ཨཱཙཱརྱ་ཨག་ལོ་ཡིས།
༄། །མཁས་མང་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་རྣམ་དཔྱོད་ལྟར། །
འཇམ་དབྱངས་ཕྱག་གི་རལ་གྲི་རྣོ་ངར་ལྡན། །
ཆོས་ཀུན་མ་ལུས་ཆུབ་པའི་མཁྱེན་པ་བཞིན། །
ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོའི་མུ་མཐའ་དཔོག་པ་རྫུན། །
སྨྲ་བའི་དབང་པོ་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེ། །
བྲམ་ཟེའི་རིགས་སུ་ལྟེ་ཁྲག་འཕོས་གྱུར་ཚེ། །
རིག་པའི་ཁྱུ་མཆོག་ཕྱོགས་གླང་ཡབ་སྲས་དང་། །
འབྱེད་ཆོས་གཞན་ནི་ཉིན་གྱི་སྐར་མའི་མདངས། །
དེ་ལས་མང་བ་། “༼མ་ཧཱ་པཎྜིཏའི་རྟོགས་བརྗོད་ཀེ་ཏ་ཀ་བཞུགས་སོ། །༽” »
འོད་ཟེར་གྱིས།
སྲིད་ཀྱི་ནང་བློན་གསེར་ཀྱི་ཀ་ཆེན་ཞིག།
གསུང་གི་སྐུ་ཚབ་རྒྱ་བོད་གྲགས་པ་ཅན།།
དམངས་ཀྱིས་དགའ་བའི་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག།།
ང་ཚོར་གྱེས་པའི་ཕངས་སེམས་རི་ལས་ལྕི།།
ས་ཡི་ཉི་ཟླ་ཟུང་གི་བཀའ་ཡི་ལུང་།།
གང་ཞིག་སྒྲུབ་ན་སྙིང་ལ་བཅངས་པའི་བུ།།
མི་ལོ་ལྔ་བཅུའི་མཛད་རྗེས་རི་མོ་ཡི།།
བྱུང་བ་གསེེར་གྱིས་བྲིས་ནས་གཏན་དུ་གྱེས།།
བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས་ཀྱིས་བསྒྱུར། (ལེའུ་དྲུག་པ།)
ཨ་མེ་རི་ཀའི་གདམ་ཀ་ཁག
མངའ་ཁུལ་འདིའི་སྒྲོམ་གཞིར་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྐབས་ཨ་མེ་རི་ཀའི་ཕྱོགས་ནས་རྒྱ་ནག་སྐོར་ལ་གདམ་ཀ་མང་པོ་ཞིག་བྱེད་དགོས་ཐུག་ཡོད་པ་དེ་རེད། གདམ་ཀ་དེ་དག་གི་སྐོར་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱེད་སྐབས། ཨེ་ཤི་ཡའི་མངའ་ཁུལ་གྱི་འགོ་གཙོའི་གནས་བབས་ལ་རྒྱ་ནག་གིས་འགྲན་རྩོད་བྱས་པར་ཨ་རིའི་ཕྱོགས་ནས་ལན་འདེབས་བྱེད་སྟངས་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ལམ་ཁ་གསུམ་ཡོད། དང་པོ། གཡུལ་ས་དེར་རྒྱ་ནག་ལ་རྩིས་སྤྲད་བྱས་ཏེ་ཨེ་ཤི་ཡའི་མངའ་ཁུལ་གྱི་ལས་དོན་ཆེ་ཁག་ནས་
(དེ་རིང་༧གོང་ས་མཆོག་གི་བཀའ་དགོངས་དབུ་མའི་ལམ་ལ་དད་སེམས་གཡོ་བ་མེད་པའི་མཁས་དབང་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེའི་འཁྲུངས་སྐར་ལ་དད་ཞེན་གཙང་མས་མཆོད་པ་འབུལ་བའི་ཡིད་སྣང་ཉི་མ་རང་གྲོལ་དེའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་ཕུལ།)
