བདེན་རྒྱབ་བདེན་གནོན།
ཉེ་ཆར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོང་དུ་ཤེས་རིག་ཆོགས་ཆེན་ཐེངས་བདུན་པ་ཞེས་པ་ཚ་ཚ་འུར་འུར་དུ་ཚོགས་སོང་། ཚོགས་འདུའི་གྲུབ་ཆའི་ཆ་ནས་བལྟས་ན་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་གཙོ་གྱུར་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་རིག་ཚན་འདྲ་མིན་གྱི་སློབ་དགེ་རྣམ་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་གི་གཟའ་མཇུག་སློབ་གྲྭ་ཟེར་བ་འགའ་ཤས་ཀྱི་དགེ་རྒན་བཅས་ལས་གྲུབ་ཡོད་འདུག ཚོགས་འདུ་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ་འཆར་ཅན་ལྟར་ཕེབས་ཏེ་གསུང་བཤད་རིང་པོ་དེ་འདྲ་གནང་རྐྱང་གནང་སོང་། མཛད་གཙོ་རྣམ་པའི་གཏམ་བཤད་འགོ་མཇུག་མེད་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་འགྲན་གྱི་ཚུལ་དུ་རིང་ཐག་ཆོད་རེ་གསུང་ཡོང་དུས་གཤམ་འོག་གི་ཉན་མཁན་རྣམ་པ་ཡང་འཆར་ཅན་ལྟར་གཉིད་ལྕོག་དང་ཨ་སྟོང་རྒྱག་གིན་ཉན་རྐྱང་བྱས་པས་ཚོགས་འདུའི་དབུ་འཛུགས་མཛད་སྒོ་འདི་བཞིན་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་ལྟར་རྨི་ལམ་ཁོ་ནའི་ཞིང་ཁམས་ནས་རྫོགས་པ་ནི་དེང་སང་གི་ལས་ནད་ཅིག་རེད། ཡིན་ནའང་ཤེས་བྱ་ཡོན་ཏན་དང་ཉམས་མྱོང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དགེ་རྒན་རྣམ་པ་མཉམ་དུ་འདུས་ཏེ་ཚོགས་ཆུང་ཁག་དགོས་ཀྱིས་གྲོས་གཞི་འདྲ་མིན་ཐོག་གོ་བསྡུར་ལྷུག་པོ་གནང་སྟེ་སོ་སོའི་དགོངས་ཚུལ་རྣམས་རང་དབང་གི་སྒོ་ནས་བཤད་ཆོག་པ་ནི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་མིའི་ཚོགས་ཆེན་ལ་མེད་པ་དང་ང་ཚོར་ཡོད་པའི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་རེད།
སྐབས་དོན་གླེང་བྱ་ནི་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་དབུ་འབྱེད་དང་མཇུག་སྡོམ་གྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་རྒྱལ་བ་ལྔ་པ་དང་ཟླ་བ་ལྔ་པ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་དང་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེ་གཉིས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་དེ་གཉིས་ཡིན། ང་ཚོས་ལམ་སྟོན་གཏམ་བཤད་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཐད་དུ་བསམ་གཞིག་དཔྱད་གླེང་ཞིག་མ་བྱས་ན། འབྱུར་འགྱུར་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་ལམ་འཛོལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐེབས་མི་སྲིད་པ་མིན། ཚོོགས་འདུའི་དབུ་འབྱེད་ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྲིད་སྐྱོང་འབུམ་རམས་པ་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཟིགས་རྒྱང་གི་ཐོག་ནས་གཏམ་བཤད་གནང་ཡོད། ཁོང་གིས་གསུང་དོན། དེང་སྐབས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་བགྲོ་གླེང་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲོ་གི་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་འཛམ་གླིང་ནང་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་ཆགས་པ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ང་ཚོས་གདོང་ལེན་གང་འདྲ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་པ་དེ་རེད། དཔེར་ན། བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་ཨ་རི་ལ་མེད་པ་སྒྲ་ལས་མགྱོགས་པ་དེ་འདྲ་བཟོ་གི་འདུག