ཁྲོ་གཏུམ།
རང་མོས་སྙན་ངག
༡ ཚེག་བར་དབྱངས་འགྲོས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་པ།
༢ ཚོར་ཤུགས་ཀྱིས་རྩོམ་ལུས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ།
༣ འཕར་མཆོངས་དང་འཆོལ་བའི་གཤིས་ཀ་འདྲེས་པ།
༤ མགོ་ཚིག་དང་མཇུག་ཚིག་གི་བར་དུ་བསྡུ་ལེན་གྱི་ནུས་པ་ཡོད་པ།
ཁྲོ་གཏུམ།
རང་མོས་སྙན་ངག
༡ ཚེག་བར་དབྱངས་འགྲོས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་པ།
༢ ཚོར་ཤུགས་ཀྱིས་རྩོམ་ལུས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ།
༣ འཕར་མཆོངས་དང་འཆོལ་བའི་གཤིས་ཀ་འདྲེས་པ།
༤ མགོ་ཚིག་དང་མཇུག་ཚིག་གི་བར་དུ་བསྡུ་ལེན་གྱི་ནུས་པ་ཡོད་པ།
རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས།
འཁྲུངས་སྐར་བདེ་ལེགས།
དེ་རིང་ནི་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེ་གཅིག་སྟེ། འཁྲུངས་སྐར་གྱི་ཟླ་བ་དངོས་སུ་དབུ་ཚུགས་པ་རེད། ཉིན་གཉིས་ཀྱི་སྔོན་དེར་ཁོ་བོས་སྒེར་གྱི་ཟིན་བྲིས་ཚུད་པའི་དྲ་ལམ་ཁག་ཅིག་ཏུ་སྟོན་པའི་འཁྲུངས་སྐར་དང་འབྲེལ་བའི་འབོད་སྐུལ་རྩོམ་ཡིག་ཅིག་སྤེལ་ཞིང་། དེ་མ་ཐག་ཕྱི་ནང་གི་གྲོགས་པོ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་གིས་དོ་སྣང་གི་རྣམ་འགྱུར་ཤུགས་ཆེན་བསྟན། ད་དུང་གནད་ཡོད་ཀྱི་ལས་རིགས་སོ་སོའི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདིའི་ཐོག་ལ་ལས་ཀ་བྱེད་མགོ་ཚུགས་ཤིང་།
སྐལ་བཟང་ལེགས་བཤད།
ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་པ་དེ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྟེང་ནས་བཤད། ཡོད་པའི་རིགས་ལ་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་གིས་འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་རིགས་གཅིག་དང་། འགྱུར་བ་མི་འགྲོ་བའི་རིགས་གཅིག་སྟེ་གཉིས་ཡོད། འགྱུར་བ་འགྲོ་བའི་རིགས་ལའང་ཚད་གཞལ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་གཟུགས་ཅན་གྱི་རིགས་གཅིག་དང་། མྱོང་ཙམ་གྱི་བདག་ཉིད་གྱི་ཤེས་པ་ཟེར་བའི་རིགས་གཅིག་དང་། དེ་གཉིས་གང་རུང་དུ་མི་གཏོགས་པ་དཔེར་ན། དུས་ལྟ་བུ་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་བཅས་གསུམ་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ལས་མང་བ་། “ཤེས་པ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ། ༼ལེགས་བཤད་ཀྱི་ཟིན་བྲིས།༽” »
ཐུབ་བསྟན་ལུང་རིགས།
༄༅།།བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དོན་དམ་གྱི་རང་དབང་དང་། འདྲ་མཉམ། དྲང་བདེན། ཆིག་བསྒྲིལ་ལྡན་པའི་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་ཚད་ལྡན་འདི་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བ་ནི་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་སྐུ་རྐྱང་གིས་ཐུགས་བརྩོན་ལྷོད་མེད་མུ་མཐུད་གནང་བ་ཁོ་ནའི་དྲིན་ལས་བྱུང་བ་མ་གཏོགས། ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཐུགས་བརྩོན་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་གནང་མེད་ཚེ་མང་ཚོགས་རང་ངོས་ནས་གསར་བརྗེ་དང་ལེགས་བཅོས་ཐུབ་མིན་རང་རེའི་སྤྱི་སྒེར་གྱི་བསམ་སྤྱོད་ལ་དཔགས་ན་ཚེགས་མེད་དུ་རྟོགས་ནུས།
འཛམ་དཔལ།
ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ལ་ཕན་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག །
མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁ་བའི་ལྗོངས་སུ་འབུས།།
