རྨི་ལམ་དང་པོ། དེ་རིང་བོད་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་བརྒྱད་ཉིན་གྱི་ཆུ་ཚོད་གསུམ་ཡས་མས་ཞིག་ལ་ང་ལ་རྨི་ལམ་འདི་འདྲ་ཞིག་རྨིས་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་བཟོད་པ་རིན་པོ་ཆེ། ངེད་ཀྱི་ཨ་ཞང་ཚང་གི་བུ་བཀྲ་ཤིས་ཚང་ལ་ཕེབས་ནས། དེར་བཞུགས་འདུག་པ་དང་། བླ་མ་བཟོད་པ་རིན་པོ་ཆེས་ང་ཚོ་ལ་འདི་ལྟར་གསུང། ང་འཆི་དགོས་པ་རེད་ལ།་དེ་ལ་ཅི་ཡང་མི་སྐྱོན་མོད།ཡིན་ན་ཡང་ང་ལ་དད་པ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྙིང་རེ་རྗེ་གསུང་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུགས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཚད་མེད་གནང་། དེའི་སྐབས་སུ་ང་ལ་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་བཟོད་པ་རིན་པོ་ཆེ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཐོབ་ནས་ཡར་ལངས་ནས་ཕྱག་གསུམ་འཚལ་བ་དང་དད་པའི་སྟོབས་ཀྱི་མིག་ཆུ་རང་དབང་མེད་པར་ཤོར་ཀྱི་འདུག། དེའི་སྐབས་སུ་ངའི་ཕ་མ་གཉིས་དང་ནུ་བོ་སྐྱབས་རྗེ་དམ་པ་བླ་མ་བཟོད་པོ་རིན་པོ་ཆེ་ང་ཚོའི་མཉམ་ཏུ་སྒྲ་ལེན་འཕྲུལ་འཁོར་ཞིག་ལས་གསུང་ཆོས་ཞིག་ལ་ཉན་བཞིན་འདུག། ངའི་སེམས་ལ་ངའི་ནང་མི་རྣམས་དང་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་བཟོད་པ་རིན་པོ་ཆེ་ལྷན་སྐུ་དཔར་ཞིག་སྒྲོན་ཐུབ་ན་སྐལ་བ་བཟང་པ་བསམ་ནས་ཐེངས་གཉིས་ཙམ་ལ་ཁ་པར་ལས་སྐུ་དཔར་ལེན་པའི་ཐབས་ཤེས་བྱས་ན་ཡང་ལེན་ཐུབ་མ་སོང་། དེ་ནས་ང་གཉིད་སད། རྨི་ལམ་གཉིས་པ། རས་གུར་ཞིག་གམ་གནས་ཚང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ནང་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་བཟོད་པ་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་འདུག་ལ། དེ་ནས་ཁོང་གིས་ང་ལ་གསུང་རྒྱུར་མགོན་པོ་སྐྱབས་ཁྱེད་ཀྱི་མ་འོངས་པར་ཆོས་ཁྲིད་བྱོས་གསུང་བྱུང་། དེ་ནས་ངས་སྐྱབས་རྗེ་མཆོག་ལ་ཡར་ཞུ་རྒྱུར། ངའི་ཆོས་ཁྲིད་ཅི་ཡང་ཤེས་ན་མ་རེད་ལགས།མྱི་ནག་མི་སྐྱ་ནང་ཆོས་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་དང་སློབ་སྦྱོང་གང་ཡང་བྱས་མེད་པས་ཅི་ཡང་ཤེས་ནི་མ་རེད་ཞེས་ནན་ཞུ་བྱས་པ་དང་།…

དེ་ལས་མང་བ་། “རྨི་ལམ་ནང་གི་བླ་མ་སྐྱབས་རྗེ་བླ་མ་བཟོད་པ་རིན་པོ།” »

