བོད ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ།

དེ་རིང་ངས་སླར་ཡང་བརྗོད་གཞི་འདི་ལ་སླར་ཡང་ལག་པ་མི་འཆིང་ཐབས་མེད་ཅིག་ཆགས་སོང་། ཉེ་སྔོན་ཞིག་ལ་ངས་༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་ཕྲེང་བཅོ་ལྔ་བ་བུད་མེད་ཅིག་བྱོན་སྲིད་པ་རེད་ཅེས་པའི་བསམ་ཚུལ་ཞིག་སྤེལ་ན་ཡང་། དྲ་ཐོག་གི་སྤུན་ཟླ་དག་གིས་སྣང་མེད་དུ་གཡུགས་པ་མིན་ན་ཡང་། དེ་ལ་བསམ་ཚུལ་ཐད་ཀར་ཤུགས་ཆེན་པོ་གླེང་མཁན་མེད་པར་གྱུར་སོང་།

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་པ་ཚང་ལ། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པ་ཆེ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་དམ་མེད།” »

བོད ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ།

ངས་རྒྱུན་དུ་རང་གིས་ལ་འདི་ལྟར་དྲིས་པ་ཡིན། མི་མ་ཤི་གོང་དུ་ལས་ཀ་གང་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་འདྲི་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ད་ལྟའི་བར་དུ་རང་ཉིད་མ་ཤི་གོང་དུ་གང་ཞིག་བྱེད་དགོས་མིན་དང་། གང་ཞིག་བྱས་པ་ཡིན་ན་དོན་སྙིང་ལྡན་མིན་སོགས་ཀྱི་ཐད་དུ་ལན་དོན་མཐུན་ཞིག་གཏན་ནས་རྙེད་ཀྱི་མི་འདུག་ལ། ངོ་ཤེས་ཚད་ཀུན་ལ་མི་ཟེར་བ་འདི་མ་ཤི་གོང་དུ་ག་རེ་བྱེད་དགོས་མིན་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་མང་བོ་ཞིག་དྲིས་ན་ཡང་། ཁོང་ཚོས་ཀྱང་བསམ་ཕྱོགས་ནི་དངོས་ནས་མི་གཅིག་པ་དེ་ནི་མི་སུམ་བཅུ་བསམ་པ་སུམ་བཅུ་དང་། མཛོ་སུམ་བཅུ་ར་ཁ་དྲུག་བཅུའི་དཔེ་ལས་མ་འདས་ཀྱང་། མང་ཤོས་ཤིག་གིས་མི་མ་ཤི་གོང་དུ་ག་རེ་བྱེད་དགོས་མིན་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་ཞིབ་མོ་ཞིག་གཏན་ནས་གཏོང་མྱོང་མེད་ཟེར་མཁན་ཡང་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “མི་མ་ཤི་གོང་དུ་ལས་ཀ་གང་ཡོད་པ་རེད།” »

ནགས་ཤོད་རིག་རལ།

ཉེ་ཆར་ཀོ་པེན་ཧ་ཀེན་གྱི་འཛམ་གླིང་གནམ་གཤིས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་སྲིད་བློན་དབུན་ཅ་པོ་ཡིས་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཨོ་སྦ་མ་ལ་བརྙས་བཅོས་བྱས་པ་མ་ཚད་ཨ་རིས་སྣེ་འཁྲིད་བཞིན་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་ལུགས་དེ་ལ་མི་འདོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་གང་ཐུབ་བྱས། དེ་རྗེས་གུ་གུལ་དོན་རྐྱེན་བྱུང་ལ་ཨ་རིའི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་ཆེན་ཧི་ལ་ལི་ནས་སྲིད་འཛིན་ཨོ་སྦ་མ་བར་གྱིས་དྲ་ཡིག་ལྐོག་འཛུལ་སོགས་པའི་དོན་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འགྲེལ་བཤད་གསལ་པོ་རྒྱག་དགོས་ཞེས་བཀའ་མོལ་དྲག་པོའི་ངང་ནས་ནན་བཙིར་གནང་བ་རེད།

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་རྒྱ་འབྲེལ་མོལ་བསྐྱར་གསོ་བྱེད་རྐྱེན་གང་ལ་ཐུག་གམ།” »

