གཤམ་འཁོད་རྣམས་ནི་དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁྱབ་ཁོངས་རྒས་ཡོལ་ལས་བྱེད་ཅིག་གིས་སྲིད་སྐྱོང་དང་སྤྱི་འཐུས་འོས་མི་ཚོར་བཏོན་པའི་དྲི་བ་ཁག་ཅིག་ཡིན་པས། འགྲེམས་སྤེལ་རྒྱ་ཆེར་གནང་རོགས།
འགོ་བརྗོད།
དེ་རིང་ནས་ཕྱི་ཟླ་༣ ཚེས་༢༠ ཉིན་གྱི་སྲིད་སྐྱོང་དང་སྤྱི་འཐུས་འོས་འདེམས་བྱེད་པའི་བར་དུ། འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཡོད་དོ་ཅོག་གིས་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་སྣ་མང་གི་བགྲོ་གླེང་ལ་བཅར་ཞུགས་ཉན་ཞིབ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་པ་རེད།
ཡོ་རོབ་བོད་གནས་དྲ་བའི་གསར་འགོད་པ་ས་དཀར་བཀྲ་ཤིས།
ཁ་སང་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༦ ལོའི་ཟླ༡ ཚེས་༡ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་མུ་མཐུད་ཐོངས་མཆན་མ་སྤྲད་པར་ཕྱིར་ཕུད་བཏང་བའི་གསར་འགོད་པ་ལྕམ་ཨོར་སུ་ལ་གྷོའོ་ཏར་ལགས་ཧྥ་རན་སི་རུ་འབྱོར་ཡོད་པ་དང་། ན་ནིང་ཕྱི་ཟླ་༡༡ པའི་ཚེས་༡༣ ཉིན་ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཕེ་རེ་སི་ལ་འཇིགས་སྐུལ་དྲག་སྤྱོད་པའི་མེ་མདའ་བརྒྱབ་ཏེ་ཉེས་མེད་མི་སེར་༡༣༠ བསད་པའི་དོན་རྐྱེན་བྱུང་རྗེས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཧྥ་རན་སི་གཞུང་དང་ལྷན་ཏུ་འཇིགས་སྐུལ་དྲག་སྤྱོད་པར་ཁ་གཏད་རྡུང་རྡེག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་གསལ་བསྒྲགས་བསྐྱངས་ཡོད་ལ།
དེ་ལས་མང་བ་། “རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཕྱི་རྒྱལ་གསར་འགོད་པ་ཁག་ཅིག་ཕྱིར་འབུད་བཏང་བའི་སྐོར་གླེང་བ།” »
ཀོ་ལི་གྷལ་གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས།
ཀ་དག་ཕྱག་རྒྱ་མཁས་མང་ཞབས་ལ་འདུད།།
ཁོག་ནང་བསམ་པ་མཛུབ་མོའི་རྩེ་ལ་སྦྱར།།
གང་བསམ་ཀ་བཤད་ཤོག་དཀར་སྟེང་དུ་ཐལ།།
ང་ལ་སྐྱེས་སྦྱངས་མེད་པས་ཡིག་ནོར་མང་།།
ཅ་ཅོ་ལས་མེད་དུས་ཚོད་གཏོང་བའི་ཕྱིར།།
ཆ་རྐྱེན་སུམ་རྟགས་སྙན་ངག་སྡེབ་སྦྱོར་སོགས།།
རྩོམ་པ་པོ། ཞོགས་དུང་།
སྐུ་ཞབས་ཞོགས་དུང་གིས་བོད་ཀྱི་སློབ་ཆེན་པ་དག་ལ་གནང་བའི་སྐད་ཆ་ཞིག
སློབ་ཆེན་སློབ་མ་རྣམས་མཐར་ཕྱིན་ལ་ཉེ་བ་ན། ཁོ་ཚོས་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་འགྲོ་ལུགས་མཐའ་དག་བསྒྲུབས་ཚར། ཁོ་ཚོར་མཚོན་ན་བྱ་བ་ཞིག་ཅི་ལྟར་རེག་གམ་སྙམ་པའི་སེམས་ཁུར་ལས་གཞན། མཇུག་མཐའི་དོན་བྱ་ཉག་གཅིག་ནི་མལ་ཐུལ་དང་མལ་སྟན་བསྒྲིལ་ཏེ་རང་རང་སོ་སོའི་གནས་སུ་བགྲོད་འགྲོ་བ་དེ་རེད།
གོ་ཐོས་ལྟར་ན། དུས་དེར་སློབ་མ་ལ་ལས་མི་ལོ་བཞི་ནས་ལྔའི་བར་
དེ་ལས་མང་བ་། “ཞོགས་དུང་གིས་བོད་ཀྱི་སློབ་ཆེན་པ་དག་ལ་གནང་བའི་སྐད་ཆ་ཞིག” »
ཡོང་ཁུངས། བོད་ཀྱི་བང་ཆེན།
ཟླ་འདིའི་ཚེས་༡༦ ཉིན་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་སྤེལ་ཏེ། སྐབས་༡༣ པའི་ནིའུ་ཡོག་ས་གནས་བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུའི་རྒྱུན་ལས་ཁང་དེ་བཞིན་བློ་ཕམ་ཆེན་པོའི་ངང་གནས་སྐབས་སྒོ་རྒྱག་རྒྱུ་དང་། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༦ ཟླ་བ་༡ ཚེས་༢༠ གོང་དུ་ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་ཇར་སིའི་ས་གནས་གཞོན་ལྷན་གྱི་རྒྱུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་ཆད་ལུས་མེད་པར་བར་བརྒལ་འབྲེལ་མཐུད་པར་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་བརྗོད་འདུག
