེལ་ཐུབ། ད་དུང་། སྐད་ཡིག་འདེམས་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད། ལྷོ་ནུབ་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲ་ཆེན་མོའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་དཔལ་ལྡན་ཉི་མས་། རྦིས་རྦིས་སིས་(BBC)གསར་ཁང་གི་དྲི་བ་ཞིག་ལ་ལན་འདི་ལྟར་བསྐྱོན་འདུག “བོད་རིགས་སློབ་མར་ཅི་ཞིག་མཁོ་ན་དེ་བསླབ་ནས། ཁོང་ཚོའི་འཚོ་གནས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་བདེ་སྐྱིད་ཚད་གཞིར་འཛིན་དགོས་བ་རེད།” ད་དུང་ཁོང་གིས་གསུངས་རྒྱུར། “རིག་གནས་གང་གཞི་ལོངས་སྤྱོད་བྱེད་ན། སྐད་ཡིག་དེ་བེད་སྤྱོད་དང་སྐད་ཡིག་དེའི་ནང་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་བ་རེད་ཞེས་ནན་གསུང་གནང་འདུག”
(ཁུངས།)
འོ་ན། ཁྲིམས་ཐོག་དང་འཚོ་ཐབས་གནད་དོན་གྱི་སྒང་ནས། ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་རྩོད་སྟངས་ཤིག་ཡོད་ཀྱང་། དེ་ལ་འབྲས་བུ་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་དམ། གཅིག་བྱས་ན་ཡོད་སྲིད། སློབ་ཕྲུག་ཚོས་ངོ་རྒོལ་རིམ་པ་བྱས་བའི་རྗེས་སུ། སྒང་གི་འགོ་འཁྲིད་ཚོའི་སྐད་ཆའི་རྣམ་འགྱུར་ཇེ་ཡག་ལ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་དམ། དེ་ནི་བཤད་མ་ཤེས་བ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན། ཕྱི་ཚེས་༢༡ཉིན། མཚོ་སྔོན་སློབ་གསོ་ཐིན་གྱི་ཐིན་ཀྲང་ལྦང་ཡུས་པོ་ཡིས་”གལ་སྲིད་སློབ་མ་ངོ་རྒོལ་བ་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་ལ་གནས་ལུགས་དང་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་ཚེ། སྲིད་གཞུང་གིས་དེ་ལ་ཉན་འཇོག་བྱེད་གི་རེད་”ལབ་འདུག (ཁུངས།)
ཡང་། ཕྱི་ཚེས་༢༡ཉིན། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཧྲུའུ་ཅི་ཆང་ལྦེ་ཟེར་མཁན་དེ་རེབ་གོང་དུ་ཡོང་ནས། མགོ་འཁྲིད་རྣམས་ལ་འཚོགས་འདུ་བསྡུས་ཤིང་། ཁོང་གིས་བརྗོད་དོན། “སློབ་མ་དང་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་སློབ་གསོ་ནན་མོ་གཏོང་དགོས་བ་དང་སློབ་གསོའི་སྲིད་ཇུས་གསར་བ་དེ་ཐེ་ཚོམ་གང་ཡང་མེད་པར་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས་”ཞེས་བཀའ་བསྒྲགས་འདུག (ཁུངས།) ཇི་འདྲའི་གཏུམ་སྤྱོད་ཅན་ཞིག་རེད། རྒྱ་ནག་ནང་ཁུལ་དུ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་དུ་གང་ཟག་ཡོད་པའི་ཁུངས་སྐྱེལ་ཡག་ཤོས་དེ་འདི་མ་རེད་དམ། ད་དུང་། ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ་ཅན་ཅོན་ཟེར་བ་དེ་ཆབ་ཆ་ཁུལ་དུ་སོང་ནས་དེ་གར་འཚོགས་འདུ་བསྐོང་འདུག (ཁུངས།)
དེས་ག་ལ་ཚད། ཕྱི་ཚེས་༢༢ཉིན། གུང་ཧོ་རྫོང་བོད་ཡིག་སློབ་འབྲིང་གི་སློབ་མ་ཉི་ཤུ་ཙམ་སྐོར་སྲུང་དམག་མིས་འཛིན་བཟུང་བྱས་འདུག (ཁུངས།) ད་། ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་ལ་བཟང་ཕྱོགས་ནས་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་མངོན་རྒྱུ་ཨེ་ཡོད་ན། རྒྱ་ནག་གི་འགོ་འཁྲིད་ཚོའི་རྣམ་འགྱུར་ལ་ཡིད་ཆེས་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་དམ། ང་ཡིད་ཆེས་མེད། ཁྱོད་ཡིད་ཆེས་ཡོད་དམ། ཕར་ཆེར་ཡིད་ཆེས་ཡོད་ཀྱི་མ་རེད། རྒྱུ་མཚན། ད་བར་དུ་། རྒྱ་རིགས་འགོ་འཁྲིད་ཚོས་བོད་མིའི་སེམས་ལ་ཡིད་ཆེས་བའི་ལས་ཀ་ཞིག་བྱས་མེད། ད་། ཁྲིམས་ཀྱིས་བཙིར་བཞིན་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གནས་སྟངས་འདི་། ད། འཆི་གསོན་ལ་འཐབ་བཞིན་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གནས་སྟངས་འདི་། ལོ་བཅུའི་རྗེས་སུ་གང་དུ་ཡོད་དམ། ལོ་བཅོ་ལྔའི་རྗེས་སུ།
ལོ་ཉི་ཤུའི་རྗེས་སུ།
རྩོད་སྟངས་འདི་ལ་ལུགས་མཐུན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཐོན་པའི་རེ་བ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
གཞིས་ལུས་སློབ་ཕྲུག་འདི་ཚོའི་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཐབས་འདི་ལ་དངོས་ནས་སྨོན་པ་འཆོར་གྱི་འདུག འདིའི་རྒྱབ་ཏུ་དགེ་རྒན་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་བསྟན་འདུག་པ་འདིས་ངོ་རྒོལ་འདི་ལ་ལྗིད་ཁོག་ཅིག་བསྣན་འདུག གལ་ཏེ་ངོ་རྒོལ་འདི་ལ་གཞིས་གཞུགས་ཤེས་ཡོན་པ་ཕལ་ཆེ་བས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རྒྱུ་ན་གྲུབ་འབྲས་ཐོན་རྒྱུ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག འདི་ནི་ཁྲིམས་ཐོག་གི་རྩོད་སྟངས་ཤིག་རེད།
པེ་ཅིན་གྱི་བོད་རིགས་དབུ་ཁྲིད་ཚོར་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཁ་གྲགས་དགོས་ཟེར་ནས་སྐད་འབོད་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག
ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་ནས་རྩོད་སའི་ལམ་ཁ་ཞིག་འདུག་མོད། བརྩད་ན་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཡོང་གི་ཡོད་མེད་བརྗོད་དཀའ་སེ་འདུག
རྒྱུ་མཚན། རྒྱ་ནག་འདི་ད་དུང་ཡང་ཁྲིམས་ཀྱིས་དབང་བསྒྱུར་བའི་ལུང་པ་ཞིག་མ་རེད། གང་ཟག་ཁྲིམས་ཀྱི་སྒང་ན་ཡོད་པའི་ལུང་པ་ཞིག་རེད།
དེ་ནས། ད་ཐེངས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འདི་ཆབ་སྲིད་ལ་བསྒྱུར་དང་མ་བསྒྱུར་ཟེར་བ་དེ་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་ལག་ན་ཡོད་རེད། བོད་མི་ཚོའི་ལག་ན་ཡོད་མ་རེད། འདི་ཚོས་བསྒྱུར་འདོད་ན། དུས་ཚོད་གཅིག་གི་ནང་ཚུན་ལ་བསྒྱུར་གི་རེད།
ལྷ་ས་ཁུལ་དང་ཁམས་ཁུལ་ཟེར་བའི་ལྷ་ས་ཁུལ་ཟེར་བ་གང་ལ་གོ་དགོས། ཨ་མདོ་བས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ས་ཁུལ་ཆ་ཚང་ལ་ལྷ་ས་ཞེས་འབོད་པ་ཟེར་བ་བདེན་པ་རེད་དམ། འོ་ན་རྒྱ་ནག་ས་ཁུལ་ཆ་ཚང་ལ་པེ་ཅན་ཟེར་ན་ཨེ་འགྲིག
འོ་ཡ། རིག་འབྱུང་དཔྱད་གཏམ་སྤེལ་བ་ངོ་ནས་བཟང་གི ཁུངས་སྣེ་ཚང་མ་བཙན་གི གནད་ལ་འཁེལ་འདུག དཔྱད་གཏམ་འདི་འདྲ་སྤེལ་ན་ཤིན་ཏུ་དགའ་གི མུ་མཐུད་དུ་ཤུགས་རྒྱོབས།
ངོ་ནས་དཔྱད་རྩོམ་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག་།
འོག་གི་འདི་དག་ནི་མཚོ་སྔོན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ནས་བཏང་བའི་ཡི་གེ་ཞིག་རེད།
Department of Education in Qinghai Province held a press conference on “Education Reform in Qinghai Province and the long-term Development Plan (2010-2020)” Qinghai News Network (Ben Wang Jia Xiaoyun photo coverage) shortly before the provincial government held a provincial education The General Assembly, specifically the province over the next decade of education reform and development, direction, goals and measures, and caused great concern in society today, Department of Education in Qinghai Province held a press conference on “Education Reform in Qinghai Province and the long-term development plan Program (2010-2020) “was interpretation. Conference, Director of the Office of Education in Qinghai Province to wave to reporters the king answers the questions raised. Q: Not long ago, the provincial government held a provincial conference on education, and introduced a “long-term educational reform and development in Qinghai Province Plan (2010-2020)”, encouraged the whole province, the province education is is to accelerate the development of important strategic opportunities, please describe the situation. King to Bo: In recent years, the provincial government attach great importance to education, to take a series of major initiatives, effectively promote the development of education. Year compulsory education basically universal across the province, and basically eliminate illiteracy among the full realization of free compulsory education in urban and rural areas, the rapid development of vocational education, higher education and the Popularization of the country simultaneously. Development of education have greatly improved the quality of people of all nationalities across the province for economic development, social progress, improved living conditions and made a significant contribution to national unity. The province’s education is in the best period in the history of the development. September 12 this year, the provincial government held the first of a new century, the province province Conference on Education, and implement the National Education Work Conference, a comprehensive arrangements for the province’s educational reform and development tasks, while the provincial government issued a “long-term educational reform and development in Qinghai Province Plan (2010-2020)”, as the supporting documents provincial government office also issued a “pilot program of educational reform in Qinghai Province”, “Education in Qinghai Province 2010-2020 