འཕེལ་གྱུར་རིག་པའི་བྱུང་བ་སྙིང་བསྡུས།

གོང་དཀར་ངག་རྣམ།

 
དེང་རབས་འཕེལ་གྱུར་རིག་པ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འདི་ནི་སྐུ་ཞབས་ཌར་ཝིན་(1809-1882)གྱིས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ལོ་དེར་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དངུལ་ཆུ་དབྱངས་ཅན་གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེ་དང་། ཉག་བླ་པདྨ་བདུད་འདུལ་ཞེས་པ་གཉིས་པོ་དེ་འཁྲུངས།
སྐྱེ་བོ་མང་ཆེ་བར་སྐྱེས་སྟོབས་དང་སྦྱངས་སྟོབས་ཀྱི་སྤོབས་པའམ་ཤེས་རབ་གཉིས་རང་ཆས་སུ་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། དེ་གཉིས་ཀའི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བོ་དེས་འཇིག་རྟེན་དང་། རང་གི་སྤྱི་ཚོགས། ཡང་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྲོ་སྣང་འཚོལ་སྙེག་བྱེད་བཞིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད། སྐུ་ཞབས་ཌར་ཝིན་གྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་སྤྲོ་སྣང་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤོ་སྤོ་དང་ཨ་ཕ་བཞིན་གུས་བཀུར་འོས་པའི་སྨན་པ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་མིན་པར་བྱིས་པའི་དུས་ནས་རང་བྱུང་ཚན་རིག་ལ་དབྱིངས་ཡོད་པ་དེ་ཡིན།

ཁེམ་རི་ཇི་(Cambridge) སློབ་གྲྭཪ་ཆོས་ལུགས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུས་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཧེན་སོ་ལོ་ཡིས་(Henslow) ཌར་ཝིན་ལ་སོ་སོའི་དམིགས་འདུན་འཚོལ་དགོས་རྒྱུའི་ལམ་སྟོན་གནང་། སྐབས་འདིར་ང་ཚོས་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་པའི་གནད་དོན་གཉིས་ཡོད་པ་ནི། ཌན་ཝིན་གྱིས་དུས་སྐབས་དེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དང་རྦད་དེ་འགལ་བའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་འདྲ་ཞིག་བརྩམས་དགོས་དོན་ནི། གཅིག་ནས་རང་ཉིད་བྱིས་པའི་སྐབས་ནས་རང་བྱུང་ཚན་རིག་ལ་དགའ་མོས་ཡོད་པ་དེ་དང་། གཉིས་ནས་སློབ་གྲྭ་དེར་ཡོད་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སློབ་འཁྲིད་དེས་ཁོང་འདོད་པ་མ་ཁེངས་པ་བཅས་ཀྱིས་ཡིན་པ་དེ་རེད།

གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤོད་སྲོལ་ནང་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གི་སྔོན་ཙམ་དུ་དཀོན་མཆོག་གིས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་། བཅུད་ཀྱི་སྐྱེ་འགྲོ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་བཀོད་ཚུལ་ཞིག་ཡོད། ཌར་ཝིན་གྱི་དུས་སྐབས་ནས་ས་ཁམས་རིག་པ་བ་ཚོས་འཛམ་གླིང་ཆགས་ནས་ལོ་ངོ་ས་ཡ་མང་པོ་ཕྱིན་པའི་དཔང་རྟགས་རྙེད་སོན་བྱུང་བ་དང་། ཌར་ཝིན་གྱིས་སྲོག་ཆགས་དང་སྐྱེ་དངོས་མི་འདྲ་བ་འདི་དག་འཕེལ་འགྱུར་འགྲོ་བ་དང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་གཏན་ནས་མི་འདྲ་བ་ཡིན་པར་བསྟན།

དེ་ནས་༡༨༥༩ ལོར་ཌར་ཝིན་གྱིས་རང་བྱུང་འདེམས་སྒྲུག་གི་བརྒྱུད་རིམ་ལས་བརྩམས་པའི་ཉེ་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་(The Origin Of Species) ཞེས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་བརྩམས། དེའི་ནང་ཁོང་གིས་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ཚེ་སྲོག་ཡོད་དོ་ཅོག་ཚེ་སྲོག་གི་ཆུང་ངུ་ནས་འཕེལ་གྱུར་བྱུང་བ་དང་། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་རང་གི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་གཤིས་ཀ་དང་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཡོད་པ་དེ་སོ་སོའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་ཐིམ་འགྲོ་གི་ཡོད་པར་བཤད་ཡོད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ལུགས་མི་སྣས་འགལ་ཟླའི་རྩོད་གླེང་མང་པོ་བྱས་ཡོད།