ཨ་མདོ་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ། བཀྲ་ཤིས་སྐྱབས།
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པའི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་པར་སྐྲུན་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཁོང་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པ།
བཅར་འདྲི་བས།
རྒན་ལགས། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། ན་ནིང་ཁྱེད་ཀྱི་《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་བའི་གཏམ་》(དག་བཅོས་མ)འགྲེམ་སྤེལ་གྱི་ཐོག་མར་ངས་ཁྱེད་ལ་བཅར་འདྲི་ཞིག་ཞུས་པ་ཡིན་ལ། ད་ཐེངས་ཡང་ཁྱེད་ཀྱི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་པར་སྐྲུན་བྱས་འདུག་པས། དེ་འཕྲལ་སྔ་བ་གསུམ་གྱི་སྔོན་མ་བྱས་ཏེ་ཁྱེད་ལ་དེའི་སྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་འགའ་བཅར་འདྲི་ཞུ་བསམ་པ་ཡིན། ཐོག་མར་ཁྱེད་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
ཡ་ཡ། བཀའ་དྲིན་ཆེ།
བཅར་འདྲི་བས།
དེ་ནས་ངས་ཐོག་མར་ཤེས་འདོད་པ་ནི། ཁྱེད་ཀྱིས་དུས་ཡུན་རིང་པོར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་བ་དང་། དེའི་སྐོར་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་བྲིས་པའང་ཧ་ཅང་མང་ཡང་ད་བར་དུ་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་པར་སྐྲུན་མ་བྱས་པ་འདྲ།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
རེད་ལགས། ང་ཐོག་མར་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ལ་ལས་ཀ་སྤོས་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་གཙོ་བོ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་འདིའི་བོད་ཡིག་དཔེ་དེབ་སྐོར་ལ་འཆར་གཞི་བཟོ་བ་དང་ཇུས་འགོད་བྱས་པ་ཡིན། དེ་སྔོན་ང་ཚོས་བོད་རིགས་གཞོན་སྐྱེས་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་མཁན་སྐོར་ཞིག་གི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་དཔེ་ཚོགས་ཤིག་པར་སྐྲུན་བྱས་ཤིང་། ད་བར་དུ་དེང་དུས་ཀྱི་མཁས་པ་བཅུ་གྲངས་ལྷག་གི་ཆེད་རྩོམ་པར་སྐྲུན་བྱས་པར་ཀློག་མཁན་གྱི་དགའ་བསུ་ཐོབ། ངས་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པས་དཔྱད་རྩོམ་འགའ་རེ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་པ་ཡིན་བཞིན་དུ་རང་གི་དཔྱད་རྩོམ་རྣམས་སྔོན་ལ་པར་སྐྲུན་བྱས་ན་རང་གའི་འགྲོ་སྟངས་དང་ཅུང་མི་མཐུན་པས་ད་བར་དུ་དམིགས་སུ་འགྱངས་པ་ཡིན། ད་ལོ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་གཉིས་འཚོག་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་བཞིན་པའི་སྒང་ལ། རང་གིས་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག་ལོ་མང་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཚོགས་འདུ་གཉི་ཀའི་སྟེང་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་ཚོར་མཚམས་སྦྱོར་དང་བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཆེད་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་འདི་ད་ལོའི་དཔེ་སྐྲུན་འཆར་གཞིའི་ནང་བཞག་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས་པ་ཡིན།
