བྲག་སྣ་བ།
དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་དུས་མགོ་ནས་བཟུང་བོད་འདིར་ཡང་སྤྲུལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གོམས་སྲོལ་གསར་པ་ཞིག་འགོ་ཚུགས་ཤིང༌། གོམས་སྲོལ་འདི་རིམ་པས་བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་རིག་གནས་ལ་འབྲེལ་འདྲིས་དམ་པའི་རིག་གནས་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། ད་བར་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཐད་ཀྱི་གོ་གནས་འགངས་ཆེན་ཤིག་ཟིན་ཡོད་པ་དང༌། བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་ཁོང་ཚོ་ནི་སངས་རྒྱས་བྱང་འཕགས་ཆེ་གེ་མོ་ཞིག་གི་སྤྲུལ་བ་ཤ་སྟག་སྟེ། འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་སྤྱི་དང་ལྷག་དོན་བོད་མིའི་བདེ་སྡུག་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་མི་ཡི་ཤ་ཚུགས་སུ་བྱོན་པ་ཁོ་ནར་སྙམ་གྱི་ཡོད་ཕྱིན། བླ་མ་ཚོ་ནི་བོད་སྤྱི་ཚོགས་འདིའི་དབང་སྒྱུར་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་གོང་བུ་ཆེས་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་སྟེ། བོད་མི་རིགས་འདིའི་བླའམ་སྲོག་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་གྱུར་ཡོད་པ་ནི་འགྲེལ་བརྗོད་ཞུ་ཐུབ་པ་ཞིག་མིན།
རྒྱུ་མཚན་དེས་མི་རིགས་འདིས་གནའ་ནས་ད་བར་ཟས་ཀྱི་ཞིམ་ས་དང༌། གོས་ཀྱི་ཡག་སས་མཚོན་རང་ལ་དབང་བའི་མཆོག་དང་ཕུལ་གྱི་གྱ་ནོམ་དངོས་པོ་མཐའ་དག་བླ་མར་ཕུལ་ཡོད་པ་དང༌། བླ་མ་ཚོ་ནི་ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མའི་མགོན་སྐྱབས་དཔུང་གཉེན་དམ་པ་སྟེ། ཁོང་ཚོའི་སྤྱན་གྱིས་མི་མཐོང་བ་དང༌། ཐུགས་ཀྱིས་མི་མཁྱེན་ྭཔ། སྙིང་རྗེས་མི་སྐྱོབ་པའི་ཉམས་ཐག་སེམས་ཅན་ཞིག་འཇིག་རྟེན་འདིར་མེད་པར་སྙམ་སྟེ། སྐྱིད་སྡུག་གི་དུས་ནམ་ཡང་བླ་མར་རེ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས་རྒྱུ་ནི་དབུགས་ཀྱི་འབྱིན་རྔུབ་དང་གཏན་ཏུ་ཁ་བྲལ་མྱོང་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན།
ཡིན་ནའང༌། ཡིད་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ། འདས་ཟིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགག་འཕྲང་རེ་ནས། མི་རིགས་འདི་ཆེས་སྡུག་བསྔལ་དང་ཛ་དྲག ཆེས་ཉམས་ཐག་དང་ཉེན་ཁར་ལྷུང་ཐེངས་རེར། རྒྱལ་བ་པཎ་ཆེན་ལྟ་བུ་རེ་འགའ་མ་གཏོགས་པའི་བོད་ཀྱི་བླ་མ་གཞན་དག་ཚོས་མི་རིགས་འདིས་ཁོ་ཚོར་བཅངས་པའི་ཡིད་ཆེས་བློས་གཏོད་ལ་དཔག་པའི་རིན་འབབ་ཅིག་རྩ་བ་ཉིད་ནས་སྤྲོད་ཐུབ་མེད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་སྐབས་འགར་བོད་མི་རིགས་འདི་སྣང་བ་ལས་མུན་པར་འཕེན་པའི་མཐུན་འགྱུར་རོགས་རམ་ཡང་ཞུས་མྱོང་ཡོད།
དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་སྐབས་ཀྱི་བོད་སོག་མཆོད་ཡོན་འབྲེལ་བ་དང༌། གོར་བོད་དབྱིན་དམག་བཅས་ཀྱི་སྐབས་སྔ་ཕྱིའི་དམག་འཁྲུག་གི་བྱུང་བ། ད་དུང་ཆོས་རྒྱུད་འཐེན་འཁྱེར་ལས་བྱུང་བའི་ནང་ཁུལ་གཏོར་བརླག ལྷག་པར་ཉེ་བའི་དུས་ཀྱི་རྒྱ་དམར་བཙན་འཛུལ་དྲག་གནོན་གྱི་དུས་སྐབས་སོ་སོར་ཕྱིར་མིག་རེ་བལྟས་ཡོང་དུས། ང་ཚོའི་གློ་སྙིང་བྲང་གསུམ་གཏོད་སའི་བོད་ཀྱི་བླ་མ་ཚོས་དམྱལ་ཁམས་འགས་གཏོར་གྱིས་མཚོན་པའི་ཕྱི་མའི་མགོན་སྐྱབས་ཀྱི་མཛད་འཕྲིན་ཇི་ཙམ་བསྐྱངས་ཡོད་མེད་མི་ཤེས་ཏེ། མི་ཡུལ་གྱི་བོད་མི་ཚོའི་འཚོ་གནས་དགོས་མཁོ་དང༌། སྡུག་ཉེན་གདོང་གྲོགས་ཀྱི་མཛད་པ་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཅན་ཞིག་བསྐྱངས་མྱོང་མི་འདུག
ལར་མི་ཚེའི་འཚོ་གནས་བ་ཞིག་གི་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོའི་དབང་གིས་བཤད་ན། མགོན་སྐྱབས་དཔུང་གཉེན་ཟེར་བ་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེ་སྡུག་ཉེན་གྱི་དུང་ལ་ལྷུང་དུས་ད་གཟོད་མགོན་དཔུང་དུ་བྱོན་དགོས་ལ། བྱོན་ནས་སྐྱོབ་དགོས་པ་ཞིག་མ་གཏོགས། སྐྱིད་བདེ་སོས་དལ་བ་ཚོར་མགོན་སྐྱོབ་དཔུང་གཉེན་ཟེར་པ་ཞིག་དགོས་དོན་མེད་ཞེས་བཤད་ཀྱང་མི་འགྲིག་པ་མེད་ཚོད་ཡིན།
ངས་འདི་ལྟར་བཤད་ན། བོད་ཀྱི་བླ་མ་ཚོས་ང་ལ་རྫིག་ཉམས་ཧབ་དགོད་དང་མཉམ་དུ། ཁྱོད་ཀྱིས་གནས་ལུགས་ཤེས་ཀྱི་མི་འདུག ཁྱོད་རང་གླེན་ལྐུགས་འོན་པ་རེད། དེ་མིན་ང་ཚོ་བླ་མ་ཚོའི་གདུལ་བྱའི་ཞིང་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་སེམས་རྒྱུད་ཡིན་ཞིང༌། ནང་སེམས་ཀྱི་དུག་གསུམ་བཅོམ་སྟེ། ཐར་བའི་ལམ་སྟོན་གྱི་མགོན་དཔུང་བྱ་རྒྱུ་ལས། མི་ཚེའི་འཚོ་གནས་དང་འབྲེལ་བ་མི་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟར་ལ་བརྒྱུ་སྲིད་པ་ཡིན།
བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་ཚོས་རྒྱུ་མཚན་གནས་ལུགས་འདི་རང་ཉིད་ལ་འབྱོར་མིན་མ་བལྟས་པར་ཨུ་ཚུགས་བཙན་སྦྱོར་བྱས་པའི་ཉེར་ལེན་ལ། ཁོང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་འདིའི་དགོས་པ་མེད་པའི་ཁུར་བོ་ནས། རུལ་སུངས་བསླུ་བྲིད་བར་འགྱུར་བཞིན་པའི་དེང་གི་དུས་མཚམས་འདིར་སླེབས་པ་ཡིན།
གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན། སྐྱིད་སྡུག་གི་དུས་ནམ་ཡང་བོད་མི་ཚོས་ཞྭ་ཕུད་ཅིང༌། ཕྱག་འཚལ་སའི་བླ་མ་དག་གིས། བོད་མི་རིགས་འདིའི་སེམས་ཀྱི་ཆེས་མཐོ་བའི་གོ་གནས་ཟིན་ཡོད་ལ། འདི་ལྟར་གྱུར་དོན་ཡང༌། རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེ་འདིའི་མི་འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་བྱུང་འགོག་རྒོལ་མེད་བརླག་གི་མཐུ་ནུས་དང་ལྡན་པ་ནི་བླ་མ་ལས་མེད། བླ་མ་ཚོ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ཀུན་སློང་གཞོམ་གཞོག་བྲལ་བ་ཞིག་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་ལ། ཀུན་སློང་དེས་བླ་མ་སྤྲུལ་སྐུ་ཚོ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལངས་པ་ཞིག་ཏུ་བསྐྱེད་སྒྱུར་བྱས་ཡོད།
འོན་ཀྱང༌། ཁོ་ཚོས་བོད་མི་རིགས་འདིའི་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ནང་བཞིན། བོད་ལ་མགོན་སྐྱོབ་དཔུང་གཉེན་རེ་མཛད་ཐུབ་རྒྱུ་ལྟ་ཞོག ཐ་ན་མི་བུ་སྤྱིར་བཏང་བ་ཞིག་གི་བསམ་སྦྱོར་ཉམས་ལེན་གྱི་ཆ་སྟེ། སྐྱིད་སྡུག་མཉམ་མྱོང་ཙམ་ཡང་བྱས་མྱོང་མེད་པ་ནི། ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བཞུར་རྒྱུན་རིང་པོ་ཞིག་ལ་བལྟ་མི་དགོས་པར། ཉེ་རབས་ཀྱི་ལོ་ངོ་བཞི་བཅུ་ལྷག་གི་བྱུང་བར་ཕྱིར་མིག་ཐེངས་ཤིག་བལྟས་བས་ཀྱང་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན།
ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོ་ནས་བོད་འདི་གཞིས་བྱེས་གཉིས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། བོད་ཀྱི་བླ་མ་ཚོ་འང་སའི་གོ་ལའི་ཕྱོགས་བཞིའ་མཚམས་བརྒྱད་ལ་ཁ་འཐོར་དགུ་འཐོར་རུ་སོང་ཞིང༌། ཁོང་ཚོའི་གདུལ་བྱར་གྱུར་བའི་ཐུ་བྷོད་མི་རིགས་འདི་མ་ཤི་གསོན་པོར་དམྱལ་བ་མནར་མེད་དུ་ལྷུང་བ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སུ་ཡང་ཡང་ལྷུང་ནའང༌། ཁོང་ཚོ་མི་རིགས་འདིའི་མགོན་སྐྱབས་དཔུང་གཉེན་ལ་བཞེངས་རྒྱུ་ཕར་ཞོག ཤེས་ཀྱང་མ་རྟོགས་པའི་ཚུལ་དང༌། མཐོང་ཡང་མ་རིག་པའི་ཁུལ་གྱིས་རང་དང་རང་གི་ནང་མྀ་འཁོར་ཚོགས་དང་མཉམ་པོར་ས་སྐྱིད་ས་དང་ཆུ་གཙང་ས་དག་ལ་ཆས་འགོ་བརྩམས་ཡོད།
ལྷག་པར་གཞིས་བྱེས་གཉིས་གྱར་གྱི་དུས་ཡུན་ལོ་ངོ་འདི་འགའི་རིང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་རིག་རྩ་གཏོར་ལ་གཟས་པའི་རིག་གསར་ལས་འགུལ་ཟེར་བའི་ལས་འགུལ་དང༌། ད་ལོའི་དམར་གསོད་ཆེན་མོ་ལྟ་བུ་བོད་གངས་ཅན་པའི་སྣོད་བཅུད་རྒོལ་གཏོར་ལ་ཕྱོགས་པའི་སྐབས་གང་དུའང་བོད་ཀྱི་བླ་སྤྲུལ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མི་རིགས་འདི་གཤིན་རྗེའི་ཁ་ནས་སྐྱོབ་རྒྱུའི་སྦྱོར་བ་རྩོམ་རྒྱུ་ལྟ་ཅི། ཐ་ན་ལ་ཤས་ཀྱིས་རང་མི་རིགས་ལ་ཕྱིར་གཉའ་གནོན་དང༌། རྒོལ་འཛིང་སོགས་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་ལ་ཆར་བར་ཆུ་གྲོགས་ལྟ་བུའི་སྦྱོར་བ་དང་ལེན་བྱས་ཏེ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འདི་ཕྱིའི་སྐྱབས་གནས་གཅིག་པུ་གོང་ས་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་ཞབས་ལ་མ་བདེན་རྫུན་བསྒྲིགས་དང༌། མཚན་དམོད་སྐུར་འདེབས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཡ་ང་ཞིང༌། ཡིད་སྐྱོ་བའི་འགུལ་བསྐྱོད་སྣ་ཚོགས་ཤིག་རྒྱག་བཞིན་པ་ནི་ང་ཚོས་མཐོང་གསལ་ཡིན་ནའང༌། བོད་མི་ཚོ་ད་དུང་ཡང་མུན་པ་སྣང་བར་རློམ་པའི་འཕྲུལ་སྣང་གིས། ཁུ་སིམ་ཁ་རོག་གེར་ཡོད་པ་ནི་ཡག་རྟགས་ཤིག་མིན་པར། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་བླ་མ་སྤྲུལ་སྐུ་ཚོའི་གཡོ་ཟོལ་བསླུ་བྲིད་ཀྱི་ཐ་མ་ནག་པོས་ད་དུང་ང་ཚོ་བཟི་ནས་ཡོད་པས་ཡིན་ན། ད་ནི་ང་ཚོས་མ་མཐའ་ཡང་རང་གི་མི་རབས་རྗེས་མ་ཚོར་དྭངས་གཙང་གི་བསམ་བློའི་ཁོར་ཡུག་རེ་བསྐྲུན་རྒྱུའི་འགན་ལེན་བྱས་ཏེ། ཐ་མ་ནག་པོའི་བླ་སྤྲུལ་འདི་ཚོའི་དུག་རྩ་ལོ་མ་དང་བཅས་མི་མངོན་པའི་དབྱིངས་ཤིག་ལ་སྐྱེལ་དགོས་པའི་དུས་ལ་བབ་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡིན་ནོ།།
བླ་མ་ཚོ་མི་དགོས་ན་དེ་ཚོའི་འཁོར་གཡོག་གྲྭ་པ་ཚོ་ཡང་དགོས་ཀྱི་མ་རེད། དེ་དག་མི་དགོས་པར་དེ་ཚོ་འདུག་སའི་དགོན་པ་ཚོ་ཡང་དགོས་མཁོ་མེད། དེ་མེད་ན་དགོན་པ་དེ་ཚོའི་ནང་གི་ལྷ་རྟེན་ཆོས་གསུམ་ཡང་ཁྱོད་ལ་མི་དགོས། དེ་མི་དགོས་སར་རིག་གཞུང་དེས་བཞག་པས་བག་ཆགས་རྙིང་པ་དེ་དག་ཀྱང་གནས་ས་མེད། དེ་ལ་འདུག་པའི་གནས་མེད་སར་བག་ཆགས་དེ་དག་སེམས་གཏིང་ན་རྔམས་མཐུག་པའི་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་དུས་རབས་ཀྱི་གད་སྙིགས་སུ་གཏོགས། དེ་ནས་གད་སྙིགས་འདི་དག་ནི་དེང་རབས་ཅན་བཞི་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་བཀག་རྡོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པས། མི་འདི་དག་ཀྱང་རིགས་རྒྱུད་ཆད་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས། དེ་ལ་ཉེ་འཁོར་གྱི་ལྷ་མེད་འདྲེ་མེད་ཀྱི་དམར་པོའི་ལྟ་བས་སྐྱེད་བསྲིངས་པའི་རྒྱ་མི་རིགས་ས་ཡ་དུ་མ་ནང་འདྲེན་བྱེད་དགོས། དེའི་མཐུན་རྐྱེན་དུ་ཐོག་མར་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཡི་ལས་འགུལ་སྤེལ་དགོས། དེའི་རྗེས་སུ་མི་སེར་སྤེལ་བདེ་བའི་ཕྱིར་འཁོར་ལམ་ལྕགས་ལམ་མཁའ་ལམ་སོགས་གསར་བཟོ་བྱེད་དགོས། དེའི་ཁ་སྣོན་དུ་བག་ཆགས་རྙིང་པའི་དུག་རྒྱུན་ནུས་མེད་དུ་གཏོང་བའི་དེང་རབས་ཀྱི་ཆགས་རྩེད་ཁང་རྣམ་གྲངས་མང་ལ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བ་འཛུག་སྐྲུན་བྱེད་དགོས། དེ་བཞིན་ལྟ་ངན་གཙང་སེལ་གྱི་ལས་འགུལ་འདི་ལམ་ལྷོངས་ཡོང་ཆེད་སྲུང་སྐྱོབ་དམག་མི་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་ཞིག་དྲག་པོའི་མཚོན་ཆ་དང་མཉམ་འཇོག་བྱེད་དགོས་ལ། དེ་དག་གི་མེ་མདའི་སོ་ཁའི་ནང་གི་དམིགས་འབེན་ནི་གོང་དུ་ཉིད་ཀྱིས་དུད་ནག་ལྟ་བུར་རྩིས་པའི་བླ་མ་དང་གྲྭ་པ་ཚོ་ཡིན་རྒྱུ་རེད། ད་ཚད་གང་ཞིག་ལ་བསླེབས་སོང་།