སྒོམ་སྡེ་ལྷ་རམས་པ།
གཅན་གཟན། མཆེ་བ་དང་སྡེར་མོ་ཡོད་པའི་དུད་འགྲོའི་རིགས། སྒྲ་བཤད་ནི། གཅན་ནི་གཅན་པ་སྟེ་མིག་ཧུར་རེར་བལྟས་ཏེ་སྲུང་བའི་དོན་ཡིན་ལ། གཟན་ནི་གཟན་པ་སྟེ་དུད་འགྲོའི་ཟས་སོ། །མདོར་ན་རང་གི་གསད་བྱ་(དབྱིན་སྐད་དུ་preyཟེར)རྣམས་གསོད་པའི་ཚེ་འཇབ་ཅིང་གསོད་ལ། བསད་པའི་ཤ་དེ་ཉིད་ཟས་སུ་བྱེད་པས་ན་གཟན་ནོ། །གཅན་པ་དང་ལག་གཅན་ཞེས་པ་རྣམས་དོན་འདྲ་བར་སེམས་ཏེ། འདུལ་བ་གཞི་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་པ་ལས། དགྲ་བོས་འོང་བར་དོགས་པ་ཉམ་ང་བའི་གནས་ལ་སྐྱེས་བུ་ངེས་པར་སྦྱར་བ་(འདིའི་སྦྱར་བ་ཞེས་པ་ནི་བཞག་པའི་དོན་ཡིན་པར་སྙམ)ནི་གཅན་པའོ། །ཞེས་གསུངས། ཡང་། ལུང་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ལས། ཕ་རོལ་གྱི་དཔུང་གི་ཚོགས་འོང་བ་རིག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང། ལམ་ཉམ་ང་བ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་བཞག་པའི་སྐྱེས་བུ་ནི་ལག་གཅན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །རང་གི་གསད་བྱ་ལ་མིག་(སྤྱན)ཅེར་རེ་ལྟ་བའི་ཆ་ནས་གཅན་ཞེས་བརྗོད་པས། གཅན་ནི་སྤྱན་གྱི་འབྲི་ཚུལ་གཞན་ཡིན་ནམ་སྙམ་ཡང་དཔྱད་དོ། །རི་དྭགས་དང་གཅན་གཟན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི། མཆེ་སྡེར་ཅན་ལ་གཅན་གཟན་དང༌། རྨིག་པ་ཅན་ལ་རི་དྭགས་ཟེར་བ་དང༌། ཡང་ཆུ་ལྕེས་འདག་པ་ལ་གཅན་གཟན་དང༌། མཆུས་འཐུང་བ་ལ་རི་དྭགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་བྱེད་ཅེས་མཁས་པ་འགའ་གསུང་ངོ༌། །
འ་ཁ་ཁ། དབུ་མ་བཞི་བརྒྱ་བའི་འགྲེལ་བར་གང་ན་བཀྲ་ཤིས་པ་ཡོད་པ་དེར་སྣ་ནག་མ་ཡང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད་དོ་གསུངས་པ་འདི་དོན་ལ་གནས་ཀ
གཅན་ཟེར་ན་དགྲ་ཞེས་པའི་བརྡ་རྙིང་རེད། རྒྱུ་མཚན་ག་ལེར་བཤད་ཆོག
Zoo ལ་སྤྱན་གཟིགས་ཁང་དང་། གཅན་གཟིག་ཁང་། འབྲི་སྲོལ་གཉིས་ལས་ཕྱི་མ་འདི་ཚིག་བཟང་སྙམ།
དྲ་གྲོགས་ཁྲག་གླག་སྤྱང་གསུམ་ལགས།
བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།
ཁྱེད་ཀྱིས་༼གཅན་ཟེར་ན་དགྲ་ཞེས་པའི་བརྡ་རྙིང་རེད། རྒྱུ་མཚན་ག་ལེར་བཤད་ཆོག༽ཅེས་གསུངས་འདུག་ན།
ངེད་ཅག་བསྒྲུགས་ནས་བསྡད་ཡོད་ལགས།
གསུང་རོགས།
ཀརྨ་རྡོ་རྗེ་ལགས།
