ཏེང་ཡི་ཧྥུས་བརྩམས། ནགས་ཤོད་སད་མིས་བསྒྱུར།
2011 ལོ་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་ལོ་སྟེ། རྒྱ་གར་དང་། བལ་ཡུལ། ཡོ་རོབ། ཨ་རི་སོགས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཁྲི་ཚོ་བཅུ་གྲངས་ཀྱིས་དུས་རིང་འགྲན་གླེང་དང་འོས་འདེམས་བརྒྱུད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་བདམས་ཐོན་བྱས་པ་རེད། འདི་ནི་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཐེངས་གཉིས་པའི་མང་གཙོ་འོས་འདེམས་རེད། མི་ལོ་བཅུའི་གོང་དུ་འོས་ཤོག་ཐོག་མ་འཕེན་སྐབས་ཁོང་ཚོས་ནང་ཆོས་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཀའ་བློན་ཁྲི་པར་བདམས་ཐོན་བྱས་ཡོད།
འདིས་མཚོན་པ་ནི་མ་གཞི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོ་ཕྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ན་གནས་མོད། ཁོང་ཚོས་ཆབ་སྲིད་འདུ་ཤེས་སྔར་སྲོལ་ལུགས་གཉིས་རྒྱུན་བསྐྱངས་ནས་སེར་མོ་བར་ཅི་བས་ཡིད་མོས་ཆེ།
མི་ལོ་བཅུའི་རྗེས་འོས་འདེམས་བྱེད་དུས་ཁོང་ཚོས་ཧྭ་ཝར་སློབ་ཆེན་ཁྲིམས་སྦྱོང་འབུམ་རམས་པ་ཞིག་བདམས་པ་རེད། དེ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཆབ་སྲིད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཚང་བའི་དེང་རབས་མཁས་པ་ཞིག་རེད། དེ་དང་མཉམ་དུ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་དབུ་ཁྲིད་གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ཆབ་སྲིད་ནས་དགོངས་ཞུའི་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་སྟེ། ཆབ་སྲིད་གོ་དབང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་སྤྲད་པ་རེད། 2011ལོའི་དོན་ཆེན་འདི་གཉིས་ནིོ་ཚབ་མཚོན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་མངོན། འགྱུར་འགྲོས་འདིའི་ཞིབ་ཕྲའི་ནང་དོན་གཅིག་ནི་ཆབ་སྲིད་མང་གཙོ་ཅན་དང་། གཉིས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་ལུགས་སུ་སོང་བ་རེད།
འདི་ནི་གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དུས་རབས་ཕྱེད་ཀའི་བཙན་བྱོལ་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ནས་ཡུན་རིང་ལྟ་ཞིབ་དང་། འཚོལ་རྟོག བསམ་གཞིགས་བྱས་རྗེས། སྒམ་བརླིང་ངང་འཆར་འགོད་བྱས་པའི་རང་སྟོབས་རང་སྤེལ་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། བོད་མི་དམངས་ཀྱིས་གུ་ཡངས་ལམ་བུ་བསྙེགས་པས་ད་གཟོད་བོད་མིའི་བླ་རུ་འཕགས་པའི་ཤེས་རིག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཉར་ཚགས་ཐུབ་ཀྱི་རེད་ལ། དུས་ལ་མ་རན་པ་དང་ནུས་མེད་ཀྱི་ལམ་རྙིང་དག་བཅོས་སྒྱུར་བྱས་ཏེ་མིག་སྔའི་འཛམ་གླིང་གི་དེང་རབས་ཅན་རླབས་རྒྱུན་དང་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་བ་ཡིན་ན། བོད་མི་རིགས་གཞི་ནས་རང་སྐྱེད་རང་སྟོབས་ལྡན་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་ལ། མགོ་གནོན་རང་བཞིན་ལས་གྲོལ་སྟེ་རང་དབང་མངོན་དུ་འགྱུར་གྱི་རེད།