བཅར་འདྲི་བས།
རེད་ལགས། ད་ལན་གྱི་དེབ་འདིའི་ནང་ཁྱེད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་ཁ་ཚང་བསྡུས་ཨེ་ཡོད། དེའི་སྐོར་ནས་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་གནང་རོགས།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
ངའི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་འདིའི་ནང་ཕལ་ཆེར་དུས་སྐབས་བཞི་ཙམ་དུ་ཕྱེས་ནས་ང་རང་གི་དཔྱད་རྩོམ་དང་རྩོམ་ཡིག་ཁ་ཚང་བསྡུས་ཡོད། དེ་ལས་དུས་སྐབས་དང་པོ་ནི་ང་རང་གཞོན་སྐྱེས་སྐབས་ཀྱི་ཆེད་རྩོམ་ཁ་ཤས་བསྡུས་ཡོད་པ་དཔེར་ན། 《རྒྱལ་པོ་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་ཡབ་སྲས་དང་སྐབས་དེའི་བྱུང་བ་མདོར་བསྡུས་》ཞེས་པ་དང་། 《རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་འཁྲུངས་ཡུམ་ངོ་མ་ཡང་སྙིང་སུ་རེད་དམ》ཞེས་པ། 《རྒྱལ་བ་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོར་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་དང་། 《གླིང་གེ་སར་དང་སྒྲུང་གེ་སར་》ཞེས་པ་སོགས་དུས་རབས་སྔོན་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་ནང་ང་རང་ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དུ་ཡོད་སྐབས་བྲིས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། གཙོ་བོ་སྐབས་དེར་མཁས་བླུན་གཉིས་ཀས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་ལྟ་བ་འགྲིག་མིན་གང་བྱུང་མང་བྱུང་སྤེལ་བ་མཐོང་ནས་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་ཙམ་བྲིས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་དེང་སང་བལྟས་ན་ཆེད་རྩོམ་དེ་དག་གི་ལྟ་བ་དང་རང་ལུགས་ཕྱོགས་ལ་ཕལ་ཆེར་འཁྲུལ་བ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་དུས་སྐབས་དེར་དེང་སང་ལྟ་བུ་མིན་པར་དཔེ་ཆ་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ལ་རྒྱུ་ཆ་ཡང་དབེན་པས། ད་སྐབས་བལྟས་ན་ཡིག་ཆའི་རྒྱབ་རྟེན་མང་པོ་ཞིག་རག་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱོན་དང་གནས་ཚུལ་འགའ་རེ་ཡོད།
བཅར་འདྲི་བས།
རེད་ལགས། དེ་དུས་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་མ་ཟད་སྤྱིར་བཏང་གི་དཔེ་དེབ་དང་དུས་དེབ་སོགས་ཀྱང་ཧ་ཅང་དཀོན་པས་གཡར་རེས་བྱས་ཏེ་ཀློག་གི་འདུག །དེང་སང་དཔེ་དེབ་ལ་ལག་ཐོགས་མི་དགོས་པ་ལྟ་བུ་འདུག་པས་སྐལ་བ་བཟང་། རྒན་ལགས་ཀྱིས་དུས་སྐབས་གཉིས་པ་གསུམ་པ་སོགས་མུ་མཐུད་དུ་གསུང་རོགས།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
