སྨན་པ་འཚོ་སྐྱིད། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བོད་སྨན་ཁང་།
དང་པོ། གཉན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་དོན་ལ་དཔྱད་པ།
སྤྱིར་གཉན་ཞེས་པ་དང་ཐོག་འབྱུང་བའི་ནུས་པའམ་འབྱུང་བཞི་འཁྲུགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་མཚན་མ་ཙམ་ལ་གོ་དགོས་འདུག་མོད། རྗེས་སུ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བས་ཤན་ཞུགས་ནས་འབྱུང་བ་དང་བར་སྣང་ལ་དབང་སྒྱུར་མཁན་གྱི་ལྷ་ཞིག་ཏུ་ངོས་བཟུང་འདུག
དེ་ལས་མང་བ་། “གཉན་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་སྐྱེ་ཁམས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ།” »
སྨན་རམས་པ་གཡང་འབུམ་རྒྱལ།
ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་ཆེས་ཆེར་བདོ་བའི་དུས་འདིར། འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་གྱི་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱིས་ཐེམ་སྤང་ Stay at home དང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱང་བཀྱེད་ Social distancing ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ནད་ཡམས་ཀྱི་འཇིགས་པ་ལས་ཐར་ཐུབ་ཀྱི་འབད་བརྩོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཨ་རི་
དེ་ལས་མང་བ་། “ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་དང་ཨ་རི་གཞུང་དམངས་གཉིས་ཀྱི་ཐེམ་སྤང་ལས་འགུལ།” »
རྩོམ་པ་པོ། Ignacio López-Goñi སྨན་པ་གཡང་འབུམ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༦ །
ང་ཚོས་ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུ་ coronavirus འདི་ནད་ཡམས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་ཚབས་ཆེའི་དཀའ་ངལ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཚར་ཞིང་། ཟླ་བ་གཉིས་ཀྱང་མ་འགོར་བར་གླིང་ཆེན་ཁ་ཤས་ལ་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་སོང་ཡོད། སྤྱིར་ནད་ཡམས་ཞེས་འདོགས་དོན་ནི་རྒྱུན་བསྲིང་ཐུབ་ཅིང་ནད་གཞི་རང་ཉིད་ས་ཁུལ་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་དུས་གཅིག་མཉམ་གཅིག་གིས་མཚམས་ཆད་མེད་པར་འགོས་ཁྱབ་ཏུ་ཕྱིན་ཡོད་པས་ཡིན། ནད་ཡམས་ནི་ནད་འབུ་ལ་ཡོད་པའི་ཚེ་སྲོག་འཕྲོག་བྱེད་སྟོབས་ཤུགས་ལ་གོ་མི་དགོས་པར་ནད་འབུ་ཡི་འགོ་ཕོག་འགྲོ་ཚད་དང་ས་ཁུལ་ལ་ཁྱབ་བརྡལ་འགྲོ་ཚད་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་གོ་དགོས།
དེ་ལས་མང་བ་། “ཏོག་དབྱིབས་ནད་འབུ་ Coronavirus ལ་དངངས་སྐྲག་སྐྱེ་མི་དགོས།” »
སྨན་པ་འབུམ་རམས་པ་འཇིགས་མེད་ཕུན་ཚོགས།
གསོ་ཐབས་ཐེངས་དང་པོ།
དང་པོ། རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བཀག་སྡོམ་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས་པ་རྩ་དོན་རེད།
