རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས།
བཀུར་འོས་ཆོས་གྲགས་ལགས།
ཐོག་མར་ཁྱེད་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུ། ཁྱེད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་”བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཞི་རྩའི་ཤེས་བྱ་མཛུབ་མོ་རི་སྟོན་”ཟེར་བ་དེ་ངེད་ཀྱིས་ཐེངས་གསུམ་ལྷག་བཀླགས་པ་ཡིན། ཁྱེད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་དེའི་འགོ་བརྗོད་དང་མཇུག་གི་གཏམ་གཉིས་མ་བརྩིས་ན། ས་བཅད་གཙོ་བོ་གསུམ་འདུག་ཅིང་ས་བཅད་དང་པོ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆའི་སྐོར། ས་བཅད་གཉིས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་རྨང་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་སྐོར། ས་བཅད་གསུམ་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཇི་ལྟར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རྩ་བའི་བྱ་ཐབས་སྐོར་བཅས་རེད་། ཁྱེད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་འདི་ལ་ཤོག་ངོས་ཧྲིལ་བོ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ལྷག་འདུག་ཅིང་ཞིབ་འཇུག་རྒྱུ་ཆ་ཁྱོན་བསྡོམས་སུམ་ཅུ་ལྷག་བེད་སྤྱོད་བཏང་འདུག
འདི་རུ་ངེད་ཀྱི་རྨོངས་འཆར་དག་གོ་རིམ་མེད་པར་སེམས་ལ་གང་དྲན་ལྟར་ཞུ་གི་ཡིན། ངེད་ཀྱིས་གང་ཞུས་བ་ཚང་མ་རྨོངས་འཆར་རང་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་རོགས། ཁྱེད་དང་དངོས་སུ་འཕྲད་ནས་ཇ་ཞིག་འཐུང་རྒྱུ་ཕར་ཞོག་ཐ་ན་ཁྱེད་རང་དངོས་སུ་མཐོང་ཡོད་མེད་ཀྱང་ཡིད་ལ་མི་དྲན་མོད་། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རིག་པའི་གྲོགས་པོར་གྱུར་བ་འདིར་སེམས་གཏིང་ནས་སྨོན་བཞིན་ཡོད་། གྲོགས་པོའི་མཛའ་བརྩེ་རྟག་ཏུ་གནས་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས།
ངེད་ཀྱི་རྨོངས་འཆར་ཁག་གཤམ་གསལ་དུ་བཀོད་ཡོད་།
1)
ཁྱེད་ཀྱིས་རྩོམ་འགོ་བསླངས་བ་དང་། “དེ་ཡང་བོད་མི་རིགས་ནི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པར་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་རེད་”ཅེས་གླེང་འདུག ངེད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ལ་བརྗོད་པ་འདི་ནི་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་བརྗོད་པ་ཞིག་རེད་། འགོ་བརྗོད་དམ་སྔོན་གླེང་གི་སྐབས་སུ། དཔྱད་རྩོམ་གང་ཡིན་པ་དེའི་བརྗོད་བྱའི་སྣ་འདྲེན་པའམ་ཡང་ན་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་པ་མ་གཏོགས་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་བརྗོད་པ་འདིར་བྱེད་ལས་དམིགས་བསལ་མི་འདུག་དྲན། གལ་སྲིད་བརྗོད་པ་འདི་དཔྱད་རྩོམ་ཧྲིལ་བོའི་རྩོད་གཞིའམ་སྙིང་དོན། ཞིབ་འཇུག་གི་སྒྲུབ་བྱའི་དམིགས་གཏད་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན་ཚེ།(དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ་”Thesis statement” ཟེར་བ་འདིའི་དོན་ཡིན།) འདི་ལྟར་གླེང་ན་འགྲིག་མོད་། གལ་སྲིད་དེ་མིན་ན་བརྗོད་པ་འདིས་དཔྱད་རྩོམ་ཧྲིལ་བོ་ལ་གཞོགས་འདེགས་དམིགས་བསལ་བ་ཅི་ཡང་བྱེད་ཀྱི་མི་འདུག འདི་ལ་བསྐྱར་དུ་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་འདུག་དྲན། རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
2)
ཁྱེད་ཀྱིས་འགོ་བརྗོད་ཀྱི་ཁོངས་སུ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་གསུམ་དུ་དབྱེ་སྟངས་དེ་ཡག སྲོང་བཙན་ནས་ཇོ་བོ་རྗེ་ཨ་ཏི་ཤ། ཇོ་བོ་རྗེ་ནས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནས་དུས་ལྟ་བར་བཅས་རེད་། ངེད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ལ། དུས་ཚོད་དབྱེ་དགོས་བྱེད་སྟངས་འདི་རྒྱལ་བོ་བྱེ་བྲག་པ་དང་ལོ་རྒྱུས་མི་སྣ་བྱེ་བྲག་པ། མཁས་པ་བྱེ་བྲག་པས་དབྱེ་བགོས་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པར་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་རིམ་བྱེ་བྲག་པས་དབྱེ་བགོས་བྱས་ན་ཕྱོགས་མང་འདུ་བའི་ཁྱད་ཆོས་མེད་དམ་སྙམ། དཔེར་ན། ཇོ་བོ་རྗེས་བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ་གཏེར་ནས་བཏོན་པའི་བར་ཟེར་དུས། བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ་གཏེར་ནས་བཏོན་པའི་ལོ་ཚུགས་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་གནད་འགག་རེད་དམ། གཏེར་ནས་བཏོན་ཟེར་བ་འདི་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཁུངས་སྐྱེལ་ཡོད་དམ། འདི་དག་ལ་ཡང་ཞོར་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་མེད་དམ་དྲན། རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
3)