ཡ་རེད། ང་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༨ལ་དེང་སང་གི་ལས་ཁུངས་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ལ་ལས་གནས་སྤོས་པ་ཡིན། ང་ལས་ཁུངས་འདིར་སླེབས་དུས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་གི་ལས་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་སྟེ། བོད་ཡིག་གི་བཀའ་བསྟན་གཉིས་དཔེ་སྡུར་བྱས་ནས་པར་སྐྲུན་བྱ་བའི་གྲ་སྒྲིག་གི་སྒང་ཡིན། ཐོག་མར་ངས་པེ་ཅིན་ནས་བསྟན་འགྱུར་དཔེ་སྡུར་མའི་པར་སྐྲུན་སྐོར་གྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ལ། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༦ལ་ལས་ཀའི་དགོས་མཁོ་ལྟར་གོང་རིམ་གྱིས་ཁོ་བོ་ཁྲིན་ཏུའུ་ལ་མངགས་ནས་བཀའ་བསྟན་དཔེ་སྡུར་མའི་ལས་ཀའི་འགན་གཙོ་བོ་འཁུར་དགོས་བྱུང་། དེའི་སྐབས་ལ་བྱ་བའི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་ནས་བཀའ་བསྟན་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་དགོས་བྱུང་བས་སྔ་ཕྱིར་《བཀའ་བསྟན་གྱི་པར་གཞི་ཁག་དང་བསྟན་འགྱུར་དཔེ་སྡུར་མའི་སྐོར་གླེང་བ་》ཞེས་པ་དང་། 《བཀའ་བསྟན་བོད་དུ་བསྒྱུར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ། 《བཀའ་བསྟན་འབྲི་བཤུ་ པར་འདེབས་ཤོག་བཟོའི་ལག་རྩལ་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་》སོགས་དཔྱད་རྩོམ་འགའ་རེ་བྲིས་པ་ཡིན། འདིའི་ནང་ནས་དཔྱད་རྩོམ་ཕྱི་མ་དེར་༢༠༡༠ལོར་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ཇོ་མོ་གླང་མའི་བྱ་དགའ་ཨང་གཉིས་པའང་ཐོབ་མྱོང་།
དེ་ནས་བཀའ་བསྟན་དཔེ་སྡུར་མའི་ལས་གཞིའི་གྲུབ་པའི་ཚེ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ནང་སླེབས་སོང་། འདིའི་སྐབས་ལ་གཅིག་ནས་དཔེ་ཆ་དང་རྒྱུ་ཆ་མང་དུ་འདུག་པས་དཔྱད་རྩོམ་འབྲི་རྒྱུ་ཅུང་སླ་ཡང་། ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་ཀ་མང་བས་དཔྱད་རྩོམ་མང་པོ་ཞིག་འབྲི་རྒྱུའི་ཁོམ་ལོང་བྱུང་མ་སོང་། སྐབས་དེ་ལ་དཔེར་ན། 《མངའ་རིས་གུ་གེ་རྒྱལ་པོའི་ཐོག་མའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་དང་། 《ལི་ཡུལ་ཞེས་པའི་ཡུལ་མིང་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ་》ཞེས་པ་སོགས་སྐབས་རེར་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོས་ཐུགས་མཉམ་མ་བཞག་པའི་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་འགའ་རེ་བྱས་པ་ཡིན།
བཅར་འདྲི་བས།
རེད་ལགས། ཁྱེད་རང་གི་ཞིབ་འཇུག་གི་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་སྨིན་པའི་དུས་ནི་དུས་སྐབས་གང་ལ་ངོས་འཛིན་རྒྱུ་ཡིན་ལགས།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
