སྨྱུག་རྒོད་གངས་བུ་དཔལ།
_____________

འདུལ་བའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་སུ་སྐྱ་རེངས་ཤར་བའི་དུས་ཉིན་སྔ་མ་འདས་ནས་ཉིན་ཕྱི་མ་ཟིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲོ་ལུགས་ལྟར་ནའང་སྐྱ་རེངས་ཤར་ཟིན་པའི་རྗེས་ངོ་ཤེས་ཕན་ཚུན་ཕྲད་དུས་སྔ་དྲོ་བདེ་ལེགས་སམ་ཞོགས་པ་བདེ་ལེགས་ཞེས་གུས་ཞབས་ཞུ་གི་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེང་སང་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོ་རེངས་དང་སྐྱ་རེངས་གཅིག་ཏུ་གསེས་ནས་ཐོ་རེངས་ཀྱི་ཚེ་ཉིན་མ་གསར་པ་ཞིག་ཤར་བར་ངོས་འཛིན་པ་དང་། དེའི་ཚེ་སྔ་དྲོ་བདེ་ལེགས་ཟེར་བའི་འཕྲིན་ཐུང་དེ་འདྲའང་གཏོང་གི་འདུག་ན། ད་ལན་འདིར་དང་ཐོག་སྐྱ་རེངས་འཆར་དུས་བཤད་ནས་ཐོ་རེངས་སྐྱ་རེངས་མིན་པར་སྒྲུབ་པ་ལ།

དེ་ལས་མང་བ་། “སྐྱ་རེངས་འཆར་དུས་གཏན་ལ་ཕབ་པ།” »

བོད། ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ་ནས།

སེམས་འདི་ནི་དར་ཐག་ཞིག་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བཏང་བ་ཡིན་ན། དར་ཐག་འདི་འཐག་མཁན་གྱི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་རང་གི་ཆེད་དུ་དར་སྐུད་འདི་འཐག་བཞིན་ཡོད་པ་ཡིན་དུས། དར་སྐུད་འདི་ཉིད་གང་དུ་འཐེན་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཐད་དུ་བསམ་གཞིགས་ནན་མོ་གཏོང་དགོས་མཁན་དེ་ཡང་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཆགས་དགོས་པ་ཡིན་དུས། དོན་དངོས་སུ་འགྲོ་བ་མིའི་སེམས་པ་འདི་དར་སྐུད་ཅིག་གི་སྣེ་རུ་འདར་བཞིན་པའི་མཛེས་སྡུག་གི་བཟོས་པའི་དར་སྐུད་བཟོས་པའི་དངོས་པོ་ཞིག་ལས་གང་ཡང་མེད་པར་བརྩི་དགོས་པ་ཡིན་ནམ་ཅི་ལགས།

དེ་ལས་མང་བ་། “འཐག་བཞིན་པའི་འགྲོ་བ་མིའི་སེམས།” »

(བསེ་རུ།)

དྲ་གྲོགས་ཚོ།
ང་ཚོས་འགུལ་སྐྱོད་བྱེད་དགོས། ཡར་ལངས་དགོས། ད་དུང་འགྲོ་དགོས། བསམ་བཞིན་དུ་ཡིག་ནོར་འདོར་གྱིན་འགྲོ་དགོས། བག་འཁུམ་མི་ཉན། འགྲོ་དགོས། སྐད་ཡིག་གི་ཚེ་སྲོག་གི་སླད་དུ། མི་རིགས་ཀྱི་བདེན་དོན་ཞིག་གི་ཆེད་དུ། ཇི་སྲིད་འདོད་དོན་མ་འགྲུབ་པ་དེ་སྲིད་དུ་འགྲོ་དགོས།
སྙིང་སྟོབས་དང་། སེམས་ཤུགས། ལྷག་བསམ། དཔྱོད་ཤེས་སོགས་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་འགྲོ་དགོས།།

དེ་ལས་མང་བ་། “དྲ་གྲོགས་ཚོ། ཁོ་བོར་གཤེ་ཡང་རུང་། སྨད་ཀྱང་ཆོག” »

