བོད་མི་མང་གི་སྤྱི་བའི་འཐུས་མིའི་སྐོར་ནས་རྨོངས་འཆར་འགའ་གླེང་བ།

རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས། ཨ་རི།

ངེད་རང་རྡ་ལམ་ས་ལར་མེད་རུང༌། རང་གི་གཞུང་དང་དེའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་བྱེད་ལས་ཁག་ལ་དུས་ནས་དུས་སུ་གཟབ་ནན་སྒོས་རྣ་བ་གླེགས་ཀྱིན་ཡོད་ལ། ཁུ་སིམ་སིམ་ངང་མིག་ལྟ་དང་བསམ་གཞིགས་ཀྱང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ངེད་ཀྱིས་འདི་རུ། ཐེངས་འདིའི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པ་མཇུག་འཁྱོངས་ཡོང་མེད་པའི་གནད་དོན་དང་གནད་དོན་དེའི་བྱུང་རིམ། གནད་དོན་དེའི་འཐུས་ཤོར་གྱི་ངོས། འཐུས་ཤོར་ཀྱི་འགོ་ཁུངས་འཚོལ་སྟངས། འཐུས་ཤོར་ལ་ཕྱོགས་ངོས་མང་པོ་ནས་བལྟ་སྟངས།མ་འོངས་བར་འཐུས་ཤོར་འདི་འདྲའི་རིགས་མ་ཡོང་བའི་སླད་དུ་བོད་རིགས་མི་མང་གི་འཁུར་དུ་བབས་པའི་འོས་འགན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནས་སྒེར་གྱི་རྨོངས་འཆར་འགའ་བོད་རིགས་ཀློག་པ་པོ་ཚོའི་མདུན་ལ་འཇོག་གི་ཡིན།

དང་པོ།

སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པའི་སྟེང་དུ། སྤྱི་འཐུས་སྒེར་གྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་འཆར་ཞིག་གི་ཐད། སྤྱི་འཐུས་ནང་ཁུལ་ལ་དགོངས་ཚུལ་མ་མཐུན་པ་བྱུང་བར་བརྟེན། མཐར་སྤྱི་འཐུས་བཅུ་གཉིས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བ་ནས་ཕྱིར་ཐོན་འདུག ཚོགས་གཙོའོ་ངོས་ནས་ཐེངས་གསུམ་ལ་ཚོགས་འདུ་མཇུག་སྐྱོང་གི་ཐབས་ཤེས་གནང་ཡང༌། མཐར་སྤྱི་འཐུས་༢༧ལས་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཕེབས་མེད་སྟབས། གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པའི་མཇུག་སྡོམ་གནང་མ་ཐུབ་པར་དུས་ཚོད་ངེས་མེད་བར་ཚོགས་གསེང་གཏོང་དགོས་བྱུང་འདུག གང་གིས་ཞེ་ན།བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་ཞེ་དགུའི་ནང་གསེས་དོན་ཚན་དང་པོར་སྤྱི་འཐུས་རྩ་འབོར་གྱི་གསུམ་ཆ་གཉིས་འཛོམས་ན་མ་གཏོགས་ལས་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་མེད་པར་གསུངས་ཡོད།་ ཐེངས་འདིའི་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པའི་ཐུག་ས་གཙོ་བོ་ནི༌། མདོ་སྟོད་སྤྱི་འཐུས་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་ཨོ་སི་ཌོ་ལི་ཡ་ནས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པར་ཆེད་ཕེབས་ཀྱི་ལམ་གྲོན་དེ་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་གནང་འདུག་པ་དང༌། དེ་ཡང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་གྱི་ལམ་གྲོན་གཏོང་འཆར་གྱི་ཐག་གཅོད་དེ་ཕྱི་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་ལ་གནང་འདུག་པ་མ་ཟད་ཐག་གཅོད་ཀྱི་ཚིག་ཐོ་དེ་ཡང་སྤྱི་འཐུས་ཚང་མར་བཏང་ཡོད་འདུག
འོན་ཀྱང༌། ད་རེས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་སྐབས་སུ། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནས་ལམ་གྲོན་བཏང་བ་དེ། ལམ་སྲོལ་སྔ་བྱུང་མིན་ཚུལ་དང༌། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཕར་ཕུད་པའི་ཆེད་འཛུགས་ཕྱི་རྒྱལ་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་མ་ཡིན་པ་དག་ལ༌། སྔར་ལམ་ལྟར་འགྲོ་སོང་དོ་བདག་རང་ངོས་ནས་འཁུར་དགོས་བའི་གྲོས་འཆར་ཞིག་གྲོས་ཚོགས་ར་བར་སླེབས་འདུག་ཅིང༌།
