གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས་།

དེང་སྐབས་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་ཆེ་བ་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་་( REPUBLIC ) ཀྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་ཡུལ་མི་མང་ཚོགས་ཀྱིས་འཚོ་བ་ལ འགན་སྲུང་བྱེད་བཞིན་པ་ནས་མང་གཙོའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཟེར་ནའང་འདྲ་། མང་གཙོའི་ལྟ་གྲུབ་ཟེར་ནའང་འདྲ་། ( Democracy Theory ) ནང་ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་། ( Republic ) གི་གོ་དོན་ངོ་མ་འདི་ལྟར།

དེ་ལས་མང་བ་། “ཡུལ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཡུལ་མིའི་སྲིད་སྐྱོང་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས།

པདྨའི་རྒྱལ་ཚབ་གུ་རུ་ཆོས་དབང་དང་། །
དེ་ཡི་སློབ་མ་ཚུལ་ཁྲིམས་དཔལ་བཟང་པོ། །
ཡང་སློབ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བུ་སྟོན་ཏེ། །
ངོ་མཚར་བརྒྱུད་པའི་རབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

གླེང་གཞི།

དེ་ལས་མང་བ་། “《 ཆོས་ལོག་སུན་འབྱིན་》བུ་སྟོན་གྱིས་མིན་པ།” »

རྫ་ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས།

གྲོགས་པོ་རིག་འཛིན་བསྟན་དགའི་རྩོམ་ཡིག་འདིས་ཡིད་བརྙན་འབྲི་བཞེངས་ཀྱི་ཆ་ནས་རྒྱུ་ཆ་སྤྱོད་སྟངས་ལེགས་ཤིང་། གོ་རིམ་ལྡན་པ་ཞིག་ཀྱང་བྱུང་འདུག་སྙམ་སྟེ།

དེ་ཡང་ཐོག་མར།
“རི་སྒང་གི་དར་ལྕོག་སྐྱ་བོ
སུ་ཞིག་ལ་རེ་སྒུག་བྱེད་བཞིན
སུ་ཞིག་ལ་སྐྱེལ་མ་བྱས་པ་ཡིན་ནམ ”

ཞེས་རང་རེ་དང་ཆ་རྒྱུས་ཆེ་བའི་ཕ་ཡུལ་མཐོ་སྒང་གི་གཡོ་བའི་དར་ལྕོག་ཅིག་འབྲི་བཞེངས་བྱས་ཤིང་། དེ་ཡང་། མདོ་ལ་ཡངས་པའི་རི་སྒང་ན་ཁེར་བུར་འགྲེངས་པའི་དར་ལྕོག་དེས་ངོས་གཡས་གཡོན་གང་ཞིག་ལ་བྱ་ར་བྱེད་པའམ། སུ་ཞིག་སྒུག་བཞིན་པ་ལྟ་བུས། ལོ་ཟླའི་རླུང་དང་ཡུན་རིང་བསྡེབས་པས་སྐྱ་པོར་གྱུར་པའི་བགྲེས་སོང་དང་ཉམས་རྒུད་གྱི་རྣམ་པ་སྐྱོ་ཆད་དེ་བ་ཞིག་མངོན་དུ་བཅུག་ཡོད།

དེ་ལས་མང་བ་། “《 དར་ལྕོག་སྐྱ་བོའི་ 》 ཕྲན་དཔྱད།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས།

དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་ལུང་པ་མང་ཆེ་བ་མང་གཙོ།   (  Democracy  )  ལམ་ལུགས་ནང་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་།  མང་གཙོ་དེ་ཡང་སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས།  (Presidential  System )  དང་།  གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས།  (  Parliamentary  System  )  བཅས་ལམ་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པ་ནས་ཨ་རི་ལྟབུ་སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་དང་།  རྒྱ་གར་ལྟབུ་གྲོས་ཚོགས་ལམ་ལུགས་བཅས།  མང་གཙོ་དེ་ཡང་ཁྲིམས་ཡིག་གི་ལམ་སྟོན་འོག་གཞུང་སྲིད་སྐྱོང་དགོས་པའི་མང་གཙོ་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་བསྒྱུར་   (  Rule of Law  )  འོག་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་།  མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ནི་མི་ཚང་མར་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོབ་ཐང་དང་།  འདྲ་མཉམ་གྱི་འགན་དབང།  འདྲ་མཉམ་གྱི་རང་དབང་དང་།  འདྲ་མཉམ་གྱི་ཆེ་མཐོང་དང་།   འདྲ་མཉམ་གྱི་གུས་བརྩི་དང་།  འདྲ་མཉམ་གྱི་ཡིད་ཆེས་བཅས་ཡོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།   སྤྱི་ལོ་  ༡༩༥༩  ལོར་བོད་དུ་དུས་ཟིང་ལངས་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་དབུ་འཁྲིད་འོག་ཁོང་གི་བཀའ་ཤག་ལྷན་རྒྱས་དང་བོད་མི་ཁྲི་བརྒྱད་ལྷག་

དེ་ལས་མང་བ་། “བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དང་དེའི་ཁ་ཕྱོགས།” »