རྡོ་སྦིས་བློ་བཟང་ཡོན་ཏན་གྱིས་།་
—————
མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་གསར་འགྱུར་མེ་ལོང་སྟེང་བཀོད་པའི་འཇིག་རྟེན་རིལ་མོའམ་ཟླུམ་པོ་ཟེར་བའི་རྩོམ་ཐུང་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་གཡམ་ལ་རྒྱུགས་པ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཞིང་།་དགེ་ཆོས་དང་ཚན་རིག་གི་སྐོར་གླེང་སྐབས་ཁོ་ཚོས་གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོས་རྩོམ་འདི་དྲངས་ཏེ།་དགེ་ཆོས་ནི་སྔོན་གྱི་མཁས་བ་རྣམས་དང་མི་འདྲ་བར་མིག་རྒྱ་རིང་པོ་དང་།་ཚན་རིག་ལ་མཁས་བ་ཡིན་པ་སོགས་སྒྲུབ་བཞིན་འདུག་ཅིང་།་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཁས་བ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཀྱང་རི་བོང་ཅལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ།་དགེ་ཆོས་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་དུ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་སའི་གོ་ལ་ལེབ་ལེབ་ཡིན་པར་འདོད་ཅེས་བོད་མི་རྣམས་ལ་འཕྱ་སྨོད་གཏོང་བྱེད་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་རེད།་དེ་བཞིན་ཉེ་ལམ་ཕྲན་གྱིས་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་དྲ་རྒྱ་ཁ་བརྡ་ཟེར་བ་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་དགེ་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་འཆན་འགའ་ཤས་བཏབ་པ་ལ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་གྲགས་འགུལ་མི་ཉུང་བ་ཤིག་བཟོས་ཡོད་པར་མངོན་ཞིང་།་་་སྤྱིར་དང་སྒེར་གྱིས་ལམ་ནས་ཕྲན་ལ་ཡི་གེ་མང་པོ་དང་།་་ངོ་་ཤེས་འགས་ཤས་ཀྱིས་ཁ་པར་སོགས་་བཏང་ཏེ་།་བསྟོད་བསྔགས་དང་།་ཟུར་ཟ་།་།་མཐོང་ཆུང་སོགས་ཀྱི་སྐད་ཆ་མང་པོ་ཤིག་བཤད་སོང་།་སྤྱིར་བཏང་་ཨུ་ཚུགས་དང་ཕྲག་དོག་གིས་བཀང་བའི་མཁས་བར་བྱ་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་།་ཇི་ལྟར་ངན་སྐྱུགས་ཁྲོན་པ་སུ་ཡིས་སློགས་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་བཞིན་ལན་འདེབས་པ་དང་་རྗེས་སུ་མཇུག་པར་ཅི་ཡང་མི་སྤྲོ་མོད་།་ཡང་མང་ཤོས་ཤིག་གིས་ངེད་ཀྱིས་བཤད་པའི་གཏམ་དེ་རྣམས་བདེན་པ་ཨེ་ཡིན་སྙམ་པ་དང་།་ལྷག་པར་ཏུ་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བྲིས་བའི་ས་གོ་ལ་རིལ་མོའམ་ཟླུམ་པོ་ཟེར་བའི་རྩོམ་ཐུང་དེ་བསྐུར་ཡོང་ནས་འདི་ཚན་རིག་གི་གཞུང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲི་བ་བཏོན་པ་དང་།་ཁ་ཅིག་གི་དགེ་ཆོས་ནི་བོད་དུ་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཞེས་བཤད་མཁན་དང་པོ་རེད་ཟེར་བ་དང་།་་ཁ་ཅིག་གིས་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྔོན་དུ་བོད་དུ་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཟེར་ཡིན་མཁན་མེད་ཟེར་བ་དང་།་་ཁ་ཅིག་གིས་ཁྱེད་དངོས་གནས་དགེ་ཆོས་ལ་མི་དགའ་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་དང་།་་ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་ང་ཚོ་བོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་པོ་ལྟར་དགེ་ཆོས་ཀྱི་ས་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་ལ་གསོན་བསྲེགས་མ་བཏང་ཡང་དོན་མེད་དུ་ཁྲིམས་ཆད་ཕོག་ཏེ་་ལོ་གསུམ་གྱི་བཙོན་ཏུ་སྡོད་དགོས་བྱུང་བ་རེད་སོགས་གཏམ་འདྲ་མིན་་བཤད་བཞིན་འདུག་པ་ཐོས་སོ་།་ཡང་དེ་བས་མི་བསམ་ཤེས་ཅན་འགའ་ཤས་ཀྱིས་ཕྲན་ལ་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཡིན་ཟེར་བའི་རྩོམ་འདི་ལ་དགོངས་ཚུལ་ཤིག་གསུངས་དང་ཞེས་བཤད་བྱུང་བས་།ཕྲན་གྱིས་མི་དེ་དག་གི་རེ་བ་སྐོང་བ་དང་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་དག་ལ་ཕན་པ་རེ་་ཐོགས་ན་སྙམ་པའི་ཀུན་སློང་ཤིག་གིས་དགེ་ཆོས་ཀྱིས་བྲིས་བའི་རྩོམ་ཐུང་དེ་ལ་དཔྱད་གཏམ་འདི་བརྗོད་པར་བྱའོ་།་