དོ་སྤྲུལ་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་སམ་ཀླུ་སྨྱོན་ཧེ་རུ་ཀ -བོད་ནང་གི་སྐད་འཕྲིན་ཚོགས་པ་ཞིག་ལ་བཤད་པའི་གཏམ་བརྗོད། ཚོགས་མི་ལྔ་བརྒྱ་ཡོད་པའི་ཚོགས་གཙོ་འདིའི་ཚོགས་མི་ཚང་མར་འཚམས་འདྲི་ཞུ་གི་ཡོད། ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་ལ་ཚོགས་པ་འདིའི་ནང་ངས་ཁ་གྲག་རྒྱུ་མ་བྱུང་། སྤྱིར་བཏང་མ་ཁོམ་ནི་རེད། དེ་ནས་དམིགས་གསལ་བཤད་རྒྱུ་ཆེན་པོ་ཞིག་མེད་སོང་བ་རེད། ངས་ཉི་མ་གཉིས་ཀྱི་སྔོན་ལ་གློག་བརྙན་ཞིག་ལ་བལྟས་པ་ཡིན། གློག་བརྙན་དེའི་འཁྲབ་ཁྲིད་པ་དང་མི་སྣ་དེ་ཚོ་སུ་ཡིན་མི་དྲན་ཡང་གློག་བརྙན་དེའི་མིང་ལ་རླུང་ཟེར་གི གློག་བརྙན་དེ་འཁྲབ་ས་ཕར་བལྟས་ན་རྔ་བ་ཡི་ཕྱོགས་རེད། ད་རྔ་བ་ཡི་ཟུང་ཆུ་ཡིན་ནམ་འབྲུག་ཆུ་མི་ཤེས། གཟི་ཚ་སྡེ་དགུ་ཡི་ཡུལ་ལྗོངས་ཤར་གི་ཡོད་གི དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སི་ཁྲོན་རྔ་བ་ས་ཟིག་ཕལ་ཆེར་རེད་བསམ་གི དེར་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཁག་ཅིག་ཡོད་གི དེའི་ནང་ནས་ནམ་རྒྱུན་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཞིག་ཡོད་པ། བོད་ཀྱི་གཞས་མ་དབང་སྒྲོན་མཚོ་ཟེར་གོ་ནོ་དེ་ཡོད་གི…

དེ་ལས་མང་བ་། “རྨོངས་དད་དང་བུད་མེད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་ལས་འཕྲོས་པའི་གཏམ་བཤད་ཅིག” »

ཚེ་བརྟན་འགྱུར་མེད། ༈ དེང་སང་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ལས་སྤྱི་སྒེར་གནས་ཚུལ་མང་དག་ཅིག་ཁྱབ་སྤེལ་སླ་པའི་ངང་གནང་ཐབས་ཡོད། དྲ་ལམ་དག་སྤྱི་སྨན་བསམ་བཟང་ངང་བདེ་ལེགས་སུ་སྤྱོད་པའང་དེ་མིན་དགོས་གལ་ཆེ་མིན་སྤྱི་ཚོགས་དཀྲུག་ཆེད་གཡོ་རྒྱུ་ཕྲ་མའི་རྒྱུར་ཡང་སྤྱོད་མཁན་ཡོད། དེ་བཞིན་དགོས་པ་ཆེ་ནའང་དགག་བྱ་གཙོ་བའི་གནས་གཉིས་སུ་མ་ཞིབ་པའམ་ཡང་ན་གནས་དོན་གྱིས་ཕན་ནུས་དགོས་དོན་ལས་སྤྱི་ཚོགས་སུ་ཞབས་འདེགས་ཕུལ་བ་ལས་མ་ཕུལ་ན་དགེ་གནས་སུ་དམ་དོན་དགོངས་བཞེས་མེད་པའི་གནས་ཀྱང་ཡོང་སྲིད། དེར་སོང་མི་མང་པོ་ཞིག་ནས་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་ལམ་ལས་ཕན་ལས་གནོད་ཆེ་སྤེལ་པའི་བསམ་ཚུལ་གྱིས་དྲ་ལམ་དག་གཡོ་མཁན་ཡང་མི་ཉུང་བ་ཡོད་པ་མཁྱེན་གསལ་ཆེ། ང་རང་དྲ་ལམ་འགའ་རེར་བལྟ་ཉན་ཞུ་ཡི་ཡོད་པ་ནས་གནས་འདིར་དགོས་པ་ཆེ་ནའང་དགག་བྱ་གཙོ་བའི་བསམ་འཚོར་བྱུང་སོང་སྟབས་གསན་འདེབས་ཞིག་ཞུ་འདོད་བྱུང་། གཅིག་བྱས་ན་ང་ནོར་སྲིད་། དགོས་པ་ལས་དགག་བྱ་གཙོ་བའི་གནས་ངའི་བསམ་འཚོར་བྱུང་བ་ནི། བླ་མའམ་དགེ་བཤེས་ལགས་གང་ཡིན་ཧ་མ་གོ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ན་བཟའམ། བོད་བརྒྱུད་ནང་པའི་ན་བཟའ་མཆོད་མཁན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག་པ་ནས་རྒྱ་གར་ཨོ་ཌིཤ་ཁུལ་ནང་པའི་བསྟན་པ་དར་ཚུལ་གྱིས་གནས་བཤད་གནང་མཁན་ཞིག་དྲ་ལམ་དུ་མཇལ་རྒྱུ་འདུག ཁོང་གི་དགོས་གནད་དེ་ནང་པའི་གནས་གལ་ཆེ་ཞིག་ནང་པ་མང་པོས་མ་ཤེས་པར་ལུས་པ་ཤེས་མཇལ་ཆེད་ཡིན་ངེས་སྲིད་པ་དགའ་སྒོམ་ཞུ་འོས་ཀྱང་།  དེའི་ཞོར་དུ་དགོས་གནད་ཆེར་མེད་པའི་ནང་བསྟན་སྣུབ་པའི་ཧིན་དྷུ་སྤྱིར་སྨད་སྨོས་འདི་འདྲ་རང་མ་གསུང་ན་བསམ་པའི་ཚིག་དམར་འདིར་འགོད་འདོད་མེད་པ་འགའ་བེད་སྤྱོད་ཞུས་པ་དེ་དགག་བྱ་གཙོ་བའི་གནས་དེ་ཡིན། འདས་པའོ་ལོ་རྒྱུས་ལ་གསོམ་ནས་ཕྱི་བྱུང་དེ་ལྟར་མ་ཡོང་བ་རང་གཞན་གཉིས་ཀྱི་ལག་ལེན་འཁེལ་ཐབས་ཞུ་རྒྱུ་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་རེད། གཉིས་སུ་ཧིན་དྷུས་ཐན་དེ་ང་ཚོའི་གནས་ཚང་རེད།…

