ལུས་ཤ་ཚོ་ཆེས་པའམ་རྒྱགས་དྲགས་པ།
༡། ཀྲོ་མ་ཀྲོ་དང་། ཕོ་བ་རིས(mint)། ལོ་འཁོར་པད་ཚལ་ལམ་ཚོད་མ་མགོ་ལོག་གི་བཟའ་ཆས་རིགས་མང་དུ་བསྟེན་ན་ཚོ་ཆེས་པ་སྐེམ་པར་བྱེད།
དེ་ལས་མང་བ་། “སྟབས་བདེའི་རྒྱུན་མཐོང་ནད་རིགས་བཅོས་ཐབས་ལས་ལུས་ཤ་རྒྱགས་དྲགས་པའི་བཅོས་ཀ་འགའ།” »
ལུས་ཤ་ཚོ་ཆེས་པའམ་རྒྱགས་དྲགས་པ།
༡། ཀྲོ་མ་ཀྲོ་དང་། ཕོ་བ་རིས(mint)། ལོ་འཁོར་པད་ཚལ་ལམ་ཚོད་མ་མགོ་ལོག་གི་བཟའ་ཆས་རིགས་མང་དུ་བསྟེན་ན་ཚོ་ཆེས་པ་སྐེམ་པར་བྱེད།
དེ་ལས་མང་བ་། “སྟབས་བདེའི་རྒྱུན་མཐོང་ནད་རིགས་བཅོས་ཐབས་ལས་ལུས་ཤ་རྒྱགས་དྲགས་པའི་བཅོས་ཀ་འགའ།” »
རིགས་གྲོལ།
མཁྲིས་རྡོ་རང་བཞིན་གྱིས་འདོན་ཐབས།
སྤྱིར་མཁྲིས་རྡོའི་དཀའ་ངལ་དེ་མི་ཁ་ཤས་ལ་མ་གཏོགས་མེད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ཡང་། དོན་དངོས་སུ་ང་ཚོ་ཚང་མར་ཆེ་ཆུང་དང་། མང་ཉུང་ལ་མ་ལྟོས་པའི་མཁྲིས་རྡོ་ཡོད། མཁྲིས་རྡོས་ཀྱང་སྐྲན་ནད་འཁྲིད་ཡོང་གི་ཡོད།
མཁྲིས་རྡོའི་ནད་རྟགས་ལ་ལྟོ་ཆས་མང་པོ་ཟོས་རྗེས་ཁོག་པ་སྦོས་ཡོང་བ་དང་། ཟས་འཇུ་མི་ཐུབ་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་ཡོང་གི་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་༢༠༡༣ ཟླ་༣ ཚེས་༢༣ ཉིན་རྒྱ་གར་རྡ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་བཙུགས་ནས་མི་ལོ་༥༢ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་མཛད་སྒོའི་ཐོག སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དབུ་འཛིན་ལས་ཐོག་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་སྐར་རྩིས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱ་གཞག་ཐད་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་ཞིག་གནང་འདུག་པ་གཤམ་གསལ་ལྟར་(བོད་ཀྱི་དུས་བབ ༢༠༡༣།༣།༢༣)
“དུས་རབས་ཕྱེད་ལྷག་རིང་ངྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་གིས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་བོད་མི་ཉམ་ཐག་དང་རྒན་འཁོཊ།
སྤྲུལ་འཁོར་སྐལ་བཟང་དོན་ལྡན། སྨན་རྩིས་ཁང་གསོ་རིག་ཞིབ་འཇུག
ལུས་སེམས་འཚོ་བ་གསུམ་ངོ་སྤྲོད།
སྤྱིར་དངོས་པོ་ལ་སེམས་ལྡན་དང་སེམས་མེད་ཀྱི་བེན་པོ་བཅས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་ཞིང་སེམས་མེད་ཀྱི་བེན་པོ་དཔེར་ན་ས་རྡོ་དང་། རི་བྲག ཁང་ཁྱིམ་སོགས་ཕྱི་རོལ་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་སེམས་མེད་བེན་པོའི་དངོས་པོ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད། སེམས་ལྡན་དངོས་པོའི་རིགས་དཔེར་ན་མི་དང་། དུད་འགྲོ བྱ་བྱིའུ། འབུ་སྲིན་སོགས་ཚོར་བ་ཡོད་པའི་སེམས་ལྡན་གྱི་དངོས་པོའི་རིགས་ཀྱང་དུ་མ་ཡོད།
ཚོད་དཔགས་བྱེད་ན་དེང་འཛམ་གླིང་ནང་སྐྱེ་བོ་ས་ཡ་མང་པོར་ཨོལ་སྒོའི་རྨེན་ནད་ཡོད་པ་ཡིན། ཡིན་ཡང་མང་པོས་ནད་གཞི་དེ་དག་ཇི་ལྟར་ཡིན་མིན་ད་དུང་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་རེད། ཨོལ་སྒོ་ནི་མཇིང་པའི་ནང་ངོས་ཕྱེ་མ་ལེབ་ཀྱི་གཟུགས་དང་འདྲ་བའི་རྨེན་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་དང། དེས་ལུས་པོའི་ནང་ཟས་ཀྱི་བཅུད་རྫས་རྣམས་བསྡུ་ལེན་གྱིས་གཟུགས་པོར་མཁོ་སྤྲོད་བྱ་མཁན་གྱི་མ་ལག་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན། ཅི་སྟེ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཨོལ་སྒོའི་བྱེད་ལས་ཚུལ་བཞིན་མ་གནས་ན་ལུས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ཐོག་ཤུགས་རྐྱེན་འཐེབས་ངེས་ཡིན། དམིགས་ཀར་དུ་ལྗིད་ཚད་དང། སེམས་ཁམས་མི་བདེ་ཞིང་ཡིད་ཞུམ་པ། ལུས་ཟུངས་ཉམས་པ་བཅས་བྱུང་།
དེ་ལས་མང་བ་། “ཁྱེད་ལ་ཨོལ་སྒོའི་རྨེན་བུའི་ནད་བྱུང་པའི་་ནད་རྟགས་བཅུ།” »
འགྲོ་ལ་ཕན་བཞེད་ཐུགས་རྗེས་རབ་བསྐྲུན་པའི། །སྤང་རྟོགས་སྐྱོབ་པ་མཆོག་བརྙེས་ལྷ་ཡི་ལྷ། །རྟེན་འབྱུང་གཏམ་གྱི་འགྲོ་རྣམས་འདྲེན་མཛད་པའི་པའི། །ཐུབ་དབང་སྨྲ་བའི་ཉི་མོར་གསོལ་བ་འདེབས། །(༧ གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་གཟིགས་སྐུ་འཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོས་མཛད་པའི་གསུང་བྱིན་རླབས་ཅན) སྙིགས་དུས་ལྔ་བརྒྱའི་ཉམས་ཐག་གྲོལ་བའི་སླད། །ཡངས་པ་ཅན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འཛོམས་མཛད། །སྨན་བླ་བདེ་གཤེགས་ལྷ་ཚོགས་མཆེད་བརྒྱད་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་གཞན་ཕན་སྣང་བ་སྩོལ།།
སྤྲུལ་འཁོར་སྐལ་བཟང་དོན་ལྡན། བཞུགས་སྒར་སྨན་རྩིས་ཁང་གསོ་རིག་ཞིབ་འའཇུག་སྡེ་ཚན།
དུས་འཁོར་བསྡུས་རྒྱུད།
སྟོང་པའི་དབུས་སུ་ཡང་དག་འབྱུང་སྟེ་ཆུ་ལ་ལན་ཚྭ་དང་ནི་སྒོ་ངའི་དབུས་སུ་སྒོང་སྐྱེས་བཞིན། །ལུས་དང་ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་དང་ནི་རླུང་དང་མེ་དང་ཆུ་དང་ས་དང་བརྟན་དང་གཡོ་བ་དང་། །ཞེས་དཔལ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དུས་འཁོར་བསྡུས་རྒྱུད་ཀྱི་ལེའུ་དང་པོ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམ་པར་བཀོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་བསྟན་པ་ལྟར་ཐོག་མར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ནི་ནམ་མཁའ་སྟོང་པའི་ཆ་ལས་སྟོང་པའི་དབུས་སུ་ཤིན་ཏུ་ནས་ཕྲ་བའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཡང་དག་པ་དག་ལས་འབྱུང་བ་སྟེ་དཔེར་ན།
སྔ་འགྱུར་གྲུབ་དབང་རྫོགས་ཆེན་པའི་དཔེ་ཚོགས།
(HIV)ནུས་འཇོམས་དུག་སྲིན་(AIDS)ཨེ་ཙི་འགོས་ནད་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐབས།