རླུང་དམར།
༧རྒྱལ་བའི་ཐུགས་དགོངས་ཞེ་ལ་བཀྲ་བའི་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་རླབས་པོ་ཆེ་ཡི་འཁྲུངས་སྐར་ཉིན།།
འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་བོས་དད་གཙུག་འགྱུར་མེད་ངང་ནས་རྟེན་འབྲེལ་འོ་མཚོ་རབ་ཏུ་འཕྱོ་བའི་དཔལ།།
བཙན་བྱོལ་ལོ་ནག་མགྱོགས་འགྲོས་ཇི་ཙམ་ཆེ་ཡང་རང་དབང་སླར་གསོའི་དབུ་མའི་ལྟ་གྲུབ་ཆེད།།
བོད་རྒྱ་གཉིས་སྨན་བྱ་བའི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་དྲི་མེད་གཟིགས་པས་རྣམ་པར་ཀུན་ཡིད་འཕྲོགས།།
དེ་ལས་མང་བ་། “༧རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོར་བསྟོད་པའི་མེ་ཏོག་ཡོངས་འཛིན་ཞེས་པ་བཞུགས་སོ།།” »
རླུང་དམར།
དམག་རྩེད་ལྟ་བུའི་འཇིགས་སྣང་གི་འཁྲབ་སྟོན་བགྲང་བྱའི་རྨི་ལམ་ལ་འཐོར་ཏེ་ཡོད
ངོ་སྲུང་གི་ཆེད་དུ་དཔང་བཙུགས་པའི་བླ་རྐང་ཞིག་ཡིན་ནམ
ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མཁར་རྫོང་ནི་བཙན་འཐབ་ཀྱི་གློག་ཞགས་ཙམ་ཞིག་རེད
ཁྱོས་མུན་ནག་ལ་བསྡུ་གསོག་མི་ཐུབ་པའི་ང་ཚོའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་གསར་བརྗེ་མཚར་པོ་ཞིག
དེའང རང་དབང་གི་བླ་འབོད་འདི་ཆར་རྡུལ་གྱིས་ཁེངས་པའི་འཁྱག་གྲང་ཞིག་ཡིན་ནམ
སྐྱོ་ངལ་གྱིས་བསླུ་བའི་དགའ་བ་རྫོགས་མེད་དེ་གང་ནས་ངུ་ཤོམ་སློང་གིན་འདུག
བདེན་པའི་མགོ་བོ་ཐོ་བས་བརྡུང་བའི་ཁྲག་ནང་གི་དུག་ཆུ་དམར་པོ
ང་ཚོའི་བདེ་སྡུག་གི་ལྗང་མདོག་ལ་ཚ་འདེད་ཀྱི་བློ་འགྱོད་མང་པོ་བྱས་སོང
ཁྲོ་གཏུམ།
———གྲོགས་དཔལ་ཆེན་སྐྱབས་ཀྱི་གཉེན་སྟོན་ལ་རྒྱང་རིང་གི་ཨོ་གླིང་མཚོ་མཐའ་ནས་ཕུལ་བའི་གཏམ་ཐུང་།
ཚེ་འཛིན་གྱི་དུང་དུང་འཁུར་བའི་ཡུལ་དེར
བརྩེ་བ་འོ་མའི་སྤྲི་ལ་འཕྱན་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣང་བ་ཞིག
རི་དེའི་འགྲམ་དུ
སྤང་དེའི་ཁུག་ཏུ
རྭ་རྒྱ་གངས་རྡེའུ།
ཆུ་བོའི་གཤིས་དེ་ལྡོག་མེད་ཐུར་དུ་རྒྱུག།།
རི་བོའི་བརྟན་བརླིང་རྩེ་མོ་དགུང་དུ་སྙེག།།
དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་གཅིག་ལས་གཅིག་ལྷག་པའི།།