དེ་ལས་མང་བ་། “དགོས་པ་ཆེ་ཡང་དགག་བྱ་གཙོ་བའི་གསན་འདེབས།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། དེ་སྔོན་ལག་ཁྱེར་སྐད་འཕྲིན་མེད་པའི་དུས་སྐབས་སུ་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལབ་རྒྱུ་དང་གླེང་རྒྱུ། ཤོད་རྒྱུ་དང་གཏམ་རྒྱུ། ཁྱོད་དང་ང་། རྟ་དང་བང་། ཟེར་བ་སོགས་གང་ཡང་མེད་པ་ཞི་བདེ་ལྷིང་ཆགས་ངང་སོ་སོའི་འཚོ་བའི་ལས་དོན་ཁག་ལ་འགན་འཁུར་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཉི་མ་མེ་གྲོགས་དང་ཆར་པ་ཆུ་གྲོགས་བྱས་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་དོན་ཚན་བཅུ་གསུམ་ནས་བསྐུར་བའི་བོད་ཀྱི་ཡུལ་མིའི་ལས་འགན་ཁག་སྒྲུབ་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་དང་མི་མང་བཅས་ཚང་མ་འཆམ་མཐུན་ངང་འཚོ་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་ནས་ལག་ཁྱེར་སྐད་འཕྲིན་གྱིས་དུས་རབས་ཤར་བ་ནས་མི་ཚང་མ་སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་དུས་རབས་ལ་དབྱིངས་ཞུགས་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་དྲ་རྒྱའི་རིན་ཐང་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་ཇི་ཡིན་མ་ཤེས་ནས་དྲ་རྒྱ་བེད་སྤྱོད་ལོག་ལམ་ལ་འཁྲིད་ནས་ཕྱོགས་གཏོགས་ཆབ་སྲིད་ལ་འགན་འཁུར་ནས་མཐུན་པ་མ་མཐུན་པ་བཟོ་རྒྱུ་དང་། འགྲིག་པ་མ་འགྲིག་པ་བཟོ་རྒྱུ། བདེན་པ་རྫུན་མ་བཟོ་རྒྱུ། རྫུན་པ་བདེན་པ་བཟོ་རྒྱུ། དཀར་པོ་ནག་པོ་བཟོ་རྒྱུ། ནག་པོ་དཀར་པོ་བཟོ་རྒྱུ། དབུས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་མཐོ་རིམ་མི་སྣ་ཁག་ལ་ཁྱད་གསོད་དང་། ཟུར་ཟ་སྐྱོན་འཛུགས། ཉེས་མེད་ཉེས་འདོགས། དེ་སྔོན་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་སྡུག་དཀའ་ལས་རྒྱག་མཁན་གྱི་གཞུང་ཞབས་བྱས་རྗེས་ཅན་ཟུར་པ་རྣམས་ལ་མ་ཉེས་ཁ་གཡོགས་ཀྱིས་སྐྱོན་འཛུགས་བྱ་རྒྱུ་སོགས་བཙན་བྱོལ་སྒྲིག་འཛུགས་ཉམས་ཆག་གཏོང་ཐབས་དང་།…

དེ་ལས་མང་བ་། “སྤྱི་ཚོགས་དྲ་རྒྱའི་དུས་རབས་ལ་འགན་འཁུར་ནས་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནམ་ཡང་དཀྲུགས་མི་ཉན།” »