དེ་ནི་དུས་སྐབས་ཆེས་ཕྱི་མ་ཡིན་དགོས། དེ་ནི་ང་རང་ལ་མཚོན་ན་ཞིབ་འཇུག་གི་འབྲས་བུ་ཅུང་བཟང་པོ་རེ་ལོན་སོང་བསམ་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡིན། དུས་སྐབས་འདིའི་ནང་གཙོ་བོ་ང་རང་གིས་བྲིས་པའི་《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་བའི་གཏམ་》ཞེས་པའི་དེབ་ནང་དུ་ཐག་མ་ཆོད་པ་དང་། ཡང་ན་ཡིག་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་པས་ཁ་གསལ་མ་བྱུང་བའི་རིགས་ཁག་ཅིག་ལ་ཞིབ་མོ་རྣམ་འཐག་གི་ཚུལ་གྱིས་དཔྱད་རྩོམ་གལ་ཆེན་འགའ་བྲིས་པ་ཡིན། དཔེར་ན་《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་བེ་རི་དང་བེ་རི་རྒྱལ་པོའི་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ནི་ད་སྔ་བོད་རྒྱའི་མཁས་པ་སུས་ཀྱང་ཐུགས་མཉམ་མ་བཞག་པའི་སྐོར་ཡིན་ལ་དཔྱད་པ་ཅུང་ཟབ་མོ་བྱས་ཡོད་བསམ་གྱི་འདུག །དེ་མིན་ད་དུང་དཔེར་ན་《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་སུམ་པ་དང་སུམ་པའི་རྒྱལ་ཁམས་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་དང་། 《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་སྒ་འ་ཞ་དང་འ་ཞའི་རྒྱལ་ཁམས་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་དང་། 《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་ལྡོང་མི་ཉག་དང་མི་ཉག་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་སོགས་ང་རང་གིས་དཔེ་ཆར་བལྟས་ཚོད་དང་བསམ་བློ་བཏང་ཚོད་ཕལ་ཆེར་མཁས་པ་རྣམ་པའི་སྤྱན་ལམ་དུ་བསྟར་ཡོད་པ་འདི་ཡིན།
བཅར་འདྲི་བས།
ལགས་སོ། །བཀའ་དྲིན་ཆེ། དེ་མིན་པའི་དཔྱད་རྩོམ་གཞན་གང་གི་སྐོར་བྲིས་ཡོད་ལགས།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་མང་ལ། སྒོས་སུ་དེང་སང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས། ཆོས་ལུགས་དང་དམངས་སྲོལ་སོགས་གང་ས་གང་ལ་ཤེས་མི་ཤེས་ཚང་མས་ས་བཤད་རྡོ་བཤད་མང་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། དེའི་ནང་ན་ཡང་དག་པ་འགའ་རེ་ལོས་ཡོད་ཀྱང་། ཡང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་བོད་སྐད་མི་མཁྱེན་པས་བཤད་ཉེས་དང་འགྲེལ་ལོག་བརྒྱབ་ཡོད་པ་གང་ས་གང་ནས་མཐོང་གིན་འདུག་པས། སྐབས་འགར་ཡང་དེ་ཚོར་བསམ་བློ་མི་གཏོང་ཐབས་མེད་རེད། དཔེར་ན་ངའི་རྩོམ་ཡིག་《བོད་རིག་པའི་མིང་དོན་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ་》ཞེས་པ་དང་། 《བོད་རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ཁྲོད་དུ་འབྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འགའ་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་ལ། འདིའི་ནང་དང་པོས་དེང་སང་ཚང་མས་བོད་རིག་པར་འབོད་པའི་གནས་ཚུལ་སྐོར་ལ་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་དང་། ཕྱི་མའི་ནང་བོད་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ཁྲོད་དུ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བཀོད་པའི་མིང་དང་ཐ་སྙད་ཁ་ཤས་སྐོར་ལ་རང་གིས་ལོ་མང་པོར་བསམ་བློ་བཏང་བའི་འབྲས་བུ་གསར་དུ་བཀོད་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་དུ་བཀོད་པའི་“白狼”དང་“白兰”ཟེར་བ། ད་སྔ་སུས་ཀྱང་དེའི་བོད་མིང་ངོ་མ་གང་ཡིན་ངོ་མ་འཕྲོད་ནས་མོ་སྟོན་ཕག་མགོ་མང་དུ་གནང་འདུག་པ་ལ། ཁོ་བོས་བོད་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་བསྡུར་ནས་དེ་ནི་བི་རིའམ་བེ་རི་ཡིན་ཚུལ་ལུང་དང་རིགས་པས་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་དང་། ཡང་དཔེར་ན་རྒྱའི་ཡིག་ཚང་ནང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐ་སྙད་“浑末，温末”ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང་བ་དེར་ཚང་མས་ཐུགས་མཉམ་མ་བཞག་པར་ཡི་གེ་སྣ་ཚོགས་འབྲི་ལ། ཁོ་བོས་ལོ་མང་རིང་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་འབྲས་སུ་མིང་དེ་འབངས་ཞེས་པའི་སྒྲ་ལས་བྱུང་ཚུལ་བསྒྲུབས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། ཁོ་བོའི་བསམ་ཚུལ་འགའ་རེ་ནོར་ཡོད་ཀྱང་སྲིད་མོད་དེར་སྐྱོན་མི་འདུག་སྙམ་སྟེ། མ་མཐའ་ཡང་ཚང་མས་དེའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་དང་དཔྱད་པ་གཏོང་བའི་སྐུལ་སློང་ཙམ་དུ་སོང་ནའང་རེ་བ་འགྲུབ་སོང་བསམས།
བཅར་འདྲི་བས།
བཀའ་དྲིན་ཆེ། ཁྱེད་ཀྱིས་ནམ་ཡང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གནད་འགག་ཡོད་ས་དང་སྟོང་ཆ་ཡོད་སར་ཐུགས་གཞིག་མང་པོ་གནང་གིན་འདུག་པས། དེ་ནི་ཕྱི་རབས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོའི་མིག་དཔེའི་འགྲོ་འོས་པ་ཞིག་རེད། དེ་མིན་རྩོམ་ཡིག་གི་ཁ་གྲངས་དང་དེབ་ཀྱི་མཐུག་ཚད་འགྲན་ན་མིག་ལྟོས་ལ་ཅུང་གནོད་ཀྱི་འདུག
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
རེད་ཡ། ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་སྤྱིར་བཏང་ཡིན་ན་རྩོམ་ཡིག་དང་དཔྱད་རྩོམ་མམ་ཆེད་རྩོམ་ལ་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་མོད། འོན་ཀྱང་དེང་སང་ཚང་མས་དུས་དེབ་སོགས་སུ་རྩོམ་ཡིག་རེ་བཀོད་བཀོད་ཚང་མ་དཔྱད་རྩོམ་ལ་བརྩིས་ནས་རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡི་གེར་ལྟ་དུས་མང་ཆེ་བས་དཔྱད་རྩོམ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུ་བརྒྱ་རེ་སྤེལ་ཡོད་ཟེར་མཁན་འདུག །དེ་ལ་ང་རང་ཅུང་ཟད་ཡ་མཚན་སྐྱེ་གི་འདུག །ང་ཚོར་མཚོན་ན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་བྱ་བ་བསྒྲུབས་རྗེས་ད་དུང་དཔྱད་རྩོམ་འདི་འདྲ་མང་པོ་ཞིག་སྤེལ་དགོས་ན་ཕལ་ཆེར་ལོ་ རེར་དཔྱད་རྩོམ་ཁ་ཤས་སྤེལ་དགོས་འདུག །སྤྱིར་དཔྱད་རྩོམ་ཞེས་པ་དེ་རིག་གཞུང་ཐད་སྔོན་བྱོན་ནམ་ད་ལྟའི་མཁས་པ་ཚོས་ཐུགས་མཉམ་མ་བཞག་ས་དང་རྩལ་དུ་མ་ཐོན་པའི་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་འདོན་པ་དང་དེ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རང་ལུགས་འཐད་ལྡན་གྱི་ལྟ་བ་གང་ཞིག་འདོན་པ་དང་གནད་དོན་གང་ཞིག་ཐག་གཅོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་བཟང་མོད། མང་ཆེ་བས་རྒྱུན་ཤེས་བསྐྱར་ཟློས་དང