མདོར་ན་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་དུ་ངེས།།
ཕྱི་ནང་རྐྱེན་གྱིས་དེད་པའི་ནང་གི་སེམས།།
ཚོར་བའི་རླབས་ཕྲེང་གཡོ་བ་ངེས་མེད་གར།།
གཡུ་སྒང་དགེ་འདུན་གྱིས།
(ཨ་རིས་གསེར་གྱི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་བའི་ཉིན་མོར་ཕུལ།)
སྙིང་རྗེ་ལྗོན་པའི་རྩ་བ་བརྟན་ཞིང་བྱམས་བརྩེའི་ལོ་འདབ་འཕང་ཕུང་གཡོ།།
བསྡུ་བཞིའི་མིག་གི་ལང་ཚོ་རྒྱས་ཤིང་ལྷག་བསམ་གེ་སར་ཕྱུར་བར་གཏམས།།
གདུལ་བྱའི་བུང་བའི་འདུ་འཛི་འཁྲིགས་པར་ཟབ་གསུང་སྦྲང་རྩི་གསར་བའི་བཅུད།།
སྩོལ་མཛད་གངས་ལྗོངས་ལྷ་ཡི་སྲས་པོ་འཛམ་གླིང་ཆེ་དགུའི་གཙུག་གི་རྒྱན།།
དམ་པའི་ཞབས་རྡུལ་སྤྱི་བོར་བསྟེན་ཏེ་གཞུང་ལུགས་འབུམ་ཕྲག་ཐུགས་སུ་བསྣམས།།
ཐེ་བོ་སངས་རྒྱས།
འཕྲུལ་གྱྀ་ལྷ་བཙན་པོའྀ་རྨུ་ཐག་རིང་མོ།
སྤྲིན་དཀར་གྱི་ཚུལ་དུ་འཐེན།
གོ་ལའི་སུམ་གཉིས་སྟོབས་ཀྱིས་གཤགས་པའི་རྨིག་སྒྲའི་བྲག་ཅ།
གཡུ་འབྲུག་གི་ཟོལ་གྱིས་ལྡིར།
ཆབ་སྲིད་དབུ་འཕང་གི་དར་འཕྲུ།
ཨ་སྔོན་དགུང་དུ་ཟུག
མི་ཤིགས་པའི་དབུ་རྨོག་བཙན་པོ།
དགའ་བ་མཇེ་ཕྲུག་ནས།
དཀར་པོ་ཁ་བ་དགུན་གཞུང་གོས་སུ་བཀླུབས།།
མཛེས་པའི་མེ་ཏོག་དབྱར་དུས་རྒྱན་དུ་སྤྲས།།
རང་བྱུང་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་ཞིང་ཁམས་ན།།
ཡིད་འཕྲོག་འབྲོག་མོ་སྙིང་ལ་རྗེ་མོ་མཛེས།།
སྣག་སྨུག་སྐྲ་ལོ་སྟོན་གཞུང་ལྷགས་པས་རྩེན།།
རྐང་ཆུང་ཕྲ་མོར་དཔྱིད་ཀར་དྲོད་ཁོལ་རྒྱས།།
ཟླ་ཀླུང་།
གློག་བརྙན་དྲ་བའི་རྒྱུད་ལམ་ནས། །
ཡང་དུ་ཤར་བ་མཛེས་མའི་མཆོག །
མིག་ཡིད་དགའ་བའི་ཉམས་འགྱུར་ཅན།།
ཕྲིན་ལས་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ལྟར་སྣང་། །
མགོ་ལུས་ཀུན་ནས་ཆ་མཚུངས་ཤིང་། །
བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བའི་ཡན་ལག་དག །
མི་ཉག་སྐལ་བཟང་།
སྤྲིན་ལང་ལོང་ཁ་དོག་དམར་ནག་རེད།།
དུས་ངེས་མེད་གློག་ཞག་འཁྱུག་འཁྱུག་རེད།།
དགུང་ཉི་མའི་དྲོད་ཤུགས་ཇེ་ཆུང་རེད།།
སྡུག་ཁུར་པོ་ཡོད་ཚད་ལས་དབང་རེད།།
གནམ་སྐྱ་བོ་ཡོངས་རྫོགས་ཐལ་རྡུལ་རེད།།
དུས་ངེས་མེད་བུ་ཡུག་འཚུབ་འཚུབ་རེད།།
སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།