དེ་ལས་མང་བ་། “དགེ་ཆོས་ཀྱི་མགོ་ལེབ་ལེབ་ཀྱི་སྟེང་ནས་སའི་གོ་ལ་རིལ་རིལ་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཚུལ།” »

གཅན་བཟོད་རྒྱམ་པས།
————

དེ་རིང་ནི་འབྲོག་རི་བོ་ཆེ་དགའ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གླིང་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་དགེ་ལུགས་པའི་མ་དགོན་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ཕྱག་བཏབ་(༡༤༠༩)སྟེ་ལོ་མི་ཧྲིལ་བོ་༦༠༠་འཁོར་བ་དང་། ཡབ་རྗེ་བླ་མ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་སྐུ་འཁྲུངས་(༡༣༥༧)ནས་མི་ལོ་ཧྲིལ་བོ་༦༥༣་ཙམ་དང་། ཁོང་སྐུ་འདས་(༡༤༡༩)ནས་མི་ལོ་ཧྲིལ་བོ་༥༨༩་སོང་བའི་དགོངས་རྫོགས་དུས་ཆེན་དང་སྟབས་བསྟུན། གུས་པས་འདིར་དགའ་ལྡན་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་ཙམ་རྩོམ་སྒྲིག་གིས་བཀོད་པ་འདིས་ཀྱང་། རྒྱལ་བསྟན་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་ཡུན་དུ་གནས་པའི་རྒྱུ་ཕྲ་མོར་གྱུར་ཅིག་གུ།

དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་ལས། དེ་ཚེ་དགོན་ཆེན་རབ་དགའ་བ། །ཁ་བ་ཅན་ན་ཡོད་པ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེ་གདམས་ངག་འབོགས་པའི་རྒྱལ་པོ་ལས། མ་འོངས་སྙིགས་མའི་དུས་སུ་ནི། །འབྲི་དང་ལྡན་པའི་ས་མཚམས་སུ། །དགེ་ཞེས་བྱ་པའི་དགོན་པ་འདེབས། །བློ་བཟང་ཞེས་པའི་མིང་ཅན་འབྱུང༌། །ཞེས་དང༌། ཡང༌། སློབ་དཔོན་པདྨའི་བཀའ་ཡིག་ལས། དགའ་ལྡན་ཞེས་བྱའི་དགོན་གནས་དམ་པ་རུ། །ཞེས་སོགས་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་དུ་མ་ནས་ལན་གཅིག་མིན་པར་ཡང་ཡང་ལུང་གིས་བསྔགས་པའི་རི་བོ་དགེ་ལྡན་པའི་མ་དགོན་འབྲོག་རི་བོ་ཆེ་དགའ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གླིང་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྡེ་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ནི། འཇམ་དབྱངས་མིའི་རྣམ་སྤྲུལ་གངས་ཅན་མཁས་པ་ཀུན་གྱི་གཙུག་རྒྱན་འཇམ་མགོན་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་ཤར་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་བློ་བཟང་གྲགས་པའི་དཔལ་༡༣༥༧ནས་༡༤༡༩ཞེས་མཚན་སྙན་གྱི་བ་དན་ཕྱོགས་བཅུར་གཡོ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བོད་རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ས་གླང་ཕྱི་ལོ་༡༤༠༩ལོར་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ལམ་ཐག་སྤྱི་ལེ༤༠ལྷག་གི་སར་དེང་གི་སྟག་རྩེ་རྫོང་ཁོངས་དབང་སྐུར་རིའི་ལྡེབ ས་བཙུན་མོ་སྡིངས་ཀྱི་མདུན་ངོས་འགོག་པ་རིའི་སྟེང་དུ་སྐྱེ་རྒུའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞང་ས་དམ་པར་ཕྱག་བཏབ། འཕགས་པ་མོ་འགལ་གྱི་བུས་གཏེར་དུ་སྦས་པའི་ཆོས་དུང་དཀར་པོ་དང་ཆོས་རྒྱལ་ཞལ་འབག་གཉིས་མི་མངོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཏེར་ནས་བཞེས།

དེ་ལས་མང་བ་། “༄༅། །འབྲོག་རི་བོ་ཆེ་དགའ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་པའི་གླིང༌ཕྱག་བཏབ་ནས་མི་ལོ་ཧྲིལ་བོ་༦༠༠འཁོར་བ།” »