ཁྱེད་ཀྱིས་”ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆའི་སྐོར་”ཟེར་བ་དེའི་ཁོངས་སུ་ཡིག་རིགས་དང་ངག་རྒྱུན། སྒྱུ་རྩལ་རིག་དངོས། གནའ་བོའི་ཤུལ་རྫས་བཅས་ཀྱི་སྐོར་གླེང་འདུག དེ་ཡང་། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆའི་ཁོངས་སུ་གང་དང་གང་ཚུད་ཀྱི་ཡོད་མེད་དེ་གནད་འགག་མ་ཡིན་པར། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཁྱད་ཆོས་གང་དང་གང་ཡོད་མེད་། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ཁག་ངག་རྒྱུན་དང་སྒྱུ་རྩལ་རིག་དངོས་སོགས་དང་མི་འདྲ་ས་གང་ཡོད་མེད་། ལྷག་པར་དུ་། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་དེ་ཁུངས་ཐུབ་ཡིན་མིན་ཇི་ལྟར་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་སོགས་དཀྱིལ་སྙིང་དུ་བཟུང་ནས་གླེང་རྒྱུ་གལ་ཆེར་མཐོང་། ངག་རྒྱུན་ལ་མཚོན་ན་ཡང་། ངག་རྒྱུན་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་གང་དང་གང་ཡིན་མིན། དེ་ལ་ཡིག་རིགས་དང་རིག་དངོས་སོགས་དང་མི་འདྲ་བའི་ཆ་གང་ཡོད་མེད་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་དོན་བྱེ་བྲག་པ་གཅིག་ལ་ངག་རྒྱུན་གྱི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆའི་རིགས་ཇི་ལྟར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་མེད་། ངག་རྒྱུན་རིགས་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཁུངས་འདེད་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་མིན་སོགས་ཞིབ་པར་གླེང་རྒྱུ་གལ་ཆེར་མཐོང་། རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
4)
ཁྱེད་ཀྱིས་”བོད་ལ་རིག་གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་དོན་དངོས་དང་མཐུན་མིན་དཔྱད་པ་བྱེད་སྲོལ་སྔར་ནས་ཡོད་ཅིང་” ཞེས་བརྗོད་འདུག་པ་མ་ཟད་། དེའི་དཔེ་མཚོན་ལ་ “མཐའ་དྲུག་ཚུལ་བཞི་” དང་ “རྟོན་པ་བཞི།” “དཔྱད་པ་གསུམ་”སོགས་བཀོད་འདུག ངེད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ལ། གསུང་རབ་དང་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཁག་གི་ནང་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་སྟངས་འདི་དང་ལོ་རྒྱུས་དོན་དངོས་དང་མཐུན་མིན་དཔྱད་སྟངས་གཉིས་གཞི་གཅིག་ལ་བཞག་ན་འགྲིག་གམ། འདི་ལ་ཡང་བསྐྱར་དུ་བསམ་བློ་ཞིག་གཏོང་རྒྱུ་ཞིག་མེད་དམ་དྲན། རྒྱུ་མཚན། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་གཏན་ལ་འབེབ་སྟངས་དང་དེ་ལ་དཔྱད་ཐབས་ཀྱི་རིགས་ལམ་དེ་ལོ་རྒྱུས་དང་རྦད་དེ་འབྲེལ་མེད་ཡིན་བརྗོད་དཀའ་མོད་། གཞི་གཅིག་ཏུ་འཇོག་དཀའ་བར་སྣང་། འདི་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
5)
“དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆར་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་ཚུལ་”ཀྱི་ཁོངས་སུ། ཁྱེད་ཀྱིས་ “ཚད་གཞི་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ན་ད་གཟོད་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་དེ་ཉིད་ཚད་འཛིན་འཕེར་མིན་བརྡར་ཤ་གཅོད་ཐུབ་” ཞེས་གསུངས་འདུག འདིར་”ཚད་གཞི་བརྒྱད་”ཟེར་བ་འདི་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་རེད་དམ་ཡང་ན་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དེ་འདྲར་ཁུངས་བཅོལ་བ་རེད་། ཡང་ན་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་བྱེ་བྲག་པའི་གསུང་དྲངས་བ་རེད་། འདི་གསུམ་ལ་བསྐྱར་དུ་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་གལ་ཆེ། རྒྱུ་མཚན། ཚིག་གདོང་རང་ལ་བལྟས་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་ཐག་བཅད་འདུག་པས་སོ། ལྷག་པར་དུ་། འདིའི་སྐབས་ཀྱི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་ནི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་དེ་ཉིད་ཚད་འཛིན་འཕེར་མིན་ལ་བརྡར་ཤ་གཅོད་སྟངས་ཀྱི་སྐོར་རེད་། དེས་ན། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་ཤིག་ཚད་འཛིན་འཕེར་མིན་བརྡར་ཤ་གཅོད་པ་ལ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་བརྩམས་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཅི་ཡོད་དམ། ཚད་འཛིན་གྱི་སྐད་ཆ་བཤད་དུས་དེ་ཁུངས་ཐུབ་ཡིན་མིན་དེ་གནད་འགག་མ་རེད་དམ། ཁུངས་ཐུབ་ཡིན་མིན་དེ་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་ཇི་ཙམ་འཛོམས་ཡོད་མེད་དང་དེ་དག་ལ་དཔྱད་པ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཡོད་མེད་གཉིས་དང་འབྲེལ་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་རེད་དམ། དེས་ན། རྩོམ་པ་པོས་ཅིའི་ཕྱིར་བརྩམས་པ་ཡིན་མིན་དེ་ཁོང་གི་ཞིབ་འཇུག་དེ་ཚད་འཛིན་འཕེར་མིན་དང་འབྲེལ་བ་ཅི་ཡོད་དམ། གནད་དོན་འདི་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་མེད་དམ་སྙམ།
ད་དུང་། རྩོམ་མཁན་དེ་ཡིད་ཆེས་འཕེར་མིན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཡིན་མིན་ཟེར་དུས་གཙོ་བོ་རྩོམ་མཁན་དེའི་ཆེད་ལས་ཀྱི་སྐོར་བརྗོད་ཀྱི་མེད་འགྲོ་དྲན། རྩོམ་མཁན་ལ་ཡིད་ཆེས་འཕེར་མི་འཕེར་ཟེར་བ་འདི་ཐག་གཅོད་རྒྱུ་དཀའ་མོ་ཞིག་མ་རེད་དམ། ཡིན་ན་ཡང་། ཞིབ་འཇུག་གི་བརྗོད་བྱ་གང་ཡིན་པ་དེའི་སྒང་ལ་ཞིབ་འཇུག་པ་དེར་ཆེད་ལས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡོད་མེད་བལྟ་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ལ་བལྟ་ཐུབ་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཆེད་ལས་ཟེར་བ་འདི་གལ་ཆེན་ལ་བརྩི་གི་འདུག འདི་ཡང་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