གཅིག བོད་སྐད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་དེབ།
སྤྱི་ལོ་༡༨༥༨ལོར་ཧྥ་རན་སིའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ཞིག་སྟེ་མིང་ལ‘‘རྒྱལ་པོའི་དཔར་ཁང’’(Imprimerie impériale)ཞེས་པ་དེས«བོད་སྐད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པ»(Grammaire de la langue tibétaine)ཞེས་པ་ཞིག་པར་སྐྲུན་བྱས་འདུག འདིར་དེབ་འདིའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་ཞིབ་ཏུ་བྱེད་པའི་ལས་སུ་ཞུགས་རྒྱུ་མིན་མོད་ས་བཅད་མ་སྟོང་ཙམ་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་མོས་ཅན་ཚོས་ཟུར་གསལ་གྱི་དྲྭ་རྒྱར་གཟིགས་ཚེ་དེབ་འདི་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་མཇལ་ཐུབ་པ་འདུག
དེ་ལས་མང་བ་། “ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དགེ་རྒན་ཐོག་མའི་སྐོར་བཤད་པ།” »
ཁྲོ་གཏུམ།
གདོང་གནམ་ལ་གཏད་པ་དེ་མིག་གི་དབང་ཆ
ནམ་མཁའི་སྤྲིན་པ་ཉི་འོད་ཀྱིས་བསྲེགས་པ་མཐོང་སྲིད
གདོང་ས་ལ་གཏད་པ་དེའང་མིག་གི་དབང་ཆ
སའི་རི་རབ་ཀྱི་མགོ་བོ་དུད་པ་མཐོང་སྲིད
མགོ་བོ་ཡར་མར་གཡུགས་པ་ཙམ་གྱིས
མིག་གི་རྒྱན་མོ་ཡིས་ཅི་ཡང་མཐོང་སྲིད
དོལ་སྨྱོན།
ས་འོག་མེ་འཁོར་ཤར་གྱིས་བསྐྱོད་དུས་བདག་ཉིད་བསམ་གཞིག་ཀློང་དུ་ཡན།།
མཐོང་སྣང་བྲལ་བའི་སྒེའུ་ཁུང་ཕྱི་ལ་རེ་བའི་མིག་ཟུང་ཤུགས་ཀྱིས་ཅེར།།
ཐོབ་པ་འདྲ་ལ་ཤོར་བའང་འདྲ་བའི་དུས་ཚིགས་དག་ནི་རིམ་གྱིས་འདས།།
འོན་ཀྱང་ང་རང་གཉིད་མ་སད་ཀྱིས་ད་དུང་ཅི་ཞིག་འཚོལ་བར་བྱེད།།
ལག་པའི་ནང་གི་དཔེ་དེབ་དེ་ཡིས་བདག་ལ་བརྩེ་བའི་འཛུམ་ཞལ་སྟོན།།
མངོན་ལྐོག་བྲལ་བའི་ཐ་སྙད་དེ་ཚོས་ནམ་ཡང་བདག་ལ་སྐུལ་མ་བྱེད།།
བློ་བརྟན་གྱིས།
—སྐུའི་གཅེན་པོ་རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་རང་རྣམ་<<ཀ་ལོམ་པོང་གི་ཐུག་པ་ལས་བཟོ་བ >> བོད་བསྒྱུར་དེབ་དེར་བཀླགས་རྗེས་སུ།
མི་ཚེ་རླུང་ལ་འགྲོགས་པའི་ཁྱོད།
ཉིན་དང་མཚན་དུ་རླུང་འཚུབ་དང་མཉམ་དུ་གནས་ལ།
སྐབས་རེ་ལ་རླུང་འཚུབ་ཀྱིས་ཁྱེད་ཉིད་བཀྱགས་ཏེ་བསྐྱོད།
མཚསམ་རེ་ལ་ཉིད་ཀྱིས་རླུང་འཚུབ་བཞོན་ཏེ་འཕུར།