དེ་འདྲ་ཨ་རི་ལ་རྩ་བ་ནས་མེད་པས་ཨ་རིས་དེ་བཀག་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེ་ལ་ཁ་གཏད་གང་འདྲ་བྱས་ནས་བཅག་གི་ཡིན། མཚོ་དམག་གི་ཐོག་ནས་གྲུ་གཟེངས་སྟེང་དུ་མཁའ་དམག་གནམ་གྲུའི་འབབ་སྟེགས་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་མང་པོ་བཟོ་གི་འདུག ད་ལྟ་ཨ་རི་ལ་མང་བ་ཡོད་ཀྱང་ལོ་ཤས་ནས་རྒྱ་ནག་མང་བ་ཆགས་ན་མཚོ་གླིང་ཐོག་ནས་ཐེ་ཝན་ནས་ཨ་ཕི་རི་ཁ་བར་རྒྱ་ནག་ལ་དབང་ས་རེད་ང་ཚོས་དེ་ལ་ཁ་གཏད་གང་འདྲ་བྱས་ཏེ་བཅག་གི་ཡིན། དཔལ་འབྱོར་དང་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་ཧྥེབ་ཇི་བཟོས་འདུག་མ་འོངས་པར་འཕྲུལ་ཆས་ཚོང་ལས་ཀྱི་ཁེ་སང་ཡོང་རྫོགས་རྒྱ་ནག་གིས་འཁྱེར་འགྲོ་ས་རེད། དེ་ལ་ང་ཚོས་གདོང་ལེན་གང་འདྲ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན། ཞེས་སོགས་ཉེ་ཆར་ཁོང་ཉི་ཧོང་ནས་ཨ་རི་ཡོ་རོབ་སོགས་ལ་གཟིགས་སྐོར་ཕེབས་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཨ་རི་དང་ཡོ་རོབ་མཐུན་གྲོགས་རྒྱལ་ཁབ་སོགས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་ཨ་རི་ལས་རྒྱལ་སྲིད་པའི་འཇིགས་སྣང་ལ་ཨ་རི་དང་ཨ་རིའི་མཐུན་གྲོགས་ཚོས་ཁ་གཏད་ཇི་ལྟར་བཅག་གི་ཡིན་ཟེར་བའི་གྲོས་དོན་བགྲོ་གླིང་གསན་གཟིགས་བྱུང་བ་ཚང་མ་བསྣམས་ཕེབས་ཏེ་བཙན་བྱོན་བོད་པའི་ཤེས་རིག་ཚོགས་ཆེན་ཐོག་ཏུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་ཐབས་འདི་འདྲ་བཀའ་སྡུར་གནང་གི་འདུག་ང་ཚོའི་ཁ་གཏད་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ཡིན་པས་ང་ཚོས་དེ་ཚོར་གདོང་ལེན་གང་འདྲ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན། ང་ཚོ་ནང་ཁུལ་དོན་དག་ཆུང་ཙག་རིགས་ལ་མགོ་འཁོར་རྒྱུ་མིན་འདུག་ཅེས་ཤེས་རིག་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་འབྱུང་འགྱུར་དམིགས་འབེན་ལམ་སྟོན་དུ་གལ་ཆེ་ནན་ཏན་གྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་ཡོད།
མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེས་གོང་དུ་གསུངས་པའི་དོན་དག་དེ་ཚོ་ནི་དེང་སང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་འཛམ་གླིང་འདི་ཨ་རྒྱ་གཉིས་སུ་ལ་དབང་མིན་དང་ཨ་རི་ལ་དབང་ན་སུ་དང་སུ་ལ་ཁེ་ཕན་དང་སུ་ལ་གྱོང་ཡོད་མེད། རྒྱ་ནག་ལ་དབང་ན་དེ་བཞིན་སུ་ལ་ཁེ་དང་སུ་ལ་གྱོང་ཡོད་མེད། དེར་བརྟེན་ཕྱོགས་སོ་སོའི་མཐུན་གྲོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་ལས་འགུལ་གང་ཞིག་སྤེལ་མིན་སོགས་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་གོ་ལ་སུ་ལ་དབང་མིན་གྱི་རྣམ་པ་མ་འདྲ་བའི་དམག་འཁྲུག་གི་རྩོད་གཞི་ཁག་ཅིག་རེད། མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེའི་ཟུངས་ཁྲག་དང་ཀླད་པའི་ནང་ཨ་རིའི་ཤེས་ཡོན་རྒྱུགས་ཀྱི་ཡོད་ཙང་ཁོང་གིས་ང་ཚོ་ཡང་ཨ་རིའི་མཐུན་གྲོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྒྱུགས་ཏེ་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་དགོས་པ་དང་། ད་རེས་ཤེས་རིགས་ཚོགས་ཆེན་འདིའི་ཐོག་ནས་འབྱུང་འགྱུར་གི་ཤེས་ཡོན་འཆར་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གིས་བཟོ་སྐྲུན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་