ཨོ་གླིང་ནས་བློ་བཟང་། དེང་སྐབས་སུ་དགེ་འདུན་པའི་སྡེས་ཁྱིམ་པ་སུན་འབྱིན་ཀྱི་ལས་གསོག་ན་འགྲིག་པའི་དུས་སྐབས་ཞིག་ལ་གཟིགས་སམ། ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཁྲོད་སེར་མོའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེར་སྡང་སེམས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་པ་ཐབས་ཤེས་གང་ཡོད་ཀྱིས་འགོག་མི་དགོས་སམ། སྤྱི་ཚོགས་ནང་གླང་དམར་གྱི་མཚན་གནས་བཞེས་པའི་མཁན་སློབ་དང་དགེ་བཤེས་མིང་འཛིན་པ་དེ་ཚོས་དགེ་འདུན་ཀྱི་སྡེའི་མཚན་ཞབས་འདྲེན་པ་མ་གཟིགས་སམ། དགེ་འདུན་པའི་ནང་ལ་བསྟན་པའི་ཞབས་འདྲེན་པའི་ཆབ་སྲིད་པ་སླེབས་སྐབས་མ་གོ་མ་ཐོས་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་དེ་ཚོ་འོས་འཚམས་ཞིག་ཡིན་ནམ། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་རྒྱུན་ལྡན་གསུངས་དོན། མར་མེ་རླུང་གི་བསད་ན་འཛུམ་ཤུགས། ལྷ་ཁང་མེས་ཚིག་ན་འཛུམ་ཤུགས། ཟེར་བའི་དཔེ་ལྟར་འགྲོ་ན་འགྲིག་གི་མ་རེད་ཞེས་ཞལ་གདམས་གནང་བ་མི་དྲན་ནམ། ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་དད་སེམས་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་གི་ཡོད་ཚུལ་གྱི་གཏམ་གླེང་ལ་ཞིབ་འཇུག་ཞིག་ཀྱང་བྱ་འདོད་མེད་དམ། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་མཁན་པོ་དང་དགེ་བཤེས་ཀྱི་མཚན་སྙན་ལ་དོ་ཕོག་འགྲོ་བཞིན་པ་འདི་ལ་ཕངས་སེམས་ཞིག་ཀྱང་མེད་དམ། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་རྣམས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་ནང་གཏམ་གླེང་ཅི་འདྲ་གནང་གི་ཡོད་པ་ཅུང་ཙམ་ཡང་མི་མཁྱེན་ནམ། ཆོས་བརྒྱུད་སྤྱི་འཐུས་ཚོས་གྲོས་ཚོགས་དང་མང་ཚོགས་ནང་གཏམ་གླེང་གནང་སྐབས་སུ་སྡང་སེམས་དང་འཐེན་འཁྱེར་གྱི་དབང་གིས་སྐད་ཤུགས་ཆེ་ལ། བཞིན་སྡུག་པའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་ཚོས་སེར་མོ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་སྙན་དོང་ཞབས་སུ་གཡུག་མི་འདུག་གམ། ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་ཚོས་མི་གཅིག་རྒྱབ་ལ་དཔུང་བསྒྲིགས་ཀྱིས་ཕྱོགས་རིས་འཐེན་འཁྱེར་གནང་བ་མ་གཟིགས་སམ།…

དེ་ལས་མང་བ་། “ཆོས་གཟུགས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་དད་སེམས་རླུང་ལ་སྤུར་བའི་ལོ་ཟླའི་ཁྲོད་བཟོད་སྒོམ་མ་ཐུབ་པར་ཤོར་བའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱུད་ཁག་གི་བསྟན་བདག་བླ་ཆེན་ཁག་དང་བསྟན་པ་ལ་འགན་ཡོད་པའི་ལས་སྣེ་ཚོར་དྲི་བ་༢༧།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢ ཉིན་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་མང་གཙོ་དབུ་བརྙེས་ནས་སྤྱི་འཐུས་སྐབས་དང་པོ་ནས་སྐབས་བཅུ་པ་བར་མང་གཙོ་སྤྱིའི་ལམ་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ༼ Executive ༽ དང་། ཁྲིམས་བཟོའི་སྡེ་ཚན། ༼ Legislature…

དེ་ལས་མང་བ་། “བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱིས་འགན་འཁུར་སྐོར་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