focus on project implementation plan. ” Conference on Education held in the province for education reform and development has brought a new strategic opportunities, the province’s cadres and people of all ethnic groups, the majority of faculty, students encouraged. Conference on Education under the spirit of the province and the province Program for the next period of education reform and development in our province to follow to resolve the outstanding issues, narrow the development gap and deepening education reform, to create a number of highlights of the general requirements of education reform and development efforts to solve deep-rooted problems further strengthen the security measures of educational development, “four breakthrough”, and strive to achieve the “six basic two improved.” The so-called resolve the outstanding issues, it is to resolve the long-troubled province of education as the main contradiction in the development of education in implementing the National Plan and farmers, determine the outstanding issues surrounding the development goals of education, policy initiatives, with education a major test the effectiveness of development results ; the so-called narrow the development gap, is to control the State’s objectives and tasks, carefully sort out, analyze
the problems and constraints to further change ideas, firmly grasp the current favorable conditions and a rare opportunity and strive to narrow the development gap and enhance the province’s education the overall level of development to keep up with the pace of modernization of education; the so-called reform of education is to base the basic situation in the province, drawing on advanced experience, highlighting the key link, and strengthen security measures, grasp the key areas and policy-oriented society and the people earnestly respond to concerns, selecting the right working path and focus, combined with the launching of A Good encourage pilot, sum up and promote successful experiences in order to stimulate the vitality of education; called to create a number of bright spots, is to adhere to comprehensively promote the grasp planning, grasping system innovation policy , grasp the quality of content development and extension of the development of grasping project realities, highlight the comparative advantages, to adjust the layout of the school, improve school conditions, educational reform, the development of national education at all levels, focusing on various types of personnel training, to form a distinctive , in line with the law of educational philosophy and educational ideas as the main line, creating a number of high level, stand the test of history of reform and development outcomes, and promote coordinated and sustainable development education. “Four breakthrough,” “six basic both to improve,” the main elements are: to accelerate the adjustment of the layout of primary and secondary education to achieve new breakthroughs in strengthening and reform, “bilingual” education to achieve new breakthroughs in strengthening the weak links to achieve new breakthroughs in vigorously strengthen the building of teachers to achieve new breakthroughs. By 2012, the basic structural adjustments to complete primary and secondary schools, and basic elimination of school safety problems, the basic compulsory education in the county to achieve the initial equilibrium; to 2015, turnover of teachers and pastoral areas to basically solve the housing problem, the basic universal pre-school year of education basically universal in the high school secondary