གྲོས་འཆར་དེའི་ཐོག་ལ་སྤྱི་འཐུས་ནང་ཁུལ་དུ་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་བྱུང་མཐར། གནད་དོན་དེར་ངོ་རྒོལ་གྱི་བཟོ་འདྲ་བོའམ་དེར་ཁག་བཞག་ནས་སྤྱི་འཐུས་བཅུ་གཉིས་གྲོས་ཚོགས་ར་བ་ནས་ཕྱི་ལ་ཐོན་འདུག གང་ལྟར༌།ཐེངས་འདིའི་རྩོད་གླེང་གི་འགོ་འཛུགས་ས་ནི་སྤྱི་འཐུས་སྒེར་བ་ཞིག་གི་འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་ཕྱོགས་ཐད་ནས་རེད་འདུག
འདི་ལྟར། གྲོས་ཚོགས་ར་བའི་ནང་དུ།
སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱིས་དྲང་པོ་གནང་མི་འདུག་ཟེར་མཁན་གྱི་རིགས་གཅིག་དང་ཛ་དྲག་གི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་སྤྱི་འཐུས་༡༤ཙམ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚན་རྟགས་བསྐྱོན་པ་དེ་ཚུལ་མཐུན་མིན་ལུགས་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་འཛིན་མཁན་རིགས་གཅིག ཁུ་སིམ་མེར་ལྟད་མོ་བལྟ་མཁན་གྱི་རིགས་གཅིག ཚོགས་དུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དགོངས་ཞུའི་ངོ་བོར་ཡོད་པའི་རིགས་གཅིག་བཅས་གནས་སྟངས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཁེལ་བའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན། དེའི་བྱས་ཉེས་ལྟ་བུར་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པ་རྒྱལ་ཁའི་ངང་མཇུག་སྡོམ་རྒྱག་མ་ཐུབ་པ་དེ་རེད། འདི་ནི་གནད་དོན་གྱི་བྱུང་རིམ་མདོར་བསྡུས་ཤིག་རེད། གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ཐེངས་བརྒྱད་པ་མཇུག་སྡོམ་གནང་མ་ཐུབ་པའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན། གཞུང་འབྲེལ་ལས་རིམ་གང་ལྷག་པ་དེ་ཚོ་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་རྗེས་མར་འཁྱེར་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་ཡོད་འདུག

གཉིས་པ།

གྲོས་ཚོགས་ལས་རིམ་དུས་ཐོག་ལ་མཇུག་སྡོམ་གནང་མ་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་ཆགས་རྐྱེན་གྱི་འཐུས་ཤོར་གཏོང་མཁན་སུ་རེད་དམ་ཞེ་ན། འཐུས་ཤོར་གཏོང་མཁན་གྱི་བྱེད་གཏེ་གཙོ་བོ་གཉིས་དང་བྱེད་འབྲིང་གཉིས་འདུག བྱེད་གཏེ་གཙོ་བོ་གཉིས་ནི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་དང་གྲོས་ཚོགས་ར་བ་ནས་ཕྱི་ལ་ཐོན་འགྲོ་མཁན་གྱི་སྤྱི་འཐུས་དེ་ཚོ་རེད། བྱེད་འབྲིང་གཉིས་ནི་ཚོགས་གཙོའི་ལས་རིམ་ཐག་གཅོད་བྱེད་སྟངས་དང་ཚོགས་དུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དགོངས་ཞུའི་ངོ་བོར་ཡོད་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཚོ་རེད།
སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་ངོས་ནས་ལམ་སྲོལ་སྔར་མེད་ལྟ་བུར་སྤྱི་འཐུས་སྒེར་གྱི་སྒྲིག་གཞི་དེ་ཚོ་འཐུས་ཚང་མེད་བཞིན་དུ་འཐུས་ཤོར་ཆེ་རུ་བཏང་བ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་དང་པོ་རེད།
ད་དུང་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བཙུགས་ཡོད་ཀྱང་དེས་སྒྲིག་གཞི་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་རྒྱུ་ཕར་ཞོག་སྒྲིག་གཞི་སྔར་གང་ཡོད་པ་དེ་
