འཇིགས་མེད་ནུབ་པ།

 
1)
བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་འདི་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་གཞུང་འབྲེལ་མ་ཡིན་པའི་ཚོགས་པ་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད། ཚོགས་པ་འདི་ལ་ས་གནས་གཞོན་ལྷན་ཁག་༨༧ ལྷག་འདུག(1) ཚོགས་པ་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་དེ་བོད་རང་བཙན་རེད། ད་བར་དུ་བོད་རང་བཙན་རེད། འོན་ཀྱང་། མ་འོངས་པར་དམིགས་ཡུལ་དེ་རང་འཇགས་གནས་ཐུབ་མིན་བརྗོད་དཀའ། རྒྱུ་མཚན། ཕྱི་ལོ་༢༠༡༣ལོར་གཞོན་ནུའི་ས་གནས་ཁག་བརྒྱད་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ནས་ཕྱིར་ཐོན་བྱས་འདུག(2) ད་ལོར་ཡང་གཅིག་གིས་དབུས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནས་འདུག་གི་མིན་ལབ་ཀྱི་འདུག དེ་ནི་ནེའུ་ཡོག་དང་ནེའུ་ཇར་སིའི་བོད་ཀྱི་ས་གནས་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་རེད།

དེ་ལས་མང་བ་། “བསམ་ཚུལ་རྐང་དྲུག་བུང་བ།” »

འཇིགས་མེད་ནུབ་པ།

ཡབ་གཞིས་ཆོས་སྐྱོང་ཚེ་རིང་ལགས་སྤྱི་ལོ་༡༩༤༧ ལོར་ལྷ་སར་སྐུ་གཤེགས།

དེ་ལས་མང་བ་། “ཡབ་གཞིས་ཆོས་སྐྱོང་ཚེ་རིང་དུག་གིས་བཀྲོངས་པ་ཡིན་ནམ།” »

གནས་ནང་འགྱུར་མེད་དབང་གྲགས།

 
ད་ལོར་ཁེ་ཎ་སྒྲའི་རྒྱལ་ས་ཨོ་ཌ་བ་(Ottawa)རུ་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཐེངས་ང་དྲུག་པ་དེ་སྲུང་བརྩི་བྱས་སོང་། དུས་དྲན་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ཚོགས་པ་བདུན་འདུག དེ་དག་ནི་ས་གནས་བུད་མེད་ལྷན་ཚོགས་དང་ཨོན་ཌེ་རི་ཡོ་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ། མོན་ཁྲི་ཡོལ་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ། ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས། ཁྲོ་རོང་ཁྲོ་བོད་རང་བཙན་སློབ་ཕྲུག་ཚོགས་པ། སེས་ཀྲེས་སེས(CTC)བཅས་རེད་འདུག ཨོ་ཌ་བར་བཅའ་སྡོད་བོད་མི་རྣམས་དང་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་མིའུ་ཨོ་གཞིས་ཁོངས་ནས་སླེབས་པའི་གསར་འབྱོར་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་མཉམ་ཞུགས་བྱས་བ་རེད་།

དེ་ལས་མང་བ་། “ད་འཁྲུག་པ་མ་རྒྱག ད་ཆིག་སྒྲིལ་གྱིས།” »

རྩོམ་པ་པོ་པད་མ་ཡོ་ཁོ། ༼སྒྱུར་མཁན། འཇིགས་མེད་ནུབ་པ།༽

དེ་རིང་ངའི་སྙིང་ལ་ཆག་གྲུམ་ཤོར་སོང་།

དེ་ལས་མང་བ་། “ད་ལོའི་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཉིན། ནེའུ་ཡོག་ཏུ་རང་བཙན་འབོད་སྒྲ་བཀག་སོང་།” »

རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས།

དང་པོ།

ངས་ཁོང་ངོ་ཤེས་དུས་ཁོང་ལ་གཤོག་རྩལ་རྒྱས་ཚར་འདུག གཤོག་རྩལ་རྒྱས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་གནམ་འཕང་གཅོད་བཞིན་པའི་སྐབས་ཤིག་རེད་། ཁོང་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་པེན་གྱི་ཡན་ལག་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན། སྨོན་ལམ་བོད་ཀྱི་བརྡ་འཕྲིན་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་དྲུང་ཆེ་དང་ཚིག་མཛོད་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན་གཞོན་པ། “བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་”དཔྱད་རྩོམ་དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་འགན་འཛིན། རྡ་ས་རིགས་ལམ་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་གདན་ཞུས་རྒྱལ་རབས་དང་རིག་གནས་དགེ་རྒན་བཅས་རེད་འདུག ཁོང་སུ་རེད་དམ། ཁོང་སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་རེད་། བོད་ལ་འཁྲུངས་བའི་སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་རེད་།

དེ་ལས་མང་བ་། “སླར་ཡང་བོད་ལ་སྐྱེ་བར་ཤོག (སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་རྗེས་སུ་དྲན་པ།)” »

འཇིགས་མེད་ནུབ་པ།

འདྲ་པར་འདི་ངེད་ཀྱི་ལག་ཏུ་ལོ་གཅིག་གི་གོང་ཙམ་ལ་འབྱོར། འདྲ་པར་འདི་ག་དུས་བླངས་བ་ངས་སེམས་སུ་གསལ་བོ་ཞིག་མི་དྲན་མོད་། ཚོད་དཔག་བྱས་ན་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༥ལོའི་གཡས་གཡོན་ཞིག་རེད་དྲན། རྒྱུ་མཚན། འདྲ་པར་འདི་ལེན་དུས་ང་ཕལ་ཆེར་ལོ་ན་གསུམ་ལ་སོན་ཙམ་ཡིན་པ་འདྲ། ད་དུང་། འདྲ་པར་འདི་ལེན་དུས་ང་ཚོར་གྱོན་གོས་གསར་བ་རེ་གཡོགས་ཡོད་པར་བལྟས་ན། ཕལ་ཆེར་ལོ་གསར་གྱི་སྔ་ཕྱི་ཞིག་ལ་འཁེལ་ཡོད་པ་འདྲ།

དེ་ལས་མང་བ་། “མི་ལོ་ཉེར་བརྒྱད་སྔོན་གྱི་འདྲ་པར་ཞིག” »

རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས།

ང་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་རྙིང་པ་ཞིག་གི་འོག་ནས་ལོ་མང་བསྡད་མྱོང་། ད་དུང་ཡང་ཅི་ཙམ་སྡོད་དགོས་མིན་ཆ་མ་འཚལ། བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་རྙིང་པ་དེ་ལས་ཕྱི་ལ་ཐོན་པར་ངས་འབད་བརྩོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་། བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་རྙིང་པ་དེ་ནི་། དབུས་གཙང་གིས་འདི་ཟེར། ཨ་མདོ་ཡིས་གན་ཟེར། ཁམས་པས་ཕ་གི་ཟེར་ཞེས་སྤྱི་བཤད་རྐྱང་རྐྱང་བྱེད་པའི་བསམ་བློའི་གཤིས་ཀ་ཞིག་ཡིན། ང་སྒེར་ལ་བསམ་བློའི་གཤིས་ཀ་འདི་ཇི་ལྟར་འཇགས་མིན་གསལ་བོ་ཞིག་བརྗོད་དཀའ་མོད་། དེ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་མང་པོ་ཡོད་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་གཅིག་ནི་ངའི་རྩོམ་གྲོགས་ཚོ་ཡིན།

དེ་ལས་མང་བ་། “ཨ་མདོའི་ཚོད་མ་ཨེ།” »

སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས།

འགོ་བརྗོད།

དེ་ཡང་བོད་མི་རིགས་ནི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པར་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་རེད། བོད་ཀྱི་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱ་དཀར་ནག་གིས་དེ་སྔ་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་འཁོད་བྱས་ཚུལ་དང་བསྡུར་ན། རྒྱ་ནག་ནང་བཞིན་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱུང་གི་སྲིད་ལུགས་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་ཚགས་ཀྱིས་ཐོ་འགོད་བྱས་ཐུབ་མེད་ཀྱང་། རིག་གནས་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་བཀོད་པའི་ཡིག་འཇོག་ཧ་ཅང་མང་ཞིང་། རྒྱ་གར་དང་བསྡུར་ཚེ་རྒྱལ་རབས་རིམ་པའི་སྲིད་ལུགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་གང་འཚམ་ཡིག་འཁོད་ཐུབ་ཡོད་པ་རེད།(1)