ཨ་རི་ལ་མེད་པའི་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་དང་། མཁའ་དམག་གནམ་གླུའི་འབབ་སྟེགས་གྲུ་གཟེངས། ཧྥེབ་ཇི་འཕྲུལ་ཆས་སོགས་ལ་ཁ་གཏད་བཅག་ཐབས་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་དགོས་པས་དེ་གཞིར་བཟུང་ང་ཚོས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་གསོ་ནི་གོང་གསལ་རྒྱ་ནག་གི་བཟོ་སྐྲུན་ཁག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་བྱེད་དུ་དམིགས་པའི་རྡུན་ཚོན་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་སྐྲུན་ལ་ཁ་ཕྱོགས་དགོས་པ་འདུག དེས་ན་དེང་སྐབས་ཁོང་གིས་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོང་ལ་ཁང་པ་ཕྱི་རྫིག་ནང་སྟོང་དེ་འདྲ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་ལས་སློབ་ཕྲུག་མེད་པའི་སློབ་གྲྭ་སྟོང་པ་དེ་ཚོར་རྡུལ་ཕྲན་ཚོན་ཆ་ཞིབ་འཇུག་དང་ཚོད་ལྟ་ཁང་དེ་འདྲ་གསར་འཛུགས་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ན། གཅིག་བྱས་ན་ཨ་རི་ལ་མེད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་མེ་ཤུགས་འཕུར་མདའ་འགོག་ཐུབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་སྲིད།
ཚོགས་འདུའི་མཇུག་སྡོམ་ཐོག་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་ཕེབས་ཏེ་ལམ་སྟོན་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད། རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་བཤད་ནང། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་འདི་བཞིན་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཤེས་ཡོན་རིག་གནས་ཐོག་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་འཇོག་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་འདིའི་ནང་གི་རྩེ་གྲས་སུ་སླེབས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་པས་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོའི་ཆོས་དད་དང་། རིག་གནས། སྐད་ཡིག་སོགས་རྩ་མེད་ཇི་ལྟར་བཟོ་གི་ཡོད་པ། དེ་སྔ་རྒྱ་གར་གྱི་མི་རིགས་འདི་བཞིན་དབྱིན་ཇིས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་གྱི་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་དང་། རིག་གནས། སྐད་ཡིག་སོགས་རྩ་མེད་ཇི་ལྟར་བཟོས་ཡོད་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མི་རིགས་འདི་བཞིན་དབྱིན་ཇིའི་ཤེས་ཡོན་ལྡན་པའི་བྲན་གཡོག་ཅིག་ལ་ཇི་ལྟར་གྱུར་མིན། དེང་སྐབས་དབྱིན་ཇིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་འདྲ་བའི་འཆར་གཞིའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་པས་བོད་མི་རིགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་ཇི་ལྟར་བཟོ་གི་ཡོད་པ། དེ་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་བྱེད་དུ་ང་ཚོ་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ལ་ཡོད་མཁན་ཚོས་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་སྲིད་བྱུས་ཇི་ལྟར་འཛིན་དགོས་པ་སོགས་ལམ་སྟོན་ཞིབ་རྒྱས་ཕེབས་སོང་།
མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་པར་བསམ་གཞིག་བྱས་ན། རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་གིས་བོད་ལ་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དང་ཨ་རི་དང་རྒྱལ་སྤྱིར་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་དང་། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐབས་ནི་ཨ་རི་དང་ཡོ་རོབ་འབྱོར་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ཚོས་རྒྱ་ནག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་ཐབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ན་ང་ཚོ་རྒྱལ་སྤྱིའི་དམག་འཁྲུག་གི་རྒྱ་མཚོའི་ནང་ཐིམ་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། དེ་དུས་སུས་ཀྱང་ལག་པ་གཏོང་མཁན་རག་ཐབས་མེད་པས་རྒྱ་ནག་གིས་ང་ཚོར་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཉིད་ངོས་བཟུང་བ་བྱས་ཏེ་དེར་ཁ་གཏད་ཇི་ལྟར་གཅོག་དགོས་མེད་དང་། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་སྲིད་བྱུས་འཛིན་དགོས་པར་ལམ་སྟོན་ཕེབས་འདུག་སྙམ། རྒྱ་ནག་གིས་ད་བར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྐད་ཡིག་སོགས་བོད་མི་རིགས་རྒྱ་ནག་ལས་ལོགས་སུ་ཁ་བྲལ་ཟུར་ཐོན་བྱེད་ཐུབ་པའི་ལག་ཆ་ལྟ་བུར་བརྩིས་ཏེ་དེ་དག་རྩ་གཏོར་བཏང་བའི་ཐོག་ནས་བོད་མིའི་ནང་གི་ཤེས་པ་དང་དྲན་ཚོར་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མི་བཟོ་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་ཀྱང་ད་བར་མི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་རིང་ང་ཚོའི་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྐད་ཡིག་རྒྱ་ནག་གིས་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་རྩ་གཏོར་གཏོང་བཞིན་པ་དེ་ཚོ་སྲུང་སྐྱོབ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཟེར་ནས་བཤད་བསྡད་པ་རེད།
ད་ནས་བཟུང་ང་ཚོའི་འཐབ་རྩོད་ནང་བསམ་གཞིག་གི་འགལ་འདུ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་འགོ་ཚུགས་པ་ནི་མི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་རྗེས་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མི་འབོར་བརྒྱ་ཆ་མང་ཆེ་བ་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནང་ཚར་ལོང་བྱུང་བ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་གི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་ཁོར་ཡུག་ནང་བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ངོ་སྤྲོད་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་དུས་ཚོད་བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ཉིན་གཅིག་ཙམ་ལས་མེད་པས་ཁོང་ཚོའི་ཀླད་པའི་ནང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོ་རྐྱང་པ་མ་གཏོགས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གནས་ཀྱིས་གསུམ་ཆ་གཅིག་ཀྱང་ཟིན་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པས་དེ་ལྟའི་ཁོར་ཡུག་ནང་ཚར་ལོང་བྱུང་བའི་ཤེས་ཡོན་ཅན་འབུམ་རམས་པ་དེ་ཚོའི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་ཤེས་ཡོངས་རྫོགས་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་ཀྱིས་ཁྱབ་ཡོད་པར་སོང་། ཁོང་ཚོར་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྐད་ཡིག་གི་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