རྫོགས་ཆེན་མཁན་ཆེན་ཆོས་དགའ་མཆོག་གི་བཀའ་ལྟར་སྨན་སྤྲུལ་དགེ་གྲགས་ནས་རྩོམ་བསྒྲིགས་བྱས།
གོ་ཐོས་ལྟར་ན་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༡ནས་གསར་དུ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་ནད་ངན་འདི་དང་པོ་ཕྱི་གླིང་བས་སྤྲ་སྤྲེའུའི་རིགས་ལ་ལུས་འབྲེལ་བྱས་པ་ལས་བྱུང་ནས་རིམ་པར་འཛམ་གླིང་ལ་ཁྱབ་ཅིང་། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་བདེ་ཐང་དང་སྲོག་ལ་རྒོལ་མཁན་གྱི་ནད་ངན་ཚབས་ཆེན་ཞིག
སྤྱི་ལོ ༡༩༨༡ ལོའི་ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༥ ཉིན་ཨ་རིའི་འགོས་ནད་ཆེད་མཁས་མི་སྣས་ཐོག་མར་ནད་ངན་འདི་ངོས་འཛིན་བྱས་པའི་རྗེས་ནས་ད་ལྟའི་བར་ལོ་༣༠ལྷག་གི་རིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་བསྡོམས་རྩིས་གཞིར་བཟུང་ན། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ནས་མི་གྲངས་ས་ཡ་༦༠་ལྷག་ལ་ནད་ངན་འདི་འགོས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལས་ས་ཡ་ ༣༠ ལྷག་གི་ཚེ་སྲོག་ནད་ངན་འདིས་འཕྲོག་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ལས་མང་བ་། “(HIV)ནུས་འཇོམས་དུག་སྲིན་(AIDS)ཨེ་ཙི་འགོས་ནད་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐབས།” »
ཉེ་ལམ་ངྷ་ས་དབུས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཉམ་ཆག་དང་འཛིན་སྐྱོང་འཐུས་ཤོར་དུ་མི་འགྲོ་བར་སྔར་ལས་ཚཊ་ཚུད་ཡོང་ཆེད། སྨན་རྩིས་ཁང་གི་སྨན་པ་ཚོས་སྒེར་ངོས་ནས་ནད་པར་བརྟག་དཔྱད་གཏོང་བ་དང་སྨན་སྤྲོད་པ། སྒེར་ངོས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་བསྐྱོད་དེ་སྨན་ཚོང་འགྲེམས་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་བབ་ཐོག་བཅོས་བསྒྱུར་བཏང་ཡོད་སྟབས། ཁ་སང་ཕྱི་ཚེས་ ༧ ཉིན་འདི་གའི་གསར་འགོད་པས་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ཕུ་རི་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས་ལཊ་སུ་གནས་སྟངས་དེའི་ཐད་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པ་ཞིག་བོད་ཀྱི་དུས་བབ་དྲ་ངོས་སུ་སྤེལ་འདུག གནས་ཚུལ་རྒྱས་པ་གཤམ་གྱི་སྦྲེལ་ཐག་འདི་ནས་གཟིགས་རོགས།
སྤྱི་ནོར་༧་གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་མཆོག་གི་དགོངས་གཞི་བཀའ་སློབ་ལས་ཚན་རིག་སྐོར།
བཀའ་སློབ་མཁོ་གཏོང་བ་བློ་བཟང་འཇམ་དབྱངས།
