གཅན་ བཟོད་པ།
__________

བྲི་ཤ་ཞེས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་མཐའ་མཚམས་ཀྱི་ཡུལ་ལུང་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་མིང་རྙིང་ཡིན་ལ། ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྐུ་རིང་ནས་བོད་དང་འབྲེལ་བ་བྱུང་ཞིང་མཐར་བོད་ཀྱི་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་གྱི་གྲས་སུ་གྱུར། (སྐབས་དེར་སྟོད་དུ་མངའ་སྐོར་གསུམ་དང་བར་དུ་དབུས་གཙང་རུ་བཞི། སྨད་དུ་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ཏུ་དབྱེས་ཏེ་དབང་བསྒྱུར་བྱས། “དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བོད་ཀྱི་ལྷ་ཀླུ་གཞི་བདག་རྣམས་གསོལ་མཆོད་མཛད་སྐབས། བརྒྱག་བརྔན་ལྷ་བསངས་ལས། སྟོད་ཀྱི་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་དང་། བར་གྱི་དབུས་གཙང་རུ་བཞི་སྟེ། སྨད་ཀྱི་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་སོགས།’’”མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་གྱི་སྔོན་བྱུང་ལོ་རྒྱུས།”ཞེས་སྐབས་དེ་ནས་མངའ་རིས་སོ་སོར་དབྱེས་ཡོད་པ་དང་། ཕྱིས་ཀྱི་སྐོར་གསུམ་དབྱེས་སྟངས་དང་ཆེ་ཆེར་མི་འདྲ་སྟེ། བསྟན་པ་སྔ་དར་སྐབས་ཀྱི་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ནི། པུ་རངས། ཟངས་དཀར། མང་ཡུལ་(ལ་དྭགས)གསུམ་སྐོར་གཅིག ལི། བྲུ་ཤ། སྦལ་ཏེ་གསུམ་སྐོར་གཅིག ཞང་ཞུང་། ཁྲི་སྡེ་སྟོད། ཁྲི་སྡེ་སྨད་གསུམ་སྐོར་གཅིག་བཅས་ལ་བོད་ལྗོངས་སྟོད་ཀྱི་གླིང་དགུའམ་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ཡང་ཟེར། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་སྐབས་ཀྱི་ནི་མངའ་རིས་གུ་གེ་ལ་སྐོར་གཅིག མར་ཡུལ་ལ་དྭགས་ལ་སྐོར་གཅིག ཟངས་དཀར་སྒོ་གསུམ་ལ་སྐོར་གཅིག་བཅས་སོ། །ཞིབ་ཏུ་ནི་མངའ་རིས་ལ་གཟིགས།)

དེ་ལས་མང་བ་། “བྲི་ཤ” »

བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དག་ཏུ་རང་གི་རིགས་རུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མ་ཤེས་ན་ནགས་ཀྱི་སྤྲེའུ་འདྲ་ཞེས་ལན་མང་བཟླས་ཡོད་ན་ཡང་། ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་དེ་དག་གི་ཁ་གཏད་དུ་བསྡད་ཡོད་པའི་རང་རེའི་མི་རིགས་འདི་ལ་མཚོན་ན་ཆོས་རྒྱུད་དང་བླ་རྒྱུད། ཡང་ན་དགོན་པ་དང་གྲུབ་མཐའ་ཁག་གི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་གང་འཚམ་ཞིག་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། ཁྱིམ་ཚང་རེ་རེའི་ལོ་རྒྱུས་མཚོན་པའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་ཅིག་ད་སྔ་ཕལ་ཆེར་མཐོང་དཀོན་པོ་རེད། བོད་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ལྷ་རྒྱ་རི་ཚང་དང་ས་སྐྱ་འཁོན་གྱི་གདུང་རབས་ལྟ་བུ་ཆེ་ཆེ་གཉན་གཉན་གྱི་མི་ཚང་རེ་ཟུང་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་ཡོད་པ་འདི་ཡིས་རང་རེར་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མེད་པའི་སྟོང་ཆ་ཙམ་ཞིག་བསྐངས་ཡོད་མ་གཏོགས། སྐུ་དྲག་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་འདི་དག་ཙམ་ཞིག་ཀློག་བཞིན་བསྡད་ན་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱག་ཐབས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ནམ་ཡང་མེད་པ་རེད། རྒྱ་མིར་མཚོན་ན་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་སྔོན་ནས་ཡི་གེ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། ཡི་གེ་སྤྱད་ནས་མཐོ་བ་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ནས་དམའ་བ་གཡོག་པོའི་མི་ཚང་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་འབྲི་སྲོལ་དང་ཉར་སྲོལ་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོད་པས། རིག་གནས་སྐབས་རྩ་བརླགས་སུ་སོང་བ་མ་གཏོགས་ཁྱིམ་ཚང་ས་ཡ་མང་པོར་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་ཡོད་པ་དང་། གལ་སྲིད་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མེད་ན་ཡང་མི་རབས་བཞི་ཅུ་ལྔ་བཅུའི་རིང་གི་ཕ་མེས་གཤིན་པོ་དག་གི་མིང་བྱང་རེ་རེ་བྱས་ནས་ཁྱིམ་སྦུག་གི་མཆོད་ཁང་དུ་ཉར་ཡོད་པས། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དང་ཡང་ན་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བརྒྱའི་ཕ་མེས་ཀྱི་མིང་རུས་དེ་ཧ་ཅང་ལས་སླ་བོའི་སྒོ་ནས་འཚོལ་རྙེད་ཐུབ་པ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་རིག་གསར་སྐབས་ཕ་མེས་ཀྱི་མཆོད་ཁང་ཐམས་ཅད་རྩ་གཏོར་བྱས་པ་དེས་རྒྱ་རིགས་དུང་ཕྱུར་དུ་མའི་ཕ་མེས་ཀྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་དུང་ཕྱུར་དུ་མ་ཡང་མེར་བསྲེགས་ཆུར་བསྐྱུར་བྱས་པ་ནི་ཇི་འདྲའི་ཕངས་པ་ལ་ཨང་། ཡིན་ན་ཡང་རིག་གསར་སྔོན་དུ་ཐེ་ཝན་ལ་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་ཐེ་སྡོད་རྒྱ་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་དག་ལ་ད་ལྟ་ཡང་ཕ་མེས་ཀྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མཐུག་པོ་བཅུ་བཅོ་ལྔ་རེ་ཡོད་མཁན་གང་མང་འདུག་ཟེར་ལ། ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་མཐུག་པོ་དེ་དག་གི་ངོས་སུ་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་རིང་གི་མིའི་མིང་བྱང་རྐྱང་རྐྱང་གིས་ཁེངས་བསྡད་འདུག་ཟེར། ང་ཚོ་བོད་རིགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་མང་ཆེ་བར་མི་རབས་གཉིས་གསུམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལས་བཤད་རྒྱུ་མེད་པ་དང་། དེ་ཡང་ཡིག་ཐོག་ཏུ་འཁོད་པ་ནི་ཉིན་སྐར་མཐོང་བའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཞིག་མིན་ནམ།

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་པ་ཚོར་ཡང་རང་རང་གི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཟིན་དེབ་འབྲི་བའི་རིག་གཞུང་འདི་མགོ་འཛུག་དགོས་ཀྱི་འདུག” »

ཤིས་ཚང་ལྗང་སྨྱུག་གིས།

————
སྐུ་ཞབས་རྡོ་གྲགས་ཀྱིས་འཁྲབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་༼ཁ་སང་གི་གཏམ་རྒྱུད་༽ལ་བལྟས་རྗེས།
ཚན་རྩལ་འཕྲུལ་རིག་དར་བའི་བརྒྱུད་རིམ་གྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་བོ་ཟང་ཟིང་འདུ་ལོང་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་ལ། དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་ཕྱིའི་ཟང་ཟིང་དེའི་སྒུལ་ཤུགས་གཡོ་སྐྱོམ་གྱིས་འུ་ཚོའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ལའང་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བརྡབ་གསིག་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་མིག་སྔའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་སྣང་ཚུལ་རེ་འགས་ར་སྤྲོད་གསལ་བོར་བྱེད་ནུས། སྤྱི་ཚོགས་དེང་རབས་ཅན་དུ་ཕྱོགས་པ་དེས་ཐད་ཀར་མིའི་བསམ་བློ་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱས་པ་དང་འདྲ་བར་མི་རིགས་ཤིག་གི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་མཐའ་དག་ཉམས་ཡལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་མཆིས་ལ། གསར་ཞེན་རྙིང་དོར་གྱི་འདུ་ཤེས་གློ་བུར་བ་ཞིག་ཀྱང་བསམ་བཞིན་དང་བསམ་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་ཁྲོད་བོད་མིའི་སེམས་ཁོང་དུ་སིམ་འཛུལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། འདི་ནི་དུས་སྐབས་ཤིག་གི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་དེད་འོངས་པའི་བསམ་བློའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་སྣང་བརྙན་ཞིག་ཀྱང་མིན་པ་ག་ལ་སྲིད།
འདས་མ་ཐག་པའི་སྟོང་ལོ་བརྒྱད་པའི་ནང་སྐུ་ཞབས་རྡོ་གྲགས་ལགས་ཀྱིས་འཁྲབ་ཁྲིད་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་གསར་བ་༼ཁ་སང་གི་གཏམ་རྒྱུད་༽ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་སྤྱི་ཚོགས་རིམ་འགྱུར་གྱི་དུས་བབ་ཁྲོད་དུས་བཞིའི་དྲོ་གྲང་དང་བསྡོངས་ཏེ་རི་སུལ་སྐྱ་མོར་སྐྱས་སྤོར་གནས་བཅས་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འབྲོག་སྡེ་ཞིག་གི་བསམ་བློའི་འཕོ་འགྱུར་དང་། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་དམངས་ཁྲོད་རིག་གནས་ཉམས་ཡལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་བརྙན་རིས་ཀྱི་ལམ་ནས་གསོན་ཉམས་དོད་པོས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད། བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་དེ་ནི་མཚོ་སྔོན་བོད་སྐད་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གིས་ཕབ་སྐྲུན་སྒྲིག་སྦྱོར་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འཚོ་བ་དངོས་བརྗོད་བྱར་བཟུང་བའི་ལེའུ་བརྒྱད་ཅན་གྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཟློས་གར་གསར་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། འཁྲབ་ཁྲིད་པ་དང་བརྙན་ལེན་པ། སྒྲ་སྦྱོར་བ་དང་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཚང་མ་བོད་པ་རྐྱང་བ་རེད།