རིག་འབྱུང་དོན་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས། ཨ་རི།

ངེད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་ལ། ད་ལྟའི་དུས་སུ་བོད་མི་ཚོས་རང་གི་གཞུང་དང་འཛིན་སྐྱོང་ངོ་འཕྲོད་དགོས་བ་དང་གཞུང་གི་ངོས་ནས་མི་མང་ལ་ངོ་འཕྲོད་སའི་བརྒྱུད་ལམ་བསྐྲུན་རྒྱུ་ནི་གནད་འགག་ལྟ་བུར་མཐོང་། འདི་གལ་ཆེ་བ་ནང་བཞིན་ད་ཕན་འདིའི་ཕྱོགས་ནས་ཚགས་ཚུད་ཡོང་མི་འདུག མི་མང་གི་ཕྱོགས་ནས་དོ་སྣང་གིས་མ་འདང་བ་དང་གཞུང་གི་ངོས་ནས་བརྒྱུད་ལམ་གྱིས་ཕོངས་བ་གཉིས་ནི་། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་གལ་ཆེ་ཁག་འཐུས་ཤོར་ལ་འགྲོ་སའི་རྐྱེན་རྩ་ལྟ་བུ་ཆགས་འདུག དེ་ཡང་གཞུང་གི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་འཛིན་སྐྱོང་ངོ་འཕྲོད་པ་ལ་། སྒྲིག་འཛུགས་དང་འཛིན་སྐྱོང་་བསྡམས་བྱེད་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དེ་གལ་ཆེ་ཆགས་འདུག བོད་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཞིག་གི་ངོས་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་རྣམས་རྟོགས་ཐུབ་པ་དགོས་རྒྱུ་ནི་ལས་འགན་དང་པོ་ལྟ་བུར་མཐོང་། འོན་ཀྱང་། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ྐློག་ཐེངས་རེར། ངེད་ཀྱི་སེམས་སུ་དོགས་སློང་ཇི་སྙེད་ཅིག་རྒྱུན་མར་སླེབས་ནས་ཡོང་། དོགས་སློང་རེ་རེ་ལ་ལན་ཁ་གསལ་ཞིག་ངེད་ལ་མི་འདུག ྐློག་མཁན་ཁྱེད་ལ་ཡོད་དམ།

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་ཡུལ་མིའི་འོས་འགན་ལ་དོགས་སློང་།” »

སྤོབས་པ་མཐའ་ཡས།
——————
༡༩༦༠དང་༡༩༧༠ནང་དུ་བོད་ཡིག་ལ་སྐད་གསར་བཅད་ལྟ་བུར་བྱེད་འབྲེལ་ཉུང་དུ་གཏོང་བ་སོགས་བྱས་འདུག་ཀྱང་མུ་མཐུད་དུ་ལག་ལེན་དུ་ཐེབས་མི་འདུག ངས་དེའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིག་ཆའི་ངོ་བཤུས་ཐུང་ངུ་འདི་དཔེར་མཚོན་ཙམ་དུ་གཤམ་དུ་བཀོད་པ་དེར་རྣམ་པ་ཚོས་གཟིགས་ཞིབ་ཡོང་བ་ཞུ།

ལིའུ་ཧྲའོ་ཆིའི་སྐོར།
ཚང་འཛོམ་གྲོས་ཚོགས་གིས་ཀྲུང་དབྱང་ཆེད་དོན་ཞིབ་བཤེར་ཚོགས་ཆུང་གི་ངོ་ལོག་པ་དང་། ནང་རུལ་པ། བཟོ་རྐུན་བཅས་ཡིན་པའི་ལིའུ་ཧྲའོ་ཆིའི་ནག་ཉེས་སྐོར་གི་ཞིབ་བཤེར་སྙན་ཞུ་ལ་ཆོག་མཆན་བཀོད་པ་ཡིན། སྙན་ཞུ་འདིས་དཔང་རྟགས་ཁུངས་བཙན་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་ཞིབ་བཤེར་བྱས་གསལ། ཏང་ནང་མ་རྩའི་རིང་ལུགས་གི་ལམ་ལ་འགྲོ་མཁན་དབང་འཛིན་པ་ཆེ་ཤོས་ལིའུ་ཧྲའོ་ཆི་ནི་ཏང་ནང་གབ་ནས་བསྡད་པའི་ངོ་ལོག་པ་དང་། ནང་རུལ་པ། བཟོ་རྐུན་བཅས་དང་། བཙན་རྒྱལ་རིང་ལུགས་དང་། དེང་རབས་གི་བཟོ་བཅོས་རིང་ལུགས། གོ་མིན་ཏང་ལོག་སྤྱོད་ཤོག་ཁག་བཅས་གི་རྒྱུགས་ཁྱི་ནག་ཉེས་ཚབ་ཆེན་ཡོད་མཁན་ཞིག་རེད།
ཚང་འཛོམ་གྲོས་ཚོགས་གིས་ངོས་འཛིན་བྱས་དོན། འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་ནང་ཏང་དང་གསར་བརྗེའི་མང་ཚོགས་གིས་ལིའུ་ཧྲའོ་ཆིའི་གསར་བརྗེར་ངོ་རྒོལ་གི་གདོང་རིས་ཐེར་འདོན་བྱས་པ་དེ་ནི་མའོ་ཙེ་ཏུང་དགོངས་པའི་རྒྱལ་ཁ་རླབས་ཆེན་ཅིག་དང་། འབྱོར་མེད་གྲལ་རིམ་གི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་ཁ་རླབས་ཆེན་ཅིག་རེད།