གཉིས་པ། མི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་བ་མཚམས་འཇོག་དགོས་པ་ནི་གནད་འགགས་རེད།
གསུམ་པ། མི་དང་མིའི་བར་ལ་མུས་གསུམ་ནས་ལྔའི་བར་ཐག་འཇོག་དགོས་པ་ནི་གོམས་སྲོལ་ཆགས་དགོས་པ་རེད།
སྨན་པ་གཡང་འབུམ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར། (CNN གསར་ཁང་གི་འཕྲོད་བསྟེན་ལེ་ཚན།)
ཆེད་མཁས་རྣམ་པས་འཛམ་གླིང་གི་ནད་ཡམས་ཀྱིས་ཡོང་འཆར་མི་ལོ་ ༢༠ ནས་ ༣༠ ནང་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་གི་ཡིན་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་ཡོད། དེར་བརྟེན་འདས་པའི་ནད་
དེ་ལས་མང་བ་། “སྲོག་གཅོད་ནད་རིགས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་འཛམ་གླིང་གི་ནད་ཡམས་ཁག” »
སྒང་པ་དགེ་ལེགས།
ཟླ་གཉིས་ཙམ་གྱི་སྔོན་ནས་བྱུང་བའི་ཏོག་དབྱིབས་ནད་ཡམས་འདིས་ཅུང་ཞི་འཇམ་དུ་གྱུར་བའི་ཡུལ་གྲུ་མང་པོ་ཞིག་སླར་ཡང་འུར་དིར་རེ་བཏང་སོང་། དེ་ལས་ཀྱང་ཕྱི་ཚུལ་གྱི་ལྷིང་འཇག་གཙོ་གཉེར་བྱེད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ཟང་ཟིང་ལང་ལོང་དུ་གྱུར་སོང་།
འབུམ་རམས་པ་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་མཚན།
འགོས་ནད་སྔོན་འགོག་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཐུན་མོང་འཕྲོད་བསྟེན་རིག་པའི(Public Health)རིག་ཚན་གྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ས་བོན་དང་རྨང་གཞི་ཡིན་ལ། འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོའི་ཁྲོད་མི་འབོར་གཞིར་བཞག་གིས་འགོས་ནད་སྔོན་འགོག་དང་
དེ་ལས་མང་བ་། “པྲོག་དབྱིབས་ནད་དུག་གསར་བའི་གློ་ཚད་ཀྱི་རིམ་གསུམ་སྔོན་འགོག” »
རྒྱ་གར་ཅོན་ཏ་ར་གསོ་བ་རིག་པ་སློབ་གཉེར་དང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་།
དང་པོ། ངོ་སྤྲོད།
གཉན་སྲིན་ནི་སྲོག་ཆགས་རིགས་ཀྱི་ཕྲ་ཕུང་ནང་འཚོ་འཕེལ་བྱེད་པའི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་ཞིང་ཆུང་བའི་སྲིན་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། གཉན་ནད་ཕོག་པའི་སྲིན་འབུས་འཚོ་གནས་ཕྲ་ཕུང་དེ་ལས་རང་ཉིད་དང་ཆ་འདྲ་བའི་ནད་འབུ་འབུམ་ཕྲག་
ཆུ་རླངས་འབྲུག་བྱམས།
ཁ་སང་དེ་རིང་རྒྱ་ནག་ནང་ནད་ཡམས་(Coronavirus) ཟེར་བའི་འགོས་ནད་ཚབས་ཆེན་ཞིག་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་འདིར། འཛམ་གླིང་གིས་ས་ཆ་གང་སར་ནད་ཡམས་འདི་འགོག་ཐབས་
དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་མི་ཚོ་ཉིན་རེའི་བཟའ་བཏུང་ཡང་ཉོ་མི་ཐུབ་པའི་གནས་སུ་ལྷུང་བཞིན་ཡོད།” »
བོད་འབྱོར།