པས། ཁོང་ཚོས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དེ་རྒྱ་ནག་གིས་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་རྩ་གཏོར་གཏོང་བཞིན་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྐད་ཡིག་སོགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་སྒོ་ལྔའི་དབང་ཤེས་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱི་ཚོར་ཤེས་དྲངས་ཐུབ་བམ། ཡི་གེ་སྐུལ་སློང་ཤེས་པ་ལས། །སྐྱེ་ལ་ཤེས་པས་སྒྲ་སྐྱེའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཁོང་ཚོའི་བྱ་འགུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུལ་སློང་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་རིག་གནས་དང་། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྒྲའམ་སྐད་ཀྱང་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མ་སྐད་ཡིན་པས། དེ་འདྲའི་བརྒྱུད་ལམ་ཞིག་ནས་ཐོན་པའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་འགུལ་དང་དེའི་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱིས་ང་ཚོས་ཐད་ཀར་གདོང་གཏུགས་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་བཞིན་པའི་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་རིང་ལུགས་ལ་གཡོ་འགུལ་ཐེབས་ཐུབ་བམ། འདི་དག་ནི་ང་ཚོའི་མ་འོངས་པའི་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་འགལ་འདུ་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད།
སྲིད་སྐྱོང་མཁས་དབང་བློ་བཟང་སེང་གེས་གསུངས་པ་ལྟར། རྒྱ་ནག་གིས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་བོད་པ་ཚོར་ཟས་གོས་མནལ་མལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཐོག་ནས་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བསྐྱལ་བཞག་ཡོད། ཁོང་ཚོར་དཀའ་ངལ་རྩ་བ་ནས་མེད་ཅེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། ང་ཚོས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྐད་ཡིག་སོགས་ཀྱི་རང་དབང་དགོས། ང་ཚོའི་ཆོས་དང་རིག་གནས་སོགས་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པ་དེ་དག་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་རྩ་གཏོར་གཏོང་གི་འདུག ང་ཚོས་དེ་དག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་རབས་རྒན་པ་ཚོས་ལོ་ངོ་དྲུག་ཅུའི་རིང་རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ནང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཧ་ལས་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་ཡོད། འབྱུང་འགྱུར་ལོ་ལྔ་བཅུའི་ནང་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ནང་ཚར་ལོང་བྱུང་བའི་ན་གཞོན་ཤེས་ཡོན་ཅན་འབུམ་རམས་པ་མཁས་དབང་ཚོས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཀླད་པ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ནས་ཧྥེབ་ཇི་གི་ཁ་གཏད་སིག་སི་ཇི་བཟོས་ཏེ་ཨ་རི་དང་ལག་འབྲེལ་གྱིས་རྒྱ་ནག་ལ་འཕྲུལ་ལས་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ཐོག་ནས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ད་མུས་བཞིན་ཆོས་དང་རིག་གནས་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་ནས་མེས་འཚིག་མེར་གཏུགས་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་བསམ་གཞིག་ནན་པོ་བཏང་ནས་དེར་འབྲེལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་གསོའི་ཁ་ཕྱོགས་འཛིན་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་སྙམ་མོ།། །།