བསིལ་རླུང་འཇམ་པོ་རེས་གཡས་སུ་དེད་དེ་སྙིང་གཏམ་གླེང་ལ།
དགུན་རླུང་གྲང་མོས་འཁྱག་ལ་བརྫིངས་ཏེ་ངུ་རུ་བཅུག
དེ་ལས་མང་བ་། “རྒྱལ་ལོ་དོན་གྲུབ། མི་ཚེ་རླུང་ལ་འགྲོགས་པའི་ཁྱོད།” »
ཁྲོ་གཏུམ།
གོང་མཛུབ་ཡར་མ་སྒྲེང་བའི་སྐབས་དེར
དཀྱིལ་མཛུབ་ཀྱིས་རྩམ་པ་ཞིམ་པོ་ཞིག་བརྡེག་པ་བདེན
སྲིན་མཛུབ་ཀྱི་མཆོད་ཁ་དགོང་དུ་གཏོར་བ་ཐོག་མར་བཞག་པས
མཛུབ་ཆུང་གིས་ཁྱོད་ལ་མཐོང་ཆུང་གི་བརྡ་བསྟན་མྱོང་ངམ
མཐེ་བོང་དང་མཛུབ་ཆུང་བར་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དག་ལས་མི་ཡུལ་ལ་མཆོག་དམན་གྱི་དབྱེ་བ་ཞིག་བྱུང་མྱོང་།
ཁྱོད་ཀྱི་མི་ཚེ་ཁྲོད་དུ་མཐེ་བོང་གི་རྣམ་འགྱུར་ག་ཚོད་ཅིག་ཐོབ་མྱོང་བ་ནི་དགའ་སྤོབ་ཡིན་ནམ།
དེ་ལས་མང་བ་། “གློད་ན་ལག་པའི་མཛུབ་མོ་ལྔ། བསྡམས་ན་ཁུ་ཚུར་རོ།” »
ཆང་སྐྱེས། (ཡོ་རོབ་གླིང་ནས)
ཉི་མ་ལ་མོ་བརྒྱབ་སྟེ་རི་ལ་བརྒལ།།
རྒོད་པོའི་གཤོག་འགྱུར་བདེ་མོ་ཐང་ན་ཡལ།།
བསམ་པ་རླུང་ལ་ཞོན་ཏེ་རྒྱང་ལ་ཞོགས།།
སྙིང་གི་འཕུར་ལྡིང་མགྱོགས་མོ་ལག་པས་བསྐྱོར།།
ཟླ་བ་ཁེར་འགྲོ་མཚན་མོའི་མཁའ་ན་འདུར།།
སྐར་ཚོགས་ཕྲ་མོ་གཙང་བོའི་ཆུ་ལ་ལྕེབ།།
རླུང་དམར།
མཚན་རླུང་ཇེ་ལྷོད སྤྲིན་རླུང་ཇེ་འཐིབས
མེ་འོད་ནང་ནས་སྐྱེས་འཆི་ལ་རོལ་བའི་མེ་ཏོག
རང་དབང་ལ་ཚེར་ཤིང་དཀྲིས་པའི་མནར་གཅོད
དེའང བསམ་མི་ཕོད་པའི་ལྷ་མིའི་བདེ་སྡུག
མཚན་རླུང་གིས་གཉའ་ལྟག་ལ་བཟུང་བའི་ལྷ་སྒྲུང
ཁྲོ་གཏུམ།
སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉམས་ནི་རབ་བཏགས་དང་རྟོག་བཏགས་ཀྱི་བར་དུ་བཙིར་ནས་ཐོན་པ་ཞིག་ཡིན་ནམ། ཡང་ན། དཔེ་མི་སྲིད་པའི་གཏམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ཁྱད་པར་བ་སྤྲོས་ཏེ་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ངོས་དེ་ལྡོག་པའི་ཆ་ནས་ཁ་སྤྲོད་པ་ཞིག་རེད། གང་ལྟར། སྒྱུ་རྩལ་འཚོལ་བསྙེགས་བྱེད་ཞོར་གྱི་འགྲུལ་བཞུད་པ་ཕལ་ཆེ་བས་སྒྱུ་རྩལ་ནི་རྙེད་མྱོང་མེད་མོད། སྒྱུ་རྩལ་འགྲེལ་མྱོང་མཁན་ཤིན་ཏུ་མང་། འོན་ཏང་། གཅིག་གྱུར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ནི་སུས་ཀྱང་རྙེད་མེད་ལ་འགྲེལ་ཡང་མེད་པ་ཧ་ཅང་གསལ།