གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས་ནས།
འཇིག་རྟེན་གྱི་ས་གཞི་་ཆེན་པོ་འདི་ཆགས་པ་ནས་མི་གི་འགྲོ་བ་འཕེལ་བའི་རྒྱུད་རིམ་ལ་ཕྱི་མིག་བལྟ་སྐབས་མི་རིགས་དང་ས་ཁོངས་བདག་དབང་རྒྱུད་ནས་མི་རིགས་སོ་སོར་དབང་བའི་ས་ཆ་དང་མི་རིགས་དེ་མཉམ་དུ་འཚོ་ཐུབ་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་སམ་སྲིད་གཞུང་དེའི་འགན་ཁུར་འོག་སྲིད་གཞུང་དེ་ལ་འགོ་འཁྲིད་མཁན་གྱི་རྒྱལ་པོ་འམ་དཔོན་པོ་མི་རྗེ་སོགས་ཐ་སྙད་འདྲ་མིན་གྱི་འོག་ཏུ་མི་རིགས་རང་ཉིད་འཚོ་གནས་ཐུབ་པའི་འཚོ་བའི་མདུན་ལམ་དུ་ས་ཞིང་འདེབས་ལས་དང་དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་གསོ་སྐྱོང་ཚོང་ལས་སོགས་མི་རིགས་ཞིག་གསོོན་ཉམས་ཐུབ་པའི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སོགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་རིག་གི་མདུན་ལམ་དེ་དག་མི་རིགས་ཚང་མར་གཅིག་རྒྱུར་དུ་ཡོད་པ་ནས་བོད་མི་རིགས་འདི་ཡང་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་གི་སྲོལ་བཟང་མ་དར་སྔོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ལུང་པ་ཚང་མ་གཅིག་མཚུངས་ལྟར་རྡོའི་དུས་རབས་ནས་ཟངས་ཀྱི་དུས་རབས་སོགས་དུས་སྔ་མོའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་སུ་གཅིག་གི་ཁུངས་ལྡན་གྱི་འབྲེལ་བཤད་དཀའ་བ་དང་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་གི་སྲོལ་བཟང་གཏོད་ནས་བོད་ཡུལ་འདི་བཞིན་ཐོག་མ་ཞང་ཞུང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་བོན་གྱི་བསྟན་པ་དར་ནས་ཕྱིས་སུ་བོན་ཆོས་བན་སྡེ་ལ་རྒྱུར་བའི་ལོ་རྒྱུས་མང་ན་ཡང་དོན་དངོས་ཐོག་བོད་དུ་རྒྱལ་པོའི་ཐོག་མ་རྗེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནས་རྒྱུད་པའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་མི་དབོན་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྐུ་དུས་སུ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་དར་ནས་འཛམ་གླིང་གསུམ་ཆ་གཉིས་ལ་བོད་ཀྱི་དབང་རྒྱུར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་མཛོད་མང་པོའི་ནང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་ན་ཡང་དོན་དངོས་སུ་བོད་མིའི་ལས་དབང་ལ་འཕེལ་འགྲིབ་དང་འགྱུར་ལྡོག་དར་རྒུད་འོག་ནས་བོད་སིལ་བུར་འཐོར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཕྱི་མིག་བལྟ་སྐབས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ལམ་ལུགས་ནང་ཀྱག་ཀྱོག་གི་ལམ་ཕྲང་དོག་པོའི་འོག་བོད་མི་རིགས་འདི་གསོན་གནས་ཐུབ་པ་ནི་སྐབས་དེའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་དར་རྒུད་ཀྱི་ས་མཚམས་ནས་དར་བའི་དུས་སྐབས་ཞིག་ཡིན་འདུག་ལ་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབས་ཟེར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་སྐབས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབས་པ་ཙམ་མ་ཟད་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རིང་ལུགས་ལ་འཇུག་བསྡོམས་རྒྱབ་ནས་གསར་བརྗེའི་ལམ་ལ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་ནས་གླང་དར་གྱིས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ལམ་ལུགས་ལ་འཇུག་བསྡོམས་རྒྱབ་མེད་ན་བོད་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ སྐབས་ལ་འབྲུག་དང་བལ་ཡུལ་ནང་བཞིན་རྒྱལ་པོའི་འོག་གནས་ཡོད་ན་རྒྱ་མི་བོད་དུ་ཡོང་ཐུབ་མེད་ངེས་དང་སོག་པོའི་དམག་དཔུང་གི་རྒྱབ་བསྟེན་འོག་གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་ཆུ་རྟ་ལོ་ཕྱི་ལོ་ ༡༦༤༢ ལོར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་གཞུང་བཙུགས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ བར་མི་ལོ་་༤༠༠མ་ཟིན་ཙམ་རིང་བོད་དེ་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་བྱས་ནས་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་ལམ་ཡིག་དང་ཕྱི་མི་བཀག་རྒྱ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མཉམ་ཐོག་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་ཇུས་འོག་ཁྲིམས་མཐུན་ཕར་འགྲོ་ཚུར་ཡོང་གི་ལམ་བཟང་འོག་བོད་མི་རིགས་འཚོ་བཞིན་པ་དེ་དག་ནི་མི་ལོ་༤༠༠ མ་ཟིན་ཙམ་རིང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་དར་བའི་འོག་ཏུ་གངས་རིའི་འཕྲོད་དུ་ང་ཚོ་སྐྱིད་ཉལ་གྱིས་འཛམ་གླིང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་མ་ཐུབ་ནས་རྗེས་ལུས་ནང་ལྷག་པ་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་མིའི་བོད་ལ་ལས་སླ་པོའི་ཐོག་ནས་དྲག་གནོན་གྱིས་གོང་ས་མཆོག་གི་དབུ་འཁྲིད་འོག་བཀའ་ཤག་ལྷན་བཅར་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཞབས་སོར་འཁོད་པའི་རྗེས་སུ་བོད་མི་ཁྲི་ཚོ་བརྒྱད་ལྷག་ཙམ་ཞིག་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་ནས་དགའ་སྐྱོ་བཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཚོར་བ་ཟབ་པོའི་འོག་ཏུ་འགན་འཁུར་ནས་གནས་སྐབས་འཚོ་བའི་མདུན་ལམ་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཁུལ་གྱི་མངའ་སྡེའི་ནང་ལམ་བཟོའི་སྒྲིག་འཛུགས་འོག་ཁྱོ་ག་ལ་ཉིན་གླ་སྒོར་ ༡/༧༥ དང་སྐྱེས་དམན་ལ་ཉིན་གླ་སྒོར་ ༡/༥༠ བཅས་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་༨ ནས་ཕྱི་དྲོ་ཆུ་ཚོད་༥ བར་ལས་དགོས་པ་དང་ཉིན་དགུང་ཆུ་ཚོད་༡ ཉིན་ལྟོ་ཟ་རྒྱུའི་དུས་ཚོད་ལ་ངལ་བསུ་བྱ་རྒྱུ་དང་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ས་གནས་མན་ཌི་ནས་འགོ་བཙུགས་ནས་པོན་ཌོ་དང་ནོ་ཀི་མུ་ན་ལི་རོ་བྲང་ལ་སྒར་ཞ་དང་པི་ཏི་ཅམ་པ་དང་རམ་པུར་སིམ་ལ་དང་རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་ཁུལ་ཀ་རྡོར་གང་གསུམ་ལ་ཆེན་ལ་ཆུང་སོགས་ལ་བོད་པས་ལམ་བཟོ་རྒྱུགས་ནས་དེང་སང་ས་ཁུལ་དེ་ཚོར་འགྲུལ་ཞུད་བྱ་རྒྱུར་དཀའ་ཚེགས་གང་ཡང་མེད་པ་ནི་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བའི་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་དག་གི་བོད་མིའི་ལས་དབང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དགའ་སྐྱོ་བཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཚོར་བ་ཟབ་པའི་བོད་མིའི་ལས་དབང་དུ་བསྐོས་པའི་དར་རྒུད་ཀྱི་འཕེལ་འགྲིབ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་གོང་ས་མཆོག་གི་རླབས་ཆེན་དགོང་གཞིའི་འོག་སྐབས་དེའི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་བློམ་དམ་པ་ནེ་རུ་ལྷན་བཀའ་བསྡུར་གནང་ནས་བོད་མི་རིགས་འདི་གསོན་གནས་ཐུབ་པའི་ཆེད་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོར་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཁག་གི་ནང་གཞིས་ཆགས་ཐུབ་པའི་ས་ཆ་གནང་ནས་བཟོ་གཞིས་ཁག་གསར་འཛུགས་དང་འབྲེལ་ས་ཞིང་འདེབས་ལས་དང་བཟོ་ལས་འཛུགས་བསྐུན་དང་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