འགྱུར་མེད་ཚེ་རིང་།
རབ་འབར་བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཚན་ཁ་རྒོད་པའི་གནས་མཆོག་ཏུ།།
རབ་མང་མི་ཚོགས་ཀྱི་འཚང་ཁའི་རྦ་རླབས་ཆེ་ཆེ་འདྲ།།
རབ་ཞི་དམ་ཆོས་ཀྱི་ཉིང་ཁུ་རླབས་པོ་ཆེ་ཆེ་དེ།།
རབ་མྱུར་འགྲོ་ཚོགས་ཀྱི་སྙིང་ཁར་གྲང་ཆར་སིམ་སིམ་བཞིན།།
གཟུང་བ་གཞི་ཡུལ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་རྣམ་འགྱུར་མོད།།
འཛིན་པ་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྣམ་རྟོག་ཆུ་གཉེར་འདྲ།།
རྣམ་རྟོག་ཆུ་གཉེར་གྱི་རང་གཟུགས་རེ་རེ་དེ།།
སོ་བཞི་དབྱངས་གསལ་གྱི་སྲད་བུར་སྤེལ་བར་བྱ།།
རྩོམ་པ་པོ། ཧན་ཌར་སན།
སྒྱུར་མཁན། རང་ཐར།
དེ་ནི་གྲང་ངར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་དགོང་མོ་ཞིག་རེད། ཁ་བ་ལྷབ་ལྷུབ་ཏུ་བཞུར་ཞིང་ཧ་ལམ་ས་རུབ་ལ་ཉེ། དེ་ནི་ལོ་དེའི་ཆེས་མཐའ་མཇུག་གི་དགོང་མོ་རེད། གྲང་ངར་དང་མུན་པ་དེའི་ཁྲོད་དུ་མགོ་ལ་ཞྭ་མེད་ཅིང་རྐང་ལ་ལྷམ་བྲལ་བའི་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་སྲང་ལམ་རྒྱུད་དེ་ཕྱིན། མོ་ཁྱིམ་ནས་དོན་དུས་བསིལ་ལྷམ་ཆ་ཞིག་གྱོན་ཡོད་པ་བདེན་མོད། འོན་ཀྱང་དེས་ཕན་ཅི་ཞིག་ཐོགས་སམ། བསིལ་ལྷམ་ཆ་དེ་ནི་མོའི་ཨ་མས་ད་བར་གྱོན་པའི་བསིལ་ལྷམ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་ལ། དེ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་དྲགས་པའི་སྟབས་ཀྱིས་ཉམ་ཐག་པའི་བུ་མོ་དེས་སྲང་ལམ་འཕྲེད་དུ་མྱུར་སྟབས་ཀྱིས་བརྒལ་སྐབས་བོར་ཕྱིན། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྐབས་དེར་ཤིང་རྟ་འཁོར་ལོ་གཉིས་རིངས་པར་རྒྱུགས་ནས་མོ་བརྫི་གྲབས་བྱས་པས་རེད།
ཞི་བདེའི་ལང་ཚོས།
མིག་ཆུ་ནི་དགའ་སྐྱོ་གི་གདུང་བ་ལས་གྲུབ་པའི་སྙིང་ཁྲག་དམར་པོ་ཞིག་རེད་ལ། མིག་ཆུ་ནི་སེམས་ནང་གི་བཅོས་མ་མིན་པའི་་ཚོར་བ་ངོ་མ་ཞིག་རེད། ཚོར་བ་དེ་ཡང་གཞན་ལ་བསྙད་མ་ནུས་པ་དང་། བསྙད་ཀྱང་རྫོགས་ཐབས་མེད་པའི་བཟོད་དུ་མེད་པའི་སེམས་ནང་གི་ཚོར་བ་རྣོན་པོ་ཞིག་རེད། མི་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་མིག་ནས་མིག་ཆུ་ཤོར་བར་མི་འདོད།
ཁ་བའི་ལྷ་མོ།
བྱིའུ་ཆུང་ཞིག
རྒྱང་རིང་ནས་བསླེབས་སོང
བདག་གི་ཉལ་ཁང་གྲུ་བཞིའི
སྒེའུ་ཁུང་གི་ལྕགས་ཁྲའི་སྟེང་
བདེན་པའི་གནད་དོན་ཞིག་ཞུ་བ་བཞིན
རིམ་པར་ཅིར་ཅིར་མང་པོ་འདོན
བདག་གིས་ཁོ་ལ་རྣ་བ་གཏད་དེ
མིག་ཟུང་ནན་གྱིས་ཅེར
འགྱུར་མེད་ཚེ་རིང་།
༼ཉེར་གཅིག་དུས་ཀྱི་བོད་པ་ཚང་།༽
བཤད་ཀྱང་མི་གོ་རང་རེ་བོད་ཀྱི་རྣ།།
བསྟན་ཀྱང་མི་མཐོང་རང་རེ་བོད་ཀྱི་མིག
བསླབས་ཀྱང་མི་ཤེས་རང་རེ་བོད་ཀྱི་ལག།