དེ་ལས་མང་བ་། “༼ཁ་སང་གི་གཏམ་རྒྱུད་༽གླེང་བ།” »

རི་སྤྱང་ཁེར་འགྲོ་
—————

རྒྱ་ནག་གི་ནུབ་བྱང་གི་རྒྱུད་དུ་འཚོ་སྡོད་བྱེད་པའི་དཔའ་རྩལ་གཉིས་འཛོམས་ཀྱི་འབྲོག་པའི་ཚོ་ཁག་ཞུང་ནུའུ་ཟེར་བས་རྒྱ་ནག་ལ་ཡང་ཡང་རྒོལ་བར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་མི་རིགས་ཆིག་སྒྲིལ་བྱེད་མཁན་གོང་མ་ཆིན་ཧྲི་ཧོང་(ཡི་ཤུའི་འཁྲུངས་ལོ་སྔོན་བགྲང་བྱ 259 – 210)་ འུ་ཐུག་ནས་ལྕགས་རི་རིང་བོ་བསྐོར་དགོས་བྱུང་ཡོད། ཧན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཁྲི་ཐོག་དྲུག་པ་གོང་མ་ཝུའུ་ཏིའི་(ཡི་ཤུའི་སྔོན་བགྲང་བྱ་140-87)་སྐབས་སུ་སྐབས་དེར་འཛིན་བཟུང་བྱས་བའི་ཞུང་ནུའུ་བ་ལ་འདྲི་རྩད་བྱེད་དུས་ཁོང་ཚོས་ཐན་ཧྲན་རི་རྒྱུད་ན་འཚོ་སྡོད་བྱེད་པའི་ཡོ་ཀྲི་་ཟེར་བའི་འབྲོག་པའི་ཚོ་ཁག་ཅིག་ཕམ་པར་བརྒྱབ་ནས་ཕྲ་ལག་མ་ཁན་བྱེ་ཐང་གི་ནུབ་རྒྱུད་ལ་མཐའ་སྤྲོད་བཏང་བ་མ་ཟད་ཡོ་ཀྲི་ཚོ་བའི་དཔོན་པོ་བསད་ནས་ཀ་ལི་ནང་ཆང་རག་བཏུང་བ་ཡིན་ལ་ད་ལམ་ཡོ་ཀྲི་ཡིས་ཞུང་ནུའུ་ལ་འཇབ་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུར་ སྒུག་ཡོད་ཞེས་ལབ་པར་གོང་མ་ཝུའུ་ཏིས་ཡིད་ལ་ཡོ་ཀྲི་མི་རིགས་ལ་དམག་གི་མནའ་འབྲེལ་བཙུགས་ནས་ཤར་ནས་རྒྱའི་དམག་དྲངས ནུབ་ནས་ཡོ་ཀྲིའི་དམག་དྲངས་ཏེ་ རྒྱ་ནག་མི་རིགས་ཀྱི་མི་རབས་མང་པོའི་རིང་གི་དགྲ་ཡི་ལྟེ་བ་ཞུང་ནུའུ་’དམུ་རྒོད་ཀླ་ཀློ་ཚོ’་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་དགོས་བསམ་ནས་སྐབས་དེར་ཁོའི་ཕོ་བྲང་གི་སྐུ་སྲུང་དམག་དཔོན་མིང་ལ་ཀྲང་ཆན་ཟེར་བ་རོགས་པ་99དང་ལྷན་སྐབས་དེར་རྒྱ་ནག་མི་རིགས་ལ་ཆ་རྒྱུས་གང་ཡང་མེད་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཡུལ་དུ་ཡོ་ཀྲི་མི་རིགས་ལ་འབྲེལ་གཏུགས་བྱེད་དུ་མངགས་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “དར་སི་ཚོང་ལམ” »