6)
ཁྱེད་ཀྱིས་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྐབས་ནམ་རྒྱུན་ལྷགས་བཞིན་པའི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་བཞི་གླེང་འདུག་པ་དེའི་སྐོར་ལ་ངེད་ལ་བསམ་ཚུལ་དམིགས་བསལ་མི་འདུག ཁྱེད་ཀྱིས་དེ་ཚོ་དཔེ་མཚོན་དང་བཅས་བ་ཧ་ཅང་ཞིབ་ཕྲ་གླེང་འདུག ཡིན་ན་ཡང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྐབས་བྱེད་ཐབས་མི་འདྲ་བ་བཞི་གཙོ་བོར་འཛིན་གི་འདུག འདི་དག་གཙོ་བོ་”MLA format”ཟེར་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་ཐབས་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཡོད་།
ཀ)
དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་དེར་གང་ཡོད་པ་ཐད་ཀར་ཁུངས་འདྲེན་པ།
ཁ)
དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་དེར་གང་ཡོད་པ་དེའི་ནང་དོན་སྙིང་བསྡུས་ཤིག་འགོད་པ།
ག)
དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་དེ་སོ་སོའི་ཚིག་ཐོག་ལ་ཕབ་པ།
ང)
དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་དེ་སོར་འཇོག་གིས་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་བཤད་པ་བཅས་བཞི་རེད་།
གང་ལྟར། གཙོ་བོ་ཞིབ་འཇུག་གི་རྒྱུ་ཆ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དུས་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་གང་ཡིན་དང་ཁུངས་དྲངས་བ་གང་ཡིན་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་གསལ་བོ་བཟོ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་གི འདི་ཡང་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
7)
“ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་རྨང་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་སྐོར་”ཟེར་བ་དེའི་ཁོངས་སུ། ཁྱེད་ཀྱིས་”ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཞེས་པ་ནི། འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་ཐོས་བསམ་སློབ་གཉེར་དང་ཞིབ་འཇུག་མཐར་ཕྱིན་བྱས་ཏེ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྤྱི་བྱེའི་ཤེས་བྱའི་སྐོར་རྩོམ་འབྲི་དང་འཆད་ཁྲིད་གནང་མཁན་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།” ཞེས་བརྗོད་འདུག བརྗོད་དོན་ཐག་ཆོད་པོ་འདིའི་ཁུངས་གང་དུ་ཡོད་དམ། འདི་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་རེད་དམ་ཡང་ན་མཁས་པ་གཞན་གྱི་ལྟ་ཚུལ་ལུང་དྲངས་བ་རེད་། ཡང་ན་ཞིབ་འཇུག་ལྟ་ཚུལ་འགའ་མདོར་བསྡུས་སུ་ཕབ་པ་རེད་། འདི་གསལ་བོ་བཟོ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ། འདི་ཡང་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
8)
ཁྱེད་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་བྱར་སྤྲོ་སྣང་ཡོད་དགོས་པའི་སྐོར་གླེང་སྐབས་སུ་ཡང་། དེའི་རྒྱབ་རྟེན་ལྟ་བུར་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་ལྷ་དང་འཇམ་མགོན་ཐུ་མི། ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ་སོགས་ཀྱི་གསུངས་དྲངས་འདུག གོང་གི་མཁས་བ་འདི་དག་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཡིན་ནམ། ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་གླེང་སྐབས་སུ། ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་མིན་པ་ཞིག་གི་གསུངས་དྲངས་ནས་རྒྱབ་རྟེན་བྱས་ན་དེས་སྐབས་བབས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གནད་དོན་གཏིང་ཇེ་ཟབ་ལ་གཏོང་ངམ། འདི་དང་འདྲ་བ་འོག་གི་རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷའི་སྤྱོད་འཇུག་གི་ལུང་དང་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པའི་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་སོགས་ཀྱང་གཅིག་མཚུངས་སུ་ངེས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་དོན་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་མིན་པ་ཞིག་གི་ལུང་རྒྱབ་རྟེན་བྱེད་ཚུལ་འདི་ལ་ཡང་བསྐྱར་དུ་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད་སྲིད་། འདི་ཡང་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
9)
ལོ་རྒྱུས་གཞན་དང་བསྡུར་ཏེ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ་ཧ་ཅང་གནད་འགག་ཞིག་རེད་། དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་སྟངས་དེ་ཡང་མཁས་བ་མི་འདྲ་བ་འགའ་དང་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཤས་མཉམ་དུ་བསྡུར་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། གཙོ་བོ་སྐད་ཡིག་མི་འདྲ་བའི་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་དཀྱུས་གཅིག་ལ་བཞག་ནས་དཔྱད་བསྡུར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་དེང་གི་དུས་སུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་ལ་བརྩི། འདི་ཡང་རྨོངས་འཆར་ཙམ་ཡིན།