ནུ་མའི་འབྲས་སྐྲན་ནི་རྒྱ་ཆེའི་བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་བདེ་ཐང་ལ་གནོད་པ་ཚབས་ཆེན་བཟོ་བའི་ནད་རིགས་གཙོ་བོར་གྱུར་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ20ཙམ་གྱི་རིང་ལ། ནུ་མའི་འབྲས་སྐྲན་འབྱུང་ཚད་ལོ་རེར་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་ཏུ་ནུ་མའི་འབྲས་སྐྲན་འབྱུང་ཚད་ཆེས་མཐོ་བའི་ལོ་ཚོད་ནི་ལོ40ནས60བར་ཡིན་ལ། བུད་མེད་ཀྱི་ནད་འབྱུང་
དེ་ལས་མང་བ་། “ནུ་མའི་འབྲས་སྐྲན་གྱི་འབྱུང་རྐྱེན་དང་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐབས།” »
བོད་ཀྱི་དུས་བབ་ནས་དྲངས།
རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དངོས་མེད་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ནང་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་བོད་སྨན་ཞེས་བཅུག་པར་བོད་ཀྱི་སྨན་རྩིས་ཁང་གི་དགེ་ལས་སློབ་ཕྲུག་ཚོས་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལི་རུ་དུས་ཡུན་ངེས་མེད་རིང་ངོ་རྒོལ་བྱེད་
དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་བདག་དབང་ལ་ཁ་ཡ་བྱེད་བཞིན་པར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་ཡོད།” »
བོད་འབྱོར། འཕྲོད་བསྟེན་རྒྱུན་ཤེས་གླེང་སྟེགས།
རྒྱུ་རྐྱེན།
མཆིན་པ་སྲ་འགྱུར་ (肝硬化, cirrhosis) གྱི་ནད་ནི་ནད་ཐོག་ཏུ་མཐོང་རྒྱུ་མང་བའི་དལ་གཤིས་རང་བཞིན་གྱི་མཆིན་ནད་ཅིག་ཡིན་ལ། ནད་དེ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། ནད་དུག་རང་བཞིན་གྱི་མཆིན་པ་སྲ་འགྱུར་དང་ཆང་བཅུད་རང་བཞིན་གྱི་མཆིན་པ་སྲ་འགྱུར། འཕོ་ལེན་རང་བཞིན་གྱི་མཆིན་པ་
བོད་འབྱོར། གསོ་རིག་རྒྱུན་ཤེས་འཕྲིན་སྟེགས།
མི་རྣམས་ཀྱིས་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་ཇེ་ལེགས་སུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བའི་ནད་པ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལས་བསྐྱེད་པའི་ཀླད་ཁྲག་ཤོར་བ་དང་། སྙིང་ནད་རིགས།མཁལ་མའི་ནུས་པ་ཤོར་བ་སོགས་ནད་རིགས་མང་པོ་འབྱུང་གིན་ཡོད་དེ། དེ་བས་དེ་ལས་བསྐྱེད་པའི་ནད་ཀྱིས་ཚེ་སྲོག་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་པ་སྔོན་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེ། འགྲོ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་མཐའ་མར་
དེ་ལས་མང་བ་། “ཁྲག་ཤེད་མཐོ་བའི་ནད་ཀྱི་སྔོན་འགོག་གི་རྒྱུན་ཤེས།” »
གསོ་རིག་རྒྱུན་ཤེས་འཕྲིན་སྟེགས་ནས་དྲངས། མཚེའུ།
ཞོགས་ཟས་མེད་པ་དང་ཕྱི་པོར་དགོང་ཟས་ཟ་བ་དེས་སྙིང་རྩ་འགག་སྟེ་ཤི་སྲིད། ཛ་དྲག་དེ་ཡང་རྒྱུན་དུ་སྙིང་རྩ་འགག་པའི་ནད་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ལས་གོང་སྨྲོས་གོམས་གཤིས་དེས་རྒྱུ་བྱས་ཚེ་ཉེན་ཚབས་ལྡབ་ལྔས་ཆེ་བ་ཡོད་ཅེས་ར་འཕྲོད་བྱུང་འདུག #No breakfast and late dinner may up heart attack risk: Study.