ཚོ་ཡང་ཚུགས་ཚུད་དུ་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་ནི་རྒྱུན་ལས་ཡིན་པའི་འགན་ཁུར་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་རྟགས་མཚན་གསལ་ཤོས་དེ་རེད།
གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བའི་ནང་དུ་བགྲོ་གླེང་དང་སྦྱངས་བཤད་མ་བྱས་པར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བའི་ཕྱི་ལ་ཐོན་སོང་བ་ནི་ནོར་འཁྲུལ་གཉིས་པ་དེ་རེད། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བའི་ཕྱི་ལ་ཐོན་འགྲོ་མཁན་ཚོས་རང་གི་མི་མང་དང་རང་གི་གཞུང༌། རང་གི་དབུ་འཁྲིད་བཅས་ལ་བཟང་སྤྱོད་ཀྱི་ངོས་ནས་འགན་མ་འཁུར་བར་མ་ཟད་མང་གཙོའི་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་རང་གི་འོས་འགན་མ་སྒྲུབ་པ་རེད། ད་དུང་བོད་མི་མང་གི་སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་ཡིན་པའི་འོས་འགན་དེ་རྡོག་རུལ་དུ་བཏང་བ་རེད། གཞན་དོན་གཞན་ཞིག་ནི།ཐེངས་གསུམ་ལ་ཚོགས་འདུ་མཇུག་སྐྱོང་གི་ཐབས་ཤེས་གནང་ཡང༌། སྤྱི་འཐུས་རྩ་འབོར་གསུམ་ཆ་གཉིས་མ་ཚང་བའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་དུས་ཚོད་ངེས་མེད་བར་ཚོགས་གསེང་བཏང་བ་དེ་ཐག་གཅོད་ཡང་དག་ཅིག་ཡིན་མིན་དེ་རེད།
ལམ་ཁ་དེ་ལས་གཞན་བསྟེན་རྒྱུ་མེད་དམ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་མ་ཡིན། བཅའ་ཁྲིམས་དགོངས་དོན་བཞིན་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་སྙན་སེང་ཞུས་ནས་ཚོགས་འདུ་ཕར་འགྱངས་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུ་ལམ་ཁ་ཞིག་ཡོད་མོད། ལམ་ཁ་དེ་མ་བསྟེན་པ་དེ་ཡང་འཐུས་ཤོར་གྱི་ངོས་གཅིག་རེད། གཞན༌། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་དུས་སྐབས་སུ་དགོངས་ཞུའི་ངོ་བོར་ཡོད་པའི་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་
གནད་དོན་གྱི་རྐྱེན་རྩ་ལྟེ་བ་དེ་མིན་རུང་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བ་ཆགས་བསྡད་ཀྱི་ཡོད། གང་གིས་ཞེ་ན།སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་རྩ་འབོར་གསུམ་ཆ་གཉིས་མ་ཚང་བའམ་ཉིན་མཐའ་མའི་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་༢༧ལས་སླེབས་མེད་ཙང་་འཐུས་ཤོར་འདི་བྱུང་བ་རེད། གལ་སྲིད་སྤྱི་འཐུས་གྲངས་༢༨ཡོང་ཡོད་ན་དཀའ་ངལ་འདི་འཕྲད་དགོས་ཐུག་གི་ཡོད་མ་རེད་སྙམ། དེར་བརྟེན།སྤྱི་འཐུས་ངོ་གྲངས་གཅིག་ཡོང་མ་ཡོང་གིས་ཀྱང་གནད་དོན་ལ་ཁྱད་ཆེ་བཟོ་གི་ཡོད་པའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན། དགོངས་ཞུའི་ངོ་བོར་གནས་བ་ཚོ་ཡང་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བ་ཆགས་བསྡད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
གནད་དོན་འདི་དང་འབྲེལ་ནས་ཅུང་ཙམ་གླེང༌།མཚམས་རེར་ང་ཚོའི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་འདི་ལ་མཚོན་ན། སྤྱི་འཐུས་གཅིག་གི་གྲངས་ལོན་མ་ལོན་གྱིས་གནད་དོནལ་འཐུས་ཤོར་ཡོང་གི་ཡོད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཡང་འདུག དཔེར་ན།སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་ཚོགས་གཙོ་འོས་འདེམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྤྱི་འཐུས་གཅིག་བར་གནས་སུ་བསྡད་པ་ཡིན་ཙང༌།ཚོགས་གཙོ་གཉིས་ཡོང་དགོས་བའི་གནས་སྟངས་དེ་ཆགས་པ་རེད༌། ད་རེས་ཀྱང་སྤྱི་འཐུས་གཅིག་ཚང་མ་ཚང་གི་བར་མཚམས་ནས་གྲོས་ཚོགས་མཇུག་སྐྱོང་གནང་ཐུབ་མེད་པ་འདི་ཆགས་འདུག