སྲིད་སྐྱོང་བློ་སེང་དང་ཟམ་གདོང་བླ་མ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས། ཚོགས་བཅར་བ་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ས་གནས་ས་ཐོག་གི་བོད་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་དཀའ་ངལ་ཇི་ལྟར་སེལ་རྒྱུ་ལས། མི་དགོས་བའི་བཅོས་མའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཏམ་རིང་དེ་འདྲ་རྐྱང་བཤད་ནས་ག་རེ་ཕན་གྱི་རེད། གཏམ་རིང་དེ་འདྲ་ད་རབ་གྱི་ཚོགས་འདུ་འདི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་ ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་མཁས་རྟགས་སྟོན་གིན་ཡོད་པ་རེད་དམ། ཡང་ན་ཞེ་སྣང་བསྔོགས་ཀྱིན་ཡོད་པ་རེད།
ཆོ་མེད་ཉབ་ཉོབ་་་དུས་ཚོད་མ་ཆོད་པ་མི་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ་འདུག་་་་མིན་ན་དགོངས་དག་ཞུ།
ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ལས་འགན་འཁྱེར་ཐུབ་ན། བོད་སྐད་བོད་ཡིག་ཏུ་བྲིས་པ་ཞིག་གནས་སྐབས་རིང་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་ནས་དེ་རིམ་པས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ནས་མཐའ་མ་ཐག་གཅོད་ཀྱིས་སྤྱི་སྐད་སྤྱི་མཚུངས་ཤིག་འོངས་བར་བརྩོན་ཐུབ་ན་འཇོན་པ་རེད། དེ་མིན་ནང་འཁྲུགས་བརྒྱབས་ནས་མཐར་ཐུག་དུས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བསྟོད་བསྔགས་འདྲ་བཏང་ནས་དུས་ཚོད་བསྐྱལ་ན་རང་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕུང་བར་ངེས་སོ།།
ཤེས་རིག་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཀའ་སློབ་ལ་བྲོ་བ་དང་འདུག་
དེ་མིན་གང་ཡང་མི་འདུག།
རྡ་སར་ཁང་སྟོང་མང་པོ་བརྒྱབ
མི་ཡིས་ཕྱིང་བ་འདྲ་བ་ལ།། ཁྱི་ལ་ཐེ་གཏོགས་ཅིའི་ཕྱིར་ཡོད། ཅེས་པའི་དཔེ་བཞིན་འབུམ་རམས་པ་སློབ་བཟང་སངས་རྒྱས་ལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་དང་། བོད་མིའི་ཤེས་རིག་ལབ་དུས་ཀླད་པ་སྟོང་པ་ཡིན་པས། ད་གཟོད་ཁོས་བོད་མིའི་ཤེས་རིག་ཚོགས་ཆེན་སྟེང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགྱུར་བྱེད་དགོས་བྱུང་སོང་པ་རེད། དངོས་གནས་བྱས་ན། ཁོ་སྲིད་སྐྱོང་བྱེད་པ་ལས་གསར་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཏག་ཏག་རེད། གལ་ཏེ་ཁོ་རང་གསར་འགོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་འུར་སྒྲོག་དང་རྫུན་སྒྲིག་གིས་གསར་འགྱུར་ཚ་བོ་ཚ་བོ་གང་མང་སྤེལ་ངེས།
བདེན་རྒྱབ་བདེན་གནོན་ལགས་ཀྱིས་སྡོམ་ཡག་པོ་བརྒྱབ་འདུག
“གཞན་སྐད་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་མིའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱང་གཞན་གྱི་རྣམ་དཔྱོད་ཡིན་པ་ལས་མི་དེའི་རྣམ་དཔྱོད་ནི་བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་མིན།”ཞེས་མཁས་དབང་བསམ་གདོང་ཚང་གིས་སྔ་མོ་ནས་སྡོམ་བརྒྱབ་ཚར་ཡོད་པ་རེད། གཞན་བཤད་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད། གནས་ལུགས་ཤིག་བཤད་པ་ཡིན། མི་ཆུམས་ན་ཐབས་ཤེས་མི་འདུག