་གཞན་རྩོམ་བཤུ་འབྲི་གནང་བ་མ་གཏོགས་གནད་དོན་གང་ཞིག་ཐག་ཆོད་པ་དང་དཀའ་གནད་གང་ཞིག་སེལ་བ་ཉུང་བར་སྣང་། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ཁོ་བོར་མཚོན་ན་ད་བར་དུ་དཔྱད་རྩོམ་ཡིན་ཟེར་རྒྱུ་ཕལ་ཆེར་བཅུ་ལྷག་མ་གཏོགས་མེད་ལ་དེའི་འཕྲོ་མ་རྣམས་རྩོམ་ཡིག་དང་ངོ་སྤྲོད་སྐོར་སོགས་ཡིན། སྔ་མའི་རྩོམ་ཡིག་རྣམས་ཚང་མ་རང་གི་ཐོག་མའི་རྩོམ་ཤ་སྟག་ཡིན་པས་ད་ལན་ཆེད་རྩོམ་གྱི་མཇུག་ཏུ་བསྣན་ཡོད། དེ་ལས། 《ཀིརྟི་དགོན་ཆེན་གསུམ་དང་འབྲེལ་བའི་བླ་དབོན་རིམ་བྱོན་གྱི་བྱུང་བའི་སྐོར་》དང་། 《ཟིན་བྲིས་གནད་བསྡུས་ལ་ལྟ་ཚུལ་སྨྲ་བ》ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ཕྱི་མ་འདི་ང་རང་གིས་ཐོག་མར་སྤེལ་བའི་རྩོམ་ཡིག་གི་རྩོམ་ཕུད་ཡིན་ལ་དེང་སང་བལྟས་ན་རིན་ཐང་ཅི་ཡང་མེད་ཚོད་དུ་འདུག་ཀྱང་། སྐབས་དེ་དུས་ལ་མཚོན་ན་ཕལ་ཆེར་ལྟ་བ་གསར་གཏོད་དང་ནང་སྒོས་སུ་ལོག་སྤྱོད་ལྟ་ཚུལ་ལ་ཐད་ཀར་དགག་གཞག་བྱེད་ཕོད་པ་གསར་བུའི་གསར་རྟགས་བསྟན་ཐུབ་འདུག་བསམས་ནས་རང་གི་སྣང་བའང་ཅུང་སྐྱིད་པོ་འབྱུང་། དེ་མིན་《བོད་ཡིག་དུས་དེབ་ཐད་ཀྱི་ལེགས་ཉེས་བཤད་པ་》དང་། བྱམས་པ་འབུམ་གླིང་དང་ཏུན་ཧོང་སངས་རྒྱས་སྟོང་སྐུའི་བྲག་ཕུག་གི་མཐོང་ཐོས་སོགས་ནི་སྐབས་དེའི་གནས་བསྐོར་གྱི་གནས་ཚུལ་དང་དཔེ་སྒྲིག་གི་ཉམས་མྱོང་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ཙམ་ཡིན།
བཅར་འདྲི་བས།
ལགས་སོ། །དེས་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་ད་བར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་སྒོས་སུ་ལོ་རྒྱུས་ཐ་སྙད་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྐོར་ལ་རང་གི་ལྟ་ཚུལ་གསར་པ་མང་པོ་ཞིག་བཏོན་ཡོད་པ་དེ་དག་ཁྱེད་རང་གིས་རང་གི་ལྟ་བ་ཚང་མ་ཡང་དག་པར་འདོད་ཀྱིན་ཨེ་ཡོད།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
ཡ་ཡ། གང་ནས་གང་ནས། མི་ཞིག་གིས་ཤེས་པ་དང་གོ་བ་ཧ་ཅང་གིས་ཉུང་ཉུང་དང་ཞན་པོ་ཡིན་ལ། དེ་མ་ཟད་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྲེགས་བཅད་བརྡར་བའི་གསེར་བཞིན་དུ། །ལེགས་པར་བརྟག་ལ་ང་ཡི་བཀའ། །བླང་བར་བྱ་ཡི་གུས་ཕྱིར་མིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པས་ན། ང་ཚོ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་ཡང་དག་ཡིན་ཟེར་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་ནས་ཀྱང་དཀའ། དཔེར་ན་ངའི་རྩོམ་ཡིག་《མདོ་སྨད་བྱང་ཤར་མཐའི་དཔོན་ཀླུ་སྐྱབས་ཀྱི་རིགས་རྒྱུད་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ་》ཞེས་པ་འདིའི་ནང་རང་གི་འདོད་ཚུལ་ཙམ་བྲིས་པ་ལས། ད་དུང་ཡིག་ཚང་རྙིང་པ་དང་ལོ་རྒྱུས་དངོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་དཔྱད་མ་ཐུབ་པ་མང་བས་རང་གི་བློ་ལ་དེ་འདྲ་མ་བབས་པའི་རྩོམ་ཞིག་ཡིན། ངས་ཞུས་ཟིན་པ་བཞིན་གཙོ་བོ་ཚང་མས་ཐུགས་མཉམ་འཇོག་ཆེད་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་རེ་རེས་བོད་ཡིག་ལ་བརྟེན་དགོས་པའི་སྐུལ་མར་འགྲོ་བསམས་པ་དེ་ཡིན།