འོ་ནའང་། འགྱུར་འགྲོས་འདིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་དེ་སྔོན་ཅི་ཡང་འཕྲད་མྱོང་མེད་པའི་དཀའ་ཁག་ཅིག་བསླངས་ཡོད། དེ་ནི་མང་གཙོ་ལག་བསྟར་དང་སྦྲགས་ནས། བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གཅིག་གྱུར་རང་བཞིན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་དགོས་རྒྱུ་དེ་རེད།
ཆིག་སྒྲིལ་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འབྱུང་རྩ་རེད།
ཟོལ་མེད་ཆིག་སྒྲིལ་དང་རོགས་རེས་མཉམ་འཚོ་བྱས་རྐྱེན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་འབུར་དུ་དོད་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་སྤྱི་ཚོགས་གྲས་ཤིག་ཆགས་པ་རེད། ཆབ་སྲིད་སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྒྱལ་ཁག་གཞན་དུ་འཚོ་དགོས་དུས་དཀའ་ངལ་དང་གནོན་ཤུགས་སྣ་ཚོགས་གདོང་ལེན་བྱ་དགོས་ལ། ནང་ཁུལ་ཁ་འཐོར་ཆགས་ནས་ཕན་ཚུན་སྐྱོན་འཛུགས་བཟོ་རེས་བྱེད་པ། དེའི་སྟེང་དུ་ཕྱི་མིས་བེད་སྤྱད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ནུས་སྟོབས་འཐོར་འགྲོ་བ་དེ་ནི་ཆབ་སྲིད་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཕལ་མོ་ཆེར་རྒྱུན་དུ་འཕྲད་པའི་གནད་དོན་རེད་ལ། འདི་ཡང་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ནུས་པ་འགོག་ཐབས་མེད་པར་ག་ལེ་ག་ལེར་བརླག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་དེ་རེད།
ཡིན་ནའང་། བཙན་བྱོལ་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཆགས་ནས་དུས་རབས་ཕྱེད་ཙམ་འདས་པའི་ལོ་ཟླའི་ནང་དུ། འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱིས་ངོ་སོ་བསྟོད་དགོས་པའི་ཟོལ་མེད་ཆིག་སྒྲིལ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། འདིས་རྐྱེན་པས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་སྡིངས་ཆའི་སྒང་ནས་བོར་བརླགས་སོང་མེད་ལ་ལྷག་ཏུ་ཆེས་ཆེར་འཕེལ་བའི་རྐྱེན་རྩ་རུ་གྱུར་ཡོད། འདི་ནི་ཏན་ཏན་མའོ་ཙེ་ཏུང་སོགས་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་འགོ་ཁྲིད་ཚོས་དཔགས་མ་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ཙམ་ཆིག་སྒྲིལ་ཐུབ་པའི་རྩ་བ་དང་རྒྱུ་རྐྱེན་སྟབས་བདེ་ཞིག་འཚོལ་ཐུབ་པ་ནི་ཁོང་ཚོར་བསམ་བློའི་དབུ་ཁྲིད་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཡོད་པས་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དེ་སྔོན་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དབུ་འཛིན་ཡིན་དུས། ཁོང་ཉིད་བོད་མིའི་བསམ་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན་པ་མ་ཟད་། བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཐད་ཆེས་མཐོའི་དབང་འཛིན་པའང་ཡིན་པ་རེད། དེས་ན་བོད་མི་དབང་ཆ་མཐོ་དམའ་མེད་པར་ཁོང་ལ་དད་གུས་དང་། རྗེས་སུ་འཇུག་པ། བཀའ་ལ་བརྩི་བ་བཅས་རེད། ཅི་སྟེ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནའང་བཀའ་བརྩི་གོང་བཀུར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