བོད་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ལྷན་ཚོགས་ནི་༡༩༧༠ ལོ་གསར་འཛུགས་བྱས་ཏེ།
དེ་ལས་མང་བ་། “ནིའུ་ཡོག་དང་ནིའུ་ཇར་སི་ས་གནས་གཞོན་ལྷན་གནས་སྐབས་སྒོ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན།” »
བརྒྱུད་གཏོང་བ། འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུ།
ཐེངས་འདིར་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༠༠ ཙམ་གྱི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ལྷན་ཚོགས་ཀོབ་ ༢༡ COP21 ཚོགས་ནས་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་ཚ་དྲོད་ཀྱི་ཚད་གཞི་སེལ་ཤི་སི་ 2.0C ལས་མི་བརྒལ་བར་གནས་ཐུབ་ཐབས་ཆེད་གྲོས་མཐུན་བྱུང་བ་བརྒྱུད་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་གདོང་ལེན་གནང་བར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་དགའ་བསུ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། འོན་ཀྱང་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་གནས་སྟངས་ཐོག་བསམ་ཞིབ་མ་གནང་ཚེ་གོ་ལ་སྤྱིའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་དཀའ་ངལ་རྟོགས་ཐབས་བྲལ། གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་
གསོ་རིག་ཁང་གི་གསར་འགོད་པ་སྨན་གྱི་རྡོ་རྗེ་ནས།
རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཚོགས་ཆེན་བཞི་བ་ཡོ་རོབ་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་གྲོང་ཏ་ལེན་དུ་འཚོག་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས།
ལས་དོན། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གི་ཚོགས་ཆེན་བཞི་བ།
ས་གནས། ཡོ་རོབ་གྱི་ཨི་སི་ཏོ་ཡི་ཡ་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་རྒྱལ་ས་ཏ་ལེན་གྲོང་ཁྱེར།
དུས་ཚོད། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༦་ཟླ་བཞི་བའི་ཚེས་༡ ནས་༣ བར།
དེ་ལས་མང་བ་། “རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཚོགས་ཆེན་བཞི་བའི་གསལ་བསྒྲགས།” »
འཇམ་གཅེས།
ཕྱི་ཚེས་༤ ཉིན་ཡོ་རོབ་གསར་གནས་ཁག་གིས་གནས་ཚུལ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ཉེ་ཆར་ཕེ་རེ་སི་རུ་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་སྐོར་གྱི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་སྐབས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་༡༥༠ མཉམ་ཞུགས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་འདུ་འགོ་འཛུགས་མ་བྱས་པའི་སྔོན་དེར་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཨོ་བྷ་མ་དང་འཇར་་མན་སྲིད་བློན་ལྕམ་མེལ་ཁལ། དབྱིན་ཇིའི་སྲིད་བློན་ཁཱ་མེས་རོན། ཉི་ཧོང་སྲིད་བློན་ཧྲིན་ཛོ་ཨ་པུའུ་བཅས་ཕེ་རེ་སི་ལ་འབྱོར་མ་ཐག་ཧྥ་རན་སིའི་སྲིད་བློན་ཧོ་ལང་ཊི་དང་མཉམ་དུ་ཉེ་ཆར་
དེ་ལས་མང་བ་། “རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་ཞིས་ཅིན་ཕིན་གྱིས་ངོ་ཚ་ཉོས་འདུག” »