ཧཧཧཧཧ། ད་ཀླད་པ་གང་བསྡད་མཁན་དང་། མི་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོད་ན་་་་་ལོ་གཉིས་ཙམ་ལས་མེད་པས་སྲིད་སྐྱོང་གསར་པ་ཞིག་ལ་འོས་རླུག་རན་འདུག་ད་་་་་ད་ལྟས་མོ་ལྟ་ཆིག་རེད་་་་ཕལ་ཆེར་ངའ་བསམ་སྤྱི་འཐུས་ོད་འབྱུང་ལ་སྲིད་སྐྱོང་འདེམས་ལ་དགའ་ས་རེད།
ཧཧཧཧཧ། ད་ཀླད་པ་གང་བསྡད་མཁན་དང་། མི་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡོད་ན་་་་་ལོ་གཉིས་ཙམ་ལས་མེད་པས་སྲིད་སྐྱོང་གསར་པ་ཞིག་ལ་འོས་རླུག་རན་འདུག་ད་་་་་ད་ལྟས་མོ་ལྟ་ཆིག་རེད་་་་ཕལ་ཆེར་ངའ་བསམ་སྤྱི་འཐུས་པད་མ་འབྱུང་གནས་ལ་སྲིད་སྐྱོང་འདེམས་ལ་དགའ་ས་རེད།
ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེའི་བཀའ་སློབ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཉན་ན་ཉམས་སྤྲོ་བ་ཙམ་ལས་དོན་དངོས་ལག་ཏུ་བླང་རྒྱུ་དཀོན། མ་འོངས་པའི་བུ་ཕྲུག་དགེ་རྒན་ལ་རག་ལུས་ཡོད་ན། སྔོན་མ་བཀའ་ཁྲི་གནང་སྐབས་ཤེས་ཡོན་སྲིད་ཇུས་ཞེས་པའི་གཏམ་སྦོམ་པོ་རྐྱང་བཤད་བསྡད་དེ་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་མ་སྤར་བ་གང་ཡིན་ནམ། བཀའ་ཁྲི་ལོ་བཅུའི་དུས་ཡུན་རེད་དཱ། ལོ་བཅུ། ལོ་བཅུ། ཐུང་ངུ་རྩ་བ་ནས་མ་རེད།
ཤེས་རིག་ཚོགས་ཆེན་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་རེད་དམ་ཆབ་སྲིད་
ཚོགས་ཆེན་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་རེད།
སྲིད་སྐྱོང་གི་སྐད་ཆ་དེ་གོ་བདེ་ཉན་སྤྲོ་བ་གནད་ལ་ཁེལ་བ་བཤད་སོང
ངེས་པ་དོན་གྱིས་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུང་པ་“གཞན་སྐད་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་མིའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱང་གཞན་གྱི་རྣམ་དཔྱོད་ཡིན་པ་ལས་མི་དེའི་རྣམ་དཔྱོད་ནི་བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་མིན།” ཞེས་པ་ལྟར་མ་རེད་པས། དེ་མིན་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་ཏེ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་གླེང་དུས་ང་ཚོའི་སྲིད་སྐྱོང་གཟི་བརྗིད་ཁོག་སྟོང་གིས་ཁོ་རང་གི་ཡང་ལྕི་ཡང་བསྐྱར་ལྷང་ལ་གཅིག་ཕུད་སོང་། དངོས་གནས་བྱས་ནས་སྐབས་འདིའི་ཁོས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་རྒྱས་ཇི་ལྟར་གཏོང་བ་དང་། བཙན་བྱོད་བོད་མིའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཤེས་ཡོན་སྲིད་བྱུས་ཇི་ལྟར་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱེད་པ་སོགས་བཤད་དགོས་པ་བསྙོན་དུ་མེད་མོད། རེད་དེ། ཁོས་རྩ་ཆེའི་དུས་ཚོད་འདིར་གསར་འགོད་པ་ཞིག་གི་ཚུལ་གྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགྱུར་གྱི་ཟོལ་འདྲ་བོ་ཞིག་བཤད་སོང་། འདི་ད་ང་ཚོའི་སྲིད་སྐྱོང་གི་ཁ་དོག་དངོས་རེད།
སྲིད་སྐྱོང་གི གསུང་བཤད་དེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགྱུར་བསྐྱར་བ་ལས་བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་རྡྱས་སྐོར་ལ་རེད་མི་འདུག་གོ དེ་ནས་དགེ་རྒན་ཡག་ཤོས་ཀྱི་སྐོར་དང་། དགེ་རྒན་སྡུག་ཤོས་ཀྱི་སྐོར་ལ་རང་གི་ཉམས་མྱོང་དེ་བསྐྱར་བ་ཙམ་མོ།།
བློ་སེང་གིས་བཤད་ཀྱིན་པ་དག་ནི་ཚགས་ཤོག་ན་གླེང་བཞིན་པ་དག་བསྐྱར་བཤད་བྱས་པ་ཙམ་ཅི་གང་མི་འདུག ད་ཁྱི་སེང་ལ་འདི་འདྲའི་ངོ་ཚ་མེད་དོན་ཅི་ཡིན་ན།