དེ་ལས་མང་བ་། “ཞོཊ་ཟས་མེད་པ་དང་ཕྱི་པོར་དགོང་ཟས་ཟ་བ་དེས་སྙིང་རྩ་འགག་སྟེ་ཤི་སྲིད།” »
དཀར་མཚོ་སྐྱིད།
བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ངོས་ནས་བཤད་ན་གཉན་ནད་རེག་དུག་གི་ནད་གཞི་འདི་རྒྱུད་བཞིའི་ནང་དུ་རྩ་བའི་གཉན་རིམས་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པར་གསུངས་ཏེ། སྐྱེད་བྱེད་ཡུལ་དུས་ཟས་སྤྱོད་གདོན་རྐྱེན་གྱིས། །སྲིན་འཁྲུགས་ལུས་ཟུངས་བཟས་པས་གཉན་ནད་བྱུང་། །ཤིན་ཏུ་སྲོག་ལ་གཟན་ཕྱིར་གཉན་ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ནད་གཞི་འདི་སྐྱེད་བྱེད་གཙོ་བོ་
དེ་ལས་མང་བ་། “འཛམ་གླིང་གཉན་ནད་རེག་དུག་གི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི།” »
ཆུ་རླངས་འབྲུག་བྱམས།
ཉིན་རེའི་འཕྲོད་བསྟེན་ནི་མི་ཞིག་གི་མི་ཚེའི་ནང་གི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་ནང་གི་འགངས་ཆེན་དེ་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་རིང་དུས་ཚོད་སྟོང་པའི་བར་ནས་བོད་ཀྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཚན་པའི་འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱས་པ་ཞིག་ལ་བལྟས་པ་ཡིན། ལེ་ཚན་དེ་ཟླ་རེེར་ཐེངས་གཅིག་རེ་ཡོད་པ་འདྲ། ལེ་ཚན་དེར་བལྟས་པ་དང་འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་གོང་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེན་རེད་ལ་དེའི་ཐད་མུ་མཐུད་ནས་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེན་རེད་བསམ་བྱུང་། ལེ་ཚན་དེའི་བགྲོ་གླེང་གི་བརྗོད་བྱ་ནི་”གྱུར་དུག་ནད་གཞི་ངོ་སྤྲོད་དང་སྔོན་འགོག་བྱ་ཚུལ”ཅེས་པ་རེད། བརྗོད་བྱ་འདི་ཟས་རིགས་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ནད་གཞི་གང་འདྲ་བྱས་ནས་འབྱུང་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་རེད། སོ་སོ་རང་ཉིད་ལ་མཚོན་ན་འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་མེད་རུང་འཕྲོད་བསྟེན་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན། སྤྱིར་བཏང་ནད་གཞི་མང་པོ་ཞིག་
དེ་ལས་མང་བ་། “ཉིན་རེའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཤེས་བྱ་དང་བོད་ཀྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཚན་པའི་ལས་རིམ།” »
བསྟན་འཛིན་མཐའ་ཡས།
ནད་གཞི་སྔོན་འགོག་བྱེད་པ་ལ་ལུས་རྩལ་གལ་ཆེ་ཤོས་རེད། ལུས་རྩལ་ཁ་ཤས་ཤིག་འགྲེལ་བཤད་ཞུས་ན།