ཐེངས་འདིའི་གནད་དོན་གྱི་གླེང་གཞི་དང་འབྲེལ་ནས།བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁུལ་དང་དྲ་རྒྱུའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག རླུང་འཕྲིན་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་བཅས་སུ་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་མང་པོ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད་བསམ་ཚུལ་རེ་རེ་ལ་རྒྱབ་ལྗོངས་གནས་ལུགས་རེ་ཡང་ཏན་ཏན་ཡོད་ཀྱི་རེད་སྙམ། ཐེངས་འདིའི་རྩོད་རྙོག་གི་ཡོང་རྐྱེན་ལྟེ་བ་ནི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ནང་ཁུལ་དུ་མང་མོས་ཐག་གཅོད་བྱེད་སྟངས་མ་འགྲིག་པ་རེད་ཟེར་བ་དང་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་ཚོ་ཆོལ་ཁའི་ཕྱོགས་སུ་ལངས་འདུག་ཟེར་བ༌། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་ཆོལ་ཁ་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཞེན་ཆེན་པོ་འདུག་ཟེར་བ། རྒྱབ་ལོགས་ན་ཤུགས་རྐྱེན་ཡོད་རེད་ཟེར་བ་སོགས་བསམ་ཚུལ་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོང་འདུག་པ་མ་ཟད༌། ད་དུང་གྲོས་ཚོགས་ནས་ཐོན་མཁན་དེ་ཚོ་ཡང་བསྐྱར་སྤྱི་འཐུས་ལ་ལངས་བའི་ལམ་ཁ་འགོག་དགོས་བའི་བསམ་ཚུལ་འཛིན་མཁན། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་དགོས་ཀྱི་མི་འདུག་ཟེར་མཁན།སྤྱི་འཐུས་ཚོས་༧གོང་ས་མཆོག་ལ་ཕྱག་རོགས་གནང་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ། བོད་རིགས་མི་མང་ལ་བློ་ཕམ་ཡོང་གཞིའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་བཞིན་འདུག་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གི་དགོས་མཁོ་སྒྲུབ་བཞིན་པ་གཅིག་མཚུངས་རེད་ཟེར་མཁན་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཤིག་ཡོང་གི་ཡོད་རུང༌། བསམ་ཚུལ་འདི་དག་གི་གནད་དོན་གྱི་གདོང་ཐད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་རེད་འདུག་མ་གཏོགས་གནད་དོན་འདི་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་སྒོ་ནས་སེལ་ཐུབ་པའི་བསམ་ཚུལ་མ་རེད་སྙམ། འདི་ལྟར། གནད་དོན་གྱི་བྱུང་རིམ་དང་འཐུས་ཤོར་གྱི་ངོས་གཉིས་ལ་བལྟས་བའི་རྗེས་སུ། ང་ཚོས་འཐུས་ཤོར་གྱི་འགོ་ཁུངས་འཚོལ་དགོས་བ་དེ་རེད།
འཐུས་ཤོར་གྱི་འགོ་ཁུངས་ནི་གོང་དུ་གླེང་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བའི་ནང་དུ་ཇི་བྱུང་དང་དེའི་གདོང་ཐད་ཀྱི་བྱུང་རྐྱེན་དེ་གཅིག་པོ་མ་ཡིན་པར། ནོར་འཁྲུལ་བཟོ་མཁན་དེའི་ཡོངས་ཁུངས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་རེད། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་འཐུས་ཤོར་གཏོང་མཁན་དེ་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཡིན་ན།སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