སྡིག་པ་ར་ཛ།

བོད་པས་ཆབ་སྲིད་མི་ཤེས་པའི་རྟགས་དང་། ནོར་བ་ཆེ་ཤོས་དེ་མདོ་དབུས་ཁམས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཚོགས་པ་གསུམ་དུ་བསྒྱུར་བ་དེ་རེད། སྤྱིར་བཏང་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ས་ཁྱོན་ཆ་ནས་སོ་སོ་རེད། དེ་བསྒྱུར་བཅོས་གང་ཡང་བྱ་ཐབས་བྲལ་བ་ཞིག་རེད། ཡིན་ན་ཡང་བསམ་བློ་མི་འདྲ་བ་སྣ་མང་རེད། དེ་ཕྱིར་ད་ལྟའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལང་ཕྱོགས་དང་ཚོགས་པའི་ངོ་བོ་ངེས་པར་དུ་བསྒྱུར་དགོས་རེད།

ཆབ་སྲིད་ལང་ཕྱོགས་བསམ་བློ་མཐུན་པ་ཚོ་རང་འགུལ་གྱིས་འདེམས་སུ་གཞུག་དགོས། དཔེར་ན་རང་དབང་ཚོགས་པ། མང་གཙོ་ཚོགས་པ། བོད་གསར་ཚོགས་པ་སོགས་ཕྱེས་ཏེ། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་བྱེད་དུ་བཅུགས་ན། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟ་དུས་གསུམ་གང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་ན་ཆབ་སྲིད་བརྟན་པོ་དང་། གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་སེམས་ཤུགས་དམིགས་བསལ་ཞིག་བསླེབ་ངེས་པས། ཆོལ་ཁའི་ན་ཚ་ཆུང་དུ་འགྲོ་ངེས་རེད།

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལངས་ཕྱོགས་ངེས་པར་དུ་བསྒྱུར་བཅོས་དགོས།” »

ནམ་མཁའ།

དེ་རིང་གི་འདིར་སེམས་ནས་འབྲི་འདོད་པའི་ཚིག་རྣམས། མགོ་གང་ཞིག་ནས་བརྩམས་ཏེ་མཇུག་གང་ཞིག་ནས་བསྡུ་དགོས་བ་ཡང་མི་ཤེས་མོད། འོན་ཀྱང་དྲན་ཐོ་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་འདིར་འགོད་ཀྱི་ཡིན།

ང་རང་སློབ་ཆུང་འགྲིམས་བཞིན་པའི་དུས་ཀྱི་དགུན་གནང་སྐབས་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ། གང་ལྟར་ང་ཚོའི་གྲོང་སྡེ་ཡི་མི་རྒན་གཞོན་ཚང་མའི་བོད་ལྭ་རེ་གྱོན་ཏེ་མཁར་སྒོ་འོག་མའི་མདུན་ལ་འདུ་འཛོམས་བྱས་རྗེས། ངའི་གྲོང་སྡེ་མི་ཚང་མ་འཇའ་མོ་སྡེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་མགོ་བརྩམས་སོང་། ཕྲན་ལྟ་བུའི་བྱིས་པ་མ་རབ་ཚོ་ཡང་ཁོང་ཚོའི་རྗེས་འདེད་བྱས་ནས་སོང་བ་ཡིན། འཇའ་མོའི་སྡེ་བའི་འདབ་རོལ་གྱི་ཆུ་རྐ་ཆེན་པོ་དེའི་རྐང་ལམ་བརྒྱུད་ནས་འགྲོ་དུས། དེ་རིང་ཕྲན་གྱིས་གསལ་བོར་དྲན་པ་ཞིག་ལ། སོ་སོའི་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ཕ་མ་ཚོའི་ལག་མགོ་འཇུས་ནས་ཁྲིད་སོང་བ་དྲན་གྱི་འདུག འཇའ་མོ་སྡེ་བའི་འོག་ནས་ལྕགས་སྒོ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ནི་མགར་ཁང་རེད་ཅེས་མི་རྒན་པ་ཚོས་བཤད་ཀྱི་འདུག མགར་ཁང་དེ་ནི་འཇའ་མོ་སྡེ་བ་དང་ཐེ་བུ་སྡེ་བའི་བར་ན་འདུག ང་རང་མགར་ཁང་གི་སྒོ་འགྲམ་ལ་སླེབས་པ་ནི་ཐོག་མ་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཐེ་བུ་སྡེ་བའི་ནང་འགྲོ་བ་ཡང་ཐོག་མ་རེད། ཐེ་བུ་སྡེ་བའི་གོང་རོལ་དུ་གྱང་ར་སྐོར་བའི་ར་སྟོང་མང་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་དེ་རིང་ད་དུང་ཡང་ངའི་ཡིད་ངོགས་སུ་གསལ་བོར་འདུག

དེ་ལས་མང་བ་། “ཨ་ལགས་བསེ་ཚང་ལ་ཐོག་མར་མཇལ་བ།” »

རྔ་བ་ཀུན་བཟང་།

དེ་རིང་ནས་བཟུང་ཡང་ཟླ་འགའ་རྡ་ས་དང་ཁ་བྲལ་དགོས་སོང་ནི་རེད། ཞོགས་པ་སྔ་ཙམ་ལངས་ནས་མཛེས་བཟོ་སྟབས་བདེ་ཞིག་བྱས་ནས་བོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་འཚིག་ཇ་ཁང་ཞིག་ལ་ཕྱིན་པ་ཡིན། དུས་ཚོད་གཅིག་ཙམ་ལ་རྐང་ཐང་ལ་འགྲོ་དགོས། ལམ་ཞོར་ལ་ནགས་ཚལ་དང་བྱ་བྱིའུ་སྐད་སྒྲ་ལྷང་ལྷང་ལ་རོལ་བའི་དུས་བསྐལ་བཟང་པོ་ཞིག་བྱུང་།

དེ་ལས་མང་བ་། “གོང་མའི་ཕོ་བྲང་།” »