education, higher education further enhancement of the population over the age of 15 years of education per capita up to 9 years, the province’s overall educational development to the western average; strive to reach the national average in 2020, the initial realization of the modernization of education, the formation of a learning society . Reporter: Since the founding of New China, the party and government under the care of the province implement the Party’s ethnic policy and state laws and regulations, to develop national education, implementation of the “bilingual” teaching and achieved great results. Will the “bilingual” education which is mainly reflected in terms of effectiveness, our province, “bilingual” education of the outstanding problems and weaknesses of what the objectives are what the next step? Wang to wave: to develop national education, national regions as “bilingual” education is an important party and state have long guidelines. After half a century of efforts, our province, “bilingual” education has made rapid progress, the basic set of higher education from basic education to “bilingual” education system, training a large number of “people of Han” socialist builders and successors Intercommunication were they in the province played an important role on all fronts. Practice has proved that the promotion of “bilingual” education in promoting national economic development, social harmony, improved living conditions irreplaceable important role. However, we also recognize that, by various objective factors such as
constraints in the development of our province, “bilingual” education process, there are many difficulties and problems, highlighted in “bilingual” education in the overall low quality of Chinese students level is not high, narrow channels of further studies, employment opportunities is not wide and its not flexible in terms of “bilingual” The Current Situation and the province’s economic and social development, people of all nationalities with the province hopes to receive a good education, the urgent needs of there is a larger than the gap. According to the spirit of the province’s Conference on Education and the “long-term educational reform and development in Qinghai Province Plan (2010-2020)”, the next step in our province, “bilingual” education reform and development of the main objectives are: “persist mainly on teaching the national common language at the same time learn the national language, the national common language as the teaching language, so that minority students master the basic and the use of national common language and the national language. “Reporter: From the current terms of our province, to strengthen the national common language Teaching is “bilingual” education reform priorities and key links, may I ask what is the main consideration? King to wave: to strengthen and reform, “bilingual” education is the provincial government asked the central authorities, combined with our province, the situation and make the completely correct decisions and plans, in line with the central spirit, consistent with national laws, consistent with the fundamental interests and wishes of the people is priority to promoting the development of education in minority areas, leapfrog development, scientific development of major initiatives, has great practical significance and far-reaching historical significance. We must deeply understand and fully grasp an accurate understanding of, and effectively put ideas into the provincial government policies and arrangements, clear-cut attitude firmly to adhere. We believe