ཤིས་ཚང་ལྗང་མྱུག
——————
ངའི་ནུ་བོས་འཕྲིན་ཡིག་ཅིག་ཏུ་”ལུས་ ཀྱི་རྩ་ལམ་ན་དྲག་ཏུ་རྒྱུ་བའི་ལ་རྒྱའི་ཞེན་ཁོག་འདིའི་དབང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ ཅི་ཡང་མ་འཁྱོངས་ནའང་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་སེམས་ཁུར་བྱེད་རྒྱུ་ནི་འགོག་ ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད་”ཅེས་ བཤད་པ་བཞིན་ཁོ་བོར་ཡང་བསམ་བློའི་འབྱོར་ཕྱུག་དང་ཤེས་ཡོན་ཆུ་ཚད་སོགས་ཀྱིས་ཇི་ ལྟར་གཉོམ་ནའང་ཆག་འཇིག་གི་འགག་རྩ་ན་ཧ་ཅང་ཉམ་ཐག་པའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་ ནི་ང་ལ་མཚོན་ན་ལྗིད་ཏིག་ཏིག་གི་སེམས་ཁུར་ལྷག་མ་ཞིག་ཏུ་བརྟས་པས་ང་ནམ་ཡང་འདི་ ལྟ་བུའི་བསམ་གཞིགས་ཤིག་གི་བྲན་གཡོག་ཏུ་མི་འགྲོ་རང་དབང་བྲལ་ལ། ད་དུང༌། གཡས་དང་གཡོན། རྒྱབ་དང་མདུན་སོགས་ནས་མི་རིགས་འདིའི་འཚོ་གནས་དང་འབྲེལ་བའི་ལན་མི་ཐེབས་པའི་ དྲི་བ་སྣ་ཚོགས་ཚོགས་ཤིག་འུ་ཚོ་ཐུན་མོང་གི་མིག་མདུན་དུ་ཁ་བ་བཞིན་བར་མེད་དུ་ བབས་པ་ན་དུས་དེར་ཁོ་བོས་ཀྱང་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་གྲང་ངར་དང་བསྡོངས་ཏེ་སོར་མོའི་ འདུ་བྱེད་ལ་འོ་བརྒྱལ་རེ་མི་བསྐུལ་ཐབས་མེད་རེད། དེ་བས་དེ་རིང་ཡང་འདིར་”མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་ངོས་འཛིན་དང༌། དེ་རིགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཐབས་ལམ་”ཞེས་ གནད་ཚ་བའི་བརྗོད་གཞི་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་གི་འགོ་བརྗོད་འདི་མཐོང་འཕྲལ་ངས་སླར་ཡང་ ཀློག་མཁན་ཁྲི་སྟོང་གི་སྤྱན་ལམ་དུ་སྨྱུ་གུའི་བྲོ་གར་ཞིག་འཁྲབ་དགོས་བྱུང༌།