དྭངས་པའི་མཚན་མོ་ཞིག་ལ་གྲངས་ལས་འདས་པའི་སྐར་ཚོགས་ཀྱིས་འོད་འཚེར་འཚེར་བྱེད་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་བལྟས་ནས་ཡ་མཚར་བའི་ཚོར་འདུ་ཞིག་སྐྱེས་མ་མྱོང་མཁན་སུ་ཞིག་མཆིས། འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་སྟངས་འཛིན་བྱེད་པའི་བློ་ལྡན་ཞིག་ཡོད་མེད་ལ་བསམ་བློ་བཏང་མ་མྱོང་མཁན་སུ་ཞིག་ཡོད། ང་ཚོ་སུས་འཛམ་གླིང་འདི་སྲོག་ལྡན་རྣམས་འཚོ་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་སྐར་གཅིག་པུ་དེ་ཡིན་ནམ་ཞེས་རང་ཉིད་ལ་དྲིས་མ་མྱོང༌། ང་རང་གི་བསམ་པར་དྲི་བ་འདི་དག་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་སེམས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་འཆར་བ་ཞིག་རེད། འགྲོ་བ་མིའི་དཔལ་ཡོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་དྲི་བ་འདི་དག་ལ་ལན་འཚོལ་བའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་འདུན་པ་ངེས་ཅན་ཞིག་འཆར་ཅན་དུ་མཆིས།
རྒྱང་འདྲི་བ། ཐོར་རྒོད་པ་སྤྱན་ཆབ།
ཐོར་རྒོད་པ་སྤྱན་ཆབ། ཐོག་མར་ཁྱོད་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་གི་རྒྱུད་རིམ་དང་འབྲེལ་ནས་ངོ་སྤྲོད་ཅིག་བྱེད་རོགས་གནོངས།
ཉི་ཟླ་ལྕེ་ནག་ཚང། ངའི་མིང་ལ་སྨན་པ་ཉི་ཟླ་ལྕེ་ནག་ཚང་ཟེར་། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གླིང་འཛུག་མཁན་དང་བོད་སྨན་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ དང་ གཡུ་ཐོག་སྙིང་ཐིག་གི་སློབ་ཁྲིད་དགེ་རྒན་ཡིན། སྔགས་མང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་འཛུག་མཁན་དང་སློབ་སྟོན་པ་ཡིན།ཆུང་དུས་ལོ་དྲུག་ཙམ་ནས་ རྨ་ལྷོ་དམག་ཁྲང་འབྲོག་པའི་སྦྲ་གུར་སློབ་གྲྭར་བསྐྱོད། དེ་རྗེས་སུ་རྨ་ལྷོ་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་དུ་ཞུགས། ༡༩༨༥ལོར་ནས་༡༩༨༩ལོར་བར་རེབ་གོང་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ་འགྲིམས་ལ་རྗེས་སུ་རྨ་ལྷོ་ སོག་རྫོང་མི་རིགས་སློབ་འབྲིང་གི་དགེ་རྒན་ལོ་གཅིག་ལྷག་བྱས། ༡༩༩༠ལོར་ནས་རྨ་ལྷོ་རྫོང་སོག་བོད་སྨན་ཁང་དུ་བོད་སྨན་གཞུང་ལུགས་དང་ལག་ལེན་ གཉིས་ཆར་སློབ་སྦྱོང་བྱས། ༡༩༩༡ལོར་ནས་༡༩༩༦ལོ་བར་དུ་བོད་ལྗོངས་གསོ་རིག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་རུ་དེང་རབས་ གསོ་རིག་གི་རྨང་གཞི་དང་། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ལ་སློབ་གཉེར་བྱས། ༡༩༩༦ལོར་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་ལག་ལེན་ནི་ལྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་དང་ལྷོ་ཁ་སྨན་རྩིས་ ཁང་དུ་སྦྱངས།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།
སྐྲན་ལ་འགྲེལ་བཤད་མ་བརྒྱབ་པའི་སྔོན་འདིར། ངས་ཁྱེད་ཚོར་སྐྱེ་དངོས་རིག་པའི་དྲི་བ་ཐུང་ཐུང་ཞིག་འདྲི། དེ་ནི་ང་ཚོའམ་སྐྱེ་ལྡན་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་དང་ཇི་ལྟར་འཚར་ལོངས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།