བཅར་འདྲི་བས།
ཡ་ཡ། བཀའ་དྲིན་ཆེ། ན་ནིང་ཁྱེད་ཀྱིས་《བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་བའི་གཏམ་》(དག་བཅོས་མ)ཞེས་པ་པར་སྐྲུན་བྱས་ནས་དེང་སང་ཚང་མས་དགའ་བསུ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ད་ལན་ཁྱེད་ཀྱི་ཆེད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་པར་སྐྲུན་བྱས་པར་ཡང་གྲུབ་འབྲས་ཧ་ཅང་བཟང་པོ་ཞིག་ཐོན་ངེས་སྙམ། ཕྱིན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱིས་ཕྱག་ལས་ཀྱི་ཕྱོགས་གང་ཞིག་ལ་ཐུགས་གཞིག་གནང་གིན་ཡོད། དཔྱད་རྩོམ་དང་དཔེ་ཆ་གསར་པ་རེ་འབྲི་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཨེ་ཡོད།
རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པས།
ད་ང་རང་ལ་མཚོན་ན་ལོ་ཚོད་ལྔ་བཅུ་རྟེན་མ་དང་དྲུག་ཅུ་སྔས་མགོ་བྱས་ཡོད་པས། བླ་རྒན་ལོ་གཅིག་ཞིག་གིས་མེ་ཏོག་ལོ་གཉིས་ཤིག་འདེབས་འདང་མེད་མོད། ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བསམས་ན་དྲིན་ཆེན་ཕ་མ་དང་བཀའ་དྲིན་མཚུངས་མེད་ཀྱི་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་གཏན་དགེའི་གྲོགས་པོ་མང་པོའི་རེ་བཞག་དང་ལྷག་བསམ་གྱི་སྐུལ་མ་དང་དུ་བླངས་ནས་རང་དགར་སྡོད་རྩིས་མེད། དཔེར་ན་ད་ལོ་ངས་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་ལ་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནི་བོད་ཀྱི་རིགས་རུས་ཀྱི་སྐོར་ཡིན་ལ། དེ་མ་ཟད་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ད་དུང་མུ་མཐུད་ནས་དཔེ་བལྟ་དཔེ་ཀློག་དང་འབྲེལ་རིག་གཞུང་གཞན་པ་གང་མཁོ་རེ་སྦྱང་ཨེ་ཐུབ་བསམ་གྱིན་ཡོད། གཙོ་བོ་ནི་མི་སེམས་དལ་ན་ལུས་པོ་བདེ་ཟེར་བའི་དཔེ་བཞིན་ སེམས་རྒྱུད་ལྷོད་ལྷོད་ཀྱི་ངང་ནས་མི་ཚེ་སྟོང་ཟད་དུ་མི་གཏོང་བར་དུས་ཚོད་གང་ཡོད་ལ་དཔེ་ཆ་གང་ཐུབ་རེ་ཀློག་བསམ་གྱིན་ཡོད་ལ། འབྲི་དགོས་རྒྱུ་དང་འབྲི་འོས་པའི་སྐོར་ལ་རང་ལ་བསམ་ཚུལ་ཡག་པོ་ཕན་པ་ཅན་འདྲ་བྱུང་ན་རྩོམ་དང་དཔེ་ཆ་ཡང་འབྲི་སྲིད་བསམས། ཁྱེད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ། རྗེས་མར་ཡང་ང་ཚོ་འབྲེལ་གཏུག་བྱ་ཡོང་།
བཅར་འདྲི་བས།
ཡ་ཡ། རྒན་ལགས་བཀའ་དྲིན་ཆེ། ང་རང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དཔེ་ཀློག་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ངས་འདི་ནས་ང་དང་འདྲ་བར་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དོ་སྣང་དང་སྤྲོ་བ་ཡོད་པའི་ཀློག་མཁན་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་ཁྱེད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཞུས་པ་ཡིན། ཡང་བསྐྱར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། སྐུ་ཚེ་རིང་།
ཡོང་ཁུངས། མཚོ་སྔོན་བོད་སྐད་དྲ་ལམ་རྒྱང་སྒྲོག་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་།