དགེ་མཐར།
______________

པྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ནང་རྒྱ་གར་ནང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་བཟོས་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་ནས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་རྩ་་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ལོར་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་རྩ་ཁྲིམས་རྒྱ་གར་རྡ་རམ་ས་ལར་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་ནས་རིམ་པས་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་མང་གི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་འགོ་ཚུགས། པྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་འཁྲིམས་བཟོས་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོར་མི་མང་ནས་ཐད་ཀར་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་གདམ། འདིའི་བར་བཀའ་བློན་རྣམས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་ཐོག་ནས་ཐད་བཀོད་གནང་གི་ཡོད་པ་དང་དུས་འདི་ནས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་གདམས་གནང་གི་ཡོད།
དམངས་གཙོའམ་མང་གཙོ་ལག་བསྟར་གྱི་དཀའ་ངལ་ཆེ་ཤོས་དེ་བོད་གཞུང་དམངས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཌེ་མོ་ཁེར་ཊིཀ དང་ ཌེ་མོ་ཁེ་རེ་སི་ ཟེར་བའི་ཚིག་གི་གོ་དོན་གསལ་རྟོགས་ཐུབ་པར་ཐུག་ཡོད་པ་ཡིན། ཌེ་མོ་ཁེར་ཊིཀ་གི་གོ་དོན་ནི་མི་དམངས་ཀྱི་སྲིད་གཞུང་ཟེར་བ་དང་དེ་ཡང་མི་དམངས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་སྲིད་གཞུང་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཌེ་མོ་ཁེར་ཊིཀ་ཀྱི་བོད་བསྒྱུར་དམངས་གཙོ་དང་མང་གཙོ་ཟེར་བ་གཉིས་ཀའི་འགྲེལ་བཤད་ལྟར་མི་མང་བས་གང་བཤད་ཐོག་མི་ཉུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འགྲོ་དགོས་ངེས་དེ་འདྲ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་མི་རེ་རེ་ནས་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་ནང་ནུས་པ་སླེབས་ཐུབ་པ་དང་རང་རང་སོ་སོའི་མི་སྒེར་གྱི་རང་དབང་ཡང་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་པ་ལ་ཟེར། དེང་དུས་ཀྱི་ཌེ་མོ་ཁེར་ཊིག་སྲིད་གཞུང་ཚོའི་ནང་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་རྗེས་ལུས་མི་རིགས་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོབ་ཐང་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ཡང་གནད་དོན་དེར་ཐུག་བསྡད་ཡོད་བཟོ་མཐོང་།
སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དོན་ལྡན་ཞིག་ལག་བསྟར་ཐུབ་པའི་ཆ་སྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི་མི་དམངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་དཔལ་འབྱོར་ཚད་ལྡན་ཞིག་དགོས་པར་ཐུག་གི་ཡོད་སྟབས་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་སློབ་གྲའི་ཤེས་ཡོན་དང་ཆབ་སྲིད་དྲིལ་བསྒྲགས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་ཤེས་ཡོང་གོང་མཐོར་གཏོང་ཐབས་དང་ཕུགས་རྒྱང་རིང་པོའི་འཚོ་གནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་སྲ་བརྟན་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཤུགས་སྣོན་དགོས་གལ་ཆེ།

དེ་ལས་མང་བ་། “བཙན་བོད་མིའི་སྲིད་གཞུང་ནང་དམངས་གཙོ་ལག་བསྟར་གྱི་དཀའ་ངལ།” »

བོད། ལྷ་ཀླུ་གཉན་གསུམ་ནས།
__________________________
ངས་ནམ་རྒྱུན་འདི་ལྟར་ དྲན་གི ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་དེ་ཡང་བོད་མི་རིགས་ཡིན་ལ། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་དད་པ་དག་སྣང་ཡོད་མཁན་དེ་ཡང་བོད་མི་རིགས་ཡིན་ཟེར་ནས་ དུས་ཀུན་དུ་བོད་མི་དག་གིས་གླེང་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡིན་དུས། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་བྱེད་ཐུབ་མཁན་དེ་ཡང་བོད་མི་ཡིན་ཟེར་ན་ འགྲིག
ང་ཚོས་དེ་རིང་གི་ཉིན་ མོ་འདི་ནི་༧རྒྱལ་བ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་མཆོག་གི་་འཛམ་གླིང་ན་མིང་དུ་གྲགས་པའི་ ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་དེ་མི་ལོ་ཉི་ཤུ་ཏག་ཏག་འཁོར་བར་རྟེན་ འབྲེལ་དང་ཤིས་ཚིག་འབྲི་བའི་ཉིན་མོ་དང་། ཆེས་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་དུ་རློམ་བཞིན་པའི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོད་དུས། འུ་ཅག་བོད་པ་དག་གིས་དེ་ཉིད་ལ་གཙུག་ཆེན་བྱེད་པ་ནི་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ གི་སྐུ་ཚེ་ནང་དུ་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་ལ་མོས་པ་དང་དག་སྣང་། ཡིད་ཆེས་ཡོད་པར་གླེང་བཞིན་པ་དེ་ཡིན།

དེ་ལས་མང་བ་། “སུས་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་དུ་གདན་འདྲེན་བྱེད་ཐུབ་ངེས།” »