that strengthening the national common language teaching, first of all, in line with international practice. Identify and use the national common language, is a symbol of reunification of the country. Currently, multi-ethnic country in the world will be the official language of the statutory text as the national common language, but also the schools first language of instruction, other minority languages as an auxiliary medium of instruction. Secondly, in line with “the Constitution” and “Regional Ethnic Autonomy,” “National Common Language Law,” “Education Law” and other laws. China’s Constitution clearly stipulates the law, schools and other educational institutions for teaching, should promote the use of Putonghua and the standardized national common character. Third, consistent with the fundamental interests of people of various nationalities and ethnic needs of the next generation of growth and development. The common language as the teaching language, so that minority students to master basic proficiency and use the national common language and the native language, help to improve training ethnic minority students into the modern social life, under the conditions of the socialist market economy Talent competition, employment help minority school children, in line with the development of the masses of all ethnic groups, seeking an urgent need for rich to help more minority students to enjoy high-quality educational resources to improve and narrow the development gap between education, promotion of minority the next generation of healthy growth. Reporter: It is understood that some people strengthen the “bilingual” education reform, there is vague awareness or concern, or even that the strengthening of the national common language
teaching, was to weaken the national language, what is that so? Wang to wave: Standard Mandarin and standard Chinese characters in the common language of China is the main language of national communication tool for people irreplaceable functions. As China’s economic and social development and national status of the upgrading of the national common language will gradually become an important international common language. In the economic globalization, rapid technological development, increasing knowledge of today’s update, do not learn Chinese can not for the country, do not learn a foreign language can not go to the world, which has become an accepted fact. National Language is the carrier of culture and communication minorities an important tool for the development of constitutional law and the use of minority languages made it clear that we have to implement good. Therefore, the “bilingual” education reform, which is actually what aspects are weak to strengthen, not weaken in one language is another language, but efforts to do the national common language and the national language of the “double reform” , “Double strengthen.” Reporter: Will the implementation of our province, “bilingual” education reform, the basic principles? King to Bo: “bilingual” education reform direction has been clear, but implementation is a gradual process, not overnight. In this process, we must adhere to the direction of expression, according to order, according to local conditions, steadily, and follow the law, respect for the will actively guide and create conditions for the principle. To adhere to positive guidance, so that people of all nationalities, teachers and students understand the “bilingual” education reform and development of major significance. To take full advantage of the early childhood, the best