་དེ་དག་སུས་འདེམས་པ་རེད་དམ༌། དེ་ནི་གཞན་སུ་ཡང་མིན་པར་བོད་མི་མང་གིས་འདེམས་པ་རེད། དེས་ན། སོ་སོས་འདེམས་པའི་སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་ཚོས་ནོར་འཁྲུལ་དང་བྱས་ཉེས་བསགས་པ་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཁ་གཏོང་བ་དང་སྐྱོན་འཛིགས་བྱེད་པ་ནི་ཕྱོགས་ངོས་གཞན་ཞིག་ནས་བལྟས་ན། རང་ལ་སྐྱོན་བཙུགས་པ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད་འདུག རང་ལ་སྐྱོན་ཅི་ཞིག་བཙུགས་པ་རེད་དམ་ལབ་ན།སོ་སོའི་ངོས་ནས་རང་ཉིད་ལ་ཡོད་པའི་གདམ་བྱ་དང་འདེམས་བྱེད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ངམ་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ཚུལ་བཞིན་དུ་མ་བླངས་བའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས། སྤྱི་བའི་ལས་དོན་ལ་འཐུས་ཤོར་དང་ནོར་འཁྲུལ་བཟོ་མཁན་གྱི་འཐུས་མི་འགའ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བའི་ནང་ལ་སླེབས་པ་རེད། འདི་ལྟར་དཔྱད་ཀྱིན་དཔྱད་ཀྱིན། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ལོངས་སྤྱོད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་དང་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ལེན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་མེད་དེ་གནད་འགག་གི་དྲི་བ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་འདུག དྲི་བ་འདིའི་སྟེང་ནས་ནོར་འཁྲུལ་ཡོང་རྐྱེན་གྱི་ཕུགས་དང་ནོར་འཁྲུལ་འགོག་སའི་སྒོ་གཉིས་ཀ་འཚོལ་ཐུབ་ཀྱི་རེད། བོད་མི་ཚོས་ངེས་པར་དུ་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་བོད་མི་མང་གི་སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་ཚོའི་ཡོངས་ཁུངས་ལ་ངེས་པར་དུ་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་དགོས་ཀྱི་འདུག
སྤྱི་འཐུས་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་འོས་བསྡུའི་སྐབས་སུ༌། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ༌། རང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་མན་ཆད་ཕར་ཕུད་པའི་ལྷག་འཕྲོས་འོས་བསྡུའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་མཁན་བོད་མི་ཆིག་འབུམ་ཉིས་ཁྲི་ཡོད་པའི་ཁོངས་ནས། དེབ་སྐྱེལ་གནང་མཁན་༨༢༦༢༠ཙམ་དང་དངོས་སུ་འོས་བླུགས་མཁན་༤༣༣༠༢ཙམ་རེད། དེབ་སྐྱེལ་བྱེད་མཁན་ནས་འོས་བླུགས་མཁན་བརྒྱ་ཆ་༥༢ཙམ་དང་འོས་བླུགས་མཁན་དེ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མི་འབོར་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་༣༨ཙམ་རེད་འདུག དེར་བརྟེན།བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་༣༨ཙམ་གྱིས་སྤྱི་དོན་ལ་འཐུས་ཤོར་གཏོང་མཁན་གྱི་ད་ཡོད་སྤྱི་འཐུས་འདི་དག་འདེམས་འདུག འདི་ལྟར་བསམ་ན།འཐུས་ཤོར་དངོས་ཀྱི་འགོ་ཁུངས་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་རང་ངོས་ནས་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་མ་བླངས་བའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་ཚད་ལྡན་འདེམས་མ་ཐུབ་པ་དེ་རེད། སྐད་ཆ་འདི་སྟབས་བདེ་བོའི་སྒང་ནས་བརྗོད་ན། དང་པོ་སོ་སོས་ཐོབ་ཐང་མ་བླངས། གཉིས་པ་འོས་མི་ཚད་ལྡན་མ་སླེབས།གསུམ་པ་འོས་མིས་སྤྱི་དོན་ལ་འཐུས་ཤོར་བཏང་བ་རེད། དེས་ན།འབྱུང་འགྱུར་གྱི་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཀྱང་འདི་ལྟར་འདེམས་ཀྱི་ཡིན་ནམ། འདི་ནི་བོད་མི་མི་རེ་ངོ་རེའི་ངོས་ནས་སོ་སོར་དྲི་བ་གཏོང་དགོས་བའི་གནད་དོན་ཞིག་རེད།