དེ་ལས་མང་བ་། “ཕམ་ཉེས་སུ་ཕྱིན་པའི་སྐད་གསར་བཅད་བཞི་པ།” »

རྔ་བ་རྒྱལ་ཁམས་པ།
————–
ས་གཞི་ལེབ་ལེབ་ཏུ་འདོད་པའི་ཕྱོགས།
བྷ་བྷི་ལོན་Babylon Mesopotamia 2300 BC ཡི་ཤུ་མ་འཁྲུངས་སྔོན།
ཨེ་ལྗེབAncient Egypt
གནའ་བོའི་ཧེ་བྷི་རོས་ད་ལྟའི་ལྗོས་རིགས།
དམ་ཆོས་རྙིང་མ་Hebrew Bibleསྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་ཡས་མས་ནས་མགོ་ཚུགས
ལུང་བསྟན་པ་ཨ་སེ་ཡIsiahསྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་བདུན་པ་ཡས་མས།
St Lactantiv 245-325
St Cyril of Jerusalem 315-386
St Basil 330-379
St Ambro 339-397
St Augustin 354-430
St John Chrysostom 344-408
St Diodorus 394
St Severian 408
St Procopius 491-518
St Boniface 755
Cosmas Indicopleustes 550
St Zacharias 741-752

དེ་ལས་མང་བ་། “ས་ལེབ་འདོད་མཁན་སྐད་གྲགས་ཅན་དང་དེ་དག་གི་ཁ་གཏད་རྣམས་ཀྱི་རགས་ཟིན་རེའུ་མིག་” »

ཧི་གཟུགས་ཟིན་བྲིས་སྒོ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་པའི་སྐད་དེ་ཐོས་རྗེས། དེ་རིང་ཚོད་ལྟ་ཞིག་བྱེད་སྐབས། “ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ཁ་ཕྱེ་ཚེ། ཁྱེད་ཀྱི་གློག་ཀླད་ལ་ཉེན་ཁ་ཡོད།”ཅེས་གསལ་བའི་ཉེན་བརྡ་ཞིག་མཐོང་མོད། ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་ནང་དུ་འཛུལ་ནས་རྩོམ་རྙིང་ཐར་ཐོར་རྣམས་ཚུར་བཀོག་པ་ཡིན། དེ་ནས་འདིར་བཀོད་པ་ཡིན།
“ཕྱི་རུ་དྲག་ཆར་འཇོ་བས་བཅོམ་སོང་སྙམ།།
ནང་དུ་ཚ་ཟེར་འཕྲོ་བས་འབར་སོང་སྙམ།།
ད་དུང་མ་ཤི་གསོན་པ་ཨེ་མ་མཚར།།
ཨ་མའི་དྲུང་དུ་མཆིད་ཅིག་བསྐྱལ་བར་འགྲོ། ཁ་བྲོ།” འདི་ནི་ཕྲན་གྱི་ཧི་གཟུགས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཀོད་པའི་ཀླད་ཀྱི་གཏམ་དེ་ཡིན། གང་ལྟར་འདི་ལྟར་རྩོམ་ཡིག་རྙིང་པ་ཚུར་བཀོག་ནས་རང་གིས་རང་ལ་གུ་ཡངས་ཤིག་ཐོབ་པར་བྱས། དེ་དང་མཉམ་དུ་ཧ་ལམ་ཧི་གཟུགས་ཟིན་བྲིས་དང་ཁ་གྱེས་པ་ཡིན་འདྲ། གཏན་དུ། གཤམ་གསལ་ནི་ཚུར་བཀོག་པའི་རང་རྩོམ་རྣམས་སོ།།

དེ་ལས་མང་བ་། “ཧི་གཟུགས་ཟིན་བྲིས་ནས་ཚུར་བླངས་པའི་རྩོམ་ཐུང་འགའ།” »