stage of language learning, strengthen pre-school Chinese language and national language teaching. On this basis, depending on local conditions, according to a strong, orderly way our province, “bilingual” education reform. To follow the law and teaching law students to learn and grow and fully listen to and respect the opinions and suggestions of students and parents, the conditions are ripe to promote homeopathy, conditions, respect the status of immature, not to engage across the board, not to engage hard to promote. At the same time to continue to strengthen and improve the minority language teaching, increase investment, improve conditions, improve the quality of education. Reporter: It is understood that in order to improve school conditions, the provincial government decided to implement primary and secondary schools in the province of engineering and restructuring of primary and secondary school buildings are safe. In the process of implementing this project, focusing on integrated use of resources, encourage School for the Han and promote common prosperity and development. Please describe the situation. Wang to wave: the province’s primary and secondary schools are implementing structural adjustment works and primary and secondary school buildings are safe, with a total investment will reach 7.6 billion, which is the largest investment in the history of our province a comprehensive sex education programs, but also for the benefit of the peoples of the province the benevolent works, popular works. Adjust the layout of schools around the introduction of planning, local governments at all levels on the basis of repeated research proposed. Which involved the problem of the Han and the school, the main purpose is to integrate high-quality educational resources to promote education and regulate the size of school, improving education quality and efficiency, and promote national students to learn to understand, promote unity and friendship. Han and schools
around the country and how to merge together with the sub-provincial policy is very clear on, that is all and do not force hard and fast rules to allow local conditions to take co-educational, but sub-classes in various forms, to allow more minority students set the school single-focused minority classes. Reporter: strengthening the “bilingual” education reform, teachers are the key. May I ask What are the main consideration in this regard? King to Bo: “bilingual” education reform and development of the teaching staff of building the new and higher requirements, but also to promote our province, “bilingual” education reform a key ring
དཔྱད་གཏམ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག ཐུགས་རྗེ་ཆེ།
སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཅེས་པའི་གླེང་མོལ་དེ་གནང་སྐབས། ཡིག་ནོར་ལ་ངེས་པར་གཟབ་དགོས་པ་ཡིན། ཅི་སྟེ་སྐུ་ཉིད་ཀྱིས་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཅེས་གླེང་གིན་གླེང་གིན་ཡིག་ནོར་ལ་ཐུགས་གཟབ་མ་གནང་ན། དེ་ནི་ཁ་བཤད་དོན་ལ་མ་གནས་པའི་གནས་ལུགས་ཡང་དག་ཅིག་རེད། སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་ན།
རང་ཉིད་ཀྱིས་གང་བྲིས་པའི་བོད་ཡིག་གི་དག་སྡེབ་ཚུན་ནས་འགན་ཁུར་དགོས་ལ། ཡར་རྒྱས་གཏོང་དགོས།
དེ་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་བྱ་བ་ཞིག་རེད།
དེ་དོན་ཡིག་ནོར་ལ་ཐུགས་སྣང་མེད་མཁན་ཚོས་ལྷག་པར་ཐུགས་ལ་འཇོག་རོགས། དེ་ནི་མི་ཆཱུང་བསེ་རུའི་རེ་འབོད་ཡིན། བོད་སྐད་ཡིག་ལ་བཅངས་པའི་བརྩེ་བ་རྣལ་མ་དེ་ཡང་ཡིན།།
བོད་པ་ལགས་དགོངས་འཇགས་ཞུ།
http://www.tibettimes.net/blogs.php?id=63&post_id=10731
མི་ཆང་ཟེར་བ་དེའི་གོ་དོན་ག་རེ་རེད། དྲ་གྲོགས་བསེ་རུའི་རེ་འབོད་དེ་དང་འབྲེལ་ནས།
ངེད་ལ་སྐད་ཆ་ཚིག་གཅིག་ཞུ་འདོད་ཀྱི་སྤོབས་པ་སླེབས། དེ་ནི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཟེར་བ་འདི་ཡིན།
