ངའི་ཁྱིམ་ཚང༌།
(ན་མཉམ་གྲོགས་པོ་ཚོར་ཕུལ་བ།)
སྐར་ཆེན།
ངའི་ཁྱིམ་ཚང་གི་མིང་ལ་བོད་ཁྱིམ་ཟེར། ངའི་ལོ་ངོ་བདུན་ལྷག་གི་ལྟོ་གོས་གཏམས་གསུམ་ཁྱིམ་ཚང་འདི་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན། ངའི་ཕུགས་བསམ་དང་བསམ་བློ། མི་ཚེའི་རིན་ཐང་བཅས་རྙེད་ས་ཡང་ཁྱིམ་ཚང་འདི་ཡིན། ང་བརྩིས་བའི་ཁྱིམ་ཚང་འདིའི་ནང་གི་བུ་ཕྲུག་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་ཉམ་ཐག་དང་དྭ་ཕྲུག ཕྱེད་དྭ་ཕྲུག་བཅས་ཡིན་ལ་ཁྱིམ་ཚང་འདི་ཐོག་མར་འཛུགས་སྐབས་བུ་ཕྲུག་ཁ་ཤས་ལས་མེད་མོད། ད་ལྟ་བུ་ཕྲུག་ཚོའི་གྲངས་འབོར་སྔོན་ལས་ལྡབ་འཕར་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད་བུ་ཕྲུག་མང་པོ་ཞིག་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་སར་འཐོར་ནས་ཡོད། ཁྱིམ་ཚང་འདི་ལ་གྲ་སྒྲིག་འཛིན་གྲྭ་བརྩིས་བའི་འཛིན་རིམ་དང་པོ་ནས་བཅུ་གཉིས་བར་དུ་ཡོད་པ་མ་ཟད་མི་རིང་བར་མཐོ་སློབ་ཞིག་ཀྱང་ཚགས་གྲབས་ཡོད།

དེ་ལས་མང་བ་། “ངའི་ཁྱིམ་ཚང༌།” »

དགུ་རེ་སུ་ཝང་།
༼བདེན་དོན་ལ་ཕྱོགས་ཤིང་དྲང་ཚུགས་ཆེ་བའི་བུད་མེད་དགུ་རེ་སུ་ཝང་ལས་འཕྲོས་པའི་ཁ་བརྡ།༽
འགར་ཚེ་རྒྱལ།