གསུམ།

དེ་ནས་གནད་དོན་གཞན་ཞིག་ནི། ཐེངས་འདིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད། བོད་མི་མང་པོར་བློ་ཕམ་ཡོང་གི་ཡོད་མ་ཟད་བློ་ཕམ་དེ་ཡང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་གཅིག་པོ་མ་ཡིན་པར་བོད་ནང་དུ་ཡང་དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་གོ་ནས་བློ་ཕམ་ཡོང་གི་ཡོད་ཚོད་འདུག ད་དུང་དྲ་ལམ་ཁག་ཏུ་བསམ་ཚུལ་སྤེལ་མཁན་ཚོས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཐེངས་འདིའི་བྱས་ཉེས་ལ་དགག་པ་རྒྱག་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད་སྤྱི་འཐུས་ནང་ཁུལ་ལ་ཆིག་སྒྲིལ་མི་འདུག་བསམ་པའི་ཚོར་བ་འདི་ཡང་བོད་མི་དཀྱུས་མ་མང་པོར་ཡོང་གི་ཡོད་ཚོད་འདུག བློ་ཕམ་ཡོང་བ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་མི་འདུག་ཚོར་བ།དགག་བཞག་བྱེད་མཁན་བཅས་ཀྱིས་ཀྱང་གནད་དོན་ཇི་བྱུང་གི་ངོ་གདོང་གཅིག་པོར་མ་གཏོགས་བལྟ་གིན་མེད་པ་དེ་རེད། འོན་ཀྱང༌། དེ་ནོར་བ་མ་རེད། བོད་མི་ཕལ་མོ་ཆེའི་སེམས་སུ། གནད་དོན་གང་ཡིན་ཡང༌། རྩོད་གླེང་མེད་པར། རྙོག་དྲ་མེད་པར། དཀའ་ངལ་མེད་པར། ཁུ་སིམ་མེར་ཐག་ཆོད་ན༌།འགྲིག་འདུག་བསམ་པ་དང་ཚགས་ཚུད་པོ་འདུག་བསམ་པ་དེ་་ང་ཚོ་ཕལ་མོ་ཆེའི་སེམས་ཀྱི་ནང་ལ་ཤུགས་ཆེར་འདུག འདིའི་དཔེ་མཚོན་གཅིག་ནི། ལོ་སྔོན་མིའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་དེ་ཡིན། ལོ་སྔོན་མའི་དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་དེར་གཞི་རིམ་མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་སླེབས་ཐུབ་མི་འདུག་ཞེས་ངེད་ཀྱིས་ཐག་ཆོད་པོའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཟད་སྐབས་དེར་གནས་ཚུལ་དངོས་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་རྒྱུས་ལོན་བྱས་ནས་བསམ་ཚུལ་ཡང་སྤེལ་ཡོད། འོན་ཀྱང༌། མི་སྒེར་བ་ཞིག་གི་བསམ་ཚུལ་ནི་མི་སྒེར་བ་ཞིག་གི་བསམ་ཚུལ་རང་རེད། གང་ལྟར། དམིགས་བསལ་ཚོགས་ཆེན་གྱི་སྐབས་སུ།གནད་དོན་ཆེ་ཆུང་གང་ལ་ཡང་རྩོད་གཞི་དང་བགྲོ་གླེང༌། བསམ་ཚུལ་སོགས་རྣོ་ངར་ཅན་དང་མི་མཐུན་པ་སོགས་ཤུགས་ཆེར་མ་བྱུང་བར་ཁུ་སིམ་མེར་ཐག་ཆོད་པ་རེད།
དེ་ཡང་སྐབས་བཅུ་བཞི་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་བརྒྱད་པ་མཇུག་སྡོམ་གནང་མ་ཐུབ་པའི་གནད་དོན་འདིར་ཕྱོགས་ངོས་གཞན་ཞིག་ནས་བལྟས་ན།
སྤྱི་འཐུས་སྒེར་བ་ཞིག་གི་འགྲོ་གྲོན་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐག་གཅོད་ལས་འཕྲོས་ཏེ། གནད་དོན་དེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་འཐུས་ཚང་མེད་པ། སྒྲིག་གཞི་གཏན་འབེབས་བྱེད་མཁན་གྱི་འཐུས་མིས་སྤྱི་དོན་ཚུད་བཞིན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་སོགས་གནད་དོན་ཇི་སྙེད་ཅིག་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