སྐད་དང་ཡི་གེ་སྲུང་སྐྱོབ་ཟེར་བ་འདི་ཡིན། སྐད་དང་ཡིག་གེ་དེ་སྲུང་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སྐྱོབ་དགོས་རེད་ཟེར་བ་འདི་རེད།
ད་ཕན། བོད་རིགས་བརྒྱ་ཆ་དགུ་ཅུའི་བོད་སྐད་བཤད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་རེད་འདོད། བོད་ཡིག་འབྲི་ཐུབ་མཁན་བརྒྱ་ཆ་དེ་ལས་ཉུང་བ་རེད།
སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་ན། སྐད་དེ་ངག་ཐོག་ནས་མ་བརླགས་པར་བེད་སྤྱོད་བཏང་བསྡད་ན། གཅིག་བྱས་ན་སྲུང་སྐྱོབ་ཟེར་བ་དེ་ཐུབ་གི་ཡོད་འགྲོ
ཡི་གེ་དེ་ཡིག་ཐོག་ནས་མ་བརླགས་པར་བྲིས་བསྡད་ན། གཅིག་བྱས་ན་སྲུང་སྐྱོབ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་འགྲོ
ད་གནད་འགག་ག་རེ་རེད་ཟེར་ན། ངག་ནས་བེད་སྤྱོད་མཁན་དེ་དང་ཡིག་ཐོག་ནས་འབྲི་མཁན་དེ་གཉིས་རེད།
ངག་ནས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་གྱི་གྲས་སུ། ཞིང་བ་དང་འབྲོག་པའི་མི་འབོར་རྒྱ་ཆེན་པོ་རེད།
བོད་ནང་དུ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་རིགས་འབྲོག་པ་རྣམས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འདེད་བཞིན་འདུག གྲོང་ཁྱེར་དུ་གནས་བཅའ་བཞིན་པའི་འབྲོག་པ་འདི་དག་གིས།
བོད་སྐད་དེ་ངག་ཐོག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་བམ། མ་འོངས་བའི་ལོ་བཅུའི་རྗེས་སུ། འབྲོག་པ་འདི་ཚོའི་ངག་ཐོག་གི་བོད་སྐད་དེ་གནས་སྟངས་ཇི་འདྲ་ཞིག་གི་ཚད་ལ་ལྷུང་ཡོད་དམ།
ལོ་ཉི་ཤུའི་རྗེས་སུ། གཅིག་བྱས་ན། འབྲོག་པ་ཚོའི་ངག་ཐོག་ལ་རྒྱ་སྐད་སླེབས་ཡོད་ཀྱི་རེད། ད་སྲུང་སྐྱོབ་དེ་གང་དུ་ཡོད་དམ།
ད་འདི་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ན། གལ་སྲིད་སྐད་ཡིག་ཟེར་བ་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་ན། ཐོག་མར། སྐད་ཡིག་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་གྱི་མི་རིགས་དེའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་ཚུན་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་འདུག
འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་མ་ཐུབ་ན། སྐད་ཡིག་དེ་ཡང་གནས་སྟངས་ཇི་འདྲ་ཞིག་གི་ངོ་བོར་འགྱུར་མིན་བརྗོད་དཀའ་བ་ཞིག་ཡིན་ས་རེད། དེ་ཙམ་ཡིན།
ད་ལོར་སྤྱི་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་། ནེའུ་ཡོག་གི་ལ་རྩེ་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་དུ་བཅར་མཁན་སྐད་ཡིག་རིག་པ་བ་ཡིན་ཟེར་མཁན་ཞིག་ནས། འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་སྐད་ཡིག་མང་པོའི་ཁྲོད་ནས། མང་པོ་ཞིག་བརླགས་ཚར་བ་དང་། ཁ་ཤས་ཤིག་བརླགས་བཞིན་ཡོད་པ། ཉུང་ཤས་ཤིག་བརླག་རྒྱུའི་ཉེན་ཁའི་གྲས་སུ་ཡོད་པ་བཅས་བགྲངས་སྐབས། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ད་ལྟ་བརླག་རྒྱུའི་ཉེན་ཁའི་གྲས་སུ་མི་འདུག་གསུངས་སོང་།
བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབས་ཐད་ནས་བོད་ནང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཕྱི་ལོག་ནས་ཀྱང་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས་པ་རེད་བསམ། ཕྱི་ལོག་ནས་ག་དུས་ཡིན་ན་ཡང་སྲིད་དོན་དང་སྐད་འབོད་ཐད་ཚ་ཚ་འུར་འུར་ཡིན་ན་ཡང་སྐད་ཡིག་ཐད་ནས་བསམ་འཆར་ཡོད་པ་ཁག་ཅིག་འདུག དེ་ནི་ལས་ཁུངས་ཁག་ནང་དུ་བོད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བ། ཚོང་རྫས་ཁག་ལ་བོད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བ། ཐ་ན་སྒོ་བྱང་ཚུན་ལ་བོད་ཡིག་འབྲི་བ་དེ་གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་དགོས་ཀྱི་འདུག ང་ཚོས་ཕྱོགས་ཁ་ཤས་ནས་རྒྱ་མི་རིགས་ལ་མིག་དཔེ་བལྟ་དགོས་པ་ཁག་ཅིག་འདུག རྒྱ་མི་རིགས་འདི་ས་ཆ་གང་ཞིག་ཏུ་ལས་ཀའི་སྣ་གང་ཞིག་ལ་འཇུས་ན་རྒྱ་ཡིག་དེ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་། བོད་མི་རིགས་འདི་ས་ཆ་གང་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ན་ས་ཆ་དེའི་ནང་འཐིམ་པའི་ཆ་རྐྱེན་སྐྲུན་པའི་གཤིས་ཀ་ཞིག་འདུག
ངོ་ནས་བཤད་ན་བོད་འདི་མི་རིགས་གཞན་དག་དང་ཁྱད་པར་དུ་རྒྱ་ནག་པ་རྣམས་ལས་ལོགས་སུ་བཀར་ནས་བསྡད་ཡོད་་པ་འདི་ནི་ད་ལྟའི་བར་དུ་སྲིད་དོན་གྱིས་སྲུང་སྐྱོབས་བྱས་པ་མ་རེད་ལ། དམག་དོན་གྱིས་སྲུང་སྐྱོབས་བྱས་པ་ཡང་མ་རེད། དེ་ནི་སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གཞུང་འདིས་མི་རིགས་ལོགས་སུ་བཀར་ནས་བསྡད་པ་རེད་འདོད།
རིག་འབྱུང་བུ།
ཁྱེད་ཀྱིས་གཤམ་གསལ་ལྟར་བྲིས་པའི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་དེའི་སྐོར་ལ་གསལ་བཤད་ཅིག་གནང་རོགས།