གཏམ་སྟོང་བཤད་ན་ཕྱིན་པ་ན་།
མེ་སྟོང་འབར་ན་རྫ་ལ་ཚིག།
ཟེར་ཡང་ཟེར་ལ་བདེན་ཀྱང་བདེན།
སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་ཡིན་ན་དེའི་བསྐྱེད་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱང་གཞན་གྱི་ཡིན་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཏན་ནས་མེད། སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་ཡིན་ན་ཡང་བརྗོད་བྱ་རང་ཉིད་ལ་དབང་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ལ་དབང་བའི་རིགས་སོགས་མང་དུ་ཡོད། ཡང་ཅིག་བཤད་ན། རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་སྐད་ཡིག་དེའི་བརྗོད་བྱ་ཡིན་པ་ལས་རྗོད་བྱེད་དེ་མ་རེད། ཞིབ་ཚགས་མེད་ཅིང་འ་འུར་ཆེ་བའི་གཏམ་གྱིས་བཟི་འགྲོ་བ་འདི་ཆོས་ལ་མི་རྟོན་གང་ཟག་ལ་རྟོན་པའི་རྟགས་ཡང་དག་ཅིག་རེད་དོ།
༄༅། ཡབ་མེས་མི་དབང་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཡིན། རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་ཡིན།
སྐད་དང་ཡི་གེ་ཁྱིམ་རྒྱུད་ནོར་བུ་རེད། བོད་པའི་རིག་གཞུང་མ་བརྗེད་སྤུན་ཟླ་ཚོ།
ལུང་པ་རེ་ལ་སྐད་ཡིག་རེ།
བླ་མ་རེ་ལ་ཆོས་ལུགས་རེ།
དཔོན་པོ་རེ་ལ་ཁྲིམས་ལུགས་རེ།
ཆུ་མོ་རེ་ལ་གནས་བདག་རེ།
ཟེར་བ་ལྟར་སྐད་ཡིག་ལ་བཟོ་བཅོས་དང་རྒྱུར་བཅོས་མང་པོ་
བཏང་ན་ནམ་ཞིག་མི་རིགས་དེའི་ཕ་མེས་ནས་རྒྱུད་པའི་སྐད་
ཡིག་ངོ་མ་ཡལ་ཉེན་ཡོན་ན་དེ་ཡང་མཁྱེན་དགོས་པ་བཅས།
སྐབས་འདིའི་སྐད་ཡིག་ཅེས་པ་ནི་གཙོ་བོ་མ་སྐད་དམ། བྱིས་པའི་ཆེས་ཐོག་མའི་འཚར་ལོངས་སྐབས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གཙོ་བོ་སྐྱེད་སྲིད་བྱེད་པའི་སྐད་ལ་གོ་དགོས་པར་སྙམ། དཔེར་ན། གལ་ཏེ་བོད་ཀྱི་བྱིས་པ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་བྱིས་པ་འཚར་ལོངས་ཁྲོད་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པའི་སྐད་ཡིག་བོད་སྐད་ཡིག་ཡིན་དགོས་པ་བསྙོན་དུ་མེད། དེ་ལས་འདས་ཏེ་མི་རིགས་གཞན་གྱིས་སྐད་ཡིག་གིས་བྱིས་པའི་འཚར་ལོངས་ཁྲོད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ན། ཕྱིས་སུ་བྱིས་པ་དེའི་འདུ་ཤེས་སམ་བསམ་བློའི་ནང་ན་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིན་ཐང་གི་ལྟ་བ་སོགས་ཡོད་པ་ནི་མི་སྲིད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འགྲོ། འདི་ནི་གནའ་དེང་གི་ཤར་ནུབ་མཁས་ཆེན་མང་པོས་ཁ་གཅིག་གྲག་གིས་སྡོམ་བརྒྱབ་ཡོད་པའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཞིག་ཀྱང་རེད་དོ། །
བདེན་རྒྱབ་བདེན་གནོན་ལགས་ནས་ཙ་བའི་དཔྱད་རྩོམ་ཡག་ད་
འོན་ཀྱང་གསལ་ཤད་ཕྲན་ཙམ་ཞུ་འདོད་པ་ནི་ཉེ་ཧོང་སྐུ་ངོས་ལུང་རྟོགས་ལགས་ནས་་སྲིད་སྐྱོང་ཉི་ཧོང་དུ་སྐུ་སྒེར་གྱི་གུང་སེང་ལ་ཕེབས་པ་རེད་ཟེ་གསར་འགྱུར་བའི་བྲི་བར་ལན་ཀྱོན་གསོང་འདིར་ངས་ཞུ་རྒྱུ་ནི་གལ་ཏེ་སྐུ་སྒེར་གྱི་གུང་སེང་ཡིན་ན་བོད་ཀྱི་དོན་གཅོད་ནས་གོ་སྒྲིགས་གནང་ཡས་དེ་གང་ཡིན་ན་འོ་ན་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཚན་གནས་ནས་ཡིན་ན་ཕྱགས་ཁྱེར་གོང་ཚད་ཆེན་པོ་བྱས་ནས་ཐོབ་པའི་དུངལ་དངོས་རྣམས་དབུས་བོད་མིའི་བང་འཛོད་ལ་འབྱོར་ཡོད་དམ་གལ་ཏེ་འབྱོར་མེད་ན་དེས་བོད་མིའི་ཐོ་རིམ་དཔོན་རིགས་ནས་ཕྱགས་ལས་གནང་གཏང་དེར་ངོས་འཛིན་གང་ཡོད་ན་རུལ་འཟུང་འམ་ཡང་ན་?