དང་བོ། མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་ངོས་བཟུང་སྟེ། དེ་ཇི་ལྟར་མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་
དགོས་མཁོར་སྒྲུབ་པ།
མི་སུ་ཞིག་གིས་ང་ལ་ཐད་ཀར་ མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་གང་ཡིན་ཞེས་པའི་དྲི་བ་འདི་བཏོན་ཚེ་ ངས་ཚམ་ཚོམ་མེད་པར་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་རེད་ཅེས་ལན་འདེབས་བྱེད་པར་སྤོབས། དེ་ཡང་སྐད་ཡིག་ཅེས་པའི་སྐད་ནི་སྐད་ཆ་དང་ཡིག་ནི་ཡི་གེ་ལ་གོ་དགོས་ལ། ཡང་”སྐད་ཆ་ནི་མི་རིགས་གཅིག་མཐུད་ཀྱི་སྒྲོག་ཐག་ཡིན་ལ། མི་རིགས་ནི་སྐད་ཆ་གནས་བྱེད་ཀྱི་གཞི་གདན་ཡིན།” ཡི་གེ་ནི་མི་རིགས་དེའི་ཆོས་ལུགས་དང་ཆབ་སྲིད། རིག་གནས་སོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་མ་ལག་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་”མི་ རིགས་ཟེར་བ་འདི་ཟོག་དང་ར་ལུག་ལྟར་རིགས་རྒྱུད་ཁོ་ནས་ཕྱེ་བ་མིན་ལ། སྐད་ཡིག་རིག་གནས་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་གོམས་གཤིས་ལྟ་སྤྱོད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་”ཕྱིར་ སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ནི་མི་རིགས་གང་དང་གང་ཡིན་རུང་རང་ཉིད་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་ རྩའི་དགོས་མཁོ་དང་རང་ཉིད་མི་རིགས་གཞན་དང་ཐུན་མིན་དུ་དགར་བྱེད་ཀྱི་མཚོན་ རྟགས་གསལ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་བསྙོན་མེད་དུ་གདའ། གཞིས་བཞུགས་མཁས་དབང་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེས། ”བོད་ སྐད་དང་བོད་ཡིག་དེ་བོད་མི་རིགས་ལ་མཚོན་ན་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་མི་རིགས་ཀྱི་ རྟགས་མཚན་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ཡིན་ལ། སྐད་ཡིག་རིག་གནས་འདི་ཉམས་སོང་ན་མི་རིགས་ཀྱང་རྩ་བ་ནས་ཉམས་འགྲོ་བ་རྒྱལ་ཁབ་ ཕྱི་ནང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཉམས་མྱོང་དང༌། གཞུང་ལུགས་སྟེང་ནས་ངེས་ཐུབ་པ་ཡིན་”ཞེས་ གསུངས་པའང་སྐད་ཡིག་འདི་མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩར་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་མ་ ཡིན་ནམ། ང་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ལ་བརྩི་འཇོག་བྱེད་པའམ་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པ་དེ་ ནམ་ཡིན་ཡང་མི་རིགས་རང་ཉིད་ལ་བརྩི་འཇོག་བྱེད་པ་དང༌། ཡང་ན་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པར་ལྟ་བ་ཡིན་པས་གལ་ཏེ་སྐད་ཡིག་མེད་ན་དེའི་མི་རིགས་དེའང་ མིང་གི་ལྷག་མ་ཙམ་དུ་གྱུར་འགྲོ་བ་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་ཡིན། མི་རིགས་གང་དང་གང་ཡིན་རུང་འབྱུང་འགྱུར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུན་རིང་མོའི་ སྟེང་ཡུན་རིང་འཚོ་ཞིང་གནས་དགོས་ཚེ་རང་གི་སྐད་ཡིག་རིག་གནས་དེ་སྲུང་སྐྱོབ་ འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས། འདིའི་ཐད་ྋཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེས། ”སྐད་ ཡིག་སོགས་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་རྣམས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཐུབ་ཚེ་མི་རིགས་ འདི་གཞི་ནས་གནས་ཐུབ་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཐུབ་རྒྱུ་རེད། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སོགས་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་མེད་པར་གྱུར་ཚེ། མི་རིགས་དེ་གནས་ཐབས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་མི་ཐུབ”ཅེས་དང༌། སི་ཏ་ལེན་གྱིས་ཀྱང༌། ”མི་ རིགས་ཤིག་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་ཡུན་རིང་གནས་དགོས་ན་དེའི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས། གལ་ཏེ་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་མི་རིགས་ཤིག་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་དགོས་ན་སྔོན་ལ་མི་རིགས་ དེ་གའི་སྐད་ཡིག་དེ་བཀོལ་སྤྱོད་མེད་པ་བཟོས་ན་མི་རིགས་རང་བཞིན་དུ་མེད་པར་ འགྲོ་སྲིད།”ཅེས་ མི་རིགས་དར་རྒུད་ཀྱི་རྩ་བ་སྐད་ཡིག་ལ་ཐུག་ཡོད་པར་གླེང་བ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་གོང་ དུ་བརྗོད་པའི་མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོ་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ ཡིན་པ་རྩོད་མེད་དུ་བསྟན་འདུག་གོ།

དེ་ལས་མང་བ་། “མི་རིགས་འཚོ་གནས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དགོས་མཁོར་གཞིགས་པའི་བསམ་བློའི་དཔྱད་གླེང་།” »