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཞི་རྩའི་ཤེེས་བྱ་མཛུབ་མོ་རི་སྟོན།” »

རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས།

བཀུར་འོས་ཆོས་གྲགས་ལགས།

ཐོག་མར་ཁྱེད་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུ། ཁྱེད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་”བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཞི་རྩའི་ཤེས་བྱ་མཛུབ་མོ་རི་སྟོན་”ཟེར་བ་དེ་ངེད་ཀྱིས་ཐེངས་གསུམ་ལྷག་བཀླགས་པ་ཡིན། ཁྱེད་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་དེའི་འགོ་བརྗོད་དང་མཇུག་གི་གཏམ་གཉིས་མ་བརྩིས་ན། ས་བཅད་གཙོ་བོ་གསུམ་འདུག་ཅིང་ས་བཅད་དང་པོ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆའི་སྐོར། ས་བཅད་གཉིས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་རྨང་གཞིའི་ཆ་རྐྱེན་སྐོར། ས་བཅད་གསུམ་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཇི་ལྟར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རྩ་བའི་བྱ་ཐབས་སྐོར་བཅས་རེད་།

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ། སྤྲོ་ཚིགས་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་ལ་བཏབ་པའི་མཆན་བུ་འགའ།” »

འཇིགས་མེད་ནུབ་པ།

ངེད་ཀྱིས་བཀླགས་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ “Tibet: A History” (བོད་། ལོ་རྒྱུས་ཤིག)ཟེར་བ་དེ་གཞིར་བཞག་ན། བསམ་ཡས་ངག་གི་དབང་པོས་(1308-1363)ཀ་རྩོམ་འདི་མཛད་པའི་ལོ་ནི་ཕྱི་ལོ་1334ལོ་རེད་འདུག དེ་དུས་ཁོང་དགུང་ལོ་ཉེར་བདུན་ལ་སོན་འདུག་པ་མ་ཟད་གསང་ཕུ་དགོན་པའི་གྲྭ་བ་ཡང་རེད་། གསང་ཕུ་དགོན་པའི་མིང་དངོས་ལ་གསང་ཕུ་ནེའུ་ཐོག་དགོན་ཟེར་ཞིང་དགོན་པ་དེ་རྔོག་ལེགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་1073ལོར་ཕྱག་བཏབ་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “ཁམས་པ་དེ་འདྲ་ཨེ་ཡིན་ནམ།” »

གཅན་བཟོད་རྒྱམ།

དེ་རིང་སྤང་གོང་མཚོ་ལ་མཚོ་མཇལ་དུ་འགྲོ་དགོས་པས་ཞོགས་པ་སྔ་མོ་ནས་གཉིད་སད་བྱུང་། མལ་ལས་ལངས་ཏེ་གདོང་པ་ཁྲུས། ཐབ་ཚང་དུ་སོང་སྟེ་ཇ་ཐང་བསྐོལ་ཏེ་སྐོམ་ཆུ་ཁྱེར་སྦྱད་འགྱིག་དམ་ནང་དུ་བླུག ཁྲུས་ཆས་དང་པར་ཆས། ཕྱི་ལ་གྱོན་པའིི་ལྭ་བ་བཅས་རྒྱབ་ཁུག་ཏུ་བརྫངས་དེ་ལམ་དུ་ཆས། གྲོགས་པོ་ནང་མི་དང་བཅས་པ་ད་དུང་གཉིད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་སུ་མྱུལ་བཞིན་འདུག བརྒྱ་ཤོག་དང་པོ་ནས་གསུམ་པ་བར་དུ་ཆུའི་ཡུར་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དེད་ནས་བོད་ཁྱིམ་སློབ་ཕྲུག་ཆེ་ཆུང་མང་པོས་དཔེ་ཁུག་འཁུར་ཏེ་བོད་ཁྱིམ་སློབ་གྲྭའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “སྤང་གོང་མཚོ་ལ་མཇལ་བ།” »