མ་གཞི་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱིས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་བརྩི་བཀུར་བྱས་པ་དེས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཆབ་སྲིད་ནུས་ཤུགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པའི་རྐྱེན་རྩ་དེ་ཡིན་མོད། གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་སྔ་མོ་ཞིག་ནས་གནས་སྟངས་འདིས་བོད་མི་དེང་རབས་ཅན་དུ་བསྐྱོད་རྒྱུར་དྲི་རྟགས་འགོད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཐ་ན་འགལ་རྐྱེན་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་པར་ཚོར་རྟོགས་ཐུབ་ཡོད། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བཙན་བྱོལ་འགོ་སྟོད་ནས་མང་གཙོའི་བཙན་བྱོལ་སྲིད་གཞུང་དང་མང་གཙོ་ཅན་གྱི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུར་བསམ་ཞིབ་དང་ཇུས་འགོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད། རིམ་པས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་ལྟེ་བར་བཟུང་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཆབ་སྲིད་སྒྲོམ་གཞི་དེ་ཆོས་སྲིད་ཐ་དད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྤྱིའི་ལུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱས།
2011 ལོ་ཏག་ཏག་བཙན་བྱོལ་དུས་རབས་ཕྱེད་སོང་རྗེས། རྒྱལ་ཁའི་ངང་ཐེངས་གཉིས་པའི་མང་གཙོའི་འོས་འདེམས་བྱས་པ་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིར་ཆབ་སྲིད་མང་གཙོ་ཅན་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུའི་སེམས་ཤུགས་ཡོད་པས་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དངོས་སུ་ཆབ་སྲིད་དབང་ཆ་རྩིས་སྤྲད་པ་རེད། མི་དམངས་ཀྱིས་རང་སོ་སོའི་སྐུ་ཚབ་དང་དབུ་ཁྲིད་བདམས་ཏེ་འཛིན་སྐྱོང་དང་ཆབ་སྲིད་ལས་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ། དེའང་ཁོང་གི་ཐེ་བྱུས་མེད་པར་མི་དམངས་རང་སོ་སོས་ལག་ལེན་ངོ་མའི་སྒང་ལ་མང་གཙོའི་ནུས་སྟོབས་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་རེད།