གུས་བར་རྨོངས་འཆར་འདི་ཙམ་ལས་ཞུ་རྒྱུ་མི་འདུག ཉིད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་འདིས་གུས་བར་ཡང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་མ་ཟད་བསྐྱར་དུ་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་ཡང་མང་པོ་ཞིག་སྤྲད་སོང་། དཔྱད་རྩོམ་འདི་གུས་བར་བསྟན་པར་བསྐྱར་དུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། ངེད་ཀྱིས་གང་ཞུས་བ་དེ་ཚོ་རྨོངས་འཆར་རང་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་རོགས། རིག་པའི་གྲོགས་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་དོན་ཁག་ཡར་ནས་ཡར་ལ་འཕེལ་བར་ཤོག
གྲོགས་རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་གུས་ཞབས་དང་བཅས་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥ལོའི་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་ཉི་ཤུའི་མཚན་མོར་མཇུག་གྲུབ།
ཟུར་མཆན།
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཞི་རྩའི་ཤེས་བྱ་མཛུབ་མོ་རི་སྟོན་ཟེར་བ་དེ་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༤ལོའི་”གཏམ་ཚོགས་”དུས་དེབ་སྟེང་བཀོད་ཡོད་། གཏམ་ཚོགས་དུས་དེབ་ནི་རྡ་ལམ་ས་ལའི་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་འདོན་བཞིན་པའི་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་ཞིག་ཡིན།
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་འདི་ལ་ཆོས་རྗེ་མ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོས་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་ཁོང་གི་ངོ་དེབ་སྟེང་བཀོད་འདུག་པ་གཤམ་གསལ།
བོད་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་རི་བོའི་གཏོས་དང་མཉམ་པ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་། ད་སྔ་ཕན་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་གསར་དུ་བརྩམས་པའམ་བསྒྱུར་བ་སོགས་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ནི་ཤེས་རིག་དར་བའི་མི་རིགས་ཤིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན་བློ་ཕམ་པ་ཞིག་རེད། ཉེ་ཆར་ངྷ་ས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གིས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་པའི་གཏམ་ཚོགས་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༤ ལོའི་དེབ་དང་པོའི་ནང་། ལོ་རྒྱུས་དགེ་རྒན་དང་ཉམས་ཞིབ་པ་སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལགས་ཀྱིས་<>ཞེས་པའི་ཆེད་རྩོམ་ཞིག་སྤེལ་འདུག་ལ། དེའི་ནང་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ཤེས་བྱ་གལ་ཆེན་ཁག་ཅིག་རྒྱས་གླེང་བྱས་འདུག དཔྱད་རྩོམ་དེ་རྩ་བའི་ས་བཅད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བྲིས་འདུག དེ་ཡང་ས་བཅད་དང་པོ་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆའི་སྐོར་ཞེས་པའི་ནང་། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་གཙོ་ཕལ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར། དེ་བཞིན་ཡིག་རིགས་དང་། ངག་རྒྱུན། སྒྱུ་རྩལ་རིག་དངོས། གནའ་བོའི་ཤུལ་རྫས་བཅས་རྒྱུ་ཆ་རིགས་བཞིའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆར་ལུང་རིགས་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ཞིབ་མོ་བྱེད་ཚུལ། དེ་བཞིན་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྐབས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་འཛིན་དགོས་ཚུལ་བཅས་གླེང་འདུག་ལ། ས་བཅད་གཉིས་པ་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་རྨང་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་སྐོར་ཞེས་པའི་ནང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཞིག་ལ་གཞི་རྩའི་ཆ་རྐྱེན་ལྔ་ཚང་དགོས་ཚུལ་རྒྱས་གླེང་དང་། ས་བཅད་གསུམ་པ་ལོ་རྒྱུས་ཇི་ལྟར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རྩ་བའི་བྱ་ཐབས་སྐོར་ཞེས་པའི་ནང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་བྱ་ཐབས་ཁག་བརྒྱད་དབྱེ་ཞིབ་དང་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ནས་གླེང་འདུག་པས། ལོ་རྒྱུས་སློབ་སྦྱོང་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་རང་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་བློ་སྐྱེད་མི་དམན་པ་སྟེར་བའི་དཔྱད་རྩོམ་སྤུས་ལེགས་ཤིག་ཏུ་མཐོང་། བརྗོད་གཞི་དེའི་ཐོག་རྩོམ་པ་པོ་རང་གིས་སྨོན་ལམ་བོད་ཀྱི་ཀུན་བཏུས་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོའི་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐ་སྙད་རྩོམ་སྒྲིག་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་རྩོམ་སྒྲིག་པའི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་དང་། དེ་བཞིན་ཝར་ཎ་བོད་ཀྱི་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་རིག་པའི་ཟབ་སྦྱོང་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གཏམ་བཤད་བྱས་ཡོད་ལ། དཔྱད་རྩོམ་དེའི་འགོ་བརྗོད་ནང་། “བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་བྱུང་འཕེལ་ཁྲོད། ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ནང་ལོ་རྒྱུས་ཇི་ལྟར་སློབ་ཞིབ་དང་རྩོམ་འབྲི་བྱ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་ཅིག་གྲུབ་ཡོད་ནའང་། དེ་དག་ཁ་འཐོར་དང་གོ་རིམ་མེད་པའི་གདོད་མའི་རྒྱུ་ཆའི་རྣམ་པར་ཡོད་པ་ཙམ་ལས། བསྟན་བཅོས་ལུགས་སུ་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པའི་ཡིག་འཁོད་གཞུང་ལུགས་ཆ་ཚང་ཞིག་ད་ཕན་བྱུང་མེད། དེས་ན་ཁོ་བོ་ལྟ་བུ་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་བྱང་ཚད་དམན་ཞིང་། ལྷག་པར་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་བྱའི་སྐོར་ལ་ལྟ་རྒྱ་ཐོས་རྒྱ་ཆུང་བ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་བྱ་ལེགས་པོ་ཞིག་འཆད་རྒྱུ་རྔོ་མི་ཐོགས་མོད། འདས་པའི་ལོ་ཤས་རིང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཕྲན་བུ་བྱས་པའི་ཉམས་མྱོང་གཞིར་བཟུང་ཐོག ཕྱི་གླིང་བའི་སྐད་ཡིག་ཐོག་བཀོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་དང་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་ཁག་ཅིག་གི་ལེགས་ཆའང་བསྡུས་ཏེ། རང་རིགས་གསར་སློབ་ཚོར་ཅུང་ཟད་ཕན་རེས་དཔྱད་རྩོམ་འདི་བྲིས་པ་ཡིན།”ཞེས་བཀོད་འདུག
རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད་།
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལགས་ནི། རྒྱལ་སྤྱིའི་པེན་གྱི་ཡན་ལག་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་དང་ཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེ་གཅིག་ལྕོགས། སྨོན་ལམ་བོད་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་དྲུང་ཆེ་དང་ཚིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན་གཞོན་པ། “བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་”དཔྱད་རྩོམ་དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན། རྡ་ས་རིགས་ལམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་གདན་ཞུས་རིག་གནས་སློབ་དཔོན་བཅས་ཡིན།
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལགས་ནི་གནའ་དེང་གི་རྡ་སའི་ན་གཞོན་ནག་མོ་མཁའ་ཁ་མ་*དེ་ཚོས་ནམ་ཡང་འགྲན་མི་ཐུབ་པའི་གཞོན་སྐྱེས་ཤེས་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།
*མཁའ་ཁ་མ་ནི་ཨ་མདོའི་ས་ཁུལ་རེ་ཟུང་གི་ཐ་སྙད་ཅིག་སྟེ། ཡར་ལ་སོང་ནས་དེའི་བླ་བཙགས། མར་ལ་བརྒྱུགས་ནས་འདིའི་བླ་བཙགས་རྒྱུར་དགའ་བའི་མི་ལ་བྱིན་པའི་ཆོ་གོ་ཞིག་གོ།
བླ་ཁོ་ལོ་ལོ། བརྫུན་ཚིག་རྣར་མི་འགྲོ་ནི་དེ་འདྲ་མ་གསུངས་ན་མི་ཆོག་གི་ཨ། སྐྱེས་དམན་དེ་འདྲ་ལ། འཁང་ཁ་མ་ཟེར་ནི་ཟེར། སྐྱེས་བ་ལ་འཁང་ཁ་ཟེེར་ནི་རེད། མཁའ་ཁ་མ་འདྲ་ཟེར་ནི་མ་རེད་ལ། ཡིན་ནི་འདྲ་མ་རེད། ཁྱེད་ཁའི་མཁྱེན་པ་ལ་དལ་ལྷོད་འདི་འདྲ་ཞིག་ཅི་ལྟར་ཤོར་གི་ཡོད་པ་རེད། ཧ་ཧ་ཧ།
ངའི་ཕ་ཡུལ་དུ་མཁའ་ཁ་མ་ཟེར། ཁྱོའི་ཕ་ཡུལ་དུ་འཁང་ཁ་ཟེར་རྒྱུ་རེད། ཁྱོའི་ར་མགོ་ངའི་ལུག་འཕོང་ལ་སྦྱར་ན་མི་ཆོག
ངས་གོང་དུ་ས་ཁུལ་རེ་ཟུང་ཞེས་བརྗོད་པ་འདི་ལ་གོ་རྒྱུ་ཆེ་ནི་རེད་ཡ།
དེ་ན་ས་ཁུལ་དེ་ཚོ་ལ། ལྕེ་མདུད་གྲོལ་བར། ཁྱེད་ཁས་དབང་ཞིག་བསྐུར་ནས་དྲང་ཞིག་ལང་ན་མི་ཡོང་གི་ཨ། དེ་འདྲའི་སྒྲ་ལོག་ཟིག། ཧ་ཧ་ཧ།
ཆོས་གྲགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་དེར་མཇལ་མ་མྱོང་། དོན་བཀྲིས་བསྐྱར་ཞིབ་བབ་བསམ་ཚུལ་ཡག་བྱུང་།
ཀླུ་སྨྱོན་གྱིས་མཁའ་ཁ་མ་ཟེར་བ་དེའི་ཐད་ལ། ངའི་ཕ་ཡུལ་ནས་ཀྱང་ཁ་ཁ་མ་ཟེར་གི་འདུག སྐད་ཆ་དགོས་མི་དགོས་ཚང་མ་ཡར་ཡར་ལ་བཤད། མར་མར་ལ་བཤད་ནས་མིའི་དབར་དུ་ཁ་རྒྱག་གི་འདུག་མཁན་དེ་ཚོར་ཁ་ཁ་ཟེར་གི་རེད། དག་ཆ་གང་ཡིན་མི་ཤེས། མཁའ་ཁ་མ། ཁ་ཁ་མ། ཁ་རྒྱག་མཁན་གྱི་ཁ་ཅན་གྱི་མ་ལྟ་བུ་ཟེར་བ་ཨེ་ཡིན་ནམ། ཧ་ཧ་ཧ
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལགས་ནི།
རྒྱལ་སྤྱིའི་པེན་གྱི་ཡན་ལག་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་
(1ཚོགས་གཞོན་)དང་ཕྱི་འབྲེལ་
(2དྲུང་ཆེ)་གཅིག་ལྕོགས། སྨོན་ལམ་བོད་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་
(3དྲུང་ཆེ་)དང་ཚིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་
(4འཛིན་གཞོན་པ)། “བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་”དཔྱད་རྩོམ་དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་
(5འགན་འཛིན།)
xxxxx
ཁོང་གི་དཔྱད་རྩོམ་དེ་ལ་བལྟ་ཐུབ་ན་ཡག ང་ལ་རིག་པ་གསར་བ་དང་གོ་རྟོགས་གསར་བ་མང་པོ་རེག་སོང་། ད་དུང་། ཁོང་གིས་གཙོ་གཉེར་གནང་བཞིན་པའི་ “བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་” ཟེར་བའི་དུས་དེབ་དེ་ནི་ཧ་ཅང་ལེགས།
སྤྲོ་ཚིགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་དེ་གང་མགྱོགས་མཐོང་བའི་རེ་སྨོན་ཡོད།
དོན་བཀྲའི་རྨོངས་འཆར་ཡག་བྱུང་། ཁ་དྲོ།
སྤྲོ་ཚིགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་དེ་དྲྭ་ལམ་ཁག་ནས་ལྟ་ཐུབ་བམ། ཐུབ་ན་དྲྭ་ལམ་གྱི་ཁ་བྱང་རེ་འཇོག་རོགས་ཞུ།
རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས་ཁ་གསལ་གོ་བདེ་བློ་བསྐྱེད་ཡོད་པ་ཞིག་བྲིས་གནང་འདུག ། བཀའ་དྲིན་ཆེ། །
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལགས་སྤྱིར་སྟངས་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡིན་གྱི་རེད། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་གསུམ་དུ་དབྱེ་སྟངས་། སྲོང་བཙན་ནས་ཇོ་བོ་རྗེ་ཨ་ཏི་ཤ། ཇོ་བོ་རྗེ་ནས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནས་དུས་ལྟ་བར་བཅས་རེད་།
ཟེར་བ་འདི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་འཕེལ་རིམ་ག་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད་པ་ཡིན་ནམ། ཡང་མིན་ན་ཁོང་ལ་རྡ་རམ་ས་ལའི་ཁོར་ཡུག་ནས་རགས་པའི་སྐུ་ཡོན་དེ་རང་མ་གཏོགས་གཞན་མེད་ཟེར་བ་ནི་ཡིན་གྱི་མ་རེད། །
ངོ་མ་གད་མོ་གཏིང་ནས་ཤོར་སོང་། སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡག་པོ་མི་ཤེས། ད་དུང་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་ཞེས་ཁྱི་ལ་སེང་གེ་བཏགས་ན་ངོ་ཚ། རིག་འབྱུང་ཟེར་བ་འདི་ཚོ་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་སོང་ནས་བོད་མི་ཕྱེད་ཀ་ཆགས་ནས་ཡོད་འདུག རྩྭ་མ་ཟོས་སྔོན་ལྕི་བ་གང་ནས་གཏོང་།
་་་་་་་་་་་་་་་་ སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡག་པོ་མི་ཤེས། ད་དུང་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་ཞེས་ཁྱི་ལ་སེང་གེ་བཏགས་ན་ངོ་ཚ། རིག་འབྱུང་ཟེར་བ་འདི་ཚོ་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་སོང་ནས་བོད་མི་ཕྱེད་ཀ་ཆགས་ནས་ཡོད་འདུག ་་་་་་་་་་
ངེད་ཀྱི་ཟེར་བ་འདི་རང་ལ་ཞེས་ས་རེད
མཆན་ཡིག་བཞི་དྲ་ཅན་ནི་ངའི་དེ་གཅིག་པོ་རེད།
ལས་རྒྱུ་འབྲས་མི་རྩི་ཟེར་ན། དགའ་བསུ་ཡོད།
ལས་རྒྱུ་འབྲས་མི་དགོས་ཟེར་ན། ཁོང་ཁྲོ་ཡོད།
ལས་རྒྱུ་འབྲས་མེད་ཀི་ཟེར་ན། རྩོད་པ་མེད།
xx
སྤྲོ་ཚིགས་དང་རིག་འབྱུང་དོན་བཀྲ་གཉིས་ཀས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་རྒྱུར་ཅང་འཇོན་ནི་མ་རེད། གསར་བུ་བའི་རང་སྣང་ཙམ་གྱིས་ལོ་རྒྱུས་གླེང་རྒྱུར་དགའ་ནི་རེད།
རྩོམ་དེ་ལྟ་བུ་དཔྱད་རིན་ཞིག་འདུག་གམ།
འུར་ལ་དགའ་བ་ཙམ་རེད། དེ་བས་མཁས་དབང་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་དག་གི་དཔེ་དེབ་རེ་བཀླག་ན་དོན་ཆེ།
དུས་དེབ་དེ་ཡང་ཧ་ཅང་གི་ཡིག་ནོར་མང་བ་ཞིག་འདུག
སྤུས་ཀ་ཞན།
ཀླུ་སྨྱོན་ཟེར་བ་འདི་ཁ་སྔོན་ཞིག་ལ་ཧོར་གཙང་འཇིགས་མེད་ཀྱིས་བསད་བཞག་པ་དེ་མཐོང་བས་ཧ་ཅང་དགོད་བྲོ་བོ་བྱུང་། ཀླུ་སྨྱོན་རང་གིས་ཉོས་པ་རེད། ཁྱོད་ཁྲིགས་ཁྲིགས།
དོན་ལ་གཞོལ་མིན་གང་ལྟར་རུང་འདི་འདྲ་རེ་བྲིས་པའང་དགའ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། གཞན་རྩོམ་ཡིག་མ་མཐོང་སྔོན་ལ་ཅང་བཤད་མི་ཤེས།
ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་སུས་གང་ནས་གང་དུ་ས་མཚམས་བཟུང་ནས། ཁྱད་པར་གང་ཡང་མེད་དགོས། བོད་སྤྲ་མི་ནས་ཉག་ཁྲི་དང་། དེ་ནས་དར་མའི་འོད་སྲུངས་དང་། ཡུམ་བརྟན་བར་དང་། དེ་ནས་ས་སྐྱའི་ཕག་གྲུ་བར་དང་། དེ་ནས་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པའི་བར་དང་། དེ་ནས་༸སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞིའི་བར། དེ་ནས་སྲིད་སྐྱོང་བློ་སེང་ནས་་་་་་ སྲིད་མཐའི་བར་འབྱུང་རབས་སོ་སོར་འབྱེད་ཤེས་པ་དགོས་འདུག
སྤྲོ་ཚོགས་དང་རིག་འབྱུང་གང་ཡིན་རུང་། ང་ཚོས་རང་ལ་དགོས་པའི་ལེགས་ཆ་དག་ལེན་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་དགོས་པ་ལས། མི་སྒེར་གྱི་སྟེང་སྐད་མང་པོ་བཤད་དེ་ན་ཆུང་ཤེས་ལྡན་པ་དག་གི་བར་དབྱེན་གྱི་ལས་སུ་ཞུགས་པ་དག་ནི་སྨྱོན་པ་རང་ལ་ངོས་བཟུང་ན་འགྲིག་སྙམ།
དྲྭ་འབུ་ཆུང་ཆུང་ཚོ་སྙིང་མ་རྗེ། དུས་རྟག་ཏུ་འགྲན་སེམས་དང་། ཕྲག་དོགས་ཀྱི་ལམ་ནས་མྱི་ཚེ་རྫོགས་སོང་བ་ཡིན་ན་སྐྱོ་བ་ལ། དེ་ལས་ན་གཞོན་ཤེས་ལྡན་པ་སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ལྟ་བུ་ལ་ཁ་མིག་ཡར་ལྟ་བྱོས། དེ་ནས་སོ་སོའི་ངོ་གདོང་ལ་མཛུབ་མོ་ཚུར་ཀེར། དེ་ནས་ངོ་གདོང་ལྕགས་དེ་མར་ཕུད། དེ་ནས་མིའི་གྲལ་དུ་ཨེ་ཚུད་ལྟོས། ངོ་མ་ཡིན། ང་ཁྱེད་ཚོ་ལ་སེམས་གཏིང་ནས་སྙིང་རྗེ་ཡོང་གིན་འདུག་་་་་
སྤྲོ་ཚིག་ཆོས་གྲགས་ལགས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེན་པོ་ཅང་མེད་ཀྱང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་ཐད་ལ་ཅི་བཅོག་གིས་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མཐོང་བས་གུས་ཞབས་ཡོད། གཅིག་གིས་ལས་དོན་ཡག་པོ་རེ་སྒྲུབ་ཡོང་དུས་དེའི་རྐང་པ་ནས་མཐེན་ཐབས་བྱེད་པ་ནི་བོད་མིའི་གཤིས་ངན་སྡུག་ཤོས་ཤིག་རེད། འདིས་རིགས་ལ་ནམ་ཡང་དོག་ཟོན་དགོས།
སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་སོགས་བོད་ཕྲུག་དགའ་ལ་ཕུལ། དགོངས་རྒྱ་ཆེ་ཙམ་གནང་ན་ཡག་ས་རེད་ད།
Tibet takes a place on China’s top archaeological discoveries in 2014
2015-01-25 10:28:00
|
From: Xinhua
What kind of civilization did the Zhang Zhung Kingdom – in today’s Tibet – have about 1,800 years ago? Chinese archaeologists unearthed clues to these secrets in 2014.