་ཁར་སླེབས་པ་རེད། གླེང་རྙོག་དེ་མི་མང་གི་མིག་སྒོར་སླེབས་པར་བརྟེན།མི་མང་གི་ངོས་ནས་རང་གི་གཞུང་དང་དེའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་གནས་བབས༌། ད་དུང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟངས་སོགས་ལ་དོ་སྣང་ཆེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་མ་ཟད་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་མི་མང་དཀྱུས་མའི་ཁོངས་སུ་ཡང་བགྲོ་གླེང་དང་སྦྱངས་བཤད་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན་པ། མ་འོངས་བའི་སྤྱི་འཐུས་འོས་འདེམས་ཕྱོགས་ལ་ཡང་ད་ལྟ་ནས་་བསམ་བློ་འཁོར་རྒྱུ་ཡིན་པ་བཅས་ཀྱི་རེ་བ་ཡོད། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ནང་ཁུལ་ལ་ཡང་བསམ་ཞིབ་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཡོང་བ་མ་ཟད་སྒྲིག་གཞི་ཁག་ལ་དངོས་སུ་བསྐྱར་ཞིབ་དང་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལམ་ཁ་ཡང་བསྟེན་སྲིད་པ་ཞིག་རེད།
ད་དུང་སྐད་ཆ་བཤད་སྟངས་གཞན་ཞིག་གི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་ནས་བརྗོད་ན།བོད་མི་ཚོས་ཐེངས་འདིའི་སྤྱི་འཐུས་ཚོའི་བྱེད་སྟངས་དེ། ཞབས་འདྲེན་རེད་དང་དེ་ལ་བློ་ཕམ་ཡོད་སོགས་ཇི་ལྟར་ལབ་ཡང༌། ཞབས་འདྲེན་ཞུ་མཁན་དེས་ཞབས་འདྲེན་བྱས་འདུག་ལ་བློ་ཕམ་ཡོང་མཁན་དེར་བློ་ཕམ་ཡང་བྱུང་འདུག དེས་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་འཚོ་བཞུགས་ཀྱི་སྐབས་སུ།གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁ་ཤས་ཀྱི་བྱབ་ཆུང་བའི་ཕྱག་ལས་གནང་ན་ཡང་འདྲ། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཀྱི་ངོས་ནས་སྒྲིག་གཞི་ཁག་ལ་འཐུས་ཤོར་གཏོང་ན་ཡང་འདྲ། གང་ལྟར། ལས་དོན་ཚང་མ་ལྐོག་ལྐོག་སུད་སུད་དང་ས་འོག་ལ་སྦས་འཇོག་པ་ལས་ས་ཁར་བཏོན་ན་ཡག་པོ་རེད། གང་གིས་ཞེ་ན། ༧གོང་ས་མཆོག་འཚོ་བཞུགས་པའི་སྐུ་རིང་ལ།
བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་རིགས་ཆེ་ཆུང་ཇི་འདྲ་བྱུང་ཡང༌། བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་གྱི་འོག་ནས་དཀའ་ངལ་རིགས་སེལ་ཐུབ་རྒྱུའི་ལམ་ཁ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད།
ངེད་ཀྱི་གླེང་གཞི་མཐའ་མ་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས།
མ་འོངས་པར་བོད་མིའི་རྩ་དོན་དང་འཐབ་རྩོད།གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་ལས་དོན་ཁག་བཅས་ལ་འཐུས་ཤོར་དང་བྱས་་ཉེས་མ་ཡོང་བའི་སླད་དུ། ད་ལྟ་ནས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་བའི་སྤྱི་འཐུས་འོས་འདེམས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་ཀྱི་འདུག། གཞིས་ཆགས་ཁག་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་སློབ་གྲ་ཁགདྲ་རྒྱ་ཁག་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་བཅས་སུ་གནད་དོན་འདིའི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་དང་བགྲོ་གླེང༌། སྦྱངས་བཤད་བཅས་གནང་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་ནས་གལ་ཆེན་ཆགས་འདུག་པ་མ་ཟད༌། ཉུང་མཐར་ཡང་སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་དེ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བའི་ནང་དུ་བསྡད་ནས་བགྲོ་གླེང་གནང་ཐུབ་མཁན་དང་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་བ་རེད་མ་གཏོགས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ར་བ་ནས་ཕྱི་ལ་ཐོན་འགྲོ་མཁན་ཞིག་འདེམས་མི་ཉན། ད་དུང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལོ་རེའི་སྔོན་རྩིས་དང་ལས་བསྡོམས་ཁག་ལ་དོ་སྣང་སྤྲོད་དགོས་བ་མཟད་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཁག་དང་སྒྲིག་གཞི་ཁག་ངོ་སྤྲོད་པའི་སྒོ་ནས་མང་གཙོའི་ཁེ་དབང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་པ་གནང་དགོས་ཀྱི་འདུག མི་མང་གི་ངོས་ནས་འོས་བསྡུའི་ཆ་ཤས་ལེན་མཁན་ཇི་ཙམ་མང་དུ་ཕྱིན་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་ཚད་ལྡན་ཞིག་སླེབས་རྒྱུར་རེ་བ་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་བའི་འཐུས་མི་ཚད་ལྡན་ཞིག་སླེབས་པ་ཡིན་ན།བཅའ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་དང་སྒྲིག་གཞི་ཁག་ཚགས་ཚུད་དུ་འགྲོ་གི་རེད། སྒྲིག་གཞི་ཁག་ཚགས་ཚུད་དུ་སོང་ན་སྤྱི་བའི་ལས་དོན་ལ་འཐུས་ཤོར་ཉུང་དུ་འགྲོ་གི་རེད། རྒྱུ་མཚན་འདི་དག་ལ་བརྟེན།བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་དྲག་འདེམས་ལས་སྤྱི་འཐུས་དྲག་འདེམས་ལ་བསམ་བློ་མང་ཙམ་གཏོང་རོགས་ ཀླད་པ་མང་ཙམ་དཀྲུགས་རོགས༌། བཀའ་བློན་ཁྲི་བ་དེ་༧གོང་ས་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་བཞིན་ལོ་གཞོན་ཞིག་དང་དེ་ཡང་རབ་བྱུང་ན་བུད་མེད་ཞིག་འདེམས་རྒྱུར་བསམ་བློ་ཐོངས། སྤྱི་འཐུས་དེ་ཁུངས་སོ་སོ་ནས་དྲག་ཤོས་དག་སླེབས་ཐུབ་རྒྱུར་ད་ལྟ་ནས་བསམ་བློ་ཐོངས། འདི་ནི་ངེད་ཀྱི་རྨོངས་འཆར་འདིའི་དགོས་དམིགས་ཡང་ཡིན།

(ཟུར་བཀོད།
གྲོས་ཚོགས་ར་བ་ནས་ཕྱི་ལ་ཐོན་མཁན་གྱི་སྤྱི་འཐུས་བཅུ་གཉིས།
༡ ཐུབ་བསྟན་འཕེལ་རྒྱས།
༢ གཡུང་དྲུང་རྒྱལ་མཚན།
༣ ཀརྨ་ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན།
༤ ཨོ་རྒྱན་སྟོབས་རྒྱལ།
༥ སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན།
༦ ཚུལ་ཁྲིམས་བསྟན་འཛིན།
༧ འཇུ་ཆེན་དཀོན་མཆོག་
༨ བེ་རི་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ།
༩ བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ།
༡༠ ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ།
༡༡ སྨོན་ལམ་མཐར་ཕྱིན།
༡༢ ཚེ་རིང་པོ།

སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས།
1)ཚོགས་གཙོ། སྤེན་པ་ཚེ་རིང་།
2)ཚོགས་གཞོན། རྒྱ་རི་སྒྲོལ་མ།
3)བསོན་ནམས་བསྟན་འཕེལ།
4)བསོད་ནམས་དགྲ་འདུལ།
5)ཚེ་རིང་པོ།
6)བེ་རི་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ།
7)སྨོན་ལམ་ཐར་ཕྱིན།
8)རྒྱལ་རོང་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་།
9)ཀརྨ་མ་ཆོས་འཕེལ།
10)འཇུ་ཆེན་དཀོན་མཆོག
11)སྒྲོམ་མ་ཚེ་རིང།

ཉིན་མཐའ་མར་དགོངས་ཞུའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་མཁན་གྱི་སྤྱི་འཐུས་གསུམ།
༡ བསྟན་འཛིན་མཁས་གྲུབ།
༢ ཚེ་བརྟན་ནོར་བུ།
༣ བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས།