ཁྲི་རལ་པ།
གནའ་སྔ་མོར་བོད་ནང་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་དགེ་འདུན་པ་དང་སྒྲུབ་སྡེའི་སྔགས་བཙུན་རིགས་མ་གཏོགས། མང་ཚོགས་བྱིངས་ལ་དེ་ཙམ་སློབ་སྦྱོང་གི་དོ་སྣང་མེད་པ་དང་ཡི་གེ་ཤེས་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པ་དངོས་གནས་རེད། འོན་ཀྱང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༤༩ ཡས་མས་སུ་རྒྱ་ནག་དམར་པོས་བོད་ནང་བཙན་འཛུལ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་རིམ་པར་དབང་དུ་བསྒྱུར་ནས་བཟུང་། བོད་མིའི་ལས་དབང་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པ་རེད། སྐབས་དེར་སྤྱིར་བོད་དེ་བཞིན་བཙན་དབང་འོག་ཚུད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་ཆ་ནས་ཤེས་ཡོན་ལྟེ་གནས་དགོན་སྒྲུབ་སྡེ་མང་པོ་དམག་འཁྲུག་གིས་གཏོར་བཤིག་ཕྱིན་པ་དང་། ཁྱད་པར་མང་གཙོ་བཅོས་བསྒྱུར་དང་རིག་གསར། རྙིང་བཞི་རྩ་གཏོར་དང་མདུན་མཆོངས་ཆེན་པོ་སོགས་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་ལས་འགུལ་རིམ་པའི་ཁྲོད། རྒྱ་ནག་སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལའང་ཉམས་ཉེས་གས་ཆག་ཚབ་ཆེན་ཤོར་ཡོད་མོད། ཕྱོགས་གཞན་ནས་སྐབས་དེར་བོད་མི་ཚོ་སྔ་མོ་བཞིན་རི་ཁུག་ལུང་ཁུག་ཙམ་གྱི་འཚོ་བ་བག་ཕེབས་པོ་བཞག་སྟེ། ཉམས་མྱོང་གསར་པ་མང་པོ་ཅིག་རང་བཞིན་གྱིས་གསོག་དགོས་བྱུང་བའི་ནང་། ས་གནས་གང་སར་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་བཙུགས་རྗེས། དམར་པོའི་ལྟ་སྤྱོད་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་མོའོ་ཙེ་ཏུང་གི་རྩོམ་བཏུས་མང་པོ་ཅིག་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ཏེ་སློབ་བཅུག་པས། བོད་མིའི་བསམ་བློ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་གཉིས་ཀར་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་སྨྲོས་མེད་རེད།
སྐབས་དེར་བོད་ཡིག་གི་ནང་དོན་ཆ་ནས་སྔ་མོ་བོད་ཀྱི་བཅུ་ཕྲག་རིག་པ་དང་ལྷག་པར་ནང་དོན་རིག་པ་རྐྱང་རྐྱང་བྲིས་བསྡད་པ་དེ་མ་ཡིན་པར།མར་ཁེ་སི་དང་སི་ཏ་ལིན། མོའོ་སོགས་ཀྱི་དམར་ཕྱོགས་ཆོས་མེད་ལྟ་བ་དང་སྤྱི་སྙོམས་རིང་ལུགས་རྐྱང་བཤད་བསྡད་ཡོད་ཅིང་། སྤྱི་ཚོགས་སྒྲོམ་གཞིའི་ཆ་ནས་སྔར་བོད་མི་རྣམས་གཞུང་སྒེར་ཆོས་གསུམ་གྱི་བར་ཆ་བགོས་ཀྱིས་མི་ཚེ་བྲན་གཡོག་རྒྱུག་དགོས་པ་དང་། ཡང་ན་བླ་དཔོན་དགོན་པའི་ལས་སྣེ་སོགས་ཀྱིས་ཡུལ་སྡེའི་དབང་ཆ་འཛིན་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་གཏོར་ཏེ། འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གྱིས་དབང་ཆ་སྒེར་འཛིན་གྱི་ཁ་གཡང་ཁྲོད་སྔ་མོའི་མི་དྲག་བླ་དཔོན་མང་ཤོས་རྡུང་རྡེག་དྲག་རྩུབ་འོག་ཚུད་ཡོད། བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཡོངས་རྫོགས་བསམ་བློ་རྙིང་པ་དང་རྗེས་ལུས་སུ་བརྩིས་ཏེ་ལག་བསྟར་མི་ཆོག་པ་བཟོས་ཡོད་པ་བཅས་འགྱུར་འགྲོས་ཆེན་པོ་དེ་འདྲ་ཅིག་བྱུང་ཡོད།
ཡིན་ནའང་། བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱ་སྐད་རྒྱ་ཡིག་མི་ཤེས་པ་དང་གཞུང་གིས་དམར་པོའི་ལྟ་བ་དྲིལ་བསྒྲགས་གལ་གནད་དུ་བཟུང་ཡོད་པ། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དཔེ་ལྟ་ས་ཨ་རུ་སུའི་ལེ་ནིན་གྱིས་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་སྲིད་ཇུས་བཏོན་ཟིན་པ་བཅས་ལ་བརྟེན། གང་ལྟར་བོད་མི་ཤ་ཞེན་ཅན་ཚོར་རང་གི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབས་ཡོང་བར་འཇུས་ས་ཅིག་རག་སྟེ། བཙོན་ནས་གློད་པའི་དགེ་བཤེས་ལྷག་བསམ་ཅན་ཁག་ཅིག་དང་གཞོན་སྐྱེས་ལ་རྒྱ་ཅན་བསྐོར་ཅིག་གི་འབད་བརྩོན་བརྒྱུད། བོད་ནང་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་པ་རེད།
ཕྱི་ལོ་༡༩༨༠ ཙམ་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་སྲིད་ཇུས་ཅུང་གུ་ཡངས་རྣམ་པ་འཐོན་པ་དང་ལྷན། ༧པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ལྷག་བསམ་དང་ཤ་ཞེན་ཅན་མང་པོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་དོན་ལག་བསྟར་དགོས་པའི་ཞུ་བསྐུལ་གྱིས། རང་སྐྱོང་ས་ཁོངས་སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་བོད་ལའང་ལྗོངས་དང་ཞིང་ཆེན་ལྔའི་མཉམ་བསྒྲིགས་སློབ་གཞི་བརྩམས་ཏེ། རང་སྐྱོང་གི་རྫོང་དང་ས་ཁུལ།ལྗོངས་སོགས་སུ་སློབ་ཆུང་ནས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་པོ་བར་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་ཙམ་ལས་བསླབ་གཞི་ཡོངས་བོད་ཡིག་ནང་སློབ་ཁྲིད་གོ་སྐབས་ཤིག་བྱུང་བ་དང་ལྷན། ས་གནས་ཁ་ཤས་ནང་འཛིན་སྐྱོང་གི་གཞུང་ཡིག་ཚུན་བོད་ཡིག་ཁོ་ན་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག་པས། བོད་ཡིག་དང་རྒྱ་ཡིག་གཉིས་ཀ་ཤེས་མཁན་མང་པོ་ཅིག་བྱུང་བའི་གྲུབ་འབྲས་སུ། བོད་ཡིག་སྟེང་ནས་སྔར་མེད་ཀྱི་གསར་ཤོག་དང་དུས་དེབ་འབོད་པ་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་བརྒལ་བ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། ནུབ་ཕྱོགས་དང་རྒྱ་ནག་གི་དམར་པོའི་ལྟ་བ་དང་རྩོམ་རིག་སྐོར།དེ་འབྲེལ་གྱི་གཞུང་ལུགས་སྣ་ཚོགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་མ་ཟད། བོད་མི་རང་གིས་དེང་རབས་ཀྱི་སྒྲུང་རྩོམ་དང་ལྷུག་རྩོམ་རིགས། སྙན་ངག་གསར་པའམ་རང་མོས་སྙན་ངག་དང་དེང་དུས་ཀྱི་རྣམ་པས་ཞིབ་འཇུག་དཔྱད་རྩོམ་རིགས་སོགས་ཁྲི་ཚོ་མང་པོ་བྲིས་ཐུབ་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་བརྡ་འཕྲིན་གྱི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་འདིའི་ནང་བོད་ནང་ནས་ཧི་གཟུགས་སོགས་བཟོས་ཏེ་གློག་ཀླད་དང་ཁ་པར་རིགས། དྲ་རྒྱ་བཅས་སུ་བོད་ཡིག་ཀྱང་རྒྱ་ཡིག་དང་ཉི་ཧོང་སོགས་ཀྱི་ཡི་གེ་དང་གཅིག་མཚུངས་བེད་སྤྱོད་ཆོག་པ་ཅིག་བཟོས་ཡོད་པ་རེད།
གནས་ཚུལ་འདི་ཚོའི་བརྒྱུད་རིམ་ལ་ཕྱིར་བལྟས་ཀྱིས་བསྡོམས་ཤིག་བཀོད་ན། བོད་ནང་བླ་མ་དང་སྲིད་དོན་པ། བསམ་བློ་བ་དང་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་པ། གསར་འགོད་པ་དང་རྩོམ་རིག་པ་སོགས་སུ་འདྲ་ཅིག་ཡིན་ནའང་། ཁོང་ཚོ་ལ་ཐུན་མོང་གི་ངོས་འཛིན་ཅིག་ཡོད་པ་ནི་བོད་མི་རིགས་དེ་གནས་དགོས་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ངེས་པར་གནས་ཐུབ་དགོས་པ་རེད། སྐད་ཡིག་གནས་མ་ཐུབ་ཚེ་མི་རིགས་དེ་གནས་མི་ཐུབ་པར་ངོ་བོ་གཞན་དུ་འགྱུར་འགྲོའི་བསམ་ཚུལ་རིགས། བོད་ནང་གི་མི་གནད་ཡོད་རེ་རེའི་རྩོམ་ཡིག་དང་གཏམ་བཤད་ནང་ངེས་པར་ཡོད་ཅེས་ན་རྫུན་དུ་མི་འགྲོ
དེས་ན་སྐད་ཡིག་མུ་མཐུད་གནས་ཐབས་སུ་འབད་བརྩོན་གང་འདྲ་གནང་ཡོད་ཅེས་ན། བོད་ནང་དེང་སང་གི་བསམ་བློའི་སྟེང་ནས་རྩོམ་ཡིག་འབྲི་མཁན་བཤད་མི་དགོས་པར།བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྟ་སྟངས་དང་བསམ་བློ་རྩ་བ་ནས་ཐ་དད་སྟོན་པ་དཔེ་ཚོགས་མང་པོ་དཔར་བསྐྲུན་བྱུང་བཞིན་པ་མ་ཟད། དཔེར་ན། བར་ལམ་ཚོང་པ་ཁག་ཅིག་ནས་སྦྱིན་བདག་བྱས་ཏེ་ཆེད་དུ་ནུབ་ཕྱོགས་པ་དང་རྒྱ་གར་ནག ཤར་ཕྱོགས་ཉི་ཧོང་སོགས་ཡར་རྒྱས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་བསམ་བློ་མཁས་ཅན་དང་སྲིད་དོན་པ། ཚོང་པ་དང་རྩོམ་རིག་པ། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་དང་ཚན་རིག་པ་སོགས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ་མང་པོ། མཁས་པ་ཚད་ལྡན་ཁག་ནས་ལས་བགོས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་ནང་བསྒྱུར་ཏེ་དཔེ་ཚོགས་བཅུ་ཕྲག་མང་པོ་འཐོན་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་ཚོའི་བསམ་ཚུལ་ལ་བོད་མི་དང་བོད་ཡིག་འཇིག་རྟེན་དུ་ཡུན་རིང་གནས་བར། ངེས་པར་དུ་བོད་ཡིག་དེ་དེང་རབས་འཛམ་གླིང་གི་སྐད་ཡིག་སྤྱི་མཚུངས་ཤིག་ཡོང་དགོས་པ་དང་། ཨིན་ཇི་དང་རྒྱ་ཡིག་ལྟ་བུའི་ནང་ཡོད་པ་ཁག་བོད་ནང་ཡང་སློབ་ཐུབ་པ་ཅིག་བཟོ་རྒྱུ་དེ་རེད།
བསམ་ཚུལ་དང་འབད་བརྩོན་དེས་བོད་མི་རིགས་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་རྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་དང་ཕན་ཚུན་རྒྱུས་ཡོད་འབྲེལ་ལམ་སྟབས་བདེ། མི་རིགས་ཀྱི་ལར་ཞེན་ངོས་ཟིན་པ་དང་། སེམས་ཐག་ཉེ་བོ་དང་གོ་རྟོགས་ཡར་རྒྱས་སུ་ཕན་ཐོག་རླབས་ཆེན་བྱུང་ཡོད་པས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རང་གི་རྩ་ཁྲིམས་ནང་དོན་དངོས་སུ་རྡོག་རོལ་གྱིས་དེང་སང་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་གཞི་བཅོས་བསྒྱུར་དང་། དགོན་སྡེ་ཁག་ནང་གྲྭ་བཙུན་ཇེ་ཉུང་བཏང་སྟེ་རྒྱ་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པ། ཐ་ན་རང་སྐྱོང་ས་ཁུལ་ནང་