སྤོབས་པ་མཐའ་ཡས།
——————–
༡ གླེང་གཞི།
འཛམ་གླིང་གི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལམ་ཆེན་དུ་ཞུགས་ཚད་མྱུར་དུ་ཕྱིན་པ་ནི་དགའ་འོས་པ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་། དེར་བསྟུན་རང་རེ་ཁ་བ་རི་པའི་སྐྱེས་སྨན་འཛམ་གླིང་ཡང་རྩེའི་བདག་མོ་ཚོའི་གོ་གནས་ཐོབ་ཐང་གོང་དུ་འཕར་ཐབས་ལ་་ཡང་བསམ་གཞིག་རེ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་བོད་མི་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་ཡང་ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ཚོའི་གཡོལ་ཐབས་མེད་པའི་ལས་འགན་ཞིག་ཏུ་འཁུམས།
བོད་མི་ཚོས་དེའི་སྐོར་ལ་གླེང་སློང་དང་བསམ་གཞིག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་སྐོར་མང་པོ་ཞིག་བོད་ཕྱི་ནང་གི་དྲྭ་རྒྱ་ཁག་གི་ནང་དུ་བཀོད་ཡོང་གིན་འདུག་མོད་དོན་དངོས་གནས་ལ་བསམ་ན་དེ་ཙམ་གནད་དུ་ཁེལ་གྱིན་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མཐོང་སོང་། ལ་ལས་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ཡོང་མིན་ནི་བུད་མེད་ཚོ་རང་ཉིད་ལ་ཐུག་ཡོད་ཅེས་པ་ཙམ་དང་གཞུང་ངོས་ནས་བུད་མེད་ལས་བྱེད་པ་བསྡུ་བར་དམིགས་བསལ་གྱི་ལམ་ཁ་སྟོན་དགོས་ཚུལ་ཙམ་མང་པོ་ཞིག་གླེང་གིན་འདུག འོན་ཀྱང་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ངོ་མ་ཞིག་ཡོང་དགོས་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བསམ་བློ་འམ་བག་ཆགས་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་ཡོང་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་མ་གཏོགས་ཕྱོགས་རེ་བ་ཞིག་གིས་འགྲུབ་ཐབས་མེད་པ་ངོས་ཟིན་མཁན་དཀོན་པར་སྣང་།
༢ ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་གལ་ཆེའི་གནད་དོན།
ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་བྱ་རྒྱུའི་འགན་དེ་ནི་ཕོ་མོ་གཉིས་ཆར་གྱིས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན། རང་རེ་སྐྱེས་པ་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་རྒྱ་ཆུང་ས་ནས་རང་གི་ཨ་མ་དང་སྲིང་མོ། ཆུང་མ་དང་བུ་མོ། ཚ་མོ་དང་ཡང་ཚ་མོ་སྟེ་རང་དང་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱིས་འབྲེལ་བའི་གཉེན་ཚན་བུད་མེད་ཚོ་ཁོ་ན་ལ་བསམ་ན་ཡང་སྐྱེས་པའི་ཚེ་གཡོག་ཏུ་ཉར་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་དེ་ལ་བསྒྱུར་བཅོས་ཡོང་ཐབས་དང་བུད་མེད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་དང་། རང་དབང་། བདེ་སྐྱིད། མི་ཚེའི་མཛེས་སྡུག་བཅས་ལ་འདྲ་མཉམ་ཡིན་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་ཤིག་ཕོ་མོ་གཉིས་གར་འཇག་དགོས་པ་རེད། རྒྱ་ཆེ་ས་ནས་བུད་མེད་ནི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱེད་ཀ་ཡིན་སྟབས་དེ་ལ་དམན་སྡང་དང་གཉའ་གནོན་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཤིག་ལ་མཚོན་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་པོའི་ལས་དོན་ཕྱེད་ཀ་ལ་འཐུས་ཤོར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ལྷག་པར་ཡང་དེང་དུས་སུ་འཕྲུལ་ཆས་གྱིས་དབང་བསྒྱུར་བའི་འཛམ་གླིང་འདིར་ལུས་ཤུགས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཆུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། བརྡ་འཕྲིན་ཅན་དང་འབྲེལ་གཏུག་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་འདིར་བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་ཆེས་ཆེར་ཕྱིར་མངོན་བཞིན་ཡོད།

དེ་ལས་མང་བ་། “ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་མན་ངག” »

འཇིགས་མེད་ཟླ་བ།
————–
དེ་རིང་དྲ་ཐོག་ནས་ངོ་ཤེས་གྲོགས་པོ་ཞིག་ལ་ཁ་བརྡ་བྱས། ངའི་གྲོགས་པོ་ཆེད་ལས་གསར་འགྱུར་ལས་རིགས་གཉེར་མཁན་ཞིག་ཡིན། གྲོགས་པོས་ང་ལ་བོད་དོན་གྱི་སྐོར་ལ་དྲི་བ་འདྲ་མིན་བཏང་། ངས་ཀྱང་གང་ཐུབ་ཞིག་ལན་བཏབ། གྲོགས་པོས་ང་ལ་བཙན་བྱོལ་གྱི་བོད་ཡིག་རྩོམ་པ་པོ་ཚོའི་སྐོར་ནས་དྲི་བ་བཏོན་སོང་། ངས་ཀྱང་ལན་འདེབས་ཁུལ་བྱས། འོན་ཀྱང་། ང་རང་རྩོམ་ཡིག་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་རྩོམ་འབྲིའི་ལས་ལ་ཉམས་མྱོང་ཡོད་མཁན་དང་ཆེད་ལས་རྩོམ་འབྲི་བ་སོགས་ཅི་ཡང་མ་རེད། ཐ་ན་རྩོམ་ཡིག་ཡག་པོ་གཅིག་ཀྱང་འབྲི་མི་ཐུབ་མཁན་ཞིག་གིས་ཁོང་གི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད་འདུག། གྲོགས་པོའི་དྲི་བ་དེ་དག་གིས་ང་ལ་ཡང་སེམས་ངར་འདྲ་བོ་ཞིག་བསླངས་སོང་། ཕྱིར་ཉལ་ཁང་དུ་སླེབས་རྗེས། ངས་ཀྱང་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་བོད་ཡིག་རྩོམ་འབྲི་བ་ཚོའི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ཁུལ་བྱས་བ་ཡིན། ངའི་སེམས་ལ་འདི་འདྲ་ཞིག་དྲན་སོང་།
ཕལ་ཆེར་ཕྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་གི་འགོ་དེ་བ་ཡིན་བསམ་གི། འོན་ཀྱང་། ངའི་སེམས་ལ་གསལ་བོ་ཞིག་དྲན་གྱི་མི་འདུག ད་ལྟའི་པེན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་མཐུན་ཚོགས་སམ་སྔ་མོའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཕུལ་བྱུང་རྩོམ་པ་པོ་བསྡུ་བའི་ལས་འགུལ་ཞིག་མགོ་བཙུགས་སོང་།་མཐའ་མའི་གྲུབ་འབྲས་ལྟ་བུར། བཙན་བྱོལ་ནང་གི་ཕུལ་བྱུང་བོད་ཡིག་རྩོམ་པ་པོ་གསུམ་འདེམས་སོང་། དེ་གསུམ་ནི་ཧོར་གཙང་འཇིགས་མེད་དང་ཆབ་བྲག་ལྷ་མོ་སྐྱབས། བླ་བྲང་སྐལ་བཟང་བཅས་གསུམ་རེད། རྩོམ་པ་པོ་འདི་གསུམ་ཀ་དེབ་ཀྱི་མང་ཉུང་དང་རྩོམ་ཡིག་གི་མང་ཉུང་། ཡང་ན་རྩོམ་བྲིས་ཀྱི་སྤུས་ཀའི་ངོས་བཅས་ལ་བལྟས་དེ་འདེམས་པ་མིན་འགྲོ་བསམ། གནས་ཚུལ་གསལ་བོ་ནི་ངེད་ཀྱིས་དྲན་སོས་ཀྱི་མི་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “ཁྱེད་ཀྱི་ལན་དུ། ངས་བསམ་ན།” »