ཉེ་དུས་བོད་མི་རིགས་ཀྱིས་ཞི་བའི་གྱེན་ལངས་ངོ་རྒོལ་སྐབས་ཨ་རིར་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་རྒྱ་ནག་གི་བུད་མེད་དགུ་རེ་སུ་ཝང་ཞུ་བ་ཞིག་གིས་བོད་མིའི་བདེན་དོན་ལ་དྲང་ཚུགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་པར། ཨ་རིར་གནས་སྡོད་རྒྱ་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་ཁོ་མོར་དམའ་འབེབས་འཇིགས་སྐུལ་དང། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་བཙོང་པའི་ཉེས་མིང་གཡོགས་ཏེ་ཁོ་མོ་རྒྱལ་ཁོངས་ནས་སྤྱུགས་པའི་གནས་ཚུལ་དེའི་ཐད། ཕྲན་གྱི་བསམ་ངོར་བུད་མེད་སྒེར་བ་དེའི་བསམ་བློའི་ལངས་ཕྱོགས་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དམངས་འཛིན་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་བདེན་རྫུན་གྱི་ཧེ་བག་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་བུད་མེད་དེའི་བསམ་བློའི་རྩ་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཚུལ་དུ་སྐད་ཆ་འགའ་བཤད་འདོད། ཡིན་ནའང་འདི་ལ་ལྟ་ཚུལ་གཞན་ཞིག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་བུད་མེད་དཀྱུས་མ་ཞིག་ལ་འདི་ལྟར་སྔགས་བརྗོད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་རན་མི་འདུག་ཟེར་མཁན་དང། རྒྱ་ནག་གི་བུད་མེད་ཞིག་འདི་ལྟར་གླེང་ནས་ཁྱོད་ཅི་ཉེས་ཟེར་མཁན་འགའ་རེ་ཡོད་སྲིད་པས། དེར་འུ་ཅག་བོད་མིའི་འཐབ་རྩོད་འདི་བདེན་པའི་འཐབ་རྩོད་ཅིག་ཡིན་སྟབས་འདི་ལ་བདེན་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཚོར་དགྲ་གཉེན་ཕྱོགས་འཛིན་མེད་པར་གདེང་འཇོག་བྱེད་རྒྱུ་འུ་ཅག་གི་འོས་འགན་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དང་། ལྷག་པར་དགུ་རེ་སུ་ཝང་ཞུ་བ་རྒྱ་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་སྤྱིར་མིའི་རིགས་ལ་དགོས་པའི་ཁེ་དབང་དང་ཁྱད་པར་བོད་མིའི་རང་དབང་ཐད་ནས་པདེན་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ཏེ། ཁོ་མོ་སྒེར་ངོས་ནས་སྤྲོ་སྣང་འཁྱིལ་བའི་བདེ་སྐྱིད་མང་པོ་ཞིག་སད་ཀྱིས་བཅོམ་པ་ལྟར་ཡལ་བའི་གྱོང་གུད་དེ་སྤྱི་དོན་ཞིག་གི་ཆེད་ཡིན་སྟབས།
འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་པོ་བདེན་དོན་དང་ཞི་བདེ་ལ་ཕྱོགས་པའི་དུས་མཚམས་འདིར་ཁོ་མོ་ལྟ་བུའི་བསམ་བློ་འཛིན་མཁན་ཚོ་དགོས་གལ་དུ་མཐོང་ནས་གླེང་བ་ལས་གཞན་ཁེ་ཕན་དང་དམིགས་ཡུལ་ངན་པ་གང་གི་ཆེད་དུའང་མིན་ཟེར་བ་དེ་ཡིན།

དེ་ལས་མང་བ་། “དགུ་རེ་སུ་ཝང་།” »

སྐར་ཆེན།

ཉིན་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ངས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་གྱེན་ལངས་ཆེན་མོའི་སྔ་ཕྱིའི་བྱུང་རིམ་དང་གཞིས་ལུས་བོད་མི་ཚོའི་སེམས་འདུན༌། བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོའི་ལྷག་བསམ་དང་ཞུམ་མེད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་ཀྱི་སླད་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་ཚོའི་ངོས་ནས་་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྟངས། བཙན་བྱོལ་བོད་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས། ༧གོང་ས་མཆོག་གི་ཐུགས་རེ་དང་ཁོང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གསལ་འདེབས་གནང་སྟངས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་དུ་བོད་མིར་དྲག་གནོན་བྱེད་སྟངས་དང་བོད་དོན་ཐད་སྲིད་ཇུས་འཛིན་སྟངས། རྒྱའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཁག་གི་བོད་དོན་ཐད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་དང་དེའི་རྒྱབ་ལྗོངས། རྒྱ་ནག་སྐམ་ས་ཆེན་མོའི་མི་མང་དང་ཕྱི་སྡོད་རྒྱ་མི་དག་གིས་བོད་དོན་ལ་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་སྟངས། བོད་ཕྱི་ནང་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་གི་བསམ་ཚུལ་དང་ཁ་ཕྱོགས༌། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་གི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཁག་དང་སྲིད་གཞུང་ཁག་གིས་བོད་དོན་ལ་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་སྟངས། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་དོན་ལ་ངོས་འཛིན་གནང་སྟངས་དང་བོད་དོན་བརྒྱུད་རང་གི་ཕུགས་རེ་དང་གོ་སྐབས་འཚོལ་སྟངས་སོགས་ཕྱོགས་ཚང་མར་ཉན་ཤེས་དང་བསྡུ་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