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་བེད་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་དེ་ལའང་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་ཚུལ་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་དང་བོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད། བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་བཅས་ཡུན་རིང་གནས་ཐབས་སུ་ཕུགས་རྒྱང་བོའི་འཆར་གཞི་བཀོད་ན། བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་དང་བོད་ཡིག་དེ་དེང་དུས་ཀྱི་རྗེས་ཟིན་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་བཟོ་རྒྱུ་ལས་ལྷག་གི་ལས་ཀ་མེད་རེད།
རྒྱུ་མཚན་དེ་འདྲར་དགོངས་ཏེ་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་ཀྱང་༼ཤེས་ཡོན་ལམ་སྟོན་ནང་དུ། ང་ཚོས་མི་རིགས་ཤིག་གི་དོན་ལ་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པའི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་རེད། འཐབ་རྩོད་བྱེད་པའི་ངོ་བོའམ་རྩ་བ་ནི་མི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད། ཤེས་རིག་གི་རྣམ་པ་ཐ་དད། སྐད་ལུགས་ཐ་དད་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་ཐོག་ང་ཚོ་བརྡར་ཤ་གཅོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོའི་བོད་སྐད་འདི་ཨ་ཧྥི་རི་ཀའི་ནང་གི་ཡར་རྒྱས་མ་ཕྱིན་པའི་མི་རིགས་ཆུང་ཁག་དེ་གྲས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདྲ་བོ་མ་རེད། ང་ཚོའི་སྐད་ལ་ཡི་གེ་ཡོད། ཡི་གེ་དེའང་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དང་གདན་ཐོབ་འདྲ་འདྲར་གནས་པ་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། བོད་པའི་སྐད་ཡིག་སྐྱོ་བོ་མ་རེད། དེ་བས་ང་ཚོའི་སྐད་ཡིག་དངོས་གནས་སྤོབས་པ་སྐྱེ་འོས་པ་དང་ངོམ་འོས་པ་ཞིག་རེད་མ་གཏོགས། ངོ་ཚ་དགོས་ཡག་གི་སྐད་ཡིག་མ་རེད། དེ་འདྲའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཡོད་བཞིན་དུ་དེ་ལ་བདག་པོ་མ་བརྒྱབ་ན་ལྐུགས་པ་རེད། བྱབ་ཆུང་པ་རེད། དེ་ལ་བདག་པོ་ཡག་པོ་རྒྱག་དགོས་༽ཞེས་བོད་སྐད་ཡིག་འཐབ་རྩོད་སྟེང་ཇི་ཙམ་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་གསུངས་ཡོད་ལ།
ཡང་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་བོད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་གཏོང་ཕྱོགས་སུ་བཀའ་གནང་བའི་ནང་དུ།༼བོད་པའི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་མ་བཏང་ན། ལྐུགས་པའི་ཞེན་ཁོག་གི་ཐོག་ནས་རྩ་བ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེས་ལབ་ན་ཆོ་གང་ཡང་མི་འདུག། བོད་པའི་སྐད་ཡིག་ཡར་རྒྱས་ཀྱང་བེད་སྤྱོད་བྱས་ནས་གཏོང་དགོས་རེད་མ་གཏོགས། བེད་སྤྱོད་མ་བྱས་པར་ཡར་རྒྱས་ག་འདྲ་བྱས་ནས་གཏོང་ཐུབ་ཀྱི་རེད། ང་ཚོར་མིང་ཚིག་མ་ལྡེང་བ་ཞིག་བྱུང་ན་ལམ་སེང་མིང་ཚིག་གསར་པ་ཞིག་བཟོས། མིང་ཚིག་གསར་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཀྱིན་བྱེད་ཀྱིན་བྱས་ན། ཆབ་སྲིད་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་ལ་ཡིན་ན་འདྲ།དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་ལ་ཡིན་ནའང་འདྲ། ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་གང་གི་ནང་ལ་ཡིན་ནའང་། བོད་པའི་མིང་ཚིག་ག་ལེར་ག་ལེར་གསར་བཟོ་དང་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་ཞིག་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ན་ཡར་རྒྱས་ལྡེང་བ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད་༽ཅེས་བཀའ་སློབ་གནང་བ་ཁག་ནི།བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་བསམ་ཚུལ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་པ་རེད།
བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་ནི་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོས་༼ང་ཚོས་བོད་པའི་གཞིས་ཆགས་ཟུར་དུ་གཅིག་བཙུགས། ང་ཚོ་འདིར་སླེབས་ནས་སློབ་གྲྭ་ཟུར་དུ་གཅིག་བཙུགས། ལས་སླ་བ་དེ་ཕར་བཞག། དཀའ་ལས་ཁག་པ་དེ་དང་དུ་ལེན་དགོས་དོན་དེ་ག་རེའི་དོན་དག་རེད་ཅེས་ལབ་ན། བོད་པའི་རྣམ་པའམ། བོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་མ་བརླགས་པའི་དོན་དག་ལ་ང་ཚོས་འཆར་གཞི་ཟུར་དུ་བཟོས། འགྲོ་སྟངས་ཟུར་དུ་བཟོ་དགོས་དོན་འདི་རེད་༽ཅེས་པ་ལྟར་ནམ་རྒྱུན་ནས་བཀའ་ནན་གནང་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། བོད་ཡིག་ལ་བརྩིས་མཐོང་དོ་སྣང་མེད་པར་བོད་ཡིག་ནི་ཆོས་ཡིག་ལྟ་བུར་བརྩིས་ཏེ་ཉམས་ཆག་འགྲོ་བཞིན་པ་བློ་ཕམ་གྱི་གནས་རེད།
བཙན་བྱོལ་ནང་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་ནི་དང་ཐོག་འབྱོར་བའི་བོད་མི་མང་ཤོས་ལ་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པའི་བསམ་བློ་ཙམ་མ་གཏོགས། བོད་ནང་གི་བོད་མིས་མྱངས་བའི་དྲག་ཆར་རླུང་འཚུབ་ཀྱི་བྱུང་བ་དེ་མཐོང་མྱོང་མེད་པས། ཆོས་ལ་རྨོངས་དད་ཙམ་ལས་མི་རིགས་ཀྱི་ལྟ་བ་བརྟན་པོ་མེད་པ་དང་། ཆོལ་ཁ་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ཞེན་ཁོག་སྔ་མོའི་བསམ་བློ་རྙིང་པ་རང་འཇགས་བསྡད་ཡོད་པ། ལུས་དེ་རྒྱལ་ཁབ་མི་འདྲ་ཅིག་ན་ཡོད་པ་ཙམ་ལས་བསམ་བློ་དང་ཤེས་ཡོན་གནས་ཚད་ཧ་ཅང་སྐྱོ་བོ་ཡིན་པ། ས་ཆ་དང་ཞིང་ཁ།ཁང་པ་དང་ཆུ་གློག་གི་རིན་ནས་སྨན་ཡོན་ཚུན་གཞུང་གིས་སྐྱོབ་གསོ་ཞེ་གཅིག་གནང་བསྡད་པར་བརྟེན། དཀའ་སྡུག་དང་འཕྲད་དུས་གནམ་དང་ས་མ་གཏོགས་རེ་ས་བརྟེན་ས་མེད་པ། བོད་ནང་གི་མི་ཚོས་སྡུག་དཀའ་ལས་མྱངས་བ་དེ་འདྲ་མཐོང་མྱོང་ཡང་མེད་པ་དེས། བོད་མི་རིགས་སྤྱིའི་ཁེ་ཕན་དང་སྟོབས་ཤུགས་གལ་གནད་ཆེ་མིན་བཙན་བྱོལ་ནང་ངོས་འཛིན་ཡག་པོ་ཁྱོན་ནས་མེད་པ་རེད།