ཕ་ཤུལ་བུ་འཛིན་བརྒྱུད་ཀྱི་གཅེས་ཚགས་འོག།
བསྟོད་པའི་འོད་སྣང་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་ལ་བཀྲ།།
དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་ལ་གལ་གནད་ཆེ་བའི་སྒྲུབ་བྱེད་འོད་སྣང་འབུམ་འཕྲོ།” »
སྤོབས་པ་མཐའ་ཡས།
(ལ་དྭགས་པ་བློ་བཟང་འཇམ་དཔལ་གྱི་ངོར་བྲིས་པའི་གཏམ་དཔེ་ཞིག་གི་འགྲེལ་བཤད།)
དེ་ལས་མང་བ་། “ཝ་མི་བརྒྱལ་ཀ་མེད་འདྲེ་ཡི་འགྲམ་ལྕག ཁྱི་མི་ཟུག་ཀ་མེད་རྐུན་མའི་ནག་འབུར།” »
འཇིགས་མེད་ཐོས་པ་རང་གྲོལ།
སྲིད་དོན་ཞིབ་འཇུག་གི་གོ་རིམ་ཁྲོད་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབང་འཛིན་མི་སྣའི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ནས་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་མ་འོངས་པའི་བྱེད་བབས་ལ་སྔོན་དཔག་དང་གྲ་སྒྲིག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འབྲེལ་ལམ་རིགས་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། དེར་བརྟེན། བོད་དོན་ཆེད་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ཨར་པིས་ལགས་ཀྱི་དཔྱད་རྩོམ་(འབྱུང་འགྱུར་བོད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་སྲིད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཁག)ཅེས་པའི་གླེང་བརྗོད་དུ་“བོད་ཀྱི་གནས་བབ་ནི་
དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་གསར་བ་འགའ་གླེང་བ།” »
བོན་རྒྱ་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས།
_____རས་པའི་《མེར་བསྲེགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་》བཀླགས་རྗེས།
ད་ལྟ་ང་ཚོའི་མཐོང་ལམ་དུ་ཚུར་མངོན་བྱེད་ཀྱིན་པ་《མེར་བསྲེགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས།》འདི་ནི་སྙན་ངག་པ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་མེར་བསྲེགས་ལས་འགུལ་ལ་བཏོན་པའི་ལྟ་ཚུལ་རེད། ཁོང་གིས་འདི་ལ་གཏན་ཚིགས་ཞེས་སུ་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད་ལ། དོན་དངོས་སུའང་ཁོང་གིས་བཏོན་པའི་ལྟ་ཚུལ་རེ་རེ་བཞིན། བསྲེག་བཅད་བརྡར་གསུམ་བགྱིས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པས་གཏན་ཚིགས་ཞེས་སུ་སྨོས་ནའང་ཤིན་ཏུ་འོས་པ་མ་ཟད།
དེ་ལས་མང་བ་། “མེར་བསྲེགས་ཀྱིས་བསླངས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཆེན་པོ་ལྔ།” »
གཟུ་བ།
ད་ལྟའི་དུས་ཚོད་ནི་འུ་ཅག་ལ་མཚོན་ན་ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན་པས། ཛ་དྲག་དང་ཉེན་ཁ། དཀའ་སྡུག་གི་དུས་སུ་ད་གཟོད་མི་མང་པོ་ཞིག་འཆམ་མཐུན་མེད་པ་དང་འདོད་བློ་མི་མཐུན་པ། མཉམ་འབྲེལ་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཉམས་པའི་ཡ་ང་བའི་གནས་ཚུལ་གྱི་འགོ་འཛུགས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅིག་རེད། ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་གནད་དོན་དག་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་གླེང་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་མོད།
ཧི་མ་ལ་ཡའི་འཕྲུལ་སྨྱུག
ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས། ད་ལྟའི་སྐྱེ་སྲིད་འདི་སྔོན་མའི་ཡང་སྲིད་ཡིན་ཏེ། སྔོན་གྱི་སྲིད་པ་དྲན་པའི་གང་ཟག་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་མྱོང་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ་བཞི་ཡོད་པ་ལས། ༼མིག་བརྒྱད་པས། སྐྱེས་རབས་ལས། བསམ་གཏན་གོམས་བྱས་དྲན་པ་གསལ་བ་ཡིས། །ཚེ་རབས་སྔ་མ་དྲན་པའང་དེ་ན་ཡོད། །འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དེ་ལས་རྗེས་སུ་དཔོག །ཅེས་པ་ལྟར། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚེ་རབས་སྔ་མ་ཡོད་པར་གྲུབ་ཅིང༌།
དེ་ལས་མང་བ་། “སློབ་དཔོན་ལེཊ་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་མྱོང་བ་སྔོན་སོང་གིས་བསྒྲུབས་པ།” »
རྩེ་སྐར།
སྤྱིའི་ཆ་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་རྩོལ་སྒྲུབ་ཀྱི་རིག་གནས་གང་དང་གང་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཐོག་མའི་སྲོལ་གསར་དུ་བཏོད་མཁན་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཆོག དེ་བས་ན་སྙན་ངག་གསར་པའམ་རང་མོས་སྙན་ངག་གི་སྲོལ་བཏོད་མཁན་ནི་ཨ་མེ་རི་ཁའི་སྙན་ངག་པ་གྲགས་ཆེན་ཝོད་ཝེས་ཊི་མན་(walt whiteman)ཟེར་བ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། ཁོང་གིས་དུས་མཚམས་དེར་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་ལ་རྟོག་གཞིགས་ཟབ་མོས་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གདོང་ནས་འགྲེང་སྟེ།
སྤྲུལ་འཁོར་སྐལ་བཟང་དོན་ལྡན།
ཆོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་ལྟ་སྟངས།
བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་དྲི་མ་མེད་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཏེ་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་ཚུལ་དུ་མ་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དང་མོས་པར་བསྟུན་ཏེ་ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་གསུམ་བསྐོར་བ་ནས་སྟོན་པའི་གཏད་རབས་བདུན་དང་། རྒྱ་གར་རྒྱན་དྲུག་མཆོག་གཉིས། ཎ་ལེན་ཌའི་པཎ་ཆེན་བཅུ་བདུན། གྲུབ་ཆེན་བརྒྱ་བཅུ་སོགས་ནས་རིམ་བཞིན་མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་བོད་དུ་གདན་འཛོམས་མཛད་པ་ནས་བཟུང་
ཁྲིམས་ལུགས་སློབ་མ། བློ་བཟང་གྲགས་པ།
ང་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། བོད་ཀྱི་རང་དབང་འཐབ་རྩོད་ནི། རྒྱ་ནག་དང་འཐབ་རྩོད་བརྒྱུད་རིམ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཡང་རྒྱ་ནག་གི་ཆབ་དཔལ་རིག་གསུམ་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་ཐོག་རང་ཉིད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ངོ་བོ་དང་། དམིགས་ཡུལ་དེ་ཉིད་འགྲུབ་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད། སྤྱི་བཏང་ནས་ང་ཚོའི་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་སྒེར་གྱི་དོན་གཉེར་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས། རྒྱ་ནག་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱིས་འཐབ་རྩོད་ལ་གྲུབ་འབྲས་ལྡན་པ་ཡོང་པར་འབད་བརྩོན་བྱས་དང་བྱེད་མུས་སུ་གནས་མོད།
ཁྲིམས་ལུགས་སློབ་མ། བློ་བཟང་གྲགས་པ།
འདས་པའི་མི་ལོ་འདི་དག་གི་རིང་། ང་ཚོ་ཁྲག་རྣག་གི་རྒྱ་མཚོའི་དཀྱིལ་དུ་གསོན་ཐབས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་བྱས་ཡོད་ནའང་། གངས་ཅན་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཡོད་དོ་ཅོག་དཀའ་སྡུག་གི་ལས་དབང་ལས་ཐར་ཐུབ་མེད་ལ། འུ་ཅག་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཚེ་སྲོག་གི་རིན་ཐང་དོར་ནས་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་དེ་ཁོ་ནའི་ཆེད་དུ་རླབས་ཆེན་གྱི་བློས་གཏོང་མཛད་པ་རེད། རྒྱ་ནག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་ས་ཁམས་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏོང་པའི་ཆེད། བོད་ཀྱི་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་གཏེར་རྫས་རིན་ཆེན་དེ་ཚོ་ཆུ་བོ་རྒྱུགས་པ་བཞིན་རྒྱལ་ནང་དུ་འབོར་འདྲེན་བྱས་ནས།
དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་དོན་འདི་ཅིའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་དཀའ་རྙོག་ཏུ་གནས་པ་རེད།” »
སྤོབས་པ་མཐའ་ཡས།
དགྲ་གཉེན་མཉམ་པར་གཟིགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོའི་ཞབས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ།
ལམ་དབུ་མ་ཞེས་པའི་མིང་བརྡ་འདི་ཡང་ཁྱད་དུ་འཕགས་ཏེ། འོད་སྲུང་གི་ལེའུ་ལས། འོད་སྲུང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་མཐའ་གཅིག་གོ།། མེད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་མཐའ་གཉིས་པའོ།། དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་བརྗོད་དུ་མེད་པ།
སྐལ་བཟང་ཉི་མ། ཤེས་རབ་དགའ་ཚལ་སློབ་གླིང་།
—–(གཞི་རིམ་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པའི་སྐད་ཡིག་སློབ་དེབ་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་ཅིག)
སློབ་སྐབས་གསར་པ་འགོ་བཙུགས་མ་ཐག་དཔལ་ལྡན་ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་<<གཞི་རིམ་བར་མའི་སྐད་ཡིག་སློབ་དེབ་>>ཁག་བསྐྱར་དུ་གཏན་འབེབས་དང་པར་སྐྲུན་གནང་གྲུབ་པ་གོ་ཐོས་བྱུང་བས། ཁོ་བོས་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ཏེ། དེ་རིང་བར་དུས་ཡུན་ཟླ་གསུམ་(༢༠༡༢ལོའི་ཟླ༡༡ _༢༠༡༣ལོའི་ཟླ་༢)གྱི་རིང་གཞི་རིམ་བར་མའི་འཛིན་གྲྭ་བརྒྱད་པའི་སྐད་ཡིག་སློབ་དེབ་སློབ་ཁྲིད་བྱས།
བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་འཐོར་ཤིག་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༩ ལོར་བོད་ཁྱོན་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་འོག་ཏུ་མ་ཤོར་བར། ང་ཚོའི་ཕ་མེས་ཚོས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཞིང་འབྲོག་མི་དམངས་ལ་ཚན་རིག་དང་ལག་རྩལ་སོགས་དེང་རབས་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་གི་ཆ་རྐྱེན་སྐྲུན་རྒྱུ་ཕར་ཟད། ཐ་ན་ཞིང་འབྲོག་གི་བུ་ཕྲུག་ཚོར་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་ཐུབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཙམ་ཡང་སྐྲུན་མྱོང་མེད།
དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་མགོ་སྟོད་དུ་བྱང་ཨ་རི་དང་། ནུབ་ཡུ་རོབ། ཤར་ཉི་ཧོང་སོགས་ང་ཚོ་དང་རྒྱང་ཐག་ཉེ་རིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་མང་བོས་མཁའ་དབྱིངས་སུ་གནམ་གྲུ་བཏང་ཞིང་། མཚོ་ཐོག་ཏུ་རྡུལ་ཕྲན་འབར་མདེལ་དབོར་འདྲེན་བྱེད་པའི་འཚུབ་ཆ་ཆེ་ཞིང་། སྐམ་ས་ཁག་ཏུ་རྒྱ་མཚོ་ནས་རྒྱ་མཚོ་སྦྲེལ་བའི་ལྕགས་ལམ་དང་གཞུང་ལམ་བསྐྲུན་ཏེ། ཚུ་ཚོད་ཉེར་བཞིའི་ནང་ལེ་དབར་སྟོང་ཕྲག་ལ་འགྲུལ་བཞུད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ནའང། ང་ཚོ་ནི་རྐང་འགྲོས་དང་གཡག་རྒྱབ་ལ་བརྟེན་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་སུལ་དུ་ནུར་བགྲོིད་བྱས་ནས་བསྡད་ཡོད།
དེ་ལས་མང་བ་། “བརྩེ་བའི་བོད་རིགས་སྤུན་གྲོགས་རྣམས་ལ་གྲོས་སུ་འདེབས་པ།” »