ཨ། ༡༽ ལུང་དང་རིགས་པའི་བང་མཛོད།། ཆོས་རའི་ནང་གི་ངྷཱིཿསྐད།། ཕྱོགས་བཏུས་གླེགས་བམ་ཆེན་མོ།། རྣམ་མང་བཞད་པའི་ཉིན་དགེ།། རྒྱལ་བའི་བཀའ་ཡི་དབང་མཐོ།། རྒྱ་བོད་མཁས་པའི་མཆིད་ཟབ།། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྒྲོག་པ།། ཆོས་རའི་ནང་གི་ངྷཱིཿསྐད།། ལྷ་མིའི་སྟོན་པས་བསྔགས་ཤིང་།། ལུང་རིགས་སྨྲ་བའི་ཡིད་མགུ།། ཆོས་རའི་ནང་གི་ངྷཱིཿསྐད།། པོད་ལྔའི་དུས་དེབ་ཐོག་མ།། ཆོས་རའི་ནང་གི་ངྷཱིཿསྐད།།…

དེ་ལས་མང་བ་། “དྲ་ལམ་ཐོལ་རྩོམ།” »

ཆབ་མདོ་ངག་དབང་ཕུན་ཚོགས། སྔོན་གླེང་ཐུང་། གནས་མཆོག་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་གར་ཞ་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་གནས་སྐོར་ཕྱིན་པ་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ལ་བཤད་ཡོད་ཅིང་། གལ་སྲིད་རྣམ་པ་ཚོ་གནས་སྐོར་ཕེབས་དུས་གནས་དེ་དག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཕྲན་བུ་ཤེས་ཚེ་གནས་སྐོར་གནང་དུས་སེམས་ནང་དུ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བ་ཡོང་ངེས་སྙམ་སྟེ། ང་རང་གི་གནས་ཡིག་ཁག་ལ་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་འདི་ཉིད་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་ཡོད་པ་དང། གལ་སྲིད་རྣམ་པ་ཚོས་འདི་ཉིད་ཐེངས་གཅིག་ཀློག་ན་ཕན་ལས་གནོད་པ་གང་ཡང་མེད། ལྷག་པར་སློབ་དཔོན་ཟམ་གདོང་རིན་པོ་ཆེས། “གནས་ཆེན་ཁག་ཏུ་འགྲོ་རྒྱུ་དང་། འགྲོ་སྟངས་ཀྱང་ཤེས་རིག་ལྟ་སྐོར་ཡིན་པ་ལ་སློབ་གཉེར་བ་མང་ཆེ་བ་ནང་པ་ཡིན་ཙང་གནས་མཇལ་དང་སྦྲགས་ནས་འགྲོ་རྒྱུ་བྱུང་ན་གཅིག་གོ་གཉིས་ཆོད་ཆགས་རྒྱུ་རེད་ཅེས་བཀའ་མོལ་བྱུང་བ་རེད། ལར་ནས་བོད་པས་གནས་མཇལ་དུ་མང་པོ་བསྐྱོད་ཀྱང་དེའི་དོན་གྱི་ཐོག་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་མཁན་དཀོན་པོ་རེད་ལ། བར་ལམ་གནས་མཇལ་ཞེས་པ་དེ་གང་ཡིན་སྐོར་ལ་ཕལ་ཆེར་བགྲོ་གླེང་བྱེད་མཁན་ཙམ་ཡང་མེད་པར། ཚང་མས་ཡིན་ཤག་གིས་འགྲོ་བསྡད་པ་མ་གཏོགས།” ཞེས་དང་། ཡང་ཁོང་གིས་གསུང་དོན་ལས། “གནས་མཇལ་དུ་འགྲོ་བའི་དགོས་པ་དང་དེའི་ཕན་ཡོན།…

དེ་ལས་མང་བ་། “གནས་སྐོར།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། མངའ་དབང་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ༼ Sovereignty Power ༽ ཡོད་པའི་ལུང་པའི་རྩ་ཁྲིམས། ༼ Constitution ༽ ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནང་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གི་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་ལ་གཟི་བརྗིད་ཆེ་་བའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ལས་འགན་ཆེ་ཤོས་དེ་བརྩི་བཞིན་པ་ནི་རྩ་ཁྲིམས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་བླ་གནས་ས་དེ་ཡིན་པ་ནས་ཕྲུ་གུའི་རྩེད་ཆས་ནང་བཞིན་རང་སྣང་གང་དྲན་བྱས་ནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་རང་འཚམ་བསྐྱར་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་ཞིག་མིན་པ་དང་། གཞི་རིམ་མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་དང་མངོན་འདོད་གཞི་ལ་བཞག་ནས་རྩ་ཁྲིམས་ལ་བསྐྱར་བཅོས་གནང་རྒྱུའི་དོན་ཚན་ཁག་བསྐྱར་བཅོས་མ་གནང་སྔོན་ཁྲིམས་ལུགས་རིག་པའི་ཆེད་ལས་མི་སྣ། ༼ Legal Expert…