གནད་འདིར་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁུལ་གྱི་བསམ་བློའི་འགལ་འདུ་ཅི་ལྟར་ཐག་གཅོད་བྱེད་མིན་ཡང་ཚུད་ཡོད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རང་ཉིད་ནས་ཆབ་སྲིད་དབུ་ཁྲིད་གོ་དབང་སྤྱད་དེ་ཆབ་སྲིད་གནད་དོན་ཐབས་ཇུས་འདོན་སྤེལ་མི་བྱེད་པ། རྒྱུན་སྲོལ་ལྟར་དུ་ཆབ་སྲིད་གྲོས་གཞིར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དེའི་ཚེ། མང་གཙོ་ཅན་དུ་ལག་ལེན་བསྟར་བཞིན་པའི་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་བོད་མི་ཀུན་ལ་བསམ་བློའི་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཡོད་པ་རེད། དེའང་བཤད་ན། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བསམ་བློའི་འགལ་འདུ་དང་སྨྲ་བརྗོད་ལ་བཏང་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་མེད་དུས། འགལ་བའི་གནད་དོན་མངོན་སུམ་ལྷང་ལ་འབུད་ཡོང་སྐབས། ཅི་ལྟར་གདོང་ལེན་བྱེད་མིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་དང་ལྷག་ཏུ་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་ཚོད་བགམ་ཞིག་རེད།
མང་གཙོ་དགོས་ལ། ཆིག་སྒྲིལ་ཡང་དགོས།
དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུའི་ནང་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་རྒྱ་(མི་རིགས་ཞི་མཐུན) མཉམ་གནས་ལམ་བུ་འཚོལ་སྙེག་བྱེད་རྒྱུའི་མནོ་བསམ་བཞེས། ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་མཇུག་ཏུ་ཁོང་གི་དབུ་མའི་ལམ་བྱེད་ཕྱོགས་དངོས་སུ་ཁྲོམ་བསྒྲགས་བྱས། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། བོད་མི་དམངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བྱས་ཏེ་བོད་རང་བཙན་བློས་བཏང་བྱས་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་སྒྲོམ་གཞིའི་ནང་ཆེས་མཐོའི་རང་སྐྱོང་རྩོད་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དབུ་མའི་ལམ་གྱི་བྱེད་ཕྱོགས་འདིར་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་བརྒྱུད་ཚར།
ཡིན་ནའང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ནང་བོད་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་དང་རང་བཙན་མཐུན་ཚོགས་མཚོན་པའི་བོད་མི་ལོ་གཞོན་ཚོས། བོད་རང་བཙན་གྱི་ཕུགས་འདུན་དང་རེ་འབོད་མཚམས་འཇོག་བྱས་མེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཆབ་སྲིད་དབུ་ཁྲིད་དང་བོད་མིའི་སྐུ་ཚབ་གནང་སྐབས་ཆབ་སྲིད་ལངས་ཕྱོགས་གསུང་ཡོང་དུས། བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོ་རང་བཞིན་གྱིས་གཞོགས་གཅིག་ལ་ཕྱོགས་ཏེ་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་བོད་མིའི་གཞུང་འབྲེལ་ཆབ་སྲིད་རྩ་འཛུགས་ཤིག་ཡིན་སྟབས། རྩ་བའི་ཆ་ནས་བོད་མིའི་ཁྲོད་ཆབ་སྲིད་ལྟ་བ་མ་མཐུན་པའི་དཀའ་ངལ་བྱུང་མེད།
ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཆབ་སྲིད་ལས་འཁྱུར་གནང་རྗེས་གནས་སྟངས་ཏོག་ཙམ་མི་འདྲ་བ་ཆགས་ཡོད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནི་མང་གཙོའི་ངོ་བོ་ལག་ལེན་བསྟར་བཞིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཞིག་རེད་ལ། ཆ་འཕྲིན་དུས་རབས་ནས་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་འཚོ་བཞིན་ཡོད་དུས། མི་ཚང་མར་བསམ་བློ་དང་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་ཡོད་ལ། རང་སོ་སོའི་ཆབ་སྲིད་རེ་འདུན་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཆོག་པའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་ཡོད། དེས་མ་ཚད་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ལ་ཡང་དོགས་འདྲི་དང་འགྲན་རྒོལ་བྱེད་ཆོག མི་དམངས་ཀྱིས་མང་གཙོའི་ཁྲོད་ནས་མང་གཙོ་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུར་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གིས་གནང་བ་སྤྲད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་མང་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་བསམ་བློ་དང་ལྟ་ཚུལ་འདོན་རྒྱུ་ལ་སྐུལ་ལྕགས་བྱེད་པ་རེད།
ཕྱོགས་གཅིག་ནས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མཁྲེགས་འཛིན་སྒོ་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་དང་ལྷག་བསམ་ལྡན་པའི་ངང་གྲོས་མོལ་བྱེད་རྒྱུ་ཁས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་མེད་ལ། ད་དུང་མ་རབས་ཐ་ཤལ་སྒོ་ནས་ཏཱ་ལའི་བླ་མར་དམའ་འབེབས་དང་མཚང་འབྱིན་བྱས་ནས་ཁོང་གི་དབུ་མའི་ལམ་ནི་རང་བཙན་རྩོད་བྱེད་དང་། ཕྱེད་རང་བཙན། རྣམ་པ་འགྱུར་བའི་རང་བཙན་ཟེར་རྐྱང་བྱེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གཏམ་སྤྱོད་འདིས་རྟག་ཏུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཁོང་ཁྲོ་སློང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་ཁུལ་གྱི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྔར་བས་ཛ་དྲག་ཏུ་བཏང་ནས་རྙོག་དྲའི་མགོ་སློང་གི་རེད། དེ་ནས་(ཁ་བྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ) ཟེར་རྒྱུའི་མིང་བྱང་སྤྱད་ནས་བོད་ཁུལ་ལ་དྲག་གནོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་རང་བཙན་ཤོག་ཁག་པའི་བསམ་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དབུ་མའི་ལམ་ནི་ཕྱོགས་རྐྱང་པའི་སེམས་བཟང་ཙམ་ཡིན་དུས་དོན་དངོས་ལ་ཕན་ཐོགས་མེད། ནུས་པ་ཐོན་གི་མ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་རང་བཙན་བརྩད་བཏང་ན་བསམ་པ་རེད་ལ། བོད་མི་རིགས་ལ་ཡང་དག་པའི་འགྲོ་ལམ་ཉག་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་དགོས་རྒྱུ་དེ་རེད་བསམས་ཡོད།
ཉེ་བའི་ལོ་འགའི་ནང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ལོ་གཞོན་ཁྲོད་རང་བཙན་ཤོག་ཁག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་དམིགས་བསལ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ལ། ཏཱ་ལའི་བླ་མ་ཆབ་སྲིད་དགོངས་ཞུ་གནང་རྗེས་རང་བཙན་ཤོག་ཁག་གིས་དབུ་མའི་ལམ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ལ་རིམ་བཞིན་ཡོངས་གྲགས་ངང་དོགས་འདྲི་དང་སྐྱོན་འདོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མ་ཟད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲོད་དུ་མི་དམངས་བསམ་ཚུལ་འཕྲོག་རེས་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མངོན་ཡོད།
རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དབྱེན་དཀྲུག་ཐབས་ཇུས་དོགས་ཟོན་བྱ་དགོས།
བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རང་བཙན་ཤོག་ཁག་དང་བཙན་བྱོལ་གཞུང་དབར་རྩོད་གླེང་གནད་དོན་བྱུང་ཚེ། ཕྱི་ལོགས་ནས་ལམ་སེང་བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་ཁ་འཐོར་སོང་ཞེས་གཏམ་འཁྱར་གཡུག་གི་རེད། ཁ་འཐོར་ནི་ཆབ་སྲིད་ནུས་སྟོབས་ཉམས་ཞན་དང་སླ་རུ་ཕྱིན་པའི་རྟགས་མཚན་བརྩི་ལ། ཐོར་ཞིག་འགོ་རྩོམ་པའི་སྔ་ལྟས་རེད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་ནས་བཟུང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོ་ཁ་བྲལ་དང་ཐོར་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་མཐོང་འདོད་ཆེ། འདིའི་ཆེད་དུ་ཐབས་རྩལ་དྲ་མ་བཏོན་པ་རེད།
ཁ་གཏད་ལ་དབྱེན་སྦྱོར་བྱ་ཆེད་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཤ་ཚ་ཁུལ་དང་གཞན་ཞིག་ལ་རྡུང་རྡེག་བྱེད་མདོག་བསྟན་ནས་ཁ་གཏད་ཤོག་ཁག་གི་དྲག་སྤྱོད་པ་ཡིན་མདོག ཕྱོགས་འགལ་ནང་ཁུལ་དུ་སྒྱོགས་རྡོ་འཕེན་པ། སྐད་ཆ་ཆུང་ཙག་འགས་རྩོད་གཞི་བསླངས་རྗེས་ལམ་སེང་སྒེར་སོ་སོའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་མི་གཞིར་སུན་འབྱིན་བྱས་ནས་ཕ་རོལ་པོ་དབང་མེད་སྤྲོ་ལངས་སུ་བཅུག་སྟེ་ནང་ཕན་ཚུན་གསོད་རེས་བྱར་འཇུག་པ་བཅས་ནི་རྒྱ་གུང་ཁྲན་ལག་པར་བྱང་བའི་ཐབས་ཇུས་རེད། འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཅིག་ཁོ་ན་སྟེ། བོད་མི་ནང་ཁུལ་ཁ་འཐོར་ཡ་འཐོར་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། བོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ནུས་མེད་ཉམས་ཞན་བཟོ་རྒྱུ་དེ་རེད།
འདི་ནི་རྒྱ་ནག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ཆབ་སྲིད་རིག་གནས་ཁྲོད་དུ་ཆུ་ཕུག་ཟབ་ལ་འབབ་རྒྱུན་རིང་ཞིང་རྩ་ཟབ་སྡོང་བརྟན་རེད། བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་རིག་གནས་ལྟོས་འཇོག་སྒོ་ནས་སྟབས་བདེའི་ཚོགས་པ་ཞིག་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲིད་གཞུང་མང་གཙོ་ལས་འགུལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་ཡིན་དུས། འདི་འདྲ་དག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་སྐབས་དགོས་ངེས་ཐབས་ཇུས་འགའི་ཐད་ལ་ཞན་ཆ་ཤོར་འགྲོ་གི་རེད། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