དེ་ལས་མང་བ་། “ངེད་ཀྱི་ཉིན་ཐོ༌།” »

༄༅༎ ཉིན་ཤས་སྔོན་ཨ་མི་རི་ཀར་ “རྗེས་དྲན་ཉིན་མོ་”ཞེས་པའི་དུས་དྲན་དེ་སྲུང་བརྩི་བྱས་པ་རེད། རྗེས་དྲན་གྱི་ཉིན་མོ་འདི་ནི་ལོ་རེའི་ཟླ་བ་ལྔ་བའི་རེས་གཟའ་ཟླ་བ་མཐའ་མ་དེ་ནམ་ཡིན་ལ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ཟེར། དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་དུ་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བའི་དམག་མི་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་བྱེད་ཆེད་རེད་ཅེས་ཟེར། ཐོག་མར་འདི་ནི་ཨ་རིའི་ཡུལ་དམག་གི་སྐབས་སུ་བྱུང་ཡོད་ལ། ཕྱིས་སུ་དམག་ཆེན་དང་པོའི་སྐབས་ནས་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་པ་རེད་ཟེར།

རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་དུ་ཚེ་སྲོག་བཏང་བའི་དཔའ་བོ་དང་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་རྗེས་དྲན་བྱེད་པ་ནི་ཡ་རབས་དང་། གུས་ཞབས། འོས་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་སྨོས་མ་དགོས།

དེ་ལས་མང་བ་། “རྗེས་དྲན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་དགོས།” »

ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ།

ཟླ་༥ཚེས་༡༢ཉིན་རྒྱ་ནག་གི་ཞིང་ཆེན་ཟི་ཁྲོན་ནང་ས་ཡོམ་གྱི་ཚད་རིམ་༧་༩ཅན་གྱི་ས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཞིག་རྒྱབ་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་ཞིན་ཧྰ་གསར་ཁང་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་པར། ས་ཡོམ་འདིའི་ནང་མི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ལྔ་ལས་མང་བ་ཤི་བ་དང་མི་འབུམ་གཅིག་དང་ཁྲི་བདུན་ལ་རྨས་སྐྱོན་བྱུང་བ། མི་ས་ཡ་ལྔ་ཙམ་ལ་ཁྱིམ་མེད་དུ་གྱུར་ཡོད་ཚུལ་བཀོད་འདུག དོན་རྐྱེན་འདི་ནི་མའོ་ཙེ་ཏུང་དང་ཀྲུའུ་ཨེར་ལེན་འདས་གྲོངས་སོང་བའི་ལོ་དེ། ཕྱི་ལོ་༡༩༧༦ ལོ་རྒྱ་ནག་གི་བྱང་ཤར་ཐང་ཧྲིན་ནང་ས་ཡོམ་རྒྱབ་ཏེ་མི་འབུམ་གཉིས་ཁྲི་བཞི་ཙམ་ཤི་བའི་རྐྱེན་ངན་རྗེས་ཀྱི་གོད་ཆགས་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད། ད་ཐེངས་ཀྱི་ས་ཡོམ་འདི་ལ་རྐྱེན་བྱས་ལྷ་མེད། ཆོས་མེད། དད་མེད། འདྲེ་མེད། དངོས་གཙོ་རིགས་ལུགས་པ་ཚོ་རྣམ་རྟོག་གི་ཚ་རླབས་ཤིག་འཕྱུར་བཞིན་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “ལྷ་མེད། དད་མེད་ལ་རྣམ་རྟོག་ཅིག་ཡོད་དམ།” »