དེང་རབས་བོད་འདི་བསོད་ནམས་མར་འགྲོ་རེད།།
ནང་རུལ་ཕྱི་རུལ་ཅན་གྱི་གཞིས་ཆགས་དང་།།
ཁ་ཕོ་ཨུ་ཚུགས་ཆེ་བའི་གཞུང་ཞབས་མང་།།
འགྱུར་མེད་ཚེ་རིང་།
ཁ་དཀར་འཛུམ་གྱིས་བསུ་བའི་ཚེ།།
ཁ་དོག་དཀར་བའི་སེམས་ཤིག་དགོས།།
ཁ་ཁོག་མི་མཚུངས་བྱ་བྱེད་ནི།།
ཁ་ལ་ཞིམ་པའི་དུག་དང་འདྲ།།
ཁ་ཏོན་ཁ་ཡིས་འུར་འུར་སྒྲོག།
ཁ་ཙམ་སོང་ན་དོན་སྙིང་མེད།།
ཁ་ཐུག་སེམས་ལ་སྨན་པའི་དོན།།
ཁ་འདོན་དངོས་ལགས་གུད་ན་མེད།།
ཞོ་ར་བསྟན་དར།
སྤྱིར་ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིང་པོའི་སྤྱི་ཚོགས་འཕོ་འགྱུར་གྱི་ཁྲོད་དུ། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་རིག་གསར་གཏོད་དང་། གཞུང་ལུགས་དར་སྤེལ་བཏང་སྟེ། འཚོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་གྱི་ནང་དུ་བོད་མིའི་གནས་བབས་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ངག་གཉིས་ཐོག་གི་རྩོམ་རིག་ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེ་དག་ཀྱང་བོད་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་ཚུལ་དང་འདུ་ཤེས། ཡུལ་སྲོལ། གོམས་གཤིས་སོགས་ལ་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ལེགས་ཆ་བསྡུ་ལེན་དང་། མེད་པ་རྗེས་བཟློས་ཀྱིས་ཟུར་ཆགས། གཞན་ལུགས་མཆོག་འཛིན་གྱི་རྟོག་པས་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་པ་སོགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་ཡུལ་གོམས་དང་། བཤད་སྲོལ་གྱི་ལུགས་ལ་མི་རིགས་གཞན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྟ་བས་ཁྱབ་པའང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད། དཔེར་ན། རྒྱ་གར་གྱི་བྷ་རུ་ཌ་ཞེས་པའི་བྱ་རྒྱལ་ཁྱུང་ཆེན་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ལཱུང་ཞེས་པའི་གཡུ་འབྲུག་
དེ་ལས་མང་བ་། “འབྲུག་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་དཔྱད་བརྗོད།” »
རྩོམ་པ་པོ། ཇཱ་ཡཱ་པཱ་ལན།
སྒྱུར་པ་པོ། གྱི་ན་བ་ལྷ་མོ་སྐྱབས།
དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ཕྱེད་ཙམ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རིག་གནས་ལྟ་སྟངས་གསར་བ་ཞིག་ཏུ་སླེབས། དེ་ལ་འཆར་ཡན་སེམས་གཙོ་སྨྲ་རིང་ལུགས་ཟེར། འཆར་ཡན་སེམས་གཙོ་རིང་ལུགས་ཀྱི་གདོང་འཆོང་བ་མཚན་ཉིད་རིག་པ་སྨྲ་བ་རོའུ་སོ་Jean Jacques Rousseau (1712-1778) ཡིན། ཁོང་རང་ཉིད་ཤེས་སྟོབས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་ཤིག་ཏུ་ཡོད་ནའང་ཝོལ་ཁྲར་དང་མོན་ཁྲེ་སི་ཁེའུ་གཉིས་ཀྱིས་སྲིད་གཞུང་གི་བྱ་བཞག་ལ་བཟུང་བའི་དགག་བཞག་ལ་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་པའི་རིགས་སུ་གྱུར་བ་དག་ཁོང་གི་ཁ་གཏད་ཡིན་པ་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྤྱིར་བཏང་ཁོང་གིས་འཆར་ཡན་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་གི་ལྟ་བ་བཟུང་ཡོད། ཁོལ་ལེན་ཝོའུ་ཊི་ལ་མཚོན་ན་” རོའུ་སོ་ཡིས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་རྩ་དོན་ནི་འཛམ་གླིང་
དེ་ལས་མང་བ་། “འཆར་ཡན་སེམས་གཙོ་རིང་ལུགས་དང་དེའི་སྐབས་ཀྱི་བསམ་བློ་བ་འགའ་།” »
ཁྲོ་གཏུམ།
བུ་ཆུང་རྡོ་རུག་སྤུངས་པར་བྲེལ་ཞིང
རྡོ་རུག་བརྩེགས་རིམ་ལས་མཐོང་བ་ནི
མི་ཚེ་ཞིག་སྟེ
ངའི་བྱིས་དུས་ཀྱི་འབྲོག་ཐང་གི་རྩེད་མོ་དེའོ
ས་རྡོ་ལ་རྩེད་པར་དགའ་ཞིང་དེའི་དཀྱིལ་ལ་འཐིམས་པ་ཁོ
ཞི་དུལ་གྱིས་འདུག་སྟངས་གཅིག་པུ་དེ་མངོན་ཡོང
ཡར་རྒྱུག་མར་རྒྱུག་གིས་ཁོ་ཐང་མ་ཆད་རུང
ཡུལ་མི་ཚོས་བྱ་སྤུ་གནོན་ལ་ངོ་རྒོ
སྐྱབས་བཅོལ་བ་རྣམས་བྱ་སྤུ་གནོན་
___________ཁ་བྱང་གི་འགྲེལ།
སྒྲོལ་མཚོ།
ང་ཕ་ཡུལ་ན་ཡོད་དུས
བྱ་སྤུ་གནོན་གྱི་སྒྲིག་གཞི་ཧ་
ཡིན་ཡང ཕ་ཡུལ་ནི་སྒེར་གཅོད་པའི་ཁྲིམས་
ཞོ་ར་བསྟན་དར།
གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ལ་སྤུ་རྒྱལ་དང་སྤུར་རྒྱལ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་བརྡ་ཆད་ཅིག་ཡིན་པས། སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་མང་པོས་བཞེད་དགོངས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ལྷགས་ཏེ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡི་གེ་རྣམས་ལས་སྤུ་རྒྱལ་དང་། སྤུར་རྒྱལ། པུར་རྒྱལ་སོགས་འབྲི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཁ་ཤས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཐ་སྙད་ཀྱི་གོ་བ་ལེན་སྟངས་ཡང་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། ཡོངས་གྲགས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མང་པོར་སྤུ་རྒྱལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱལ་པོ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་སྲས་བྱ་ཁྲིའི་མཚན་དུ་འདོད་ཅིང་། དེ་ཡང་བྱ་ཁྲི་རྒྱལ་སར་འགོད་དུས་ནམ་མཁའ་ནས་”བུ་དེ་ཀུན། ལས་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ།”ཞེས་པའི་སྒྲ་བྱུང་བ་འབངས་ཀྱིས་སྒྲ་ཉམས་ནས་སྤུ་དེ་གུང་རྒྱལ་དུ་ཆགས་པ་ཡིན་ཟེར་པས། ཕྱིས་ཀྱི་བཙན་པོ་དག་གི་མཚན་ལ་སྤུ་རྒྱལ་ཞེས་པའང་ཡིག་འབྲུ་བཞི་བོའི་ཐོག་མཐའ་གཉིས་སྦྱར་བའི་བསྡུས་མིང་དུ་འདོད་ཅིང་།