་ནི་དབང་ཤུགས་གཅིག་སྡུད་སྲིད་གཞུང་ཡིན་པ་མ་ཟད། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཞིབ་འཇུག་དང་འགོག་རྒོལ་ཆེད་མི་རྒྱུ་ཕོན་ཆེན་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་མང་གཙོའི་སྲིད་གཞུང་ཡིན་དུས་ངེས་པར་ཚད་གཞི་ངེས་ཅན་གྱི་གུ་ཡངས་ཅན་དང་ཕྱི་གསལ་ནང་གསལ་ཐད་ལ་བརྩི་བཀུར་བྱ་དགོས། མང་གཙོས་སྒེར་གཅོད་ལ་གདོང་གཏོད་དུས། ནག་ཁུང་ནས་ཉིན་མོར་གདོང་ལེན་བྱེད་དཀའ་བ་ལྟར་རེད།
དེ་ལྟར། དོན་དངོས་ཐོག་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྲིད་གཞུང་དུ་འགྲོ་ལྡོག་གཉིས་ཁག་ཅིག་ཡོད་པ་སྟེ། མང་གཙོའི་འཚོ་བ་ལག་ལེན་འདེབས་དགོས་ལ། རང་མི་རིགས་ཆིག་སྒྲིལ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱང་བྱ་དགོས། འདི་གཉིས་དོན་དག་ངོ་མའི་སྒང་ཕན་ཚུན་བཀག་སྡོམ་རང་བཞིན་དུ་གནས་ལ། ཐ་ན་དུས་དུས་སུ་འགལ་བའི་རྣམ་པ་ལྡན་ཡོད། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མ་འོངས་མདུན་ལམ་མང་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པར་བརྟེན། མང་གཙོ་སྐྱོང་མཁན་མི་རབས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་གསོ་སྦྱོང་བྱ་དགོས། རེད་དེ། ད་སྐབས་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་ནུས་པ་ནི་ལྷད་མེད་ཆིག་སྒྲིལ་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་མ་ཟད། ཆབ་སྲིད་ངོས་ཐད་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་རང་བཞིན་ལ་ཁེན་དགོས། ག་འདྲ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཉིས་ཁྱབ་མཉམ་ཐུབ་མིན་དེ་ནི། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་ལ་རག་ལས་སོ།
2014-09-28
流亡藏人的民主建設和內部團結
________________________________________
九月 29, 2014 4:34 下午
文/丁一夫:
二○一一年是藏人流亡史上具有轉捩意義的一年。流亡於印度、尼泊爾、歐美國家的十幾萬藏人,歷經長時間的競選和投票程序,改選了西藏流亡政府的首席部長。這是流亡藏人的第二次民主選舉。十年前第一次選舉,他們選出了一位佛學大師桑東仁波切擔任流亡政府的行政首長,這說明流亡藏人儘管生活在境外世俗社會,政治意識仍然秉承傳統,他們更願意信任一位僧侶。十年後改選,他們卻選出了一個哈佛大學的法學博士,一位具有西方政治家風格的現代學者。與此同時,藏民族精神領袖達賴喇嘛尊者宣佈政治退休,把政治權力交給世俗的流亡政府。二○一一年的這兩大事件指標性地表明,流亡藏人社會正在向現代化轉變。這一轉變的具體內容,一是政治民主化,二是社會世俗化。
這是達賴喇嘛尊者在半個世紀的流亡生活中經過長期觀察、探索和思考以後,慎重籌劃的一條自強之路。藏民族只有走開放的道路,在保護和保存藏文明優秀品質的同時,改革其中過時和失效的傳統,和當代世界的現代化潮流結合在一起,藏民族才會變成一個自身強大的民族,從而改變被壓制的狀態而獲得自由。
但是,這一轉變也向流亡藏人提出了一個以前從未有過的挑戰,那就是怎樣在實行民主的同時,保持流亡社會在政治上的一致性。
團結是藏民族的力量來源
精誠團結和互助求生使得藏人流亡社會成為二十世紀世界上出現的最為突出的難民社區之一。政治難民在異國生存,面臨著種種困難和壓力,內部發生分裂,互相指責,被外人利用,使得自身政治力量因分裂而消解於無形是大多數政治流亡社會的常見現象,這也是流亡社會的政治力量難免漸漸消失的主要原因。