བཀུར་འོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཁོང་གིས་མི་རིགས་ལ་བཅིངས་པའི་ལྷག་བསམ་དང་།སྙིང་སྟོབས། བྱས་རྗེས་དག་ལ་ངོ་མ་ཡིད་འགུལ་ཐེབས་བྱུང་།མ་ཟད་ཆེད་རྩོམ་འདི་མི་རིང་བར་བཀླག་རྒྱུ་བྱུང་ན།
༄༅། །བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆོག་རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པའི་བརྩམས་ཆོས”བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་བའི་གཏམ་”ཞེས་པའི་དེབ་ཅིག་ཕྲན་ལ་ལོ་ཤས་སྔོོན་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་གནས་ལ་བྱང་ཆུབ་པའི་གྲོགས་པོ་སངས་རྒྱས་བསྟན་དར་ལགས་ནས་རྕ་ཆེའི་ཕྱག་རྟགས་ཤིག་གི་ཚུལ་དུ་གནང་བྱུང་བས། དེབ་འདིར་དོ་སྣང་ཆེན་པོས་ཐེངས་འགའ་ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་བཀླགས་འབྲས། ཧ་ཅང་ཕན་ཐོགས་བྱུང་བས་རྩོམ་པ་པོ་དང་གྲོགས་གཉིས་ཀ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱ་ཡིན། ད་རེས་བཀྲ་ཤིས་སྐྱབས་ཀྱི་བཅར་འདྲི་འདི་ཡང་ལེགས་པོ་བྱུང་འདུག་པས་ཡི་རངས་ཡོད། ང་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་མཁས་པ་དག་ལ་བོད་ཀྱི་གཅེས་ནོར་ངོ་མ་ཞིག་ཏུ་གཙི་འཇོག་གུས་བཀུར་ཡོད་ལ། ཁོང་ཚོར་རང་འགུལ་གྱི་དགའ་མོས་ཡོད་མཁན་བོད་རིགས་མི་རྒན་དཀྱུས་མ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་། དུས་ནམ་ཡང་རང་ཉིད་ལ་སེམས་ཚོར་ཞིག་ཡོད་པ་ནི། ད་ཆ་བོད་པ་ཚོས་རང་གི་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་དོ་སྣང་ཆེ་ཙམ་གནང་དགོས་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ལ་སླེབས་འདུག་སྙམ། དེ་མིན་ལོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་ལྟོས་ཨང་། རང་རེའི་སྔ་མོའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དེ་དག་ཀྱང་བོད་མིར་མི་བདག་མི་དབང་པའི་དུས་ཤིག་ཤར་ངེས་པར་མཐོང་གི་འདུག་གོ་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཚོ། དགོངས་པ་བཞེས་རོགས་གནང་། རྒྱུ་མཚན་ཞིབ་ཕྲ་འདིར་སྤྲོ་བར་མི་འདོད།།
གུས་པའང་བོད་ན་ཡོད་སྐབས་རྒྱལ་མོ་འབྲུག་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་པའི་གཏམ་ཧ་ཅང་མང་པོ་བཀླགས་པ་ཡིན། ཡག་པོའང་འདུག ཕན་པོའང་བྱུང་།
”སྤྱིར་དཔྱད་རྩོམ་ཞེས་པ་དེ་རིག་གཞུང་ཐད་སྔོན་བྱོན་ནམ་ད་ལྟའི་མཁས་པ་ཚོས་ཐུགས་མཉམ་མ་བཞག་ས་དང་རྩལ་དུ་མ་ཐོན་པའི་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་འདོན་པ་དང་དེ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རང་ལུགས་འཐད་ལྡན་གྱི་ལྟ་བ་གང་ཞིག་འདོན་པ་དང་གནད་དོན་གང་ཞིག་ཐག་གཅོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་བཟང་མོད། མང་ཆེ་བས་རྒྱུན་ཤེས་བསྐྱར་ཟློས་དང་གཞན་རྩོམ་བཤུ་འབྲི་གནང་བ་མ་གཏོགས་གནད་དོན་གང་ཞིག་ཐག་ཆོད་པ་དང་དཀའ་གནད་གང་ཞིག་སེལ་བ་ཉུང་བར་སྣང་།” དགོངས་ཚུལ་དེ་ལེགས་བཤད་དཔེ་མེད་ཅིག་རེད།