ཁྱེད་ཀྱིས་༼Zoo ལ་སྤྱན་གཟིགས་ཁང་དང་། གཅན་གཟིག་ཁང་། འབྲི་སྲོལ་གཉིས་ལས་ཕྱི་མ་འདི་ཚིག་བཟང་སྙམ༽ཞེས་གསུངས་འདུག་མོད། དེ་ལ་སྤྱན་གཟིགས་ཁང་མ་གཏོགས། གཅན་གཟིག་ཁང་ངམ། གཅན་གཟན་ཁང་ཞེས་བྲིས་པ་ཨེ་ཡོད་ན། གཟིགས་མོའམ་ལྟད་མོའི་ཆེད་དུ་བཞག་པས་ན་སྤྱན་གཟིགས་ཁང་ཞེས་བརྗོད་ན་དག་པར་སེམས་སོ། །
དེ་ལས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་བཙོན་ཁང་ཞེས་བོས་ན་དོན་དངོས་དང་མཐུན་གི སྲོག་ཆགས་ཇི་སྙེད་ཅིག་གི་འགྲོ་འོང་འཕུར་ལྡིང་གི་རང་དབང་ཡོངས་སུ་འཕྲོགས་ཏེ་ལྕགས་དྲྭར་བཙུད་དེ་མི་ལ་ལྟད་མོ་ལྟ་རུ་འཇུག་པ་འདི་ནི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཚོའི་རྒོལ་རྡུང་གཏོང་ཡུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་དང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། མི་བཙོན་ཁང་དུ་ཡོད་པ་ལ་ལྟད་མོ་ལྟ་བུ་ཅི་འདུག དེ་ལ་མེད་ན་སྲོག་ཆགས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། སྤྱན་གཟིགས་རེ་རེའི་ཉེ་འཁྲིས་སུ་མི་བཙོན་ཁང་དུ་བཅུག་སྟེ་ལྟད་མོ་ལྟ་རུ་བཅུག་ན་གཞི་ནས་གདོན་འདྲེའི་སེམས་པ་ཅན་གྱི་མི་རྣམས་རྨོངས་གཉིད་ལས་སད་པར་ཕན་སྙམ་གྱི་འདུག མ་རེད་དམ།
སྲོག་ཁང་གླིང་ཁ་ཟེར་བའི་མིང་སྙན་པོའི་འོག་ནས་སྲོག་ཆགས་འདི་རིགས་བཙོན་ཁང་དུ་འཇུག་མཁན་དག་ནི་མི་ལུས་ཀླ་ཀློའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དག་ལོས་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་སྟོང་ལ་ཉེ་བའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་དེ་དག་གི་ཚེ་སྲོག་ལ་ཉེན་ཁ་མེད་པའི་ས་གནས་སུ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པ་དག་ནི་དམིགས་བསལ་ཡིན་ནོ།།
སྲོག་ཆགས་གླིང་ག
གཅན་ཞེས་པའི་དོན་ལ་དཔྱད་རྒྱུ་ན་དང་པོ་ཡིག་རྙིང་རྣམས་སུ་གཅན་ཟེར་བ་དེ་གང་དག་ལ་བེད་སྤྱོད་བཏང་འདུག་པ་ཚུར་རུག་རུག་བཟོས། དེ་ནས་དཔྱད་པ་བཏང་ན་ཕྱིས་ཡོད་ནི་མ་རེད། ངེད་ཀྱི་མཐོང་བ་གཅན་ནི་འདི་འདྲ་རེད། ༡ རྩིས་རིག་སྐོར་ན་ཉི་སྒྲིབ་ཟླ་སྒྲིབ་ཀྱི་དུས་མེ་ལ་སྒྲ་གཅན་ཞེས་དང་། ༢ ནང་ཆོས་ནང་དུ་གསེར་འོད་དམ་པའི་མདོ་ན་༼ལ་གཅན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་༽ཞེས་དང་། ༣ སྲས་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ཞེས་དང་། ༤ ཡང་གཏུམ་པོ་གཅན་གཟན་ཞེས་སོགས་སོ་ཡོད་ཀི ད་དུང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་དྲང་ངེས་ན་སྒྲ་གཅན་གྱི་མགོ་དང་མཆིག་གུའི་ལུས་ཟེར་བ་ཞིག་ཀྱང་འདུག ད་དུང་གཞན་གང་དག་ལ་བེད་སྤྱོད་བཏང་འདུག་བཙལ་བའི་རྗེས་སུ་ད་བཟོད་གཅན་ཟེར་བ་སྤྱན་རེད་དམ། དགྲ་ཡི་དོན་རེད་དམ། ཡང་ན་གཞན་ཞིག་རེད།
ཟླ་མེད་ཀྱིས་རང་གི་ཕ་ཡུལ་གྱི་མིང་ལ་གཅན་ཚ་ཟེར་བ་དེ་བརྗེད་འདུག་ག ད་ལོ་ལོན་སོང་ནི་མིན་ནམ།
སྒོམ་སྡེ་ལགས།
ལྟ་མཁན་གཙོ་བོར་བྱས་ཙང་ཡག་པོ་བྱུང་མི་འདུག་ལབ་པ་ཡིན། དེ་མིན་ན་ཁྱེད་རང་ལ་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ལྟ་ཀ་འགྲོ་བགྱི་ཡིན་ཟེར་བའི་ཚབ་ལ་སྤྱན་གཟིགས་ཁང་ལྟ་ཀར་འགྲོ་བགྱི་ཡིན་ཟེར་ན་འགྲིག་གམ། ཡུལ་སྐད་གཞན་ལ་དུད་འགྲོའི་ལྡུམ་ར་ཟེར་བ་ཡང་འདུག
འཇིག་རྟེན་འདི་ན་གཅན་བཞི་སྟེ༎ བྱ་ཡི་གཅན་ནི་ཁྲ་དང༌ནི། བྱི་སྦྲུལ་གཅན་ནི་སྲེ་མོ་དང༌༎ ཉ་ཡི་གཅན་ནི་སྲམ་དང་ནི༎ ཀླུ་ཡི་གཅན་ནི་ཁྱུང་ཡིན་ནི༎ ཞེས་འབྱུང་སྔོན་གྱི་ཡི་གེ་རྙིང་པ་རྣམས་སུ་འབྱུང་བས་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ཡིན།
དེང་སང་ཁྲ་གླག་སྤྱང་གསུམ་ཟེར་བ་རྫུན་མ་ཟེར་ན་རེད། གང་ལྟར་གཞན་ཞིག་སླེབས་འདུག་པས་ང་རང་སྐབས་ཤིག་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་བསམ་བསྡད་ཡོད། འོན་ཀྱང་དགེ་བཤེས་བཤེས་ལགས་སྒུག་ཡུན་རིང་བར་བསམས་ནས་ཟུར་ཙམ་བཤད་པ་ཡིན།
གཅན་གཟན་ནི། རང་རིགས་མི་ཟ་ལ་ཤ་ཟ་མཆེ་སྡེར་ལྕེས་ཆུ་འདགས་མཁན་གྱི་རིགས་དང་། རི་དྭགས་ནི། རྩྭ་ཟ་ཆུ་འཐུང་རྨིག་པ་བར་སྟོང་ཡོད་མཁན་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་སྙམ། སྔ་མའི་ཤ་ཟ་མི་རུང་ལ་ཕྱི་མའི་ཤ་ཟ་རུང་བ་འདྲ།
སྒོམ་སྡེ་ལགས། དག་ཡིག་ངག་སྒྲོན་དུ་ལ་གཅན་པ་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་འདིར་ལག་གཅན་ཞེས་པ་དེ་དང་གཅིག་རེད་དམ།
ད་དུང་མཆེ་སྡེར་ཅན་ལ་གཅན་གཟན་དང་། རྨིག་པ་ཅན་ལ་རི་དྭགས་ཟེར་བ་དང་། ཆུ་ལྕེས་ལྡག་མཁན་ལ་གཅན་གཟན་དང་། ཆུ་མཆུས་འཐུང་བའི་རིགས་ལ་རི་དྭགས་ཟེར་བ་དེ་སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས་ནང་གསལ་བོར་འཁོད་ཡོད་པ་དྲན་ལ། དེ་གཉིས་ལས་རྗེས་མ་འདི་ཅུང་དཔྱད་བཟོད་པ་ཞིག་ཏུ་འདོད་དོ༎