དེ་ལས་མང་བ་། “༄༄ བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་བཅའ་ཁྲིམས་བསྐྱར་བཅོས་སྐོར་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། ཆེས་སྔ་བའི་དུས་སུ་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་པ་དང་། རིམ་གྱིས་རྒྱ་མཚོའི་ཆུ་ས་འོག་ལ་ཐིམ་ནས་སྐམ་སར་རྒྱུར་ནས་མི་གི་འགྲོ་བ་འཕེལ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ནས་ཕ་སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་དང་། མ་བྲག་སྲིན་མོ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྤྲུལ་པ་གཉིས་འདུས་པ་ལས་སྤྲེ་ཕྲུག་མི་འདྲ་བ་དྲུག་སྐྱེས་ནས་བོད་དུ་མི་གི་འགྲོ་བ་དེ་ནས་འཕེལ་ནས་དང་པོ་འབྲོག་གི་རྣམ་པ་ནས་རིམ་གྱིས་ཡར་རྒྱས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་བཟའ་ཚང་མཉམ་འདུས་ཀྱིས་བུ་ཕྲུག་སྐྱེ་འཕེལ་བརྒྱུད་ནས་མི་འབོར་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་མི་མང་མཉམ་འདུས་ཀྱི་འཚོ་རྟེན་ལ་ས་ཞིང་འདེབས་ལས་བྱེད་མཁན་ལ་ཞིང་པ་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དེ་དར་བ་དང་། དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་གསོ་ཉར་བྱེད་མཁན་ལ་འབྲོག་པ་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དེ་དར་བ་དང་། ཞིང་པ་ཚོ་ས་ཆ་གཅིག་ཏུ་གཞིས་ཆགས་ནས་སྡོད་ས་ཁང་པ་རྒྱབ་ནས་འཚོ་བའི་རྟེན་གཞི་སོ་ནམ་ཞིང་ལས་དང་སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་མཛོ་དང་། བ་ཕྱུགས། རྟ། གཡག་སོགས་ཉར་ནས་མཛོ་དང་བ་ཕྱུགས་བཏང་ནས་ས་ཞིང་རྨོས་རྒྱབ་ནས་འབྲུ་དང་ནས་སོགས་བཏབ་ནས་སོ་ནམ་ལས་གཞིའི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བཞིན་པ་དང་། འབྲོག་པ་ཚོ་དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་འབྲི་གཡག་དང་། ར་ལུག རྟ་སོགས་གསོ་སྐྱོང་འོག་ཁྱིམ་ཚང་གི་འཚོ་བ་ལ་འགན་སྲུང་བྱས་ནས་ས་ཆ་གཅིག་ཏུ་མ་བསྡད་པར་རྩ་ཆུ་འཛོམས་ས་ལ་གཞིས་སྤོས་ནས་ཁང་པ་མེད་པ་གུར་ནང་མི་ཚེ་སྐྱེལ་བཞིན་པ་དང་། འབྲོག་པའི་སྡོད་གུར་ལ་རིགས་གཉིས་ཡོད་པ་གཡག་གི་སྤུ་རྩིད་པ་ལ་བཟོས་པའི་སྦྲ་གུར་ནག་པོ་ལ་འབའ་ཟེར་བ་དང་། ཕར་ཚུར་ཁྱེར་བདེའི་ཆེད་རས་གུར་དཀར་པོ་ལ་མཐའ་རྒྱན་དང་གུར་གྱི་དཀྱིལ་ལ་རི་མོ་འཁོར་ལོ་སོགས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པ་དང་། འབྲོག་པའི་ཕ་རྒན་ཚོ་འཛོམས་ནས་དབྱར་ས་དང་དགུན་ས་རྒྱན་རྒྱག་གི་ལམ་ནས་སོ་སོར་ཐོབ་པའི་ས་ཆའི་སྟེང་དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་འཚོ་དགོས་པ་ལས་མི་གཞན་གྱི་ས་ཆའི་སྟེང་དུད་འགྲོ་འཚོ་མི་ཉན་པ་དང་།…

དེ་ལས་མང་བ་། “བོད་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་གིས་འཚོ་བ་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། དེ་སྔ་རྒྱལ་པོའི་དུས་རབས་སྐབས་གཞུང་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་ ༼ Government ༽ དེ་མེད་པ་རྒྱལ་པོའི་རིང་ལུགས་ ༼ Monarchy System ༽ ཡང་ན་རྒྱལ་པོའི་དུས་རབས་ ༼ Monarchy’s Period ༽…