རྒྱུ་མཚན་དེ་རིགས་ལ་བརྟེན། བཙན་བྱོལ་ནང་མི་སྣ་གནད་ཡོད་མང་པོས་རང་གི་ཕྲུ་གུ་ཕྱི་རྒྱལ་སློབ་གྲ་ཁག་ནང་བཞག་སྟེ་ཨིན་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་མ་གཏོགས་བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་མི་སྤྲོད་པ་ནི། བོད་ཡིག་སྟེང་ནས་ཕྲུ་གུའི་མདུན་ལམ་ལ་ཡིད་ཆེས་གདེང་ཚོད་མེད་པ་དང་འཕྲལ་དུ་སྒོར་མོའི་ཁ་ཕན་མེད་པས་རེད་ལ། མང་ཚོགས་དཀྱུས་མའི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་ནི་བོད་ཡིག་སློབ་དགོས་པར་ཕ་མས་ལམ་སྟོན་སྐུལ་ལྕགས་མེད་པ་དང་། སློབ་གྲྭའི་ནང་དགེ་རྒན་དང་སློབ་དེབ་སོགས་དངོས་གནས་དྲང་གནས་ནན་ཏན་རྩ་བ་ནས་མེད་པར། བོད་ཡིག་སློབ་ཚན་ཡོད་པར་རྣམ་པ་ཙམ་སྟོན་རྒྱུ་དང་ཆབ་སྲིད་འཁྲབ་སྟོན་ཙམ་མ་གཏོགས། དགེ་རྒན་དང་སློབ་དེབ་ཚད་འཕེར་མེད་པར་འགན་འཁྱོལ་ཙམ་སྟེང་འགྲོ་བཞིན་པ། བླ་མ་དགེ་བཤེས་གྲགས་ཅན་ཚོས་ཀྱང་ད་ལོ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུའི་མཚམས་ནས་བོད་ཉམས་འགྲོ་གི་རེད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བོད་ཡིག་དང་ལྷན་མི་བརླག་ཆེད་སོགས་ལ་ཁག་བཞག་སྟེ། དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་དང་འཁོར་ཚོགས་བསྡུ་ཐབས་ལ་འབད་པ་ལས་སེམས་གཏིང་ནས་བོད་མི་རིགས་ཆེད་བོད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་ཡར་རྒྱས་གཏོང་མཁན་ཧ་ཅང་ཉུང་བ་མ་ཟད། བོད་ཡིག་སྟེང་རྩོམ་བྲིས་པ་ཚོར་མཐོང་ཆུང་ཁྱད་བསོད་པའང་མང་པོ་ཡོད་རེད།
འོན་ཀྱང་། བོད་རིགས་སྤྱིའི་འཕྲལ་ཕུགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་རང་དབང་ཆེད་དུ་བོད་ནང་གི་བོད་མི་མང་པོས། མི་ཚེ་གང་བོར་གླ་ཕོག་མེད་པར་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མཁན། སྲོག་བློས་གཏོང་མཁན། རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཀྱི་ཁ་ཆེམས་སུའང་བོད་ཡིག་སྦྱོངས་རོགས་ཞེས་འབོད་སྐུལ་གནང་གི་ཡོད་པས། བོད་མི་ཞིག་ཡིན་ན། ཁ་སྟབས་ཇི་ཙམ་ཞིག་སྡུག་ནའང་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་རང་དང་རང་གི་ཕྲུ་གུ་ཚུན་ཆད་ཀྱིས་ཡག་པོ་ཤེས་པ་དང་། དེ་རྒྱུན་འཛིན་ཡར་རྒྱས་ཕྱོགས་ལ་ངེས་པར་འབད་བརྩོན་བསྟེན་དུས་སུ་བབ་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི་བོད་ཡིག་དང་བོད་མི་རིིགས་གཉིས་མཉམ་འཆི་མཉམ་གསོན་ཡིན་པས་རེད། དེང་སང་ཡང་གང་ན་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་ཡག་པོ་གནས་ཐུབ་ཡོད་ས་དེར། རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རྦ་རླབས་འཕྱུར་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། གནག་འགག་འདི་ཚོ་མ་ཤེས་ཚེ་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ལ་རེ་བ་གང་ཡང་མེད་པ་རེད།