ཤེས་རབ་དར་རྒྱས།

ཉེ་བའི་ཆར་ཁོ་བོས་ལས་ཀའི་བར་སྟོང་འགར་ངལ་བསོའི་ཚུལ་དུ་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་ཐང་ལས་དུམ་བུ་འགའ་བསྐྱར་དུ་བཀླགས། དགེ་ཆོས་ཀྱིས་ནམ་ཞིག་ན་བོད་ལ་ཆེས་གསར་བར་གྱུར་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་འདི་ལྟར་བྱས་འདུག། “འདི་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་ལུགས་གསར་པ་གཞན་ཞིག་ཀྱང་བྱུང༌། དེའི་རྩ་བ་འཛུགས་མཁན་ནི་ཨུ་རུ་སུའི་བུད་མེད་བ་ལ་བ་སི་ཀི་བྱ་བ་ཡིན། འདི་ནི་རང་བྱུང་གི་རྣལ་འབྱོར་མ་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་ཡིན་སྙམ་ཞིང༌། གང་ལྟར་ཡང་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོབ་པ་ཞིག་ཡིན། བྱིས་པའི་དུས་ནས་བོད་ཀྱི་བླ་མ་མུ་ར་བྱ་བ་དང༌། སྐུ་ཐུ་མེད་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱིས་རྨི་ལམ་དུ་རྗེས་སུ་བཟུང༌། དེ་ནས་ཇི་ཞིག་ན་ཞལ་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང༌། མཐར་དངོས་སུ་མཇལ་ཏེ་མི་དང་མི་བཞིན་ལབ་ཅིང༌། དོན་ཕྲ་རགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་བྱས། དེ་དག་གི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱས་པ་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་བཀླགས་ཚེ། རེ་ལས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ལ་བྱུང་བའི་གསང་བདག་ཀྱང་དྲན་སྙམ་བྱེད། རེ་རྗེ་བཙུན་རྒ་ལོ་ལ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་གདོན་དེ་དང་ཡང་འདྲ་སྙམ་པ་བྱེད། ཁ་ཚོན་གང་དུ་གཅོད་དགོས་པ་མ་ཤེས།

དེ་ལས་མང་བ་། “གསང་ཆེན་ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་སྲོལ་འབྱེད་ཆེན་མོ་བྷི་ལ་བ་སི་ཀི།” »

ཨ་མྱེས་བྱ་ཁྱུང༌།
གཞིས་བཞུགས་པ་ཁག་ཅིག་ནས་འདོན་སྤེལ་གནང་མུས་༼ད་ལྟ་བ༽དུས་དེབ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལོར་གཞི་ནས་འདོན་མགོ་ཚུགས་པའི་དུས་དེབ་ཅིག་རེད་དེ། དེའི་འགྲེམས་རྒྱའི་ཁོར་ཡུག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་འགྲེམས་རྒྱུག་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པའི་དུས་དེབ་༼སྦྲང་ཆར༽ ལས་ཀྱང་བརྒལ་བཞིན་འདུག་ཟེར། འདི་ནི་༼ད་ལྟ་བ་༽ཀློག་མཁན་སྐོར་ཞིག་དང༌། ༼ད་ལྟ་བ༽དུས་དེབ་ཀྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པར་ངོ་མཇལ་གྱིས་གླེང་མོལ་བརྒྱུད་ཤེས་རྟོགས་བྱུང༌། རེད། ངས་༼ད་ལྟ་བ་༽དུས་དེབ་ཀྱི་འདོན་ཐེངས་ཚང་མ་བཀླགས་པ་ཡིན། དེ་ནི་དུས་དེབ་གཞན་གང་དང་ཡང་འདྲ་ས་རྙེད་དུ་མེད་པར། རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་གིས་རྒྱབ་མདུན་ཆ་ཚང་ཡུག་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་ནས་འདུག་པ་དེས་ཀློག་མཁན་མང་པོའི་དྭང་བ་འདྲེན་པ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “རྡ་སའི་སྨྱུག་མིང་ཁྲོམ་ར།” »

སྣོད་བཅུད་རྟེན་འབྱུང་དང་འབྲེལ་བའི་གདམས་ངག་ཉུང་ངུའི་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡེབས་པ་དགེ
ྋསྤྱི་ནོར་ྋགོང་ས་ྋསྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མཛད།