The Chinese Academy of Social Sciences (CASS) has selected the six greatest archaeological discoveries in China in 2014: jade mine ruins in Gansu Province; Bronze Age tombs in Yunnan Province; Zhang Zhung Kingdom tombs in Tibet; mural paintings in Shanxi Province; and ancient tombs in Inner Mongolian Autonomous Region and in Guizhou Province.
The jade mine ruins, discovered in the Mazong Mountain, in northwest China’s Gansu, date back to more than 2,000 years ago.
“It’s the oldest jade mine ever discovered in China, offering an important clue to the sourcing of the raw material for jade wares in ancient China,” says Chen Guoliao, a researcher with the archeological institute of Gansu Province.
Xin Lixiang, a researcher with the National Museum of China, says this is a very important discovery as jade ware has played an important role in the origin and development of Chinese civilization and as the carrier of Chinese culture.
“The jade mine was found along the Silk Road, showing there was a ‘Jade Road’ long before the so-called Silk Road,” Xin says.
While the Han nationality treasured jade, the Tibetan ethnic group cherished dzi beads, a kind of stone bead regarded as holding a spiritual benefit.
Archaeologists unearthed a dzi bead in a tomb belonging to a noble some 1,800 years ago at the foot of Mount Kailash, in the Ngari region of western Tibet. Other dzi beads had been passed down from ancient times, but this was the first to be discovered by archaeologists.
“We also found precious silk fabrics, a gold mask, gold-plated bronze ware, silverware, ironware, ceramics and glass beads, as well as a large number of human and animal bones in the tomb,” says Tong Tao, an associate researcher with the CASS Institute of Archaeology.
The tomb dated back to the peak period of the Zhang Zhung Kingdom. As the Ngari region lacks the resources, the antiques are believed to have come from neighboring regions, and as far as Xinjiang, central Asia and northern India, showing the extensive contacts between the ancient kingdom and other cultures, says Tong.
Editor: Lucia Su
http://eng.tibet.cn/2012sy/xw/201501/t20150125_2233801.html
……… Archaeologists unearthed a dzi bead in a tomb belonging to a noble some 1,800 years ago at the foot of Mount Kailash, in the Ngari region of western Tibet. ………..
Gilgit–Baltistan (Urdu/Shina/Burushaski: گلگت بلتستان, Balti: གིལྒིཏ་བལྟིསྟན formerly known as the Northern Areas[5]) is the northernmost administrative territory of Pakistan.[6]
གིལྒིཏ་ཟེར་བའི་ཡུལ་འདི་ལ་བོད་པས་་་བྲུ་ཤ་་་ཞེས་སུ་འབོད་སྲོལ་ཡོད་པར་གླེང་། འོན་ཀྱང་གིལྒིཏ་དང་བྲུ་ཤ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་མི་འདྲ་བས་ཅིའི་ཕྱིར་བོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་་་བྲུ་ཤ་་་ཞེས་སུ་བོས་པ་ཡིན་ནམ་བསམས་ནས་བསམ་མནོ་འཁོར་སྲིད་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་འདི་ལ་ལེགས་པར་བརྟག་ན་བྲུ་ཤ་ཞེས་སུ་འབོད་དགོས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
ད་ལྟའི་གིལྒིཏ་ཟེར་བའི་ཡུལ་དེར་སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་བདུན་ཙམ་རྒྱག་མཁན་ཡོད་སྐད་རེད། སྐད་རིགས་དེ་ཚོ་ནི་འདི་ལྟར།