་རིག་པ་སླར་གསོའི་ཆེད་ཆོས་སྒར་ཁག་སླར་གསོའི་མཐུན་སྦྱོར་དང་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་སོན་རྩ་བོད་ཕྲུག་ཚོར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གསོ་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་ཐོག་དེང་དུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་ཤེས་བྱ་རིག་པར་སྦྱང་བརྩོན་ཐུབ་པའི་ཆེད་གཏན་ཉིན་སློབ་གྲ་ཁག་གསར་འཛུགས་རྒྱུད་ནས་དེང་སྐབས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དེང་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་ཡོན་རིག་པའི་དཔུང་ཁག་སྟོང་ཚོ་སྐྱེ་སྲིང་ཐུབ་ནས་འཛམ་གླིང་མི་མང་མཉམ་འགྲོ་སྡོད་སྤྱོད་གསུམ་ལ་འདྲ་མཉམ་དུ་སྒོ་སྐབས་ཡོད་པ་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་གི་འཕེལ་འགྲིབ་དེ་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བཞིན་པ་དང་བོད་མིའི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་སྤྱི་ནོར་གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོའི་དུས་གསུམ་གསལ་གཟིགས་འོག་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེ་མི་མང་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་མང་གཙོའི་རྩ་་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་གསལ་བསྒྲགས་དང་སྦྲགས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མང་གཙོའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཙུགས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་གཏན་འབེབས་རྒྱུད་ཁྲིམས་བཟོ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་(. Legislature ) དང་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ ( Executive ) དང་ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཁང་ (Judiciary ) བཅས་འཛམ་གླིང་གི་མང་གཙོ་སྤྱིའི་ལམ་ལུགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་མི་ལོ་དྲུག་བཅུ་འགྲོ་བཞིན་པ་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༡ ལོར་གོང་ས་མཆོག་གི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་མི་མང་ལ་གནང་ནས་དེ་སྔའི་མི་ལོ་བཞི་བརྒྱ་མ་ཟིན་ཙམ་གྱི་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསྐྱངས་པའི་ལམ་ལུགས་ལ་འཇུག་བསྡོམས་རྒྱབ་ནས་བོད་མི་མང་འདི་མང་གཙོ་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལུགས་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་ནང་འཁྲིད་པ་སོགས་བོད་མི་རིགས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་མགོན་པོ་གང་གི་བཀའ་དྲིན་ནི་སྟོང་གསུམ་རིན་ཆེན་བདུན་གྱིས་བསྐང་ནས་ཕུལ་ཀྱང་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡང་ཞལ་བར་དཀའ་བ་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་དངོས་ཤུགས་རྒྱུད་གསུམ་ནས་མཐུན་སྦྱོར་གནང་མཁན་ཕྱི་ནང་གི་མི་རིགས་གཏོང་འཕོད་ཅན་ཚོའི་བྱམས་བརྩེ་དང་གཞན་ཕན་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་ཕུལ་བཞིན་ཡོད་ལ་ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་འདིར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་དར་བའི་སྒོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་གོང་ས་མཆོག་གི་དགོང་གཞི་དང