པདྨ་ཚེ་དབང་ཤཱསྟྲི།

།རང་རེའི་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་བསམ་ཡོད་ཚང་མས་དུས་རྒྱུན་དུ་སྨྲ་བརྗོད་གནང་བཞིན་པ་ཞིག་ནི། མི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བརྒལ་བའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བྱུང་རབས་དང་། རྩ་ཆེའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས། ལེགས་བྱང་། མདོར་ན། བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པའི་སྲུང་སྐྱོབ་དར་སྤེལ་བྱེད་རྒྱུ་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་དང་། ལྷག་པར་དུ་གོང་གསལ་དེ་དག་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་རྣལ་མ་ཞིག་བྱེད་ཐུབ་པའི་རྨང་གཞིའམ། མེད་དུ་མི་རུང་བའི་གཞི་རྟེན་ནི། བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ཡིན་སྐོར་བརྗོད་བཞིན་ཡོད། དེ་བཞིན་འདུ་འཛོམས་ཀྱི་གཏམ་བཤད་ཇི་འདྲ་ཞིག་གི་ནང་དུའང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གལ་ཆེན་པོ་མ་རེད་གསུངས་མཁན་ཧ་ལམ་གཅིག་ཀྱང་མེད།
འོན་ཀྱང་སྟབས་ཉེས་པ་ཞིག་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་བོད་གངས་ཅན་པའི་སྐད་ཡིག། ལེགས་སྦྱར་ལྷའི་སྐད་དང་དཔུང་པ་མཉམ་བརྡར་དུ་འགྲོ་ཐུབ་མཁན། ཐེག་པ་གསུམ་དང་རྒྱུད་སྡེ་བཞིས་བསྡུས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཚང་ལ་མ་ནོར་བ་སྟོན་ཐུབ་མཁན། བོད་མིའི་ཆོས་དང་ལེགས་བྱང་། ཡུལ་གོམས་གཤིས་ལུགས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན། བོད་མིའི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པའི་རྨང་གཞི་བྱེད་པའི་བོཊའི་སྐད་ཡིག་དེ་དེང་སང་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེ་བཞིན་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། གལ་ཏེ་གངས་ཅན་པ་ཡོངས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཞེན་ལྷག་བསམ་དང་། ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ། སྙིང་སྟོབས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་ཐོག་ནས། རང་འགུལ་ཐེག་པ་ཁུར་ལེན་གྱིས་ཐབས་བརྒྱ་བྱུས་སྟོང་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་མུ་མཐུད་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་འཚོ་གནས་དང་རྒྱུན་འཛིན་ཡོང་ཐབས་ལ་རྫ་དྲག་གིས་སྒོ་ནས་འབད་བརྩོན་མ་གནང་ཚེ། ད་ལྟའི་གནས་བབ་བཞིན་ལུས་པ་ཡིན་ན། དུས་ཡུན་མི་རིང་བར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་ཡང་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་འཛམ་གླིང་སྐད་རིགས་ཀྱི་ནང་དུ་སླེབས་རྒྱུ་ཡིན་པ་གདོན་མི་ཟ།
དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། གཞི་ཞིང་ས་སྐྱོན་མེད་བཟང་དང་གཅིག། རྒྱུ་ས་བོན་ནུས་པ་ལྡན་དང་གཉིས། རྐྱེན་ཆུ་ལུད་དྲོད་བཤེར་འཛོམས་དང་གསུམ། ཆོས་དེ་གསུམ་ཚོགས་ཤིང་དུས་འབབ་ན། ལོ་ཏོག་ལ་མི་ལེགས་པའི་རང་དབང་མེད། ཨ་ལ་ལ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་མཚར། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྐད་ཡིག་ཅིག་འཚོ་གནས་སྲིངས་གསུམ་ཡོང་བ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་རྐྱེན་འགའ་ཞིག་ཚང་དགོས་པ་ཡིན། སྐད་ཡིག་ཅིག་འཚོ་བའི་གཞི་མ་ལྟ་བུ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁོར་ཡུག་ངེས་ཅན་དང་། རྒྱུ་གཙོ་བོ་ནི་སྐད་ཡིག་དེའི་བཀོལ་སྤྱོད་དང་། བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་གྱི་གྲངས་འབོར་ཡིན། སྐད་ཡིག་དེའི་བཀོལ་སྤྱོད་ནུས་པ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་མིན་གྱི་རྐྱེན་ལྟ་བུ་ནི་དུས་དང་། གནས་སྐབས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ། འཚོ་བའི་མདུན་ལམ། རང་གི་མ་སྐད་ཀྱི་རིན་ཐང་ཤེས་མིན་དང་བཀོལ་སྤྱོད་ལ་སྤྲོ་སྣང་ཡོད་མིན། འགྲུལ་བཞུད་གནས་སྤོ། འཛམ་གླིང་གི་འགྱུར་འགྲོས་སོགས་ཆ་རྐྱེན་དུ་མ་ཞིག་ལ་བརྟེན་དགོས། ལྡོག་ཕྱོགས་ནས་དེང་སྐབས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁྱད་མཁས་པ་ཚོས་ཤོད་ཚུལ་ལྟར་ན། སྐད་ཡིག་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་གཙོ་ཆེ་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ནི། ༡། ཕྱིའི་བཙན་འཛུལ་བ་ཞིག་གིས་བཙན་ཤེད་ཀྱི་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཉམས་རྒུད་དུ་གཏོང་བ་དང་། ༢། སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་པ་དག་གིས་སྣང་མེད་དྭང་བླངས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོར་བཅུག་པ་གཉིས་ཡིན།

དེ་ལས་མང་བ་། “།ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་ཅན་ཞིང་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་གནས་སྟངས།” »