བརྒྱུད་གཏོང་བ། ཚེ་རིང་དབང་ཕྱུག
འཇར་མ་ནིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཀི་རིས་ཊོབ་སི་ཊེ་སར་ Mr Christoph Straesser མཆོག་ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་དང་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཁག་གཅིག་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་སྟངས་ཀྱི་གནས་སྟངས་རྟོགས་ཞིབ་ཆེད་ཕེབས་རྗེས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་སྦས་གསང་བྱས་ཡོད་སྐོར་གྱི་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་གནང་འདུག དེ་ཡང་ཁོང་གིས་འཇར་མན་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ཌ་ཆི་ཝེ་ལེ་(Deutsche Welle) ཞེས་པས་བོད་ནང་སྐད་ཡིག་དང་ཆོས་དད་རང་དབང་སྐོར་གྱི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་གནང་སྐབས།
དེ་ལས་མང་བ་། “རྒྱ་ནག་གིས་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་སྦས་གསང་བྱས་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཤུགས་ཆེ་བྱས་པ།” »
ཡོང་ཁུངས། བོད་ཀྱི་དུས་བབ། དེ་རིང་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༣།༣༠ ཐོག་དབུས་འོས་བསྡུ་ལས་ཁང་གིས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་སྲིད་སྐྱོང་དང་། སྐབས་བཅུ་དྲུག་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་གྲངས་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གསལ་བསྒྲགས་གནང་སོང་། ཐེངས་འདིར་སྲིད་སྐྱོང་འོས་མི་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ལ་འོས་ ༣༠༥༠༨ དང་། སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་ལ་འོས་ ༡༠༧༣༢། ཨ་ཚོགས་ཀླུ་མཁར་བྱམས་ལགས་སུ་འོས་ ༢༥༥༧…
དེ་ལས་མང་བ་། “སྲིད་སྐྱོང་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་འོས་བསྡུའི་གྲུབ་འབྲས་འདི་རེད།” »
གནས་ཚུལ་གཏོང་མཁན། ཀ་ཉག་ཚེ་རིང་།
ཕྱི་ལོ་༢༠༡༥ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣ ཉིན་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ལྟར་ན། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༡༠ ཟླ་མཇུག་ཙམ་ལ་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་དགེ་འདུན་ཕུན་ཚོགས། རང་ལོ་༡༨ ཡིན་པ་ཁོང་ལ་རྔ་པ་ཁུལ་ཁོངས་ཀྱི་ལས་རྫོང་ནས་ལོ་༤ བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་ཡོད་པ་དང་མི་འགྱང་ སི་ཁྲན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བཙོན་པ་མང་ཆེ་བ་བཙོན་འཇུག་བྱས་ཡོད་པའི་མེན་ཡང་བཙོན་ཁང་དུ་སྐྱེལ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཙམ་ལས་ཁྲིམས་ཐག་ཇི་ལྟར་བཅད་པའི་གོ་རིམ་ཞིབ་ཕྲ་ཤེས་རྟོགས་མ་བྱུང་།
དེ་ལས་མང་བ་། “༢༠༡༥ ཟླ་༡༢ ཚེས་༣ ཉིན་རྔ་པའི་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་དོན།” »
གནས་ཚུལ་གཏོང་མཁན། ཀ་ཉག་ཚེ་རིང་།