ད་དུང་སྤྱན་གཟིགས་ཁང་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་ཡུལ་སྐད་དམ་ལུང་སྐད་ཅིག་ཡིན་པར་འདོད། གཟིགས་མོའི་ཆེད་དུ་བཞག་ན་ནི། དེ་ལས་ཀྱང་
ད་དུང་ཆུ་ལྕེས་འདག་པ་ཞེས་འདག་པ་འབྲི་གནང་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ།
ལ་གཅན་པ་ཟེར་ན་ས་མཚམས་སུ་བསྡད་ནས་ཁྲལ་བསྡུ་མཁན་དང༌། གཞན་ཡང་ཟམ་པའི་འཁྲིས་སུ་བསྡད་ནས་ཟམ་ཁྲལ་ལེན་མཁན་སོགས་ལ་ཟེར།
སྤྱན་གཟིགས་ཁང་ནི་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་དམ་སྐོང་བའི་རྟེན་དུ་གོ་མཚོན་དང་། སེམས་ཅན་པགས་རིགས་སོགས་འཇོག་སའི་ཁང་པ་ལ་ཟེར།
ཁྱི་དང་ཞི་མི་ལྟར་ཆུ་ལྕེས་འདགས་ནས་འཐུང་བགྱིད་ཡིན་ཙང་དེའི་ཁྱད་ཆོས་ཅིག་སྟོན་པ་རེད། རྨིག་པ་བར་སྟོང་དེས་རྐྱང་དེ་རི་དྭགས་མིན་པ་སྟོན་པ་རེད།
གོང་དུ་ངེད་ཀྱི་རྩོམ་ཡིག་ནང་༼གཅན་ནི་སྤྱན་གྱི་འབྲི་ཚུལ་གཞན་ཡིན་ནམ་སྙམ་ཡང་དཔྱད་དོ༽ཞེས་དོགས་སློང་གི་ཚུལ་དུ་བཤད་ཡོད་མོད། དེ་རིང་གཅན་ནི་སྤྱན་གྱི་འབྲི་ཚུལ་གཞན་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཡང་དག་རྙེད་སོང་།
དེ་ཡང་། དག་ཡིག་ལི་ཤིའི་གུར་ཁང་ལས། སྤྱན་པ་ནི་བྱ་ར་བ། ཞེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་པས་ཤེས་སོ། །
ཟླ་བ་གཞོན་ནུ་ལགས།
༡༽
ཁྱེད་རྣམ་པ་ནི་ཡི་གེ་འབྲུ་རེར་ཡང་ཞིབ་ཚགས་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པར་སོང་རྟག་ཏུ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ཞུ་བཞིན་ཡོད། གོང་དུ་ངའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་༼ལག་གཅན༽ཞེས་འཁོད་པ་དེ་ཡིག་ནོར་རེད། ཁྱེད་ནས་གསུངས་པ་ལྟར་༼ལ་གཅན༽རེད།
༢༽
ཁྱེད་ཀྱི་དྲི་བ། ༼ད་དུང་ཆུ་ལྕེས་འདག་པ་ཞེས་འདག་པ་འབྲི་གནང་དོན་ཅི་ཡིན་ནམ༽
ལན། ལྡག་དང་འདག་གཉིས་ནི་འདམ་ཀ་རེད། རྒྱུ་མཚན་ནི། སི་ཏུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྐྱོ་མ་འདག་པ་པོ། ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །ཁྱེད་ཀྱི་འཁྲུལ་གཞི་ནི། བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོར། འདག་པའི་དོན། གཙང་བར་བྱེད་པར་ཁོ་ནར་སྦྱར་བའི་ནོངས་སོ། །
ནོར་བཅོས།
སྦྱར་བས་ནོངས་སོ། །