但是,西藏流亡社區在流亡半個多世紀的歲月裡,向全世界展示了令人讚歎的精誠團結。這是流亡藏人力量在國際政治舞台上不僅沒有消失,而且越來越強的原因, 這一點也是毛澤東等中共領導人始料未及的。流亡藏人社會能夠做到如此團結一致,一個簡單而根本性的原因,是他們有一個領袖達賴喇嘛。達賴喇嘛曾經是藏民族傳統社會的一種政教結合的製度安排,他本人不僅是藏人的精神領袖,也是西藏政治權力的最高掌握者。藏民族不分地位的崇拜、追隨和服從達賴喇嘛,在艱難的流亡生活中更是如此。
儘管藏人對達賴喇嘛的擁戴是流亡藏人社區保持政治力量的原因,達賴喇嘛尊者本人卻很早就看出,這也對藏人走向現代化提出了一個問題,甚至可以說形成一種阻礙。達賴喇嘛從流亡之初就考慮和籌劃建設民主的流亡政府和民主化的流亡社區,並且逐漸將傳統的以達賴喇嘛為中心的政治構架改革為政教分離的世俗化政治結構。二○一一年,在流亡整整半個世紀後,第二次成功的民主選舉,讓流亡藏人有了實行民主政治的信心,達賴喇嘛正式交出了政治權力,讓民眾選出的代表和官員自己來處理行政和政治事務,也就是要放手讓民眾自己在實踐中鍛煉民主生活的能力,包括怎樣處理流亡社區內部的思想分歧。達賴喇嘛不再以政治領袖的身份對政治問題作出決策,不再常規性地對政治議題作出解釋的時候,而實行民主化的流亡社會人人都有思想言論自由,那就是說,流亡藏人的思想分歧將不再受到表達上的約束,分歧會公開呈現。這是對流亡藏人、特別是流亡政府的一個考驗。
既要民主,又要團結
上世紀七十年代達賴喇嘛就開始考慮爭取藏漢民族間實現「民族和解」的路徑。八十年代後期,達賴喇嘛正式宣佈了他的中間道路方針,代表藏民族提出放棄西藏獨立,爭取在中華人民共和國框架內的高度自治。這一中間道路方針,歷經三十年,至今沒有改變。但是,流亡藏人中以西藏青年會和讓贊聯盟為代表的一些年輕藏人,卻沒有放棄西藏獨立的理想和訴求。當達賴喇嘛作為藏人政教領袖並代表藏人表達政治意願的時候,流亡藏人必然一邊倒地擁護達賴喇嘛,西藏流亡政府作為達賴喇嘛領導下的藏人官方政治機構,在藏人中幾乎沒有受到政治異議的挑戰。在達賴喇嘛宣佈政治退休以後,情況有所不同。藏人流亡社會已經是實行民主原則的群體,又是生活在互聯網時代的自由國家裡,每個人都有思想言論的自由,都有權表達自己的政治意願,包括質疑和挑戰西藏流亡政府和達賴喇嘛。為了讓民眾在民主中學習民主,西藏流亡政府不僅允許,而且鼓勵民眾的自由思想和表達。
另一方面,中國政府頑固地拒絕和達賴喇嘛展開有誠意的對話,而且惡劣地貶損、污衊達賴喇嘛,一口咬定達賴喇嘛的中間道路是鬧獨立、半獨立、變相獨立。中國政府的言行經常是明顯地要激怒流亡藏人,使境內藏區的緊張形勢更緊張,挑起事端,以便用「反分裂」的名義在藏區維穩和鎮壓。於是,流亡藏人中的獨立派認為,達賴喇嘛的中間道路方針只是單方面的良好意願,沒有實際效果,不起作用,與其如此,不如爭取獨立。他們認為,藏民族只有一條正確的路可走,那就是獨立建國。
最近幾年,獨立派在流亡藏人特別是年輕人中的影響在上升。在達賴喇嘛政治退休以後,獨立派漸漸地公開質疑和指責秉承中間道路方針的流亡政府,而且呈現出在流亡社會爭奪民意的能力。
警惕中國政府離間策略
每當流亡藏人社會出現獨立派和流亡政府發生爭議的事情,外界立即傳言說,西藏流亡社會分裂了。分裂意味著政治力量的抵消和消耗,是開始衰落的跡象。中國政府自從上世紀九十年代起就樂見境外流亡藏人分裂和瓦解,為此耗了不少功夫。離間對方,拉一派打一派,偽裝成對方的激進派,在對方內部打橫炮,挑起一些特別小的話題然後迅速轉向道德和人格攻擊,往往能激怒受到無端攻擊者,令對手互相殘殺,這是中共用起來輕車熟路的策略。目的就是一個,讓藏人內部分化瓦解,消耗掉藏人的政治力量。
這一套在中國傳統政治文化中源遠流長根深柢固,而藏人是政治文化相對簡單的群體,流亡藏人政府作為民選政府,面對這樣的對峙,在可以採取的因應策略方面處於劣勢。中國政府是一個威權專制政府,有龐大的人力和資源來研究和對抗藏人流亡社會,而西藏流亡政府作為民主政府,必須遵循一定的公開性和透明度。民主面 對專制,明處難鬥暗處。
這樣,藏人流亡政府實際上就有一個兩難處境,既要實行民主生活,又要維護本民族的團結,而這兩者事實上是互相制約,有時候甚至是矛盾的。藏民族未來的前途,依賴於建設民主社會,培養一代一代的民主新人,而藏人眼下的政治力量,則取決於所有藏人的精誠團結,取決於政治上的一致性。怎樣做到兩者兼顧,就要看流亡政府和全體流亡藏人的智慧了。
2014-09-28
འདི་ནི་རྒྱ་རལ་བ་ཅན་གྱིས་རྒྱ་གུང་ཁྲན་ལ་རྒོལ་བའི་རྩོམ་ལེགས། ཡིན་ནའང་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་མི་ཤེས་པའི་མི། ཇེ་མང་ཇེ་མང་དུ་སོང་བ་དང་སྟབས་བསྟུན་ནས་བོད་མིའི་བསྒྲིག་འཛུག་སྒོ་བརྒྱབ་ན་འདོད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་ནི་མ་མཐར་ཡང་ངའི་རེ་བ་ཡིན།
སྒོ་རྒྱབ། ལྡེ་མིག་རྒྱ་གར་བ་ལ་ཕར་སྤྲད་ནས་ཁུ་སིམ་པོར་ཚང་མ་རྒྱ་འོག་གི་བོད་ལ་ལོག་ན་བཟང་ས་རེད། གཞན་ད་ནས་མི་ལོ་སུམ་བཅུ་ཙམ་ལས་ཡོད་ཚད་རྒྱ་གར་གྱི་བྱེ་མའི་ཡོང་སྣུབ་ས་རེན།།