ཕྱི་ལོ་༢༠༡༥ ཟླ་༡༢ ཚེས་༢ ཉིན་བོད་ནས་གནས་ཚུལ་འབྱོར་བར། ཕྱི་ཟླ་༡༡ ཚེས་༣༠ ཉིན་གྱི་མཚན་མོ་རྔ་པ་ཀིརྟི་དགོན་པའི་གྲྭ་བློ་བཟང་དགེ་འཕེལ། རང་ལོ་༢༨ ཡིན་པ་ཁོང་རང་ཤག་ནས་ཉེན་རྟོག་པས་འཛིན་བཟུང་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཡོད་འདུག་ལ། དེང་སྐབས་རྔ་པ་རྫོང་དུ་བཀག་ཉར་བྱས་ཡོད་ཚུལ་ཙམ་ལས་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་སོགས་གསལ་པོ་ཤེས་རྟོགས་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་ཡོད་འདུག ཁོང་ནི་དེ་སྔོན་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༡ ཟླ་༥ ནང་འཛིན་བཟུང་གིས་ཡུན་རིང་བཀག་ཉར་བྱས་མཐར་ལོ་གསུམ་གྱི་བཙོན་འཇུག་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་དེ་༢༠༡༣ ལོའི་ལོ་མཇུག་
བརྒྱུད་སྤྲོད་པ། བསྟན་འཇམ།
ཉེ་ལམ་ལག་བྲིས་ཕྱི་བསྐྱོད་ལག་དེབ་སེར་པོ་རྙིང་པ་(Non-machine readable passport) ཡོད་མཁན་བོད་མི་འགའ་ཤས་ཕྱི་བསྐྱོད་གནང་སྐབས་གནམ་ཐང་ལ་དཀའ་ངལ་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་འདུག འདི་ནས་རྒྱ་གར་ལག་དེབ་ལས་ཁུངས་སུ་དེ་ལྟར་སྙན་སེང་ཞུས་པར། རྒྱལ་སྤྱི་གནམ་འགྲུལ་མཐུན་ཚོགས་ནས་ལག་བྲིས་ཕྱི་བསྐྱོད་ལག་དེབ་ཡོངས་བརྩི་མེད་གཏང་རྒྱུ་དང་། ཀཱོམ་པཱུ་ཀྲར་བརྒྱུད་ལམ་བཟོས་པའི་ཕྱི་བསྐྱོད་ལག་དེབ་(Machine readable passport) ཁོ་ན་རྩ་འཛིན་གནང་རྒྱུའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་འདུག
དགེ་ལུགས་སྤྱི་འཐུས་དགེ་བཤེས་རོང་བོ་བློ་བཟང་སྙན་གྲགས།
གསང་ཆེན་སྔགས་ཀྱི་རྩོད་པའི་ཆོས་ཐོག་ཆེན་མོ་དཔལ་ལྡན་སྨད་རྒྱུད་གྲྭ་ཚང་དུ་མཇུག་བསྡོམས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད།
སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དགུང་གྲངས་༨༠ ལ་ཕེབས་པར་དགེ་ལུགས་ཡོངས་ཀྱི་༸རྒྱལ་བའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་དང་འབྲེལ་གསང་ཆེན་སྔགས་ཀྱི་རྩོད་པའི་ཆོས་ཐོག་ཆེན་མོ་ཕྱི་ལོ་༢༠༡༥ ཟླ་༡༡ པའི་ཚེས་༡༥ ནས་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཉིན་གྲངས་༡༣ རིང་ཚོགས་ཡོད་པ་དང་། ཚེས་༢༧ ཉིན་མཇུག་བསྡོམས་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོར་འཇམ་མགོན་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཆེན་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་།
དེ་ལས་མང་བ་། “སྔགས་ཀྱི་རྩོད་པའི་ཆོས་ཐོག་ཆེན་མོ་མཇུག་སྡོམ་ལེགས་གྲུབ་བྱུང་བ།” »
བློ་བཟང་ལུང་རྟོགས། ཨོ་སི་ཊི་ལི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ།
ཕ་རི་སིར་འཛོམས་འཆར་ཡོད་པའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་སྔོན་དུ། ཕྱི་ཟླ་༡༡་པའི་ཚེས་༢༧་ནས་༢༩་བར་ཨོ་སི་ཀྲི་ལི་ཡའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་རྣམས་སུ་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམས་ཐེངས་འདིའི་མི་མང་གོམ་བགྲོད་ཆེན་མོའི་མདུན་དུ་ཐོན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་གྲོང་ཁྱེར་སིག་ནེ། མེལ་སྦོན། སྦི་རི་སི་སྦིན། ཁེན་སྦེ་ར། ཨེ་སྒྲི་ལེ་སྒྲི། ཧོ་སྦར་ཊི་བཅས་ནས་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཁག་དང་བོད་དོན་ལྷན་ཁང་གིས་འཛམ་གླིང་ཡང་རྩེ་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ནི་འཛམ་གླིང་ཁོར་ཡུག་ལ་