དེ་ལས་མང་བ་། “གཞུང་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

གཞུང་པ་ཚེ་དབང་བསོད་ནམས། བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་༧ སྤྱི་ནོར་༧ གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་དུས་གསུམ་གསལ་གཟིགས་འོག་ནས་མ་འོངས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དེ་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ལ་ཁ་བསྒྱུར་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱང་དེ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་བྱས་ནས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ལམ་སྟོན་འོག་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བའི་ཁྲིམས་བཟོའི་སྡེ་ཚན། ༼ Legislature ༽ དང་། འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ༼ Executive ༽ དང་། ཁྲིམས་ལུགས་དབང་འཛིན་སྡེ་ཚན། ༼…

དེ་ལས་མང་བ་། “བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོ་དང་མི་མང་གི་འགན་འཁུར་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ།” »

འདབ་པ་ཚེ་དབང་མགོན་པོས་དགེ་བཤེས་མཆོག་ལ་ཕུལ། ཤར་རྒྱལ་བ་ཙོང་ཁ་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པ་ཁོང་ལ་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱིས་བརྩེ་བས་རྗེས་སུ་བཟུང་ཞིང་།  ཞལ་གཟིགས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གླང་རི་བ་ཐུབ་བསྟན་སྦྱིན་པས་ཡིག་ཚོགས་དང་།  འབེལ་གཏམ་མང་པོ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད་པར་སྐྱེ་བོ་སུས་ཞིག་མཐོང་ཡང་སྤྲོ་སྣང་ཆེ། དེའི་ཕྱིར་འདིར་གུས་པར་སྐོམ་པས་ཆུ་འདོད་ལྟར་བློ་ཞིག་སྐྱེས་ནས།  མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་འཛིན་པ་གླང་རི་བ་དགེ་བཤེས་མཆོག་ལ་དོགས་འཆར་ཞིག་འབུལ་ཆོག་པར་གྱིས།  བླ་མ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོའི་དྲི་བ་རྣམས་ནི་འདི་ལྟར་སྣང་སྟེ། “རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་དེ་ལྟའི་རང་ཉིད་ཀྱི་དབུ་མའི་ལྟ་བ་གོ་བ་དེ། དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བ་དང་།  རང་རྒྱུད་པ་གང་གི་ལྟ་བ་ཡིན་ཞུས་པས།” ‘གང་གིའང་མིན།’ ཞེས་པ་དང་།  ཡང་ཁྱད་པར་དུ་དོན་དམ་བདེན་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་སྟེ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ་གལ་ཆེ་བར་དམིགས་ཏེ།  རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་། སྣང་ཕྱོགས་དང་སྟོང་ཕྱོགས་ལ་ཉེ་རིང་གཏན་ནས་བྱེད་མི་ཉེན།  ཁྱད་པར་སྣང་བ་ལ་གཙིགས་སུ་བྱེད་དགོས” ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་སོ།  འོ་ན་དྲི་ལན་འདི་དག་སྐད་རིགས་གང་གི་ཐོག་ནས་གསུངས་ཡོད་དམ། རྒྱ་གར་སྐད་དུའམ།  ཡང་ན་བོད་སྐད་དུ་རེད།  རྒྱ་གར་སྐད་དུ་རེད་ཅེས་ན་བླ་མ་ཙོང་ཁ་པ་ལེགས་སྦྱར་དང་།  སྒྲ་རིག་ལ་མཁས་པའི་གཏམ་བོད་དུ་མ་གྲགས་པས།  འཇམ་དབྱངས་དང་ལྷན་དུ་འབེལ་མཆིད་ཅིག་ཡོང་སྲིད་དམ།  བོད་སྐད་དུ་གསུངས་པ་རེད་ཟེར་ན།  བོད་སྔ་རབས་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་དང་ཤར་ཙོང་ཁ་པ་སོགས་ཀྱིས་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་དུ། ‘ཨོཾ་ཨ་ར་པ་ཙ་ན་དྷི།’བགྲངས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད།  ལྷ་རྒྱ་གར་སྐད་དུ་བསྒྲུབས།  གསུང་བོད་སྐད་དུ་བྱོན་ཟེར་ན།  འདྲ་ཆགས་པ་ཞིག་འདུག་གམ། སྐབས་ཐོབ་ཀྱི་དོན་’གང་གིའང་མིན’་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ཚིག་དོན་གང་གི་ཁྱད་པར་མ་བརྗོད་པས།  