ཨུར་རྡུ་Urdu (national and officialརྒྱལ་གཞུང་སྐད)། སྦལྟི་བོད་སྐད། Balti Tibetan། ཤི་ནའི་སྐད་Shina།
འབུ་རུ་ཤཱས་ཀིའི་སྐད་Burushaski། ཝཱ་ཁིའི་སྐད་Wakhi། ཁོ་ཝར་སྐད་Khowar། and ཀོ་ཧིས་ཏན་སྐད་Kohistan
བཅས་ཡོད་པར་གསལ།
སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་རྒྱག་མཁན་འདི་ཚོའི་ནང་ནས་་་འབུ་རུ་ཤཱས་ཀི་Burushaski།ཞེས་པ་འདི་བོད་སྐད་དུ་་་བྲུ་ཤ་་་ཞེས་པ་དང་ཧ་ཅང་སྒྲ་ཐག་ཉེ་བ་ཞིག་རེད་འདུག་པས།
ཁོ་ཚོས་་་Buru་་་ཞེས་པ་དེ་ལ་བོད་པས་་བྲུ་་ཞེས་སུ་བོས། shoཞེས་པ་དེ་ལ་བོད་པས་་་ཤ་་་ཞེས་སུ་བོས་ནས་་་བྲུ་ཤ་་་བྱུང་བར་འདོད་ན་སྐྱོན་ཡོད་དམ། སྐྱོན་མེད་ན་གིལྒིཏ་ཀྱི་ཡུལ་ཕྱོགས་ལ་བོད་པས་གནའ་སྔ་མོ་ནས་བྲུ་ཤ་ཞེས་སུ་བོས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པར་འདུག་གོ། །
Burushaski was spoken by some 87,000 Burusho people in Pakistan་
པཱཀིས་ཏན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་། སྦུར་ཤོ་མི་དམངས་༨༧༠༠༠ཙམ་གྱིས། སྦུ་རུ་ཤཱས་ཀིའི་སྐད་རྒྱག་མཁན་ཡོད། །
རིག་འབྱུང་གཟབ་དགོས། བོད་པ་མགོ་ནག་གི་གཏམ་དཔེར། ཁྲོམ་ལ་དམའ་འབེབ་དགྲ་ལ་མ་བྱེད་ཟེར་བ་བཞིན། རབ་འབྱུང་ན་རྨོངས་ཆར་འདི་ཚོ་སྒེར་ལ་གཏང་ཡོད་ན་བཟང་།
། ལོ་ཆུང་ཁྱེད་ཚོ་རྗེས་མ་རྒན་མོའི་ཁ་ལ་མཉན་ནས། གཞན་ལ་ཚིག་འཇམ། རང་ལ་སྤྲོ་ཐུང་བ་དགོས། མགྱོགས་པོ་དགོངས་དག་ཟེར་ནས་སེམས་གསོ་ཞིག་གཏང་ཐུབ་ན་དེ་གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྐུ་ལས་རིན་ཐང་ཆེ། དེ་མིན་ར་སྤུའི་འུར་རྡོ་ར་ལ་འཁོར་ཟེར་བ་བཞིན། གཏན་གཏན་འགག་དོག་ས་ཞིག་ལ་སྤྲོ་ཚིགས་འཐོན་ཡོང་རྒྱུ་ཉག་གཅིག
སྔོན་མ་ཨ་རིར་ཕེབས་པའི་ལྷ་ལྕམ་སྐུ་ཞབས་གཟུགས་ཐུང་མ་དེ་ཚོར་སྟོད་པ་ཕོ་གསར་ཚོས་ཐབས་བརྒྱ་བྱུས་སྟོང་བྱས་ནས་ཕུལ་སོང་། སྐུ་ངོ་ཚོ་རྡ་སར་ལུས་ཡོད། ངས་ངོ་ཤེས་གཅིག་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཨ་མ་རྒན་མོ་དེར་ཕུལ་པ་ཡིན། མོ་ལས་ཁྱོད་ཀྱི་ཆུང་མ་ལྡབ་གྱུར་གྱིས་རྣམ་པ་ལེགས་ཟེར་དུས། དེ་འདྲ་མ་རེད་རྒན། ང་མོ་ལ་དགའ་བ་མ་རེད། མོའི་ཁྱོ་ཀ་དེས་སྔོན་མ་རྡ་སར་དཔོན་ཉམས་བསྟན་ནས་ང་མིའི་དཀྱིལ་ལ་ངོ་ཚ་ཆེན་པོ་བཟོས་བྱུང་། དབྱིན་ཇི་ཡིག་འབྲུ་གཅིག་གཉིས་འགྲིགས་མ་འགྲིགས་ས་ནས་ཚང་མའི་དཀྱིལ་ལ་བཀའ་སྐྱོན་གནང་བྱུང་། བྱས་ཙང་སྐུ་ངོ་ཁོང་ལ་དྲིན་ལན་འཇལ་བ་ཡིན། སང་ཉིན་ཁོང་ལ་ལྐོག་ཏུ་ཁ་པར་བརྒྱབ་ནས་ངས་མོ་ལ་ཕུལ་བ་དེ་བཤད་ཀྱི་ཡིན། ད་སྐུ་ངོ་གང་བྱེད་རྒྱུ་འདུག་ལྟ་རྒྱུ་རེད་ཟེར། འདིས་ཤེས་ཐུབ་པར། གཞན་ལ་དམའ་འབེབ་པ་དང་དགྲ་བཟོ་བ་འདི་མི་ཚེ་སྐྱིད་པོ་ཞིག་སྐྱེལ་བའི་སྒོ་བཀག་པ་རེད།
བྱས་ཙང་ང་ཚོའི་ཕོ་གསར་ཚོས་གཟབ་དགོས། ཞར་དང་ཞོར་ལ་དགྲ་བཟོ་མི་ཉན།
་་་་་་་་་་་་ སྐད་རིགས་མི་འདྲ་བ་རྒྱག་མཁན་འདི་ཚོའི་ནང་ནས་་་འབུ་རུ་ཤཱས་ཀི་Burushaski།ཞེས་པ་འདི་བོད་སྐད་དུ་་་བྲུ་ཤ་་་ཞེས་པ་དང་ཧ་ཅང་སྒྲ་ཐག་ཉེ་བ་ཞིག་རེད་འདུག་པས།
ཁོ་ཚོས་་་Buru་་་ཞེས་པ་དེ་ལ་བོད་པས་་བྲུ་་ཞེས་སུ་བོས། shoཞེས་པ་དེ་ལ་བོད་པས་་་ཤ་་་ཞེས་སུ་བོས་ནས་་་བྲུ་ཤ་་་བྱུང་བར་འདོད་ན་སྐྱོན་ཡོད་དམ། སྐྱོན་མེད་ན་གིལྒིཏ་ཀྱི་ཡུལ་ཕྱོགས་ལ་བོད་པས་གནའ་སྔ་མོ་ནས་བྲུ་ཤ་ཞེས་སུ་བོས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་པར་འདུག་གོ། ་་་་་་་་་་་་་་་་
འདི་ལེགས་བཤད་དུ་མཐོང་། ད་དུང་སྐད་རིགས་འདི་སྨྲ་མཁན་རྣམས་བོད་དང་ས་འབྲེལ་ཡིན་ན་དེ་བས་ཀྱང་རྒྱུ་མཚན་སྤུས་དག་ཏུ་འགྲོ་ངེས་འདུག
དང་པོ།
བཀྲ་ཤིས་ལགས་སེམས་ཁྲལ་མ་ཆེ། མཆན་བུ་འདི་རྩོམ་པ་པོའི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་ནས་བཀོད་པ་ཡིན།
གཉིས་པ།
དྲ་གྲོགས་རྙིང་པ་རེ་གཉིས་ཕེབས་འདུག་པ་དེ་ཚོར་ཡང་དགའ་བསུ་ཞུ།
གསུམ་པ།
བིས་ཁྲོ་རིག་ཡེའི་བསྟན་འཛིན་དང་ལྦར་ནཱའི་ཐུབ་པ་སོགས་ལ་དམིགས་བསལ་ཞུ་རྒྱུ་མི་འདུག ཁྱེད་ཅག་གིས་གང་བསམ་པ་དེ་མུ་མཐུད་དུ་ཉར་རོགས། བཀྲིན་ཆེ།