གཙང་མེ་ལྕེ།
(༡)
ང་རང་ཕ་ཡུལ་དུ་སྐྱེས
དེ་ནས་ལེགས་ཉེས་ཤེས
བགྲེས་སོང་ཚོས་ཇི་ལྟར་བཤད་ཀྱང
དེ་ནི་”བྱ་སྤུ་གནོན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས”་ཤིག་རེད
སྐབས་དེར་” བྱ་སྤུ་གནོན་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས”་ཟེར་ན
པཱ་ལགས་ཀྱིས་གང་གསུངས་པ
ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་གསན་དགོས
དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་མེད་ཀྱང་ཆོག
ཨ་མ་ལགས་ཀྱིས་གང་གསུངས་པ
གཟི་མིག་གིས།
མ་ཡུམ་ཤེས་རིག་རྭ་བའི་སྐྱེད་ཚལ་
གནག་སྣུམ་རྒྱང་ལ་འཐེན་པའི་ལམ་ཟུ
ཡིད་མཐུན་སེམས་ཀྱི་སྙིང་སྡུག་བུ
བརྩེ་བའི་མིག་བརྡ་བཙན་པོ་སྙིང་
ཐོག་མའི་སྟེས་དབང་ཟིག་གི་མཇལ་ཕྲ
སྒྱུ་མའི་རྨི་ལམ་དྭངས་མའི་གར་སྟ
སྐད་ཅིག་ཉིད་ཀྱིས་མགྱོགས་མྱུར་
འཚོ་བའི་ཁ་དོག་འདི་ཡང་དོན་སྙིང་
སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།
དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཧྥ་རན་སིའི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་འདི་སྲོལ་རྒྱུན་ལས་དེང་རབས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་དུས་རབས་ཤིག་ཡིན་ཅིང་། དུས་རབས་འདིའི་ནང་
དེ་ལས་མང་བ་། “དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཧྥ་རན་སིའི་རྩོམ་རིག་གི་རེག་ཟིག” »
བེ་རི་རིག་པའི་རྡོ་རྗེ།
རྟག་བརྟན་རྒྱུད་བཞི་ཞེས་གྲགས་པའི་པར་གྱི་ཕྱི་མོ་དེ་ནི། རྒྱལ་བ་ཇོ་ནང་བའི་གདན་ས་ཆེན་པོ་རྟག་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ངེས་དོན་དགའ་བའི་ཚལ་གྱི་སྨན་ཁང་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བར་པར་གྱི་ཕྱི་མོ་བརྐོས་ཤིང་དག་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བོད་ཡུལ་གྱི་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་ཤིང་པར་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་མོད། དེང་སྐབས་པར་ཡིག་ཙམ་ལས་པར་ཤིང་ངོ་མ་རྟག་བརྟན་དགོན་པར་གྲུབ་མཐའ་གསར་བརྗེས་ཀྱི་དྲག་པོའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས་མེ་ལྷའི་ཞལ་དུ་ཕུལ་ཟིན་པས་འཇིག་རྟེན་འདིར་བཞུགས་མེད།
རེབ་གོང་བཀྲ་ཤིས། (ཨ་རི།)
དང་པོ། སྔོན་གླེང་ཐུང་ངུ་།