༼དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ལྟར་ན། གནས་སྟངས་འདི་མདོ་སྨད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲ་ཕལ་ཆེ་བའི་ཀློག་དེབ་སྒང་ན་མི་འདུག ལྷ་ས་དང་ཁམས་ཁུལ་དུ་སྔ་མོ་ནས་སླེབས་ཚར་འདུག ལྷ་ས་ཁུལ་དང་ཁམས་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲ་མང་པོའི་ཀློག་དེབ་དེ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་གི་འོག་ལ་ཤོར་ཚར་ནས་འདུག མདོ་སྨད་ཁུལ་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་མ་ཤི་བར་འདུག སློབ་གྲའི་ཀློག་དེབ་ཀྱི་སྒང་ན་མ་ཤི་བར་འདུག ༽
འབྲོང་བུ་ལགས།
གོང་གི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ལྟར་ན་ཟེར་བ་དེར་ཁུངས་གཉིས་ཡོད།
དང་པོ་དེ་བོད་ཀྱི་སློབ་གསོའི་སྐོར་གྱི་གཏམ་བཤད་དང་གཏམ་བཤད་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་མི་སྣ་འགའ་ཡིན།
གཉིས་པ་དེ་བོད་ནང་གི་སློབ་གསོ་མྱངས་ཚར་བའི་བོད་རིགས་ཤེས་ཡོན་པ་འགའ་ཡིན།
འདིའི་སྐོར་ཁ་གསལ་གློག་འཕྲིན་ཐོག་ཁྱེད་ལ་བསྐུར་ཡོད།
དེ་ཙམ་ཡིན།
རིག་འབྱུང་བུ།
ཁྱེད་ཀྱིས་གསལ་བཤད་གནང་བར་བཀའ་དྲིན་ཆེ།
རིག་འབྱུང་དོན་བཀྲ་ལགས་ཀྱིས་ཁུངས་བཙན་པའི་དཔྱད་བརྗོད་ཅིག་སྤེལ་འདུག དོག་གནད་མང་པོ་ཞིག་སེལ་སོང་། ཐུགས་རྗེ་ཆེ། མུ་མཐུད་ནས་དེའི་སྐོར་གྱི་སྐད་ཆ་གསར་པ་འདྲ་རྙེད་ཨེ་ཐུབ་བལྟ་རོགས། ཐུགས་རྗེ་ཆ།ེ་
འདི་ཡང་གནད་འགག་ཅིག་མཐོང་ནས་དྲིས་པ་ཡིན། དེ་ཡང། མཚོ་སྔོན་མ་གཏོགས་པའི་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གཞན་ན་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་ལམ་ནས་སློབ་ཚན་གཞན་རྣམས་འཆད་ཁྲིད་བཤད་བཞིན་ཡོད་ན། ཝེ་ཁེ་རིག་མཛོད་ལྟར་ན་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ན་མི་གྲངས་ས་ཡ་ལྔ་དང་ཚེག་གཉིས་ཡོད་པ་ནས་བོད་པས་བརྒྱ་ཆ་ཉི་ཤུ་དང་ཚེག་བརྒྱད་བདུན་ལས་ཟིན་མེད་པར་བཤད། http://en.wikipedia.org/wiki/Qinghai#Demographics འདི་ལྟར་ན་མཚོ་སྔོན་ན་བོད་མི་ས་ཡ་གཅིག་དང་ཚེག་ཀླད་ཀོར་བརྒྱད་ལྔ་ལྷག་ལས་ཡོད་པ་མ་རེད། བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་ཡོད་པ་ལས་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་ཙམ་ལས་མེད་པའི་ས་ཁུལ་འདི་ཁོ་ནར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་དུ་ལས་འགུལ་སྤེལ་གྱིན་འདིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཆགས་འཇིག་ལ་བརྡ་ལན་ཅི་ཞིག་སྤྲད་འདུག་གམ། འདིས་ང་ལ་དྲན་སྐུལ་ཞིག་བཏང་ཡོང་བ་ནི་༼བསྟན་པའི་མེ་རོ་མདོ་ཁམས་སྨད་ལས་གསོས་༽ ཞེས་པ་འདི་རེད། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་འདིའི་ནང་དུ་༼བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་མེ་རོ་མཐོ་ཁམས་སྨད་ནས་གསོ་༽དགོས་པ་རེད་དམ། འདི་གསོ་ཐུབ་བམ།
གྲོགས་མཆོག་འབྲོང་མིང་བས་ཕུལ།
འབྲོང་བུ་ལགས།
མི་འབོར་གྱི་གནད་དོན་འདི་རྙོག་འཛིང་ཅན་ཞིག་ཆགས་འདུག་དྲན།
རྒྱ་ནག་གིས་བཏོན་པའི་མི་འབོར་གྱི་གྲངས་དེར་བོད་མི་ཚོ་ཡིད་མི་ཆེས། བོད་མིས་བཏོན་པའི་མི་འབོར་གྱི་གྲངས་དེ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ཁས་མི་ལེན།
ལྦེ་ཁེ་རིག་མཛོད་འདི་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁུངས་དང་རྒྱུ་ཆ་ལ་བེད་སྤྱོད་འགྲོ་གི་མ་རེད། ལྷག་པར་དུ། གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་སོགས་སུ་འདི་ཞིབ་འཇུག་གི་ཁུངས་ལ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡང་ཆོག་གི་མ་རེད།
གང་ལྟར། མི་འབོར་སྐོར་འདི་གལ་ཆེན་རེད། ཁྱེད་ནས་མི་འབོར་སྐོར་གླེང་བ་དང་། ངས་ཀྱང་དྲ་ཐོག་ནས་མི་འབོར་སྐོར་བཙལ་བ་ཡིན། ལག་སྣེ་ན་གསུམ་འདུག
དང་པོ http://www.tibet.org/Activism/Rights/poptransfer.html
གཉིས་པ།
( A General Introduction to Tibetan Culture and Religion By Gelek, Lobsang. Chinese Sociology & Anthropology)http://web.ebscohost.com/ehost/results?vid=2&hid=7&sid=236005bd-a59d-4bb8-b252-d48a3dcb0a23%40sessionmgr11&bquery=%28Tibetan+AND+population+AND+in+AND+Tibet%29&bdata=JmRiPWFwaCZ0eXBlPTAmc2l0ZT1laG9zdC1saXZl
གསུམ་པ།
(Tibetan Population in China: Myths and Facts Re-examined ByHao, Yan. Asian Ethnicity, Mar2000) http://web.ebscohost.com/ehost/results?vid=2&hid=7&sid=236005bd-a59d-4bb8-b252-d48a3dcb0a23%40sessionmgr11&bquery=%28Tibetan+AND+population+AND+in+AND+Tibet%29&bdata=JmRiPWFwaCZ0eXBlPTAmc2l0ZT1laG9zdC1saXZl