ཇི་སྙེད་སྣོད་བཅུད་འཁོར་འདས་བརྟན་གཡོའི་ཆོས།།
ཀུན་ཁྱབ་རྟེན་འབྱུང་གནས་ལུགས་ལེགས་གཟིགས་ནས།།
བརྩེ་ཆེན་ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་ལ་འདོམས་མཁས་པ།།
མཉམ་མེད་བུ་རམ་ཤིང་པས་དགེ་ལེགས་སྩོལ།།

དེ་ལས་མང་བ་། “ྋགོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་རྩོམ།” »

བོད་མིའི་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་ཆེན་མོ་དང་རྒྱ་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་གནས་སྟངས་ཀྱི་ཕྱོགས་ངོས་ནས་བོད་དོན་ལ་བལྟ་བ།

རྡོ་རྗེ།

 གཅིག བོད་མིའི་ཞི་བའི་ངོ་རྒོལ་དང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་དྲག་གནོན།   འདི་ལོ་ནི། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བཙན་འཛུལ་དང་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་སྲིད་བྱུས་སྤེལ་བར་བོད་མི་ཚོས་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་ནས་ལོ་ངོ་དྲུག་ཅུ་དང༌། བོད་རྒྱལ་ཁབ་བཙན་འོག་ཏུ་ཤོར་བ་ནས་རྩིས་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་འཁོར་ཉེའི་མཐའ་མའི་ལོ་དང༌། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལོའི་ལོ་མཇུག་ནས་སྤེལ་བའི་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་གྱི་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུའི་མཐའ་མའི་ལོ། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཨོ་ལིམ་ཕིག་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་ཐེངས་ཉེར་དགུ་པ་དེ་བཞིན། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཡར་སྐུལ་གྱི་དམིགས་འདུན་འོག་ནས་དམར་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཤོས་རྒྱ་ནག་ཏུ་འཚོག་རྒྱུའི་ལོ་བཅས་ཡིན་སྟབས། བོད་དང་རྒྱ་ནག་གི་གནས་བབ་ཐད་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས། འདི་ལོ་ནི་རྒྱ་ནག་ལ་གཞི་རྩའི་འགྱུར་བ་འགྲོ་མིན་དང༌། བོད་དོན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་རྒྱལ་ཕམ་གྱི་དབྱེ་ཐག་གཅོད་པའི་ལོ་ཞིག་བཅས་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། འདི་ནི་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་དང་དེ་བས་ཀྱང་ཁ་སང་དེ་རིང་གི་བརྗོད་གཞིའི་ལྟེ་བ་རེད།

དེ་ལས་མང་བ་། “གནམ་འོག་གི་བོད་པ་དང་ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ལག་གདང༌།” »

དགེ་འདུན་རབ་གསལ་གྱིས།
བོད་དུ་འདི་ལོའི་གྱེན་ལོག་ཆེན་མོ་བྱུང་བ་ནས་བརྩིས་ན་ཧ་ལམ་ཟླ་བ་གཉིས་ལྷག་ཕྱིན་ཡོད། དུས་ཚོད་འདིའི་ནང་བོད་མི་ཁྲི་ཕྲག་ནས་འབུམ་ཕྲག་སྐོར་གྱེན་ལོག་ནང་ཞུགས་ཏེ་དགོས་འདུན་དོན་ཚན་གསུམ་བཏོན་པ་རེད། དོན་ཚན་དེ་གསུམ་ནི། ༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལ་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོས་པ་དང་། བོད་རང་བཙན་ཡིན་པ། པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པ་བཅས་རེད། ང་ཚོ་ཕྱི་ལོགས་ན་སྡོད་མཁན་ཚོས་བོད་མིའི་ངོ་རྒོལ་དང་རེ་འདུན་འདི་ཚོ་གསལ་ལེར་མཐོང་ཐུབ་ཡོད།

དེ་ལས་མང་བ་། “སྦས་ཡུལ་བོད་དང་ཅི་བྱ་གཏོལ་བྲལ།” »