འབུམ་རམས་པ་གཡང་མོ་མཚོ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་<<གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ཞིབ་འཇུག>>ཅེས་པའི་དེབ་རྒན་འདི་ད་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ནང་དུ་ང་ལ་ལག་སོན་བྱུང་། དེ་ཡང་གཡང་མོ་མཚོ་ལགས་ཀྱིས་ཕྲན་ལ་ལེགས་སྐྱེས་སུ་སྤྲད་ཡིན་ཞེས་འདི་ག་ཨ་རིར་སློབ་སྦྱོང་ཆེད་དུ་ཡོང་མི་ཞིག་བརྒྱུད་དེ་བསྐུར་འདུག རིང་ནས་འདྲིས་ཡོད་དུ་གྱུར་པའི་གྲོགས་མོ་གང་གི་ལེགས་སྐྱེས་ཆེན་པོ་འདིར་དམིགས་བསལ་གྱིས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུས་པ་ཡིན།
སྙན་བཟང་གཡུང་དྲུང་ཚེ་རིང་།
ནུབ་ཁའི་ཉི་འོད་རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་ལ་ཕོག །
ཆུ་ཡི་གཉེར་མ་ཁྲག་གི་མདངས་སུ་ཆགས། །
རྒྱ་མཚོའི་འཇིངས་སུ་རླུང་རླབས་དྲག་ཏུ་རྒྱུ། །
གཡོར་གྲུ་དཀར་པོའི་དར་ལྕེ་ལྷབ་ལྷུབ་གཡོ། །
གནམ་གྱི་མཐོ་སར་སྲོད་ཀྱི་འདབ་ཆགས་བསྟར། །
སྤྲིན་གྱི་རྒྱ་མཚོར་བརྒལ་བའི་སྟ་གོན་རྩོམ། །
མཁོ་འདོན་པ་མྱི།
མི་རྗེ་བློ་བཟང་སེངྒེ།།
མགོ་ནག་བོད་ཀྱི་ནོར་བུ།།
སེངྒེ་གངས་ལ་འགྱིངས་འགྱིངས།།
འཛམ་བུ་གླིང་ལ་འགྱིངས་བྱུང་།།
གྲུབ་ཆེན་ལས་ཀྱི་ཐལ་སྙིགས།
ཕྱག་རོགས་བཀའ་བློན་བདུན་དང་ཁམས་པའི་འཁོར། །
གཤམ་འོག་ལས་བྱེད་རྣམས་དང་སྤྱི་འཐུས་དང་། །
རང་དབང་ཅན་དང་ཟུར་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་བཅས། །
ནག་སེམས་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་གཏོགས་གར་གནས་པ། །
དེ་ལས་མང་བ་། “སྲིད་སྐྱོང་བློ་སེང་ལ་བསྟོད་པ་མཆོག་གྲུབ་མ་དང་དེའི་ཟློག་པ་བཞུགས་སོ།།” »
གཡུ་སྒང་དགེ་འདུན།
ངས་དེ་རིང་འདིར་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་དབང་རྩའི་ནད་ཡམས་ཁྱབ་བཞིན་པའི་ནད་རྟགས་ཀྱི་སྒྲུང་ཐུང་ཞིག་བརྗོད་འདོད་བྱུང་། དང་པོ་ནད་གཞི་ཞིག་སློང་བ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དགོས་ལ། རྒྱུ་རྐྱེན་དེ་༡༩༩༤། ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༡ ཉིན་གུང་ཆུ་ཚོད་ ༣ པར་(༡༩༨༣། ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༣༡ རྒྱ་ཡིག་བོད་བསྒྱུར་ལྟར།) རྒྱ་གར་བྷན་ལོར་ནས་དམའ་རིམ་ནད་ཞབས་པ་སྐོར་ཞིག་ལ་བད་མཁྲིས་ཀྱི་ནད་གཞི་ཕོགས་པ་རེད། ནད་གཞི་དེའི་གནས་དང་རྒྱུ་ནི། བད་ཀན་ཀླད་པ་ལ་བརྟེན་སྟོད་ན་གནས། མཁྲིས་པ་མཆིན་མཁྲིས་ལ་བརྟེན་བར་ན་གནས། རྒྱུ་གཏི་མུག་ལས་འབྲས་བུ་བད་ཀན་བསྐྱེད། ཞེ་སྡང་ལས་མཁྲིས་པ་བསྐྱེད། ནད་དེ་གཉིས་ལ་རིགས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་རེད། ༡། ཐེ་ཝན་བོད་སོག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྟ་ཤ་ཚི་ལུ་ཅན་གྱི་རིགས་ལས་སྐྱེད་པ་ཞིག་དང་།