རྩ་དཀར་གྱི་རྩ་བ་ཀླད་པ་རེད། དཔེར་ན་མགོ་ཡིན་ན། མགོ་ལ་སྐྱོན་མི་འབྱུང་བ་དང་། མགོའི་ནང་གི་རྩ་ཡི་ལས་ཀ་ཡག་པོ་ཡོང་བ་ལ་ངེས་པར་དུ། སྐྲ་ཤད་དང་སོར་མོ་ལྟ་བུས། དཔེ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཤད་དགོས་ཡོད་རེད། ཕྱི་ལོགས་ནས་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཤད་པ་ཡིན་ན། དེའི་ཚོར་བ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ནང་ལ་འགྲོ་སྟེ། ནང་གི་ཁྲག་དང་རླུང་གི་འཁོར་རྒྱུག་ཡག་པོ་བྱུང་ནས་ཀླད་པ་དེ་ཡག་པོ་འདུག་གི་ཡོད་རེད། དེས་རྩ་དཀར་གྱི་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། ཡང་ན་སོར་མོས་རྡུང་བའམ། ཐལ་ལྕག་ཞུས་ནའང་འགྲིག་གི་རེད། གང་ལྟར་ཁྲག་དང་རླུང་གི་འཁོར་རྒྱུག་ཡག་པོ་ཡོང་བ་ལ་དེ་དཔེ་ཡག་པོ་ཡོད་རེད།
ལྷ་རྩེའི་ཁུ་བྱུག
མི་རིགས་གཞན་དག་ཚང་མ་ཞོགས་པར་ལུས་པོ་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་བཞིན། བལ་ཡུལ་གྱི་མི་སེར་ཚོས་ཀྱང་ཞོགས་པ་སྔ་ཚེ་ལངས་ནས་ལུས་པོ་སྦྱོང་རྒྱུ་དེ་གོམས་སྲོལ་རེད་འདུག
འུ་ཚོས་ཕྱོགས་ཡར་མར་བལྟས་ན་ཞོགས་པར་ལུས་པོ་སྦྱོང་སྲོལ་མེད་པ་ནི་བོད་པ་ཡིན་འདུག ཕ་ཡུལ་གྱི་མིས་བསམ་ན་ཞོགས་པར་ལུས་རྩལ་སྦྱོང་མཁན་ནི་མི་ཚེ་མི་ཆོད་མཁན་གྱིས་ཅི་བྱེད་འདི་ལས་མེད་པར་འདོད་མོད། དོན་དུ་ཁོ་ཚོས་རང་གི་བདེ་ཐང་དང་། ཚེ་རིང་བའི་ཆེད་དུ་ལུས་པོ་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་རེད། འདི་ནི་གསོ་རིག་དང་ཚན་རྩལ་ལ་མཐུན་པའི་འཛམ་གླིང་མིའི་སྲོལ་བཟང་ཡིན་འདུག
སྨན་པ་གཡང་འབུམ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར་སྒྲིག་བྱས།
ལུགས་རྙིང་ལོ་གསར་སྐབས་ཨེ་ཤེ་ཡ་གླིང་གི་རིགས་རྒྱུད་ཡིན་པའི་བཟའ་མི་རྣམས་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་ལོ་གསར་རོལ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་བ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཨ་རིར་གནས་སྡོད་ཨེ་ཤེ་ཡའི་མི་རིགས་རྣམས་ལས་ཀའི་རྐྱེན་པས་ལོ་གསར་ཆེད་དུ་ཕྱིར་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ལོག་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་ཡོད་པར་བརྟེན། རང་གི་ཕ་མ་གཉེན་ཉེ་རྣམས་ཚུར་ཨ་རི་ལ་འབོད་འགུག་གིས་གནམ་ལོ་གསར་པའི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་མཉམ་རོལ་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་ཕ་མ་གཉེན་ཉེ་ཚོ་ཨ་རིར་སྡོད་རིང་ནད་མནར་རྨས་སྐྱོན་འབྱུང་སྲིད་པ་ཞིག་རེད་ལ། ནད་མནར་རྨས་སྐྱོན་རྐྱེན་གྱིས་ནད་སྟོན་སྨན་བཅོས་བྱེད་དགོས་ཚེ་སྨན་བཅོས་ལྟ་སྐྱོང་འགན་ལེན་ (Health Insurance) མེད་པས་འགྲོ་གྲོན་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་བརྗོད་མ་དགོས།
ཡར་འབྲོག་རྡོ་རྗེ། འཕགས་ཡུལ་སྨན་རྩིས་མཐོ་སློབ་
དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནི་ཚན་རྩལ་རི