ཞལ་གཟིགས་པའི་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་དམ། ཡང་ན་ཐལ་རང་གཉིས་ལ་ཚིག་དོན་གང་གི་ཁྱད་པར་མེད་པས་རེད་ཟེར་ན། འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་དུས་ཚོད་ཆུད་ཟོས་སུ་སོང་བ་ཨེ་རེད།  གལ་ཏེ་སོང་རེད་ཟེར་ན།  བླ་མ་ཙོང་ཁ་པས་ཚལ་གུང་ཐང་དུ་རྒྱ་འགྲེལ་དང་།  སྣེ་ཐང་བདེ་བ་ཅན་སོགས་སུ་བོད་འགྲེལ་རྣམས་བཀླགས་པར་དགེ་མཚན་ཅི་བྱུང་ཡོད་དམ།  དེ་དག་གིས་བྲིས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤ་སྟག་ཡིན་ཕྱིར། ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་མང་པོ་ཞིག་དེ་དག་གིས་འཕྲོ་བརླག་བཏང་མི་འདུག་གམ།  ཡང་ན་ལྟ་བ་མཐར་ཐུག་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་དོན་དུ་བཞེད་ན།  འཕགས་བོད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་དབུ་མའི་ལྟ་བ་ལ་ཐ་དད་མེད་པ་དང་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་གཏན་ལ་ཕབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ན།  ཟློས་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་མ་གཏོགས་ཞལ་གཟིགས་ལ་དགོས་པ་གང་ཞིག་ཡོད།  ཡང་དེའང་མ་རེད། དེ་མིན་པའི་’གང་གིའམ་མིན’་ཞེས་དོན་ཞིག་ཡོད་ཅེས་ན།  རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་ཞལ་གཟིགས་ལ་མར་མེ་རླུང་གིས་བཅོམ་པ་བཞིན་དུ་མུན་འཐོམས་ཀྱི་དོན་ཙམ་ལས་གཞན་གང་ཞིག་ཡོད། གཞན་ཡང་སྣང་ཕྱོགས་དང་སྟོང་ཕྱོགས་ལ་’ཉེ་རིང་གཏན་ནས་བྱེད་མི་ཉེན’ཞེས་པའི་དོན་དེར།  ཕྱོགས་སུ་སོང་པའམ་ཡང་ན་མཐའ་རུ་མ་ལྷུང་པའི་དོན་ལ་གོ་དགོས་པ་དང་།  ཡང་ན་ནི་ཁྱད་པར་མེད་པའི་དོན་ཨེ་རེད།  གལ་སྲིད་དེ་ལྟར་ཡིན་ཚེ། སྣང་བར་གཙིགས་སུ་འཛིན་ཞེས་པའི་དོན་འདི་སྣང་བ་གལ་ཆེའམ།  སྣང་བའི་ཕྱོགས་སུ་སོང་ཆེ་བའི་དོན་དུ་མི་འགྱུར་རམ།  ཡང་ན་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན།  བོད་སྐད་སྤྱིའི་འགྲོས་དང་འགལ་བ་གྱུར་ཟིན་པས། རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་གསལ་འདེབས་ནུས།  དེ་བས་ཀྱང་གདུལ་བྱ་འདུལ་བ་ལ་བསླབ་པ་སྐྱོན་མེད་པ་ཞིག་བསྟན་དགོས་པས།  ཉེ་རིང་མེད་པ་དང་། གཙིགས་སུ་འཛིན་གཉིས་ཞེས་པའི་བརྡ་ཆད་འདི་དངོས་པོའི་གཞི་ཐ་དད་ལ་རེ་རེ་བྱས་ནས་སྦྱོར་བའི་སྐབས།  སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་རྒྱབ་འགལ་གྱི་དོན་བསྟན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ལྡན་ཕྱིར།  དགེ་བཤེས་མཆོག་གིས་རིགས་ལམ་གང་གིས་སུན་འབྱིན་ནམ།    མ་ཟད་རིགས་དྲུག་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་ལས་སྣང་གིས་གྲུབ་པའི་རི་རྭ་བ་དང་།  ཁང་ཁྱིམ་སོགས་པའི་འདོན་ཡོན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སྣང་ཚུལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་བཞག་དང་།  ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་ལམ་ནང་ཞུགས་པའི་དབུ་མའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དམ་དཔྱོད་བྱེད་ཀྱི་རིག་པས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྣམས་བདེན་པ་མ་གྲུབ་པར་གནས་ཚུལ་ལམ། སྟོང་ཚུལ་དེ་འཇོག་ཨེ་དགོས།  གལ་ཏེ་དགོས་ཞེས་ཞལ་གྱིས་བཞེད་ན།  འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་ཞལ་གཟིགས་སྣང་བར་’གཙིགས་སུ་འཛིན’ཞེས་པའི་དོན་འདིས།  འཕགས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས།  སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་དྲགས་ཙམ་ཞིག་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ།  དེ་བས་ཀྱང་རིགས་དྲུག་གི་ལས་སྣང་རྣམས་ཀྱང་འགྲིག་པར་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་མིན་ནམ།