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཁྲིམས་བཟོ་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ནས་སྤྱི་མོས་གྲོས་ཆོད་ལམ་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྲིད་ཇུས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་དེ་དབུ་མའི་ལམ་རྒྱུད་ནས་འགྲོ་དགོས་པ་དེ་ང་ཚོའི་དམ་ཆ་ཡིན་ལ་མཁས་ལེན་ཡང་ཡིན་ལ་མཆོད་སེམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཀྱང་ཡིན་ན་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་མང་ནས་ལྷག་བསམ་གཡོ་མེད་ཐོག་ནས་འགན་ཁུར་དགོས་པ་དེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་འཕེལ་འགྲིབ་དང་འབྲེལ་བ་གཏིང་ཟབ་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་ཡང་ཞུ་གི་ཡོད་ལ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་འཕེལ་འགྲིབ་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ་འདི་བཞིན་གང་ཟག་སྒེར་གྱི་བསམ་ཚུལ་གསལ་སྟོན་ཞུས་པ་འདིའི་ཀྱང་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་བོད་མི་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ནས་མཉམ་རུབ་ཀྱི་འགན་ཁུར་ཐུབ་པའི་ཡིད་ཆེས་དང་བཅས་བདེན་པ་ཉིད་རྒྱལ་རྒྱུར་ཅིག།
ཀོ་ལི་གྷལ་གཞིས་ཆགས་གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཕྱི་ཟླ་ ༡ པོའི་ཚེས་ ༨ཉིན་བལ་ཚོང་ས་གནས་ནན་ཏི་ནས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ།
གཞུང་པ་ཚེ་དབང་ལགས་ནས་ཡག་པོ་བྲིས་འདུག རྒྱལ་དབང་ལྔ་བས་སྲིད་དབང་བཟུང་པ་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཚབས་ཆེན་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་བོད་པ་ཚོར་ད་དུང་རྨོངས་དད་ཀྱིས་སྒྲིབ་ནས་ཡོད་སྟབས་འདི་འདྲ་བཤད་ས་ཅང་ཡོད་པ་མ་རེད། སྤྱིར་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བས་སྲིད་དབང་མ་བཟུང་ན་ལེགས་མོད། འོན་ཀྱང་བཟུང་ནས་སྲིད་དབང་ལ་ཤུགས་རྒྱབ་ཡོད་ན་ཧ་ཅང་གི་འགྲིག་པ་རེད། ཁོང་གི་ནོར་འཁྲུལ་ཚབས་ཆེ་ཤོས་ཏེ་སྲིད་དབང་སྲ་བརྟན་དུ་མ་བཏང་བ་དེ་རེད། དགོས་རྒྱུ་ཆོལ་གསུམ་གཅིག་སྒྲིལ་དང་ས་མཚམས་བརྟན་པོ་མ་བཟོས་པར་། མི་དགོས་རྒྱུ་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་བརྫིག་ཤོས་གཉིས་པ་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་བཞེངས་རྒྱུར་སྟོབས་ཤུགས་ཡོད་ཚད་བཀོལ་ནས་བསྡད་པ་རེད། བོད་ཡུལ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་སྐྱོ་ཤས་གྲས་རེད། པོ་ཏ་ལ་ནི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ཡག་ཤོས་གཉིས་པ་རེད། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་ངོ་ཚ་དགོས་པ་རེད། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་རུལ་སོང་ཡིན་པ་འདིས་བསྟན་ཚར་བ་རེད། ཡིན་ཡང་ད་དུང་བོད་བླུན་ཚོས་འདི་རྟོགས་ག་ལ་ཐུབ། ནམ་ཞིག་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བར་ཞྭ་མོ་ནག་པོ་ཞིག་གཡོག་ངེས་རེད། ཡིན་ཡང་ཕྱིས་དྲག་པ་རེད། །
གཞུང་པ་ལགས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་དངོས་གནས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབང་ཆ་མི་མང་ལ་སྩལ་ནས་དམངས་གཙོར་བསྒྱུར་བ་རེད་དམ། ངས་ནི་སྤོབས་པ་དང་བཅས་ཅིས་ཀྱང་མ་